"اشکِ برسیدالشهدا" شفای دردهای آشکار و پنهان
تأثیرات اشک و عزاداری بر امام حسین (ع) هم ابعاد مادی و جسمی را در بر میگیرد و هم ابعاد معنوی و روانی انسان را پوشش میدهد. این تأثیرات را میتوان از چند منظر بررسی کرد:
۱. شفای دردهای آشکار (جسمی و مادی)
وقتی از "دردهای آشکار" صحبت میکنیم، منظور بیماریهای جسمی، مشکلات مالی، گرفتاریهای دنیوی و هر آنچه که به صورت ملموس و عینی در زندگی فرد بروز میکند، است. شفای این دردها از طریق اشک بر سیدالشهدا میتواند به چند طریق صورت گیرد:
توسل و شفاعت الهی: در فرهنگ اسلامی، توسل به اولیاء الهی، به ویژه امام حسین (ع) که جایگاه ویژهای نزد خداوند دارند، به عنوان یکی از راههای استجابت دعا و برآورده شدن حوائج مطرح است. اشک بر امام، نماد این توسل و ابراز ارادت عمیق است. باور بر این است که خداوند به واسطه این توسل، بیماریها را شفا داده و مشکلات را رفع میکند. این یک جلوه از رحمت الهی است که به برکت جایگاه امام حسین (ع) شامل حال عزادار میشود.
امام باقر (ع) روایت میکند که امام سجاد (ع) فرمود:
هر مؤمنی که برای کشته شدن امام حسین (علیهالسلام) گریان شود به طوری که اشک بر صورتش جاری شود، خداوند متعال غرفههایی در بهشت برای او آماده میکند که مدتی طولانی در آنها ساکن باشد، و هر مؤمنی که به دلیل آزار و اذیتی که ازدشمنان دردنیا به ما رسیده، گریان شود، به گونهای که اشک بر صورتش جاری شود، خدای متعالی در بهشت، او را در جایگاه صدق ساکن میگرداند، و هر مؤمنی که به خاطر ما اذیتی به او رسیده باشد و به سبب این اذیت و آزار، چشمانش گریان و اشکش بر گونه اش جاری شود، خداوند هر آزار و اذیت را از او برگرداند و روز قیامت او را از خشم خود و آتش جهنم ایمن سازد. (عن محمد بن مسلم عن ابی جعفر قال: کان علی بن الحسین یقول: ایما مؤمن دمعت عیناه لقتل الحسین بن علی دمعة حتی تسیل علی خده بواه الله بها فی الجنة غرفا یسکنها احقابا و ایما مؤمن دمعت عیناه حتی تسیل علی خده فینا ااذی مسسنا من عونا فی الدنیا بواه الله فی الجنة مبوا صدق و ایما مؤمن مسه اذی فینا فدمعت عیناه حتی تسیل علی خده من مضاضة ما اوذی فینا، صرف الله عن وجهه الاذی و آمنه یوم القیامة من سخطه و النار)(۱)
آرامش روحی و تأثیر بر جسم: استرس، اضطراب و ناراحتیهای روانی تأثیر مستقیمی بر سلامت جسم دارند. شرکت در مجالس عزاداری و اشک ریختن در این فضا، به فرد آرامش خاطر عمیقی میبخشد. این آرامش روحی میتواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به روند بهبودی بیماریهای جسمی کمک کند. به نوعی، تسکین دردهای روحی، مقدمهای برای بهبود دردهای جسمی است. (این نکته علمی و ثابت شده است که روان بر جسم اثرگذار است).
افزایش امید و توکل: وقتی فردی دچار بیماری یا مشکل مادی میشود، ممکن است امید خود را از دست بدهد. اما حضور در مجالس عزاداری و یادآوری قدرت الهی و کرامات ائمه، امید به بهبود و حل مشکلات را در او زنده میکند. این امید و توکل به خدا، خود نیروی عظیمی برای مبارزه با سختیها و بیماریها است.
۲. شفای دردهای نهان (روحی، روانی و معنوی)
این بخش عمیقتر و مهمتر است، زیرا "دردهای نهان" ریشهایتر و پیچیدهتر هستند و اغلب منشأ بسیاری از مشکلات آشکار نیز محسوب میشوند. این دردها شامل موارد زیر است:
گناهان و آلودگیهای معنوی: مهمترین درد نهان انسان، گناهان و دلبستگیهای او به دنیا است که روح را آلوده کرده و مانع از پرواز به سوی کمال میشود. اشک بر امام حسین (ع) به عنوان نمادی از توبه، ندامت و عزم بر ترک گناهان، میتواند پاککننده روح باشد. در روایات آمده است که اشک بر مصیبت امام حسین (ع) گناهان را میشوید. این به معنای تحول درونی و عزم بر پاکی است که با این اشک همراه میشود.
امام صادق(ع) فرمود: «هر کسی که نزد او یادی از ما شود و اشک چشمانش جاریگردد، خدا آتش جهنم را بر صورتش حرام میکند». (عن فضیل بن فضاله عن ابی عبدالله قال: من ذکرنا عنده قفاضت عیناه حرم الله وجهه علی النار)(۲)
اضطراب، افسردگی و آشفتگیهای درونی: در دنیای امروز، بسیاری از افراد با اضطراب، افسردگی، احساس پوچی و آشفتگیهای روانی دست و پنجه نرم میکنند. مجالس عزاداری و فضای معنوی حاکم بر آن، فضایی امن و سرشار از همدلی است. اشک ریختن در این فضا، نوعی پالایش روانی است؛ فرد با ابراز غم و اندوه خود، هیجانات منفی را تخلیه میکند و به آرامش میرسد. این عمل، بار روانی او را کاهش داده و احساس سبکی و تسکین به او میبخشد.
احساس پوچی و بیمعنایی: زندگی بدون هدف و معنا، یکی از دردهای نهان بسیاری از انسانها است. آشنایی با فلسفه عاشورا و فداکاری امام حسین (ع) برای ارزشهای الهی، به زندگی فرد معنا میبخشد و هدف والاتری برای او ترسیم میکند. اشک بر این راه و این هدف، به او یادآوری میکند که زندگی فراتر از مادیات است و هدف والاتری در پس آن نهفته است.
ضعف ایمان و دوری از خداوند: دردهای نهان میتواند شامل ضعف در ارتباط با خداوند، شک و تردیدهای ایمانی باشد. اشک بر امام حسین (ع) و تأمل در مصیبت ایشان، به انسان یادآوری میکند که برای حفظ دین و ارزشهای الهی باید فداکاری کرد. این یادآوری، ایمان را در قلب انسان تقویت میکند و او را به سمت خداوند و مسیر صحیح زندگی سوق میدهد.
قساوت قلب و بیتفاوتی: زندگی روزمره، گاهی باعث میشود انسان نسبت به آلام دیگران و حتی گناهان خود بیتفاوت و دچار قساوت قلب شود. اشک بر مظلومیت امام حسین (ع)، قلب را نرم میکند، حس شفقت و همدلی را در انسان بیدار میکند و او را از بیتفاوتی خارج میسازد.
دردهای ناشی از ظلم و بیعدالتی: بسیاری از افراد در زندگی خود قربانی ظلم و بیعدالتی میشوند یا شاهد آن هستند و این موضوع رنجشهای روحی برایشان ایجاد میکند. همدردی با امام حسین (ع) که خود مظلوم عالم بود و برای عدالت قیام کرد، به این افراد حس همبستگی و قدرت میدهد و به آنها کمک میکند تا با این دردها کنار بیایند یا برای مبارزه با آنها آماده شوند.
نتیجهگیری:
"اشک بر سیدالشهدا شفای دردهای نهان و آشکار" در واقع بیانگر این حقیقت است که این اشک، نه تنها یک واکنش احساسی صرف، بلکه یک پدیده پیچیده و چندوجهی است که از طریق توسل، پالایش روحی، تقویت ایمان و بازسازی معنوی، به درمان و تسکین انواع دردهای انسان، چه جسمی و چه روحی، میپردازد. این اشک، پلی است میان دنیای مادی و معنوی، و وسیلهای برای رسیدن به آرامش، پاکی و تقرب الهی