روایات اهل بیت(علیهم السلام) تاکید دارند که انسان باید حق را بگوید حتی اگر به ضرر او باشد. امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: «اِصبِر نَفسَکَ عَلَی الحَقِّ فَاِنَّهُ مَن مَنَعَ شَیئاً فِی حَقٍّ اَعطَی فِی البَاطِلِ مِثلَیْهِ» (۱)؛ (نفس خود را بر حق صبور گردان؛ زیرا کسی که چیزی را در راه حق منع کند دو برابر آن را در راه باطل مصرف خواهد کرد).

حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند: «اِصبِر عَلَی مَرَارَةِ الحَقِّ وَ اِیّاکَ اَنْ تَنْخَدِعَ لِحَلَاوَةِ البَاطِلِ» (۲)؛ (بر تلخی حق صبر کن و مواظب باش فریب شیرینی باطل را نخوری). در جای دیگر فرمودند: «لَایَصبِرُ لِلحَقِّ اِلَّا مَن عَرِفَ فَضلَهُ» (۳)؛ (کسی برای حق صبر نمی کند مگر آنکه فضیلت آن را بداند).

امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: «وقتی نزدیک وفات پدرم امام زین العابدین(علیه السلام) بود، مرا به سینه خود چسبانید و فرمود: پسرم! آیا می خواهی تو را سفارش کنم به آنچه پدرم حسین بن علی(علیهما السلام) در موقع مرگ و شهادت و آخرین لحظات به من سفارش فرمود، و پدر او امام علی(علیه السلام) نیز او را به آن وصیت و سفارش کرده بود؟ : «أَی بُنَیّ اِصبِر عَلَی الحَقِّ وَ اِنْ کَانَ مُرّاً»؛ (پسرم! صبر کن بر حق، اگر چه تلخ باشد)».(۴) چه مطلب بزرگی است که سه امام در آخرین لحظات عمر خود سفارش کرده اند، آن هم به این صورت که امام حسین(علیه السلام) و امام سجاد(علیه السلام) در لحظات آخر حیات خود با کوله باری از تجربه های تلخ و شیرین و آن هم به صورتی که امام سجاد(علیه السلام)، امام باقر(علیه السلام) را به سینه خود می چسباند.

در روایت آمده: مردی از کوهستان و خارج شهر نزد امام صادق(علیه السلام) آمد و مسئله ای پرسید و حضرت، پاسخی فرمودند که مطابق میل او نبود، سپس در سیمای او کراهت و گرفتگی را احساس کردند به او فرمودند: «یَا هَذَا اِصْبِر عَلَی الحَقِّ فَاِنَّهُ لَم یَصْبِر اَحَدٌ قَطُّ لِحَقٍّ اِلَّا عَوَّضَهُ اللّهُ مَا هُوَ خَیرٌ لَهُ» (۵)؛ (ای مرد صبر کن بر حق، زیرا احدی برای حق صبر نکرده است؛ مگر این که خداوند آنچه را که برای او خیر بوده در عوض صبر به او داده است).

مولی علی(علیه السلام) فرمودند: «اَلحَقُّ ثَقِیلُ وَ قَد یُخَفَّفْهُ اللّهُ عَلَی اَقْوَامٍ طَلَبُوا العَاقِبَةَ [العَافِیَةَ] فَصَبّرُوا نُفُوسَهُم وَ وَثِقُوا بِصِدقِ مُوعُودِ اللّهِ لِمَن صَبَرَ وَ اِحتَسَبَ فَکُن مِنهُم وَ استَعْنِ بِاللّهِ» (۶)؛ (حق سنگین است و خداوند گاهی سبک می گرداند بر عده ای که عاقبت [عافیت] را طلب کرده و نفوس خود را صبور ساخته و اعتماد کردند به آنچه خداوند وعده داده است به صابرین و محاسبه گران، پس از آنها باش و از خداوند یاری طلب).

حق گوئید گرچه بر علیه و بر ضرر شما باشد. خداوند در سوره نساء می فرماید: (ای کسانی که ایمان آورده اید، کاملا به عدالت قیام کنید، برای خدا گواهی دهید، اگرچه [این گواهی] به زیان خود شما یا پدر و مادر یا نزدیکان شما بوده باشد)؛ «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ للهِ وَ لَوْ عَلَی أَنفُسِکُمْ أَوِ الْوَالِدَیْنِ وَ الاَقْرَبِینَ...».(۷) در ذیل آیه فوق حدیثی از ابن عباس آمده(۸) که از آن استفاده می شود، افراد تازه مسلمان حتی بعد از ورود به مدینه به خاطر ملاحظات خویشاوندی از دادن شهادت هائی که به ضرر بستگان آنها می شد، خودداری می کردند و آیه فوق نازل شد و به آنها هشدار داد.

امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: «امام علی(علیه السلام) فرموده اند: در قبضه [دسته] شمشیری از شمشیرهای رسول خدا(صلی الله علیه و آله) صحیفه ای بود که در آن سه چیز بود: «صِل مَنْ قَطَعَک وَ قُلِ الحَقَّ وَ لَو عَلَی نَفسِکَ وَ اَحسِن اِلَی مَنْ اَسَاءَ اِلَیکَ» (۹)؛ (با کسی که ارتباطش را با تو قطع کرده ارتباط برقرارکن و حق را بگو گرچه بر ضرر تو باشد و به کسی که به تو بدی کرد نیکی کن!)».

رسول گرامی(صلی الله علیه و آله) فرمودند: (باتقواترین مردم کسی است که در آنچه به نفع یا به ضرر اوست، حق را بگوید)؛ «اَتْقَی النَّاسِ مَنْ قَالَ الحَقُّ فِیمَا لَهُ وَ عَلَیهِ».(۱۰) مولی علی(علیه السلام) در وصایای خود به امام حسین(علیه السلام) می فرمایند:

«یَا بُنَیّ اُوصِیکَ بِتَقوَی اللهِ فِی الغِنَی وَ الفَقرِ وَ کَلِمَةُ الحَقِّ فِی الرِّضَا وَ الغَضَبِ...»(۱۱)؛ (فرزندم تو را سفارش می کنم به پرهیزکاری و خداترسی در بی نیازی و فقر و این که حق گوئی و حق را مراعات کنی در حالت رضا و غضب...). رسول گرامی(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «کسی که با مظلومی رود تا حق او را اثبات کند، خداوند متعال قدم های او را در روزی که قدمها می لغزد ثابت می کند».(۱۲) مولی علی(علیه السلام) در زمان خود می نالید و می فرمود: «اِعْلَمُوا رَحِمَکُمُ اللّهُ اِنَّکُم فِی زَمَانٍ القَائِلُ فِیهِ بِالحَقِّ قَلِیلٌ وَ اللِّسَانُ عَنِ الصِّدقِ کَلِیلٌ وَ اللَّازِمُ لِلحَقِّ ذَلِیلٌ...»(۱۳)؛ (بدانید خداوند شما را رحمت کند، شما در زمانی هستید که گوینده به حق در این زمان کم و زبان از راستگوئی کُند شده [و راست و صدق نمی گوید] و مُلازم حق ذلیل است).(۱۴)