شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

الحیات، جلد سوم

نویسنده: محمد رضا حكيمى و ... - ترجمه احمد آرام
گروه:

• سرآغاز

• سخنى درباره روش كار در اين كتاب

• باب يازدهم : مدخلى بر تحقيق در اقتصاد اسلامى (خطوط كلى)

• فصل نخست : مال در تصور اسلامى (1)

• أ - چارچوب كلى

• ب - مال ، از آن خداى متعال

• ج - اموال ، امانت و عاريه

• د - اموال ، پشتوانه و مايه زندگى (موضع الاهى مال)

• ه . اموال ، انفال و بخشيدن

• نگاهى به سراسر فصل

• 1 - چارچوب كلى :

• (1) - كسب مال بدون معصيت (كسب معتدل و مشروع):

• (2) - انفاق (هزينه گذارى) بدون معصيت

• (3) - قرار دادن مال در دسترس تيره بختان و مستمندان :

• (4) - خودپسندى ، گردنكشى و نازيدن به مال :

• (5) - بدعت گذارى برخلاف «سنت» و رفتار بر ضد سيره نبوى :

• 2 - مال ، از آن خداى متعال :

• 3 - اموال ، امانت و عاريه :

• 4 - اموال ، پشتوانه و مايه زندگى (مواضع الاهى مال):

• فصل دوم : مال در تصرف اسلامى (2)

• أ - محدوديت تصرف در اموال

• ب - برخى از عوامل بر پايى و نابودى اجتماع

• 1. بر پايى اجتماع و مال (اگر در دست كسانى افتد كه حق مال را بدانند و ادا كنند)

• 2. نابودى اجتماع و مال (اگر در دست كسانى افتد كه حق مال را ندانند و ادا نكنند)

• 3. تباهى اجتماع به دست انحصارطلبان

• 4. تباهى اجتماع به دست شاد خواران

• ج - خوردن مال مردم به باطل (مال مردم خورى) و طرد آن

• 1. مال مردم خورى به طور عام

• 2. مال مردم خورى به طور خاص

• د - اموال يتيمان و تأكيد بر نگاهدارى آنها

• ه‍- به مال يتيم ، جز به بهترين وجه مصلحت يتيم ، نزديك شويد

• و - رسيدن به كار يتيمان بر پايه عدالت

• ز- طرد سلطه هاى مالى (ديكتاتورى مال) و برده سازى اقتصادى ، فردى و اجتماعى

• ح - نه زيان ديدن ، نه زيان رساندن (لا ضرر و لاضرار)

• تذليل (278): وام و اهميت پرداخت آن

• نگاهى به سراسر فصل

• 1. محدوديت تصرف در اموال :

• 1. محور و مركز بودن انسان :

• 2. خوردن و مصرف كردن در دو مكتب :

• 3. زمينه ها و انگيزه هاى محدوديت :

• 4. حقوق اجتماع در مالكيتهاى شخصى :

• 5. محدوديت تكوينى انسان و ارتباط آن با مصرف :

• 6. تأكيد بر موضع مال :

• 2. مال و بر پايى جامعه :

• 3 - مال و نابودى جامعه :

• 4 - تباهى اجتماع به دست انحصارطلبان :

• 5 - تباهى اجتماع به دست شاد خواران :

• (1) - فراوانى امكانات مادى :

• (2) - لذت پرستى و كامرانى :

• (3) - شيوع افت اخلاقى :

• (4) - زندگى انگلى و لوازم تحميلى آن بر جامعه :

• (5) - تسلط يابى تكاثرى ... بر توده ها:

• 6 - خوردن اموال مردم به باطل (مال مردم خورى) و طرد آن :

• 7 - طرد سلطه هاى مالى (ديكتاتورىمال) و برده سازى اقتصادى ، فردى و اجتماعى:

• فصل سوم : مال در تصور اسلامى (3)

• أ - حرمت مال و تاءكيد بر آن (امنيت اقتصادى)

• ب - جلوگيرى از تسلط انحصارى ثروتمندان بر اموال

• ج - برحذر دارى از سپردن اموال (و امور مالى و برنامه ريزى اقتصادى) به سفيهان و نامتعهدان (و غير متخصصان)

• د - هدفهاى صحيح كسب مال

• ه - منع از ترك تلاش اقتصادى و تاءكيد بر اهميت كسب و كار و حفظ مال

• و - برخى از آثار مثبت مال

• 1 - آثار فردى

• 2 - آثار اجتماعى

• ز - برخى از آثار منفى مال

• 1 - آثار فردى

• 2 - آثار اجتماعى

• ح - كار و تأكيد بر آن بعنوان منشاء مالك شدن

• ط. حفظ اموال عمومى و بيت المال و تأكيد قاطع بر آن

• ى - اعتدال در طلب مال و انگيختن بر آن

• يا - از راه «حلال»، «مال بسيار» جمع نمى شود.

• يب - تعريف مال

• دو تذييل مهم

• 1. منحرف كردن مال از مواضع حقيقى آن

• 2. حرمت اموال اقليتها

• نگاهى به سراسر فصل

• 1. حرمت مال و تأكيد بر آن :

• تذبيل : احتياط در جمع آورى اموال و مصرف آنها

• 2 - جلوگيرى از تسلط ثروتمندان بر اموال :

• 3 - برخى از مظاهر منفى مال :

• (1) - كميت مالكيت :

• (2) - كيفيت مالكيت :

• (3) - كميت مصرف :

• (4) - كيفيت مصرف :

• 4 - از راه حلال ، مال بسيار به دست نمى آيد و جمع نمى شود:

• 5 - منحرف كردن مال از جايگاههاى آن و دور ساختن مال از اوضاع حقيقى (چگونگيهاى درست) آن :

• چند اشاره و آگاهى

• نتيجه گيرى مهم

• فصل چهارم : چار چوبهاى جهت بخش (1)

• أ - كمكهاى الاهى بوسيله اموال (منابع طبيعى ، معادن ، كشاورزى ، بازرگانى ، صنعت...»

• ب - تاءكيد بر جستجوى نياز زندگى و رسيدن به خود بسندگى

• ج - ميانه روى در معيشت (زندگى و مصرفهاى آن) و تاءكيد قطعى بر آن

• د- اندازه نگاهدارى در معيشت و اهميت آن

• ه - حدود مصرف

• نگاهى به سراسر فصل

• 1 - كمكهاى الاهى بوسيله اموال و مواهب :

• 2 - اندازه نگاهدارى در معيشت و اهميت آن :

• آگاهيى مهم

• فصل پنجم : چهارچوبهاى جهت شناسى (2)

• أ - نقش امكانات مادى در حيات معنوى و اداى واجبات و تعظيم شعاير

• 1 - بقاى دين در امت و مال

• 2 - مال ياورى براى به دست آوردن آخرت

• 3 - خدايا ميان ما و نان جدايى ميفكن

• 4 - نماز جز با نان گزارده نمى شود

• 5 - روزه جز با نان نيست

• 6 - واجبات جز با نان ادا نمى شود

• 7 - سرچشمه زندگى نان است

• 8 - ساختمان بدن و نان

• 10 - مزه نان

• ب - حق تن هر انسان

• ج - حق تن هر زنده ، انسان يا حيوان

• د - نقش مال در حفظ حيثيت و آبرو

• نگاهى به سراسر فصل

• 1 - بقاى دين در امت و مال :

• آگاهى

• 2. نماز جز با نان گزارده نمى شود:

• 3 - بناشدن تن بر نان

• 4 - مزه نان :

• توضيح (1)

• توضيح (2)

• تذييل

• هشدار

• فصل ششم : كار در تصور اسلامى

• نگاهى به سراسر فصل

• فصل هفتم : طاغوت اقتصادى و اقتصاد طاغوتى

• دو تذييل

• 1- تعميم مبارزه بر ضد طاغوت ، خواه سياسى ، خواه اقتصادى

• 2 - لزوم تعجيل در برانداختن بيعدالتيهاى مالى (در انقلاب مهلت نيست)

• (1)- اموال عمومى

• (2)- اموال فردى

• نگاهى به سراسر فصل

• 1 - طاغوت اقتصادى و اقتصاد طاغوتى :

• (1) - اضطراب اجتماعى :

• (2) - گمراهى اجتماعى :

• (3) - استبداد و ديكتاتورى :

• 2 - مبارزه اسلام با شكلهاى گوناگون طاغوتيگرى :

• 3 - روح دين توحيدى :

• 4 - سقوط بزرگ و پيشگيرى از آن :

• فصل هشتم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (1)

• - ضربه هايى كوبنده بر پيكر نظام

• أ - نفى و طرد تكاثر

• ب - افشاگرى توانگران و متكاثران و پندارهاى فاسد ايشان

• ج - توانگران و امت

• آگاهيى مهم

• د- توانگران و خوردن ناتوانان و تيره روزان

• ه - ثروتمندان و بازرگانان فاجرانند مگر اينكه پرهيزگار باشند

• و - حرص و درنده خويى ، رسوايى و حسرت

• ز- كوشش بيهوده

• ح - اوصاف توانگران (720)

• 1- مستكبران

• 2- منافقان

• 3- به آزمون گرفتاران

• 4- فريب خوردگان

• 5 - بازى دوستان و سرگرمى جويان

• 6- طغيانگران

• 7 - ستمكاران

• (1) - به خود

• (2)- به ديگران

• 8 - غاصبان

• آگاهى

• 9 - دزدان

• 10- شادخواران

• آگاهى

• 11 - غافلگير شوندگان

• 12 - هلاك شدگان

• 13 - مردگان

• 14 - فقيران

• 15- وارثان و پيروان فرعونان

• 16 - سست باوران

• نگاهى به سراسر فصل

• 1 - نفى و طرد تكاثر:

• (1) - برنامه ها و راههاى مشخص مبارزه بر ضد تكاثر:

• (2) - حاكميت و توده ها در پهنه هاى مبارزه :

• (3)- انگيزه ها و هدفهاى عالى اين مبارزه :

• 2 - توانگرى و امت :

• 3- ستمگران :

• 4 - هلاكت شدگان :

• 5 - مردگان :

• فصل نهم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (2)

• - برانداختن زراندوزى و گنجسازى

• نگاهى به سراسر فصل

• فصل دهم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (3)

• - پى ريزى ارزشهاى نمونه و مقياسهاى عالى و براندازى ارزشهاى تكاثرى و عرفيات اترافى ، براى مبازره با تكاثر و ثروت اندوزى

• الف - بى نياز گشتن با توجه به خداى متعال ، نه با مال

• ب - بى نياز گشتن با آنچه نزد خداى متعال است

• ج - بى نياز گشتن با قرآن كريم

• د - بى نياز گشتن با پرهيزگارى و يقين

• ه - بى نياز گشتن با عقل و دانش

• و- بى نياز گشتن با قناعت

• ز- بى نيازى ، بى نيازى روحى است

• ح - گرانمايه ترين بى نيازى ترك آرزوهاست

• ط - بزرگترين بى نيازى

• ى - مال را در پيدايش بى نيازى واقعى نقشى نيست

• چند تذييل

• 1- بازداشتن از استكبار (بزرگى فروشى)

• 2 - تحقير معيشت توانگران

• 3- در برابر توانگران فروتنى نكنيد

• 4- ثروتمندان را فضيلتى نيست

• 5 - فضيلت جويى به مال نيست

• 6 - ارزش مال در مقياس نهايى

• چند تكميل

• 1 - بى اعتنايى به ثروتمندان و اظهار بى نيازى از ايشان

• 2 - ياد نيك (ذكر خير) بهتر از مال است

• 3 - داشتن و نداشتن پس از عرضه بزرگ (در روزقيامت) معلوم مى شود

• 4 - هيچ فقرى شديدتر از نادانى نيست

• 5 - ويرانگريى سازنده

• نگاهى به سراسر فصل

• 1 - پى ريزى ارزشهاى نمونه ...:

• (1) - بى نيازگشتن با توجه به خداى متعال :

• (2) - بى نيازگشتن با قرآن كريم :

• (3) - بى نياز گشتن با يقين :

• (4) - بى نياز گشتن با عقل و دانش :

• (5) - بى نياز گشتن با قناعت :

• (6) - غناى روحى و اصالت آن :

• 2 - براندازى ارزشهاى تكاثرى ...:

• فصل يازدهم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (4)

• - تصوير دو زندگى : تكاثرى و اسلامى

• أ - نشانه هايى از زندگى تكاثرى

• ب - نشانه هايى از زندگى اسلامى

• تذييل : توانگران و شاد خواران در امان نيستند

• 1- از ديدگاه تكوينى

• آگاهى

• 2 - از ديدگاه تشريعى

• نگاهى به سراسر فصل

• 1 - نشانه هايى از زندگى تكاثرى :

• 2. نشانه هايى از زندگى اسلامى :

• 3 - دو مضمونى بودن احكام اسلامى :

• 4 - ثروتمندان و شادخواران درامان نيستند:

• آگاهيى مهم

• فصل دوازدهم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (5)

• - تضاد ميان دو زندگى : تكاثرى و اسلامى

• نگاهى به سراسر فصل

• فصل سيزدهم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (6)

• - تكاثر و بهره كشى از ديگران (استثمار)

• أ - مردمان را به بيگارى گرفتن

• ب - كاستن از بهاى كالا و كار مردم

• ج - آكل و ماءكول اقتصادى

• د - حيله گرى در خريد و فروش

• ه - كم فروشى با پيمانه يا ترازو

• و - سوء استفاده از بيت المال

• ز- غصب امكانات عمومى

• ح - ستم به مزدوران و كشاورزان

• دريافتى توحيدى و مهم

• ط - فروشندگان شهرى و كالاهاى روستايى (و سلطه گرى)

• ى - منع از رفتن به پيشباز كالاداران روستايى (به منظور واسطه گرى و اجحاف درآن)

• يا- زياد كردن اجاره نخستين به هنگام واگذاردن به ديگرى

• يب - زياد كردن حقوق اراضى

• نگاهى به سراسر فصل

• دو تذييل

• 1- درباره آكل و ماكول اقتصادى

• 2- درباره بهره كشى از مردم و كاستن حقوق و بهاى كالاى ايشان

• فصل چهاردهم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (7)

• - تكاثر و استضعاف

• أ - استضعاف اقتصادى

• ب - استضعاف فرهنگى

• نگاهى به سراسر فصل

• فصل پانزدهم : اسلام و نظام تكاثرى اترافى ، مبارزه اى فراگستر (8)

• - تكاثر، تصاعدى نامتناهى

• نگاهى به سراسر فصل

• تذييل و تفضيل

• آگاهى و تفاوت

• يادآورى