ฮะดีษฆอดีรคุม ตอนที่ 3

 

เจ้าของตำราซอฮิฮ์มุสลิมได้บันทึกฮะดีษฆอดีรคุมไว้ใน หมวด

بَابُ مِنْ فَضَائِلِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ

#ฟะฎออิลอะลี  –  #ความประเสริฐของท่านอะลีบินอบีตอลิบ

(ซึ่งแสดงว่า มุสลิม บินฮัจย๊าจรู้ดีว่า ฮะดีษนี้แม้ไม่ได้เอ่ยชื่อท่านอะลี แต่ฮะดีษนี้ระบุถึงฟะดีลัตของท่านอะลี ไม่ใช่ฟะดีลัตของอะฮ์ลุลบัยต์โดยทั่วไป)  

#ยะซีดบินฮัยยาน ได้รายงานว่า

ฉันกับหุศ็อยน์ บินซับเราะฮ์ และอุมัร บินมุสลิม ได้ไปหาท่านเซด บินอัรกอม เมื่อพวกเราได้นั่งต่อหน้าเขา,

ฮุศอยน์ก็ได้กล่าวแก่เขา(เซด)ว่า

โอ้ท่านเซดเอ๋ย ท่านได้พบกับความดีมากมาย โดยท่านได้เห็นและเคยได้ยินเรื่องราวต่างๆจากท่านรอซูลุลลอฮ์(ศ) อีกทั้งท่านยังเคยได้ร่วมรบ และได้ละหมาดตามหลังท่านรอซูลอีกด้วย

ท่านได้พบกับความดีอย่างมากมาย โอ้ท่านเซด โปรดเล่าให้พวกเราฟังบ้างเกี่ยวเรื่องที่ท่านเคยได้ยินจากท่านรอซูลุลลอฮ์(ศ)  

เขา(เซด)ได้กล่าวตอบว่า

يَا ابْنَ أَخِي وَاللهِ لَقَدْ كَبِرَتْ سِنِّي، وَقَدُمَ عَهْدِي، وَنَسِيتُ بَعْضَ الَّذِي كُنْتُ أَعِي مِنْ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَمَا حَدَّثْتُكُمْ فَاقْبَلُوا، وَمَا لَا، فَلَا تُكَلِّفُونِيهِ، ثُمَّ قَالَ

ขอสาบานต่ออัลลอฮ์ว่า โอ้หลานเอ๋ย อายุฉันก็มากแล้ว วันเวลามันผ่านมาเนิ่นนานแล้ว
#และฉันก็ลืมไปบางเรื่องที่เคยจดจำจากท่านรอซูล (ศ)ฉะนั้นสิ่งใดที่ฉันเล่าให้ฟังก็จงรับมันไว้ แต่สิ่งที่ไม่ได้เล่าให้ฟังก็อย่าได้อ้างถึงฉันในเรื่องนั้น  แล้วเขาก็กล่าวว่า

قَامَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمًا فِينَا خَطِيبًا، بِمَاءٍ يُدْعَى خُمًّا بَيْنَ مَكَّةَ وَالْمَدِينَةِ فَحَمِدَ اللهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ، وَوَعَظَ وَذَكَّرَ، ثُمَّ قَالَ :  أَمَّا بَعْدُ

#ท่านรอซูลุลลอฮ์(ศ)ได้ปราศัยแก่พวกเราในวันหนึ่ง ที่แหล่งน้ำซึ่งเรียกกันว่า “ #คุมม์ ” อยู่ระหว่างมักกะฮ์กับมะดีนะฮ์
ซึ่งท่านเริ่มต้นด้วยการกล่าวสรรเสริญอัลลอฮ์และขอบคุณต่อพระองค์ ท่านได้ตักเตือนและสั่งสอนพวกเรา หลังจากนั้นก็กล่าวว่า

أَلَا أَيُّهَا النَّاسُ فَإِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ يُوشِكُ أَنْ يَأْتِيَ رَسُولُ رَبِّي فَأُجِيبَ، وَأَنَا تَارِكٌ فِيكُمْ ثَقَلَيْنِ: أَوَّلُهُمَا كِتَابُ اللهِ فِيهِ الْهُدَى وَالنُّورُ فَخُذُوا بِكِتَابِ اللهِ، وَاسْتَمْسِكُوا بِهِ "
فَحَثَّ عَلَى كِتَابِ اللهِ وَرَغَّبَ فِيهِ، ثُمَّ قَالَ: «وَأَهْلُ بَيْتِي أُذَكِّرُكُمُ اللهَ فِي أَهْلِ بَيْتِي، أُذَكِّرُكُمُ اللهَ فِي أَهْلِ بَيْتِي، أُذَكِّرُكُمُ اللهَ فِي أَهْلِ بَيْتِي»

โอ้ประชาชนทั้งหลาย แท้จริงฉันคือมนุษย์คนหนึ่งเท่านั้น ใกล้เวลาเต็มทีที่ทูตแห่งองค์อภิบาลจะมายังฉันแล้วฉันก็ตอบรับ  

และฉันได้ทิ้ง “#สิ่งหนักสองสิ่ง” ไว้ในหมู่พวกท่าน

1.คือ “#คัมภีร์ของอัลลอฮ์” ที่มีทั้งทางนำและรัศมี ดังนั้นพวกท่านทั้งหลายจงยึดคัมภีร์ไว้ให้มั่น แล้วท่านรอซูลได้รณรงค์และส่งเสริมให้ยึดอัลกุรอาน

ต่อมาท่านได้กล่าวว่า

2. คือ “#อะฮ์ลุลบัยต์ของฉัน” ขอเตือนพวกท่านทั้งหลายให้ระลึกถึงอัลลอฮ์ เกี่ยวกับอะฮ์ลุลบัยต์ของฉัน, ขอเตือนพวกท่านทั้งหลายให้ระลึกถึงอัลลอฮ์ เกี่ยวกับอะฮ์ลุลบัยต์ของฉัน,  ขอเตือนพวกท่านทั้งหลายให้ระลึกถึงอัลลอฮ์ เกี่ยวกับอะฮ์ลุลบัยต์ของฉัน,  

فَقَالَ لَهُ حُصَيْنٌ: وَمَنْ أَهْلُ بَيْتِهِ؟ يَا زَيْدُ أَلَيْسَ نِسَاؤُهُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ؟

ฮุศ็อยน์ได้ถามท่านเซดว่า แล้วใครเล่าที่เป็นอะฮ์ลุลบัยต์ของท่านนบีโอ้ท่านเซดเอ๋ย บรรดาภรรยาของท่านนบีมิได้เป็นอะฮ์ลุลบัยต์ของท่านนบีหรือ

قَالَ: نِسَاؤُهُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ، وَلَكِنْ أَهْلُ بَيْتِهِ مَنْ حُرِمَ الصَّدَقَةَ بَعْدَهُ، قَالَ: وَمَنْ هُمْ ؟ قَالَ: هُمْ آلُ عَلِيٍّ وَآلُ عَقِيلٍ، وَآلُ جَعْفَرٍ، وَآلُ عَبَّاسٍ قَالَ: كُلُّ هَؤُلَاءِ حُرِمَ الصَّدَقَةَ ؟ قَالَ: نَعَمْ

เขาตอบว่า บรรดาภรรยาของท่านนบีก็เป็นอะฮ์ลุลบัยต์ของท่านนบีด้วย แต่อะฮ์ลุลบัยต์ของท่านนบีนั้นถูกห้ามรับซะกาตต่อจากนบี

ฮุศอยน์ถามว่า แล้วมีใครบ้าง
เขา(เซด)ตอบว่า พวกเขาคือ
วงศ์วานของอาลี, วงศ์วานของอะกี้ล, วงศ์วานของญะอ์ฟัร และวงศ์วานของอับบาส

ฮุศอยน์ถามว่า คนเหล่านี้ถูกห้ามรับซะกาตอย่างนั้นหรือ

เขาตอบว่า ถูกต้องแล้ว

ดู #ซอฮิฮ์มุสลิม หน้า 573 ฮะดีษที่ 2408 - 36

----------

#อธิบาย หากผู้อ่านสังเกตดีๆจะเข้าใจได้ว่า ฮะดีษในตำราซอฮิฮ์มุสลิมบทนี้ เป็นฮะดีษที่ถูกรายงานไว้แบบสรุปสั้นๆ  

1. #เชคซอและห์ บิน อับดุลอะซีซ ได้อธิบายว่า

والمحققون من اهل العلم يقولون ان حديث زيد بن ارقم هذا فيه اختصار ودخل كلام زيد بعضه في بعض وزيد في أوله كما رواه مسلم

บรรดานักวิชาการที่เป็นบรรดาผู้ตรวจสอบความจริง ได้กล่าวว่า
#ฮะดีษของท่านเซดบินอัรก็อมบทนี้มีเนื้อหาแบบสรุปสั้น
และมีคำพูดของท่านเซดเข้ามาปะปนบางส่วนด้วยและมีบางส่วนที่เพิ่มเข้ามาตามที่มุสลิมรายงานไว้

#อ้างอิงจาก

กิตาบ ชัรฮุ อุซูลุลอีหม่าน หน้าที่ 238 – 239

2. #เชคซอและห์ บิน อับดุลอะซีซ อธิบายว่า

ฮะดีษฆอดีรคุมในซอฮิฮ์มุสลิม ที่รายงานจากคำบอกเล่าของท่านเซด บินอัรกอม เป็นฮะดีษ มัชฮูร ม๊ะอ์รูฟ มีคำรายงานต่างๆในมัน ที่แตกต่างกันไป
แต่ในคำรายงานของอัตติรมิซีและรายงานของคนอื่น ได้รายงานมาในรูปที่เพิ่มคำว่า

وَ لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ

และทั้งสองสิ่งนี้จะไม่แยกจากกันเด็ดขาดจนกว่าทั้งสองจะกลับมาหาฉันที่สระน้ำเกาษัร

บางคนจึงเข้าใจจากสิ่งนั้นว่า สองสิ่งที่จะไม่แยกจากกันคือ กิตาบุลลอฮ์และอะฮ์ลุบัยตินนะบี
และนี่เป็นความเข้าใจผิด เพราะฮะดีษนี้ได้รับมาอย่างสั้นๆในมัน ในคำรายงานต่างๆ

#และท่านเซดบินอัรกอมได้เล่ามันไว้อย่างสั้นๆตามที่อยู่ในซอฮิฮ์มุสลิม
#และท่านเซดไม่ได้เล่ามันไว้อย่างสมบูรณ์ต่อสิ่งที่เขาได้รับมา
#หรือเนื่องจากท่านเซดจดจำเรื่องราวในวันนั้นไม่ค่อยได้(2)

เชิงอรรถ(2)

لَقَدْ كَبِرَتْ سِنِّي، وَقَدُمَ عَهْدِي، وَنَسِيتُ بَعْضَ الَّذِي كُنْتُ أَعِي مِنْ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَمَا حَدَّثْتُكُمْ فَاقْبَلُوا، وَمَا لَا، فَلَا تُكَلِّفُونِيهِ

อายุฉันก็มากแล้ว วันเวลามันผ่านมาเนิ่นนานแล้ว และฉันก็ลืมไปบางเรื่องที่เคยจดจำจากท่านรอซูล ฉะนั้นสิ่งใดที่ฉันเล่าให้ฟังก็จงรับมันไว้ แต่สิ่งที่ไม่ได้เล่าให้ฟังก็อย่าได้อ้างถึงฉันในเรื่องนั้น(แล้วเซดได้เล่าฮะดีษ...)

#อ้างอิงจาก

กิตาบ อัลลาลิอุล บะฮียะฮ์ ฟี ชัรฮิ อัลอะกีดะฮ์ อัลวาซิตียะฮ์ เล่ม 2 หน้า 461

#คำอธิบายของเชคซอและห์นักปราชญ์สะละฟีย์ทำให้เข้าใจได้ว่า

เหตุการณ์ในวันที่ 18 เดือนซุลฮิจญะฮ์ ฮ.ศ.ที่10 ที่ฆอดีรคุม
ที่บันทึกอยู่ในซอฮิฮ์มุสลิมบทนี้ เป็นฮะดีษที่เล่าแบบสั้นๆและมีใจความที่ไม่สมบูรณ์เท่าไหร่นัก
เพราะท่านเซดผู้เล่าบอกเองว่า (อายุฉันมากแล้ว วันเวลาผ่านมานานแล้ว และฉันลืมไปบางเรื่องที่เคยจดจำจากท่านรอซูล...)

#ส่วนฮะดีษฆอดีรคุมที่มีใจความสมบูรณ์เราจะไปศึกษากันใน ตอนที่ 4

บทความโดย เชคอับดุลญะวาด สว่างวรรณ