QIRX BİRİNCİ HEKAYƏT

ƏbuzƏrin yola salInmasI

Əbuzər Qəffari Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin xüsusi əshabı, eləcə də İslamın ən doğru dilavər kişilərindən biri idi (ümmətlərindən idi). O, İslam qanunlarının müqəddəs həyata keçirilməsi uğrunda özünə qarşı edilən məzəmmət və danlaqlardan çəkinməzdi.

Beləliklə Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm onun barəsində buyurmuşdu:

Bu vaxtacan, Əbuzərdən düz danışan görmədim, Əbuzər müqəddəsliyin ən uca zirvəsində durmuşdu. Belə ki, Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm onun haqqında buyurdu:

“İlahi məni dörd nəfərin dostluğuna və eşqinə səsləyib mənə xəbər verdi ki, onlarla dost olum:

Əli (əleyhissalam), Əbuzər, Miqdad və Salman!”

Osman öz xilafəti dövründə beytül-malı ürəyi istədiyi kimi yaxın qohum qardaşına bir neçə bərabər paylayır və elə həmin adamları da müsəlman vilayətlərinin valisi təyin edirdi.

Bu vaxt Əbuzər acıqlı ləhn və sözlər ilə Osmanı bu işlərinə görə tənqid atəşinə tutaraq onun üçün “Tövbə surəsinin 34-cü ayəsini oxumuşdu. Həmin ayə budur:

“Qızıl və gümüş toplayıb Allah yolunda xərcləməyənlər üçün şiddətli əzab vardır.”

Osman hüzurunda olanlara üzünü tutaraq dedi: “İmam və rəhbərin bir malı (Beytül-maldan) özünə götürməsi rəvadır ki, imkanı olduqda öz borcunu qaytarsın?!”

Kə”bül Əhbar yəhudi ailəsində böyüsə də zahirdə müsəlmanların cərgəsində idi, həm də Osmanın yaxın adamlarından hesab olunurdu, dedi: Heç bir eybi yoxdur Həmin məclisdə Əbuzər də var idi bunu eşitdikdə bərk narahat olub Kə”bül Əhbara dedi:

“Ey yəhudizadə, bizim dinimizi bizə öyrədirsən?!”

Osman onun bu sözündən əsəbləşib dedi:

Ey Əbuzər, mənə qarşı olan azar və dil yaran, adamlarıma qarşı da çoxalmışdır?! Bundan sonra sənin Mədinədə qalmağa haqqın yoxdur. Birbaş Şama qayıt.

Əbuzər Qəffari haqq söyləmək cürmü üstündə Şama sürgün olunaraq Şamın valisi Müaviyənin nəzarəti altında saxlanıldı.

Əbuzər elə Şamın özündə də müxtəlif fürsətlərdə Müaviyənin qeyri insani hərəkətlərinin əleyhinə danışaraq onu ifşa edirdi. Müaviyə öz başı üzərində təhlükə hiss etdikdə Osmana məktub yazaraq Ondan Əbuzərin Mədinəyə qaytarılmasını xahiş etdi.

Məktub Osmana çatdıqda cavabında Əbuzərin Mədinəyə qaytarılmasını əmr etdi.

Məktubun cavabı Müaviyənin əlinə yetişdikdə onu ağır bir vəziyyətdə Mədinəyə göndərdi. Belə ki, budlarının əti bədənindən ayrıldı.

Məşhur tarixçi Vaqedi bu barədə belə yazır:

Əbuzər (Şamdan qayıdandan sonra) Osmanın hüzuruna gətirildikdə Osman ona belə dedi:

“Allah Qeynin gözünü aydın eləmə-

sin” (ya heç bir göz Qeyni görməklə aydın olmasın).

Əbuzər dedi: Mənim adım Qeyn deyil.

Osman dedi:

“Ey Cunəydəb, Allah heç bir gözü səni görməklə aydın etməsin.”

Əbuzər isə cavabında mənim adım Condəbdir və Rəsulullah məni Abdullah (Allah bəndəsi) adlandırırdı ki, mən də özüm üçün həmin adı seçmişəm dedi

Osman dedi: “Sən elə fikirləşirsən ki, biz “Allahın əli bağlanıb, Allah fəqirdir və biz isə varlıyıq” deyirik?!

Əbuzər dedi: “Əgər belə demirsinizsə, onda Allah malını (beytül-malı) öz yolunda xərcləməli və Allah bəndələrinin əlinə çatdırmalısınız. Ancaq mən şəhadət verirəm ki, Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin özündən eşitmişəm ki, buyurur:

“As sülaləsi otuz nəfərə çatdıqda Allah malını özlərininki, bəndələrini isə öz nökərləri sanaraq Allah dinini öz gəlirləri üçün məvacib və maya bilərlər.”

Osman orada olanlardan soruşdu: Siz bu sözləri Rəsulullahdan eşidibsiniz?

Dedilər ki, “Yox”

Osman dedi: “Vay olsun sənə, ey Əbuzər, Allahın elçisinə yalan nisbət verirsən?!”

Əbuzər üzünü orada olanlara çevirib dedi: Məgər mənim düz danışan olduğumu bilmirsiniz?

Dedilər: Yox bilmirik. Osman dedi: Əli (əleyhissalam)-ın dalınca gedib onu bura gətirin.

Bir neçə nəfər Əli (əleyhissalam)-ın dalınca gedib Osmanın sifarişini Əli (əleyhissalam)-a çatdırdılar Əli (əleyhissalam) məclisə girdikdə Osman üzünü Əbuzərə tutub dedi: Bayaq bizim üçün oxuduğun hədisi Əli (əleyhissalam) üçün də oxu.

Əbuzər həmin hədisi (Asın övladları otuz nəfərə çatsalar) Əli (əleyhissalam) üçün də oxudu:

Osman üzünü Əliyə (əleyhissalam) tutub dedi: Sən bu hədisi Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmdən eşitmisən?

Əli (əleyhissalam) buyurdu: Yox, eşitmə-mişəm, lakin Əbuzər düz deyir.

Osman dedi: Əbuzərin düz danışan olduğunu haradan bilirsən?

Əli (əleyhissalam) buyurdu: Rəsulullah səlləl-lahu əleyhi və alihi və səlləmdən özüm eşitmişəm ki, buyurub:

“Göy kölgə salmadı, yer dalına götürmədi o dil sahibini ki, Əbuzərdən düz danışan olsun.”

Hüzurda olanların hamısı “Biz də bu mətləbi Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmdən eşitmişik” deyə etiraf etdilər, Əbuzər üzünü oradakılara tutub dedi: “Mən Asın sülaləsi haqqındakı xəbəri Allah elçisinin səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin özündən eşitmişəm. İndicə siz məni bu xəbərin doğru olub-olmamasında ittiham etdiniz. Heç vaxt Mühəmməd səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin əshabından bu sözləri eşidəcəyimi güman etməzdim ki, eşitdim.”

Bu yolla Əbuzər yenə də etiraz edərək mətləbləri aydın bir şəkildə bəyan edirdi. Nəhayət Osman Əbuzəri (Mədinənin bir kilometirliyində) sürgün etdi.

Əbuzər də həyat yoldaşı və iki övladı ilə birlikdə bir qız bir oğlan Rəbəzəyə getdi. Bu da onun qocalıq vaxtına təsadüf edir.

Bir neçə müddətdən sonra Əbuzər Rəbəzənin yandırıcı çölündə şəhadətə yetişdi. Onun ölümündən qabaq isə həyat yoldaşı və oğlu elə həmin çöldə məzlumanə bir surətdə bu həyatla vidalaşmışdılar. Təkcə bir qızı yadigar və tənha qalmışdı...

Əbuzərin sürgün edərkən Osman əmr etdi ki, carçılar elan etsinlər ki, Əbuzərlə danışmağa, ya onu ötürməyə heç kəsin haqqı yoxdur. Lakin Möminlər ağası Həzrət Əli (əleyhissalam) Həsən və Hüseyn (əleyhissalam) Əli (əleyhissalam)-ın qardaşı Əqil ilə Əmmar Yasir Əbuzəri yola salmağa tələsdilər. İmam Həsən (əleyhissalam) Əbuzərlə danışdığı zaman Mərvan çığırdı:

Ey Həsən sus! Məgər xəlifənin fərmanını eşitməmisən!?

İmam Əli (əleyhissalam) Mərvana sarı hücum edib qamçını onun atına ilişdidi və buyurdu:

“Uzaqlaş, Allah səni ölüm oduna atsın.”

O, Osmanın yanına qayıdaraq əhvalatı tam təfsilatı ilə ona danışdı. Əbuzər isə onu yola salanların yanında dayanıb öz dostları ilə vidalaşırdı.

Onu yola salanların hər birinin Əbuzərə deyiləsi sözü vardı. İlk növbədə İmam Əli (əleyhissalam) ona belə buyurdu:

“Ey Əbuzər, sən Allaha görə qəzəbləndin, elə ona da ümidvar ol. Bu camaat isə öz dünyası xatirinə səndən qorxdular, sən isə dininin ehtiramına görə onlardan qorxdun. Elə buna görə də onlar sənin üçün (yəni dünya üçün) qorxurlar, qorxun olduğu şeydən uzaqlaş, sən onları möhtac olduqları şeydən çəkindirdin. Sənin isə onların səni çəkindirdikləri şeyə ehtiyacın yoxdur. Tezliklə bilərsən qələbə kiminlədir.

Əgər göy və yerin qapılarını bir bədənin üzünə bağlasalar, əgər o bəndə də Allahdan qorxarsa, Allah onun üçün başqa bir yol açacaqdır.

Bu minvalla İmam Əli (əleyhissalam) Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin ən düzgün səhabəsini müdafiə edib bizlərə həmişə məzlumların köməyinə yetişib müdafiələrində durmaq və haqqdan tərəfdarlıq etməyi öyrətdi.

QIRX BİRİNCİ HEKAYƏT

ƏbuzƏrin yola salInmasI

Əbuzər Qəffari Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin xüsusi əshabı, eləcə də İslamın ən doğru dilavər kişilərindən biri idi (ümmətlərindən idi). O, İslam qanunlarının müqəddəs həyata keçirilməsi uğrunda özünə qarşı edilən məzəmmət və danlaqlardan çəkinməzdi.

Beləliklə Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm onun barəsində buyurmuşdu:

Bu vaxtacan, Əbuzərdən düz danışan görmədim, Əbuzər müqəddəsliyin ən uca zirvəsində durmuşdu. Belə ki, Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm onun haqqında buyurdu:

“İlahi məni dörd nəfərin dostluğuna və eşqinə səsləyib mənə xəbər verdi ki, onlarla dost olum:

Əli (əleyhissalam), Əbuzər, Miqdad və Salman!”

Osman öz xilafəti dövründə beytül-malı ürəyi istədiyi kimi yaxın qohum qardaşına bir neçə bərabər paylayır və elə həmin adamları da müsəlman vilayətlərinin valisi təyin edirdi.

Bu vaxt Əbuzər acıqlı ləhn və sözlər ilə Osmanı bu işlərinə görə tənqid atəşinə tutaraq onun üçün “Tövbə surəsinin 34-cü ayəsini oxumuşdu. Həmin ayə budur:

“Qızıl və gümüş toplayıb Allah yolunda xərcləməyənlər üçün şiddətli əzab vardır.”

Osman hüzurunda olanlara üzünü tutaraq dedi: “İmam və rəhbərin bir malı (Beytül-maldan) özünə götürməsi rəvadır ki, imkanı olduqda öz borcunu qaytarsın?!”

Kə”bül Əhbar yəhudi ailəsində böyüsə də zahirdə müsəlmanların cərgəsində idi, həm də Osmanın yaxın adamlarından hesab olunurdu, dedi: Heç bir eybi yoxdur Həmin məclisdə Əbuzər də var idi bunu eşitdikdə bərk narahat olub Kə”bül Əhbara dedi:

“Ey yəhudizadə, bizim dinimizi bizə öyrədirsən?!”

Osman onun bu sözündən əsəbləşib dedi:

Ey Əbuzər, mənə qarşı olan azar və dil yaran, adamlarıma qarşı da çoxalmışdır?! Bundan sonra sənin Mədinədə qalmağa haqqın yoxdur. Birbaş Şama qayıt.

Əbuzər Qəffari haqq söyləmək cürmü üstündə Şama sürgün olunaraq Şamın valisi Müaviyənin nəzarəti altında saxlanıldı.

Əbuzər elə Şamın özündə də müxtəlif fürsətlərdə Müaviyənin qeyri insani hərəkətlərinin əleyhinə danışaraq onu ifşa edirdi. Müaviyə öz başı üzərində təhlükə hiss etdikdə Osmana məktub yazaraq Ondan Əbuzərin Mədinəyə qaytarılmasını xahiş etdi.

Məktub Osmana çatdıqda cavabında Əbuzərin Mədinəyə qaytarılmasını əmr etdi.

Məktubun cavabı Müaviyənin əlinə yetişdikdə onu ağır bir vəziyyətdə Mədinəyə göndərdi. Belə ki, budlarının əti bədənindən ayrıldı.

Məşhur tarixçi Vaqedi bu barədə belə yazır:

Əbuzər (Şamdan qayıdandan sonra) Osmanın hüzuruna gətirildikdə Osman ona belə dedi:

“Allah Qeynin gözünü aydın eləmə-

sin” (ya heç bir göz Qeyni görməklə aydın olmasın).

Əbuzər dedi: Mənim adım Qeyn deyil.

Osman dedi:

“Ey Cunəydəb, Allah heç bir gözü səni görməklə aydın etməsin.”

Əbuzər isə cavabında mənim adım Condəbdir və Rəsulullah məni Abdullah (Allah bəndəsi) adlandırırdı ki, mən də özüm üçün həmin adı seçmişəm dedi

Osman dedi: “Sən elə fikirləşirsən ki, biz “Allahın əli bağlanıb, Allah fəqirdir və biz isə varlıyıq” deyirik?!

Əbuzər dedi: “Əgər belə demirsinizsə, onda Allah malını (beytül-malı) öz yolunda xərcləməli və Allah bəndələrinin əlinə çatdırmalısınız. Ancaq mən şəhadət verirəm ki, Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin özündən eşitmişəm ki, buyurur:

“As sülaləsi otuz nəfərə çatdıqda Allah malını özlərininki, bəndələrini isə öz nökərləri sanaraq Allah dinini öz gəlirləri üçün məvacib və maya bilərlər.”

Osman orada olanlardan soruşdu: Siz bu sözləri Rəsulullahdan eşidibsiniz?

Dedilər ki, “Yox”

Osman dedi: “Vay olsun sənə, ey Əbuzər, Allahın elçisinə yalan nisbət verirsən?!”

Əbuzər üzünü orada olanlara çevirib dedi: Məgər mənim düz danışan olduğumu bilmirsiniz?

Dedilər: Yox bilmirik. Osman dedi: Əli (əleyhissalam)-ın dalınca gedib onu bura gətirin.

Bir neçə nəfər Əli (əleyhissalam)-ın dalınca gedib Osmanın sifarişini Əli (əleyhissalam)-a çatdırdılar Əli (əleyhissalam) məclisə girdikdə Osman üzünü Əbuzərə tutub dedi: Bayaq bizim üçün oxuduğun hədisi Əli (əleyhissalam) üçün də oxu.

Əbuzər həmin hədisi (Asın övladları otuz nəfərə çatsalar) Əli (əleyhissalam) üçün də oxudu:

Osman üzünü Əliyə (əleyhissalam) tutub dedi: Sən bu hədisi Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmdən eşitmisən?

Əli (əleyhissalam) buyurdu: Yox, eşitmə-mişəm, lakin Əbuzər düz deyir.

Osman dedi: Əbuzərin düz danışan olduğunu haradan bilirsən?

Əli (əleyhissalam) buyurdu: Rəsulullah səlləl-lahu əleyhi və alihi və səlləmdən özüm eşitmişəm ki, buyurub:

“Göy kölgə salmadı, yer dalına götürmədi o dil sahibini ki, Əbuzərdən düz danışan olsun.”

Hüzurda olanların hamısı “Biz də bu mətləbi Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmdən eşitmişik” deyə etiraf etdilər, Əbuzər üzünü oradakılara tutub dedi: “Mən Asın sülaləsi haqqındakı xəbəri Allah elçisinin səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin özündən eşitmişəm. İndicə siz məni bu xəbərin doğru olub-olmamasında ittiham etdiniz. Heç vaxt Mühəmməd səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin əshabından bu sözləri eşidəcəyimi güman etməzdim ki, eşitdim.”

Bu yolla Əbuzər yenə də etiraz edərək mətləbləri aydın bir şəkildə bəyan edirdi. Nəhayət Osman Əbuzəri (Mədinənin bir kilometirliyində) sürgün etdi.

Əbuzər də həyat yoldaşı və iki övladı ilə birlikdə bir qız bir oğlan Rəbəzəyə getdi. Bu da onun qocalıq vaxtına təsadüf edir.

Bir neçə müddətdən sonra Əbuzər Rəbəzənin yandırıcı çölündə şəhadətə yetişdi. Onun ölümündən qabaq isə həyat yoldaşı və oğlu elə həmin çöldə məzlumanə bir surətdə bu həyatla vidalaşmışdılar. Təkcə bir qızı yadigar və tənha qalmışdı...

Əbuzərin sürgün edərkən Osman əmr etdi ki, carçılar elan etsinlər ki, Əbuzərlə danışmağa, ya onu ötürməyə heç kəsin haqqı yoxdur. Lakin Möminlər ağası Həzrət Əli (əleyhissalam) Həsən və Hüseyn (əleyhissalam) Əli (əleyhissalam)-ın qardaşı Əqil ilə Əmmar Yasir Əbuzəri yola salmağa tələsdilər. İmam Həsən (əleyhissalam) Əbuzərlə danışdığı zaman Mərvan çığırdı:

Ey Həsən sus! Məgər xəlifənin fərmanını eşitməmisən!?

İmam Əli (əleyhissalam) Mərvana sarı hücum edib qamçını onun atına ilişdidi və buyurdu:

“Uzaqlaş, Allah səni ölüm oduna atsın.”

O, Osmanın yanına qayıdaraq əhvalatı tam təfsilatı ilə ona danışdı. Əbuzər isə onu yola salanların yanında dayanıb öz dostları ilə vidalaşırdı.

Onu yola salanların hər birinin Əbuzərə deyiləsi sözü vardı. İlk növbədə İmam Əli (əleyhissalam) ona belə buyurdu:

“Ey Əbuzər, sən Allaha görə qəzəbləndin, elə ona da ümidvar ol. Bu camaat isə öz dünyası xatirinə səndən qorxdular, sən isə dininin ehtiramına görə onlardan qorxdun. Elə buna görə də onlar sənin üçün (yəni dünya üçün) qorxurlar, qorxun olduğu şeydən uzaqlaş, sən onları möhtac olduqları şeydən çəkindirdin. Sənin isə onların səni çəkindirdikləri şeyə ehtiyacın yoxdur. Tezliklə bilərsən qələbə kiminlədir.

Əgər göy və yerin qapılarını bir bədənin üzünə bağlasalar, əgər o bəndə də Allahdan qorxarsa, Allah onun üçün başqa bir yol açacaqdır.

Bu minvalla İmam Əli (əleyhissalam) Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin ən düzgün səhabəsini müdafiə edib bizlərə həmişə məzlumların köməyinə yetişib müdafiələrində durmaq və haqqdan tərəfdarlıq etməyi öyrətdi.