รู้จักนะฮ์ญุลบะลาเฆาะฮ์ ตอนที่ 2

นะฮ์ญุลบะลาเฆาะฮ์ คือถ้อยคำและประโยคอันงดงามและทรงคุณค่าทางคำสอนแก่มนุษยชาติที่มิได้หยุดอยู่ในเวลาหนึ่งเวลาใดหรือในสมัยหนึ่งสมัยใด แตเป็นพลังอมตะที่สืบทอดถึงสมัยปัจจุบัน เป็นสัจจะวาจาแห่งทายาทศาสดามุฮัมมัด เป็นสุนทโรวาทของอิมามอะลี บิน อะบีตอลิบ ผ่านการเรียบเรียงอย่างเป็นหมวดหมู่ โดยซัยยิดรอฎี ปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งสำนักคิดชีอะฮ์ โดยได้จำแนกเป็นหมวด  เป็น ๓ หมวดใหญ่ คือ

๑)สุนทรพจน์ คือเป็นการปราศรัยต่อชุมชนในโอกาสต่างๆของอิมามอะลี ทั้งในเมืองมะดีนะฮ เมืองกูฟะฮ และเมืองสำคัญต่างๆหรือในสมรภูมิต่างๆ ตลอดทั้งในมัสยิดหลายแห่งซึ่งเป็นรูปแบบของการเทศนาธรรม(คุฎบะฮ) หรือเป็นคุฏบะฮในนมาซญุมอะฮวันศุกร์ และในโอกาสวันสำคัญต่างๆ

๒)สาส์น  คือเป็นสาส์นของท่านอิมามอะลี(อ)ที่เขียนส่งไปยังบุคคลสำคัญต่างๆเช่น บรรดาผู้ครองนครในสมัยที่ท่านได้ดำรงตำแหน่งคอลีฟะฮ
๓)สุนทโรวาท อันเป็นสุภาษิตหรือคำคม  เป็นคำตักเตือน คำสอนของท่านอิมามอะลีในฐานะท่านเป็นผู้นำของบรรดาผู้ศรัทธาชน เป็นผู้นำทางด้านจิตวิญญาณและเป็นประมุขฝ่ายการปกครองของรัฐอิสลาม ท่านได้ใช้วาทะศิลป์และถ้อยคำที่กระชับไพเราะจับใจและมีความเป็นโวหาร

 แท้จริงอิมามอะลี คือผู้มีวาทศิลป์อันล้ำเลิศ เป็นนักพูดที่ทรงพลัง จึงได้บรรเลงอักษรออกมาเป็นถ้อยคำที่มีอรรถรสและน่าทึ่งพร้อมกับให้คำสอนอันส่งคุณค่า และแม้กระทั้งถ้อยคำสั้นๆที่เรียกว่าคำคมหรือสุภาษิตคติสอนใจนั้น ได้ถูกถ่ายทอดออกมาที่น่าประทับใจและควรแก่การศึกษายิ่ง  
 
 มัสอูดีย์ นักประวัติศาสตร์ชื่อดังโลกอิสลาม มีชีวิตอยู่ก่อนสมัยซัยยิดรอฎีเกือบร้อยปี ยังได้นำถ้อยคำและคำคมคติสอนใจจากอิมามอะลีมาบันทึกไว้ในหนังสือ”มุรูญุซซะฮับ” เล่มที่สอง ภายใต้ชื่อว่า”หัวข้อเรื่อง แสงทางนำจากถ้อยคำและสุภาษิตของอะลี บินอะบีฎอลิบ”  และเขายังได้กล่าวถึงเรื่องนี้ว่า

 “คำสอนต่างๆจากคำพูดและบทเทศหรือคำคมของอิมามอะลี บินอะบีฎอลิบ ที่ประชาชนได้นำมาท่องจำ มีจำนวนมากกว่าสี่ร้อยแปดสิบบท  ยังมีบทเทศนาธรรมของอิมามอะลี อีกจำนวนมากที่ไม่ได้ถูกนำมาบันทึก และในส่วนที่ประชาชนได้นำมาบันทึกและนำมาท่องจำนั้น พวกเขาได้ใช้ประโยชน์จากสุภาษิตนั้นอย่างน่าภาคภูมิใจทีเดียว

บทความโดย ดร.ประเสริฐ สุขศาสน์กวิน