شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

اصول فلسفه و روش رئاليسم، جلد سوم

نویسنده: شهید مطهری (ره)
گروه:

• مقدمه

• مقاله هفتم : واقعيت و هستى اشياء

• مقدمه

• مسائل وجود

• روش شناسى يا متدولوژى

• تمايز علوم

• موضوع چيست؟

• نقطه‏هاى اتكاء مسائل علوم يا مبادىتصوريه و تصديقيه

• مبادى فلسفى

• اصول متعارفه فلسفى

• اصول موضوعه در فلسفه

• منشا اختلاف علوم و فنون از لحاظ اصول متعارفه و موضوعه و از لحاظ روش و اسلوب تفكر

• اسلوب و روش تفكر در فلسفه

• واقعيت و هستى اشياء

• اصل كلى واقعيتى هست

• نظريه دكارت

• داشتن فلسفه مسبوق به شناخت ذهناست

• مفهوم هستى در ذهن

• مفهوم هستى مشترك معنوى يا لفظى

• اصالت وجود و واقعيت

• اصالت وجود يا ماهيت

• نكاتى چند يا نتايجى چند

• مفهوم وجود مفهومى است‏بسيط و مستغنى از تعريف است

• نظريه وحدت در عين كثرت و كثرت در عين وحدت

• وحدت وجود

• تباين و كثرت وجودات

• وحدت در عين كثرت و كثرت در عين وحدت

• جنبه تاريخى مسائل وجود

• توضيح

• نظريه‏هائى كه در اين مقاله بثبوت رسيد

• مقاله هشتم : ضرورت و امكان

• مقدمه

• معناى ضرورت و امكان

• ضرورت و امكان معقول است نه محسوس

• اين بحث علمى است‏يا فلسفى

• منشا ضرورت و امكان

• قانون عليت و معلوليت

• علت ضرورت دهنده به معلول است جبر على و معلولى

• آيا نيازمندى معلول بعلت تنها در حدوث است‏يا هم در حدوث است و هم در بقاء؟

• ضرورت بالذات و بالغير

• ضرورت ذاتى فلسفى و ضرورت ذاتى منطقى

• توجيه نظام موجودات

• اصالت وجود و ضرورت و امكان

• آيا موجود معدوم مى‏شود

• قانون لاوازيه

• ضرورت و امكان

• بيان ديگر

• قانون عليت و معلوليت پايه و اساس علم

• نيازمندى معلول به علت از نظر حدوث و بقا

• اشكال

• پاسخ

• اشكال

• پاسخ

• مدعا

• اشكال

• پاسخ

• اشكال

• پاسخ

• اشكال

• پاسخ

• اشكال

• پاسخ

• اشكال

• تقابل فيزيك جديد با نظريه ارسطوئى احتياج حركت‏بمحرك دائمى

• قانون جبر ناقض قاعده فلسفى نيازمندى معلول بعلت در بقا

• بطلان تسلسل علل

• پاسخ

• توضيح و تذكر

• نكته 1

• نكته 2

• مسئله جبر و اختيار

• مجموع راههائى بشر در مسئله جبر و اختيار پيش گرفته است

• نفى ضرورت على و معلولى ملازم با آزادى و اختيار نيست

• ضرورت على و معلولى افعال انسان منافى با اختيار و آزادى انسان نيست

• فعاليت التذاذى و فعاليت تدبيرى

• مقدمات افعال اختيارى

• آيا اين مقدمات اختيارى است‏يا غير اختيارى

• جبر و تفويض از جنبه كلامى

• جبر و اختيار و وجدان

• جبر و اختيار و اخلاق

• امر بين امرين از نظر فلسفى و كلامى و اخلاقى

• بحثى با ماديين

• پاسخ

• مسائلى كه در اين مقاله بثبوت رسيده

• مقاله نهم : علت و معلول

• انسان عالم به علم و جهل خود

• نظريه متكلمين مبتنى بر انكار قانون عليت

• راه ديگر

• قانون عليت

• احتياج بعلت

• مجموع نظريه‏هايى كه از طرف طرفداران قانون علت و معلول در زمينه مناط احتياج به علت ابراز شده است

• 1- نظريه حسى

• 2- نظريه حدوثى

• 3- نظريه ماهوى

• 4- نظريه فقر وجودى

• نقد نظريه حسى

• نقد نظريه حدوثى

• نقد نظريه ماهوى

• نظريه فقر وجودى نتيجه قطعى اصول حكمت متعاليه

• اشكال

• پاسخ

• اشكال

• پاسخ

• اصل سنخيت

• دليل حسى و استقرائى

• دليل عقلى و قياسى

• سخن جينز در كتاب راز آفرينش يا جهان شگفت

• قانون عليت‏يك قانون تجربى نيست

• قانون عليت از شؤون واقعيت مطلق است

• خلاصه نظريه ما راجع به قانون عليت

• علتهاى چهارگانه

• علت فاعلى

• اشكال

• تقسيم علت‏به علل اربعه از تقسيمات ارسطوئى است

• مقدمات ارسطو در اثبات محرك اول

• پاسخ

• تعريف رابطه عليت را به دو نحو

• 1- رابطه عليت چيزى جز تعاقب دو حادثه نيست

• 2- عليت و معلوليت عبارت است از رابطه‏اى واقعى بين دو واقعيت كه يكى وابسته بديگرى است

• علت مادى

• تعريف ماده در اصطلاحات فلسفى و عرفى

• ماده اولى يا ماده المواد عالم چيست

• علت صورى

• علت غائى

• اصل عليت غائى

• غايت و شعور و ادراك

• غايت و فعل

• علت غائى و علت فاعلى

• اصل تنظيم كننده

• اتفاق

• بخت‏خوب و بد

• مسائلى كه در اين مقاله اثبات گرديد