اهمیت تقسیم ارث بلافاصله بعد از فوت والدین در اسلام، ریشه در آموزه‌های قرآنی و سنت پیامبر اکرم (ص) دارد و دارای ابعاد مختلف شرعی، حقوقی، اجتماعی و روانی است که در ادامه به تفصیل توضیح داده می‌شود:

1. اجرای فرمان الهی و ادای حق‌الناس (شرعی و حقوقی):
مهم‌ترین دلیل برای سرعت بخشیدن به تقسیم ارث، این است که مسئله ارث یک حکم صریح الهی است که در قرآن کریم به تفصیل و با جزئیات کامل بیان شده است (سوره‌های نساء و انفال). عدم تقسیم آن، به منزله تأخیر در اجرای یک حکم شرعی و از آن مهم‌تر، تضییع حق ورثه است. از لحظه فوت، دارایی متوفی به ورثه تعلق می‌گیرد و تصرف بدون اذن وراث یا عدم تقسیم، می‌تواند مصداق حق‌الناس باشد.
سوره نساء، آیات 11، 12 و 176: این آیات سهم‌الارث هر یک از ورثه (پسر، دختر، همسر، پدر، مادر و...) را به روشنی تعیین کرده‌اند.

تأکید بر پرداخت دیون و وصیت: قبل از تقسیم ارث، لازم است دیون متوفی پرداخت و وصیت او (تا یک سوم اموال) اجرا شود. "مِن بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِی بِهَا أَوْ دَیْنٍ" (بعد از وصیتی که کرده یا دینی که دارد).

2. جلوگیری از اختلافات و نزاع‌ها (اجتماعی و روانی):
تأخیر در تقسیم ارث، به طور بالقوه بذر اختلافات و نزاع‌های خانوادگی را می‌پاشد. با گذشت زمان، پیچیدگی‌های بیشتری ایجاد می‌شود:

تغییر ارزش اموال: ممکن است ارزش اموال (مثلاً ملک یا سهام) کم یا زیاد شود و این تغییر، ورثه را در مورد تقسیم عادلانه به مشکل بیندازد.

نسل‌های بعدی: با فوت یکی از ورثه اصلی، ورثه جدیدی به پرونده اضافه می‌شوند (مانند فرزندان ورثه اولیه) که می‌تواند وضعیت را بسیار پیچیده‌تر کند و درگیری‌ها را افزایش دهد.

افزایش طمع و حسادت: طولانی شدن زمان، ممکن است منجر به طمع‌ورزی برخی ورثه، حسادت و کینه‌توزی شود و روابط خانوادگی را به شدت تیره و تار کند.

تصرفات غیرمجاز: ممکن است یکی از ورثه بدون اجازه بقیه، در اموال تصرف کند (مثلاً از خانه مشترک استفاده کند یا از محصول زمین مشترک بهره‌برداری کند) که این خود منجر به درگیری می‌شود.

3. رفع نیازهای مالی ورثه (اقتصادی و روانی):
ورثه ممکن است برای گذران زندگی، پرداخت بدهی‌ها، تأمین هزینه‌های ازدواج، تحصیل یا مسکن نیاز فوری به سهم‌الارث خود داشته باشند. تأخیر در تقسیم، می‌تواند آنها را در مضیقه مالی قرار داده و باعث مشکلات اقتصادی و فشار روانی شود.

4. اتمام پرونده دنیوی میت (شرعی و روانی):
در باور اسلامی، پرونده دنیوی میت با پرداخت دیون، اجرای وصیت و تقسیم ارث به سرانجام می‌رسد. هرگونه تأخیر در این امور، می‌تواند حق‌الناسی بر گردن او باقی بگذارد و آرامش اخروی او را تحت تأثیر قرار دهد (بر اساس برخی روایات).

5. جلوگیری از ورشکستگی و بلاتکلیفی اموال:
گاهی اوقات، اموال متوفی شامل کسب و کار یا سهام می‌شود. بلاتکلیفی و عدم تصمیم‌گیری سریع در مورد این اموال می‌تواند منجر به ضرر و زیان اقتصادی و حتی ورشکستگی شود.

نکات مهم در تقسیم ارث بر اساس فقه اسلامی:
پرداخت دیون و وصیت: اولین قدم، پرداخت تمام بدهی‌های متوفی و سپس اجرای وصیت اوست (تا یک سوم اموال).

سهم‌الارث مشخص: سهم هر یک از ورثه به طور دقیق در قرآن کریم مشخص شده و نمی‌توان آن را تغییر داد مگر با رضایت کامل و طیب خاطر همه ورثه (و بعد از بلوغ در مورد صغار).

رضایت طرفین: تقسیم باید با رضایت و توافق همه ورثه صورت گیرد. در صورت عدم توافق، باید به مراجع قضایی (دادگاه) مراجعه شود.

حق صغار: سهم‌الارث کودکان (صغار) باید به طور کامل حفظ شود و قیم قانونی باید از آن مراقبت کند تا به بلوغ برسند.
بنابراین از دیدگاه اسلام، تقسیم ارث بلافاصله پس از فوت والدین، نه تنها یک تکلیف شرعی و قانونی است، بلکه یک ضرورت اجتماعی و روانی برای حفظ صلح و آرامش در خانواده، جلوگیری از نزاع‌ها، تأمین نیازهای ورثه و اتمام هرچه سریع‌تر پرونده دنیوی متوفی محسوب می‌شود. تأخیر در این امر، می‌تواند منجر به عواقب نامطلوب بسیاری گردد که نه تنها با آموزه‌های اسلامی همخوانی ندارد، بلکه به بنیان خانواده و روابط خویشاوندی نیز آسیب می‌رساند