อวสานชัยฏอนและเตรียมพบกับศัตรูที่ร้ายยิ่งกว่าชัยฏอน
 

أعوذ بالله من الشيطان الرجيم
ข้าพระองค์ขอให้อัลเลาะห์ช่วยคุ้มครองให้พ้นจากการล่อลวงของชัยฏอนผู้ถูกสาปแช่ง

          ในท้ายที่สุดก็มาถึงบทสรุปมหากาพย์ความอาฆาตแค้นอันแสนยาวนานของชัยฏอนที่มีต่อมนุษย์  การจองล้างจองผลาญที่ชัยฏอนมีต่อเราและคอยติดตามเราตั้งแต่เกิดจนกระทั่งลมหายใจสุดท้ายของชีวิต
 แต่กระนั้นก็ตามชัยฏอนมิได้อยู่กับเราตลอดไป  ในท้ายที่สุดชัยฏอนก็ต้องลงไปสู่นรก ถูกลงโทษในไฟนรก แม้ว่าหลังจากที่มันถูกขับไล่ออกจากชั้นฟ้าที่อยู่กับมวลมะลาอิกะฮ์  แต่มันขอประวิงเวลาให้อยู่จนถึงวันฟื้นคืนชีพ แต่พระองค์กล่าวกับมันว่า  “เจ้าจะอยู่ถึงวันเวลาที่กําหนดไว้”(ซูเราะฮ์ศอด โองการที่ 79-81)   แต่ในระหว่างทางชัยฏอนก็ยังพามนุษย์ที่หลงเล่ห์กลของมันลงนรกไปด้วยเป็นจํานวนมหาศาล   และมันได้สร้างพลพรรคชัยฏอนขึ้นอย่างมากมาย  พลพรรคของมันก็ยังคงใช้ยุทธวิธีที่มันล่อลวงเรา ให้เราหันเหออกจากพระองค์และด้วยกลยุทธ์บางประการมันได้เปลี่ยนให้มนุษย์กลายเป็นชัยฏอนโดยสมบูรณ์  แต่ที่พํานักของผลผลิตของชัยฏอนไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือญิน ก็คือ นรกญะนัม ซึ่งถือเป็นที่พํานักที่เลวร้ายที่สุด

       บทอวสานของชัยฏอนมีการกล่าวถึงไว้ในหลายวาระ เช่น  ท่านอิมามบาเกร (อ.) กล่าวไว้ว่า  บุคคลแรกที่จะเดินเข้าสู่นรกคืออิบลิส  บางรายงานกล่าวไว้ว่า มันจะอยู่จนถึงวันสิ้นโลก ชีวิตของมันจะจบสิ้นลงด้วยกับเสียงแตรสังข์ครั้งแรก บ้างก็ว่าจะถูกตัดคอสังหารโดยอิมามมะฮ์ดี(อ.)  บ้างก็ว่าจะอยู่จนถึงมนุษย์คนสุดท้ายได้ตายลง  ท่านอิมามซอดิก (อ.) ได้กล่าวว่าอิบลิสจะถูกลงโทษในไฟนรก จนเกิดมีการตั้งคําถามว่า ในเมื่ออิบลิสเป็นญินถูกสร้างขึ้นมาจากไฟ มันจะถูกไฟเผาไหม้ได้อย่างไร?  มีคนวิพากษ์วิจารณ์ต่อคํากล่าวของท่านอิมามซอดิก (อ.) โดยบะฮ์ลูล(ลูกศิษย์คนหนึ่งของท่านอิมามที่แสร้งทําตัวว่าเป็นคนบ้า) ต้องการที่จะสั่งสอนและตอบคําถามแทนท่านอิมาม (อ.) เขาจึงได้นําก้อนดินแข็งๆปาไปที่ศีรษะชายผู้วิจารณ์จนแตก เมื่อทั้งสองขึ้นศาลผู้พิพากษาได้ถามบะฮ์ลูลว่า “เจ้าปาศีรษะเขาทําไม?” บะฮ์ลูลได้ตอบว่า “ชายผู้นี้สงสัยว่าเมื่ออิบลีสเป็นญินถูกสร้างมาจากไฟจะถูกลงโทษด้วยกับไฟได้อย่างไร? ฉันจึงพิสูจน์ให้เขาเห็นเช่นเดียวกันกับมนุษย์ที่ถูกสร้างขึ้นมาจากดินแล้วทําไมเขาถึงยังรู้สึกเจ็บปวด เมื่อก้อนดินได้มากระแทกศีรษะของเขาและยังเกิดบาดแผลแตกได้อีก!!!”

      ท่านอยาตุลลอฮ์ชอห์ออบอดี อาจารย์ด้านอิรฟานของท่านอิมามโคมัยนี(ร.ฮ.) กล่าวถึงชัยฏอนไว้ว่า ชัยฏอนเปรียบเหมือนหมาเฝ้าบ้านของอัลลอฮ์ มันเคยสาบานไว้อย่างแน่นหนักว่า มันจะทําให้มนุษย์ทั้งหมดหลงทาง มันจะทําให้มนุษย์ออกห่างจากพระองค์ มันจะบุกโจมตีมนุษย์จากสี่ทิศทางด้วยกัน และจองล้างจองผลาญมนุษย์จวบจนลมหายใจสุดท้าย แต่มนุษย์กลุ่มเดียวที่มันไม่สามารถจะล่อลวงได้คือพวกที่บริสุทธิ์แล้ว ซึ่งพวกเขาเปรียบเสมือนกับแขกที่ไปเยี่ยมเยือนบ้าน ถ้าแขกคนนั้นสนิทสนมกับเจ้าของบ้าน ไปมาหาสู่เห็นหน้าเห็นตากันบ่อย ๆ หมามันจะไม่เห่าแขกผู้นั้น ด้วยความคุ้นชิน หรือไม่ก็ไม่กล้าเห่า เพราะกลัวเจ้าของบ้านจะดุมัน  แต่หากเป็นคนแปลกหน้า หมาก็เห่าและกระโจนใส่ จากการเปรียบเปรยนี้แสดง ให้เห็นอย่างหนึ่ง ก็คือ ผู้ที่ถูกชัยฏอนคุกคามส่วนใหญ่แล้ว ไม่คุ้นชินกับเจ้าของบ้านหลังนี้ ไปมาหาสู่กับเจ้าของบ้านหลังนี้น้อยมาก หรืออาจถึงขั้นที่ไม่เคยแวะไปหาเลยก็ได้ดังนั้น ใครก็ตามที่เป็นผู้ใกล้ชิดพระองค์  เป็นเอาลิยาอ์ของพระองค์ ชัยฏอนย่อมไม่สามารถทําอะไรต่อพวกเขาได้เลย  ดังที่พระองค์ทรงกล่าวว่า "แท้จริง การล่อลวงของชัยฏอนนั้นอ่อนแอยิ่งนัก" (ซูเราะฮ์นิซาอ์  76)

        ส่วนอุทาหรณ์ที่ได้จากเรื่องเล่าของชัยฏอนที่จะลืมเสียไม่ได้เลยก็คือ แม้แต่ผู้ที่สามารถพัฒนาตนเองได้จนถึงขั้นระดับสูง มีความรู้อย่างมากมาย หากวันใดเขาหยิ่งทะนง จองหอง ประมาท  โอ้อวดหลงตัวเอง เขาผู้นั้นก็สามารถตกต่ำ ร่วงหล่นตกลงมาได้เหมือนกับชัยฏอน  แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นข้อดีของการมีอยู่ของชัยฏอนก็มีเช่นกัน คือ ชัยฏอนคือตัวทดสอบเป็นอย่าง ดีว่าใครภักดีและเชื่อฟังต่อพระเจ้าอย่างแท้จริง  ใครมีศรัทธาอย่างแท้จริง  และเรายังสามารถคัดสรรผู้ศรัทธาที่มั่นคงออกจากคนที่หลงทางทั้งหลายได้อย่างชัดเจนอีกด้วย  จากการนำเสนอบทเรียนที่ผ่านมาตั้งแต่ต้นตั้งแต่กําเนิดของชัยฏอน การติดตามของมันที่มีต่อเรา การนั่งขวางทางแห่งสัจธรรม  คําสาบานที่จะทําให้เราหลงทาง กลยุทธ์ที่มันใช้ล่อลวง  ตลอดจนการเปลี่ยน ให้มนุษย์กลายเป็นชัยฏอนจนถึงบทสรุปสุดท้ายในเรื่องอวสานของชัยฏอน หวังเป็นอย่างยิ่งว่า การจะทําให้เหล่าศรัทธาชนมีเข็มทิศติดตัวไปใช้ในการต่อสู้กับชัยฏอน ที่คอยจ้องจะทําลายล้างเรา มีเกราะคอยป้องกัน  และในขณะเดียวกันก็ยังสามารถใช้เป็นตั๋วเดินทางไปยังเป้าหมายสู่ความใกล้ชิดยังพระองค์ได้อีกด้วย  อินชาอัลลอฮ์

เมื่อชัยฏอนมีความอาฆาตแค้นต่อมนุษย์  มีเป้าประสงค์อย่างแน่วแน่ที่จะนำพามนุษย์ให้หลงทาง ชัยฏอนคือศัตรูตัวร้ายที่คอยชักนำเราให้ออกจากพระองค์ แต่...มนุษย์ยังมีศัตรูที่ร้ายยิ่งกว่าชัยฏอน !