ج: حدیث کساء از حیث محتوایی سستی هایی دارد که براهل حدیث مخفی نیست.
پاسخ: این بیان، ادّعایی بیش نبوده و مدرکی ندارد.
د: در حدیث کساء مزبور از حضرت زهراءعليهما‌السلام
آمده است که خداوند متعال فرمود: یا ملائکتی! إنّی ما خلقت سماءاً... در حالی که ایشان تنها می توانستند از قول پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
این مطلب را نقل کنند. جز پیامبر کسی نمی تواند چیزی را بدون واسطه از خداوند نقل کند.
پاسخ: درباره ٴ اینکه کسی جز پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
، نتواند کلام خدا را بشنود، دلیل عقلی و نقلی وجود ندارد بلکه قرآن کریم به روشنی اعلام می فرماید که وحی بر کسانی که نبی و رسول نبوده اند نیز صورت گرفته است:«و أوحینا إلی أمّ موسی...»
«إذ أوحینا إلی أمّک ما یوحی»
و...
نقل قول مستقیم از خداوند و جبرئیل که در حدیث شریف کساء توسّط حضرت صدّیقه ٴ طاهرهعليهما‌السلام
صورت می گیرد، بیان گر مقام محدّثه بودن ایشان است که با توجّه به نصوص بسیار، برای ایشان ثابت بوده و جای انکار ندارد.
ضمن اینکه نقل قول مستقیم از جانب خداوند توسّط حضرت زهراعليهما‌السلام
، اختصاص به حدیث شریف کساء ندارد: محدّث جلیل القدر محمّد بن الحسن الصفّار که از اجلّه ٴ شاگردان امام الحسن الزکیّ العسکریّعليه‌السلام
است در کتاب شریف خود «بصائر الدّرجات الکبری» که مجموعه ای بسیار ارزشمند از احادیث اهل بیت عصمت و طهارتعليه‌السلام
است به سند خود از ابوبصیر، از امام صادقعليه‌السلام
نقل می کند که فرمودند:... وَ ما یُدْریهِمْ ما مُصْحَفُ فاطِمَهَ؟! قالَ: مُصْحَفٌ فِیهِ مِثْلُ قُرْآنِکُمْ هذا ثَلاثَ مَرّاتٍ... هُوَ شَیْ ءٌ أَمْلاهَا اللَّهُ وَ أَوْح ٰ ی إِلَیْها
...
آنان چه می دانند مصحف فاطمه چیست؟ فرمود: مصحفی است که مانند این قرآن شما در آن است، سه برابر... همانا آن چیزی است که خداوند بر ایشان املا فرمود و وحی نمود... و در همان کتاب شریف به سند خود از محمّد بن مسلم از امام باقر یا امام صادقعليه‌السلام
نقل کرده که فرمودند:... وَ خَلَّفَتْ فاطِمَهُ مُصْحَفاً ما هُوَ قُرْآنٌ، وَ لَکِنَّهُ کَلامٌ مِنْ کَلامِ اللَّهِ أُنْزِلَ عَلَیْها، إِمْلاءُ رَسُولِ اللَّهِ وَ خَطُّ عَلِیٍّعليه‌السلام
حضرت فاطمه، مصحفی بر جای نهادند که قرآن نیست امّا کلامی از کلام خداوند است که بر ایشان نازل شد، املای رسول الله و دست نوشته ٴ حضرت علیعليه‌السلام
بود.
ه: تعریفی که از جانب خداوند در حدیث کساء حضرت زهراءعليهما‌السلام
، از پنج تن شده «هُمْ فاطِمَهُ وَ أَبُوها وَ...» نوعی توهین به رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
است. و باید اوّل رسول الله و سپس امیرالمؤمنین یا حضرت زهرا و... معرّفی می شدند.
پاسخ: تقدّم در تعریف، همیشه بر اشرف و افضل دلالت نمی کند و اگر این اشکال بر حدیث کساء وارد باشد، می توان بر قرآن کریم نیز اشکال وارد کرد، آنجا که در آیه ٴ مباهله می فرماید: «تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُم»
. بنابراین معرّفی پنج تن از طریق حضرت زهراعليهما‌السلام
، به دلایل دیگری انجام شده است.
با توجّه به روایاتی که چند مورد از آنها آورده می شود، فرشتگان نسبت به حضرت زهراعليهما‌السلام
آشنایی بیشتری داشتند: انس بن مالک غلام رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
از ایشان نقل
می کند که فرمودند:... وَ نُورُ فاطِمَهَ مِنْ نُورِ اللّهِ، وَ فاطِمَهُ أَفْضَلُ مِنَ السَّماوَاتِ وَ الْاَرْضِ،... ثُمَّ إِنَّ اللّهَ خَلَقَ الظُّلْمَهَ بِالْقُدْرَهِ، فَأرْسَلَها فِی سَحائِبِ الْبَصَرِ، فَقالَتِ الْمَلائِکَهُ: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ، رَبَّنا مُذْ عَرَفْنا هَذِهِ الْاَشْباحَ ما رَأَیْنا سُوءاً، فَبِحُرْمَتِهِمْ إِلّا کَشَفْتَ ما نَزَلَ بِنا، فَهُنالِکَ خَلَقَ اللّهُ تَعالی ٰ قَنادِیلَ الرَّحْمَهِ، وَ عَلَّقَها عَلی ٰ سُرادِقِ الْعَرْشِ فَقالَتْ: إِل ٰ هَنا لِمَنْ ه ٰ ذِهِ الْفَضِیلَهُ وَ ه ٰ ذِهِ الْاَنْوارُ؟ فَقالَ: هَذا نُورُ أَمَتی فاطِمَهَ الزَّهْراءِ، فَلِذ ٰ لِکَ سُمِّیَتْ أَمَتِیَ الزَّهْراءَ، لِاَنَّ السَّماواتِ وَ الْاَرَضِینَ بِنُورِها ظَهَرَتْ وَ هِیَ ابْنَهُ نَبِیِّیّ وَ زَوْجَهُ وَصِیِّیّ وَ حُجَّتِی عَلی ٰ خَلْقی أُشْهِدُکُمْ یا مَلائِکَتِی أَنِّی قَدْ جَعَلْتُ ثَوابَ تَسْبِیحِکُمْ وَ تَقْدِیسِکُمْ، لِه ٰ ذِهِ الْمَرْأَهِ وَ شِیعَتِها إِلی ٰ یَوْمِ الْقِیامَهِ
و نور فاطمه از نور خداست و دخترم فاطمه، از آسمان ها و زمین برتر است... سپس خداوند به قدرت خود تاریکی را آفرید پس فرشتگان گفتند: پروردگار ما منزّه و پاک و مقدّس است. از زمانی که ما این
اشباح (نور خمسه طیّبه اصحاب کسا) را شناختیم، هیچ سختی و بدی ندیده ایم. پس به حرمت آنان آنچه را بر ما نازل شده است از ما برطرف نما (تاریکی را ببر). آن هنگام خداوند چراغ های رحمت را در سراپرده ٴ عرش آویزان فرمود. فرشتگان گفتند: بارالها! این فضیلت ها و نورها از آنِ چه کسی است؟ فرمود: این نور کنیز من فاطمه زهراست. زهرا نامیده شد زیرا آسمان ها و زمین ها به نور او ظاهر شدند و همانا او، دختر پیامبرم و همسر وصی و حجّت من بر مخلوقاتم می باشد. ای فرشتگانم! شما را گواه می گیرم، به تحقیق ثواب تسبیح و تقدیس شما را تا روز قیامت، برای این زن و شیعیانش قرار دادم...
این حدیث در جایی دیگر به سند از انس بن مالک نقل شده و در آن آمده است:... پس خداوند به فرشتگان چنین وحی فرمود: هَذا نُورٌ اخْتَرَعْتُهُ مِنْ نُورِ جَلالِی لِاَمَتِی فاطِمَهَ ابْنَهِ حَبِیبِی، وَ زَوْجَهِ وَلِیِّی، وَ أَخِی نَبِیِّی، وَ أَبِی حُجَجِی عَلی ٰ عِبادِی
... این نور، نوری است که آن را از نور جلال و عظمت خود برای کنیز خودم فاطمه، دختر حبیبم و همسر ولیّ و برادر پیامبرم و پدر حجّت هایم بر بندگانم آفریدم...
و به نقل از سلمان فارسی از رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
با اختلاف اندکی آورده شده و در آن آمده است: فَقالَ اللّهُ: وَ عِزَّتِی وَ جَلالِی، لَاَجْعَلَنَّ ثَوَابَ تَسْبیحِکُمْ وَ تَقْدیسِکُمْ إِلَی یَوْمِ الْقِیامَهِ لِمُحِبّی هذِهِ الْمَرْأَهِ وَ أَبِیها وَ بَعْلِها وَ بَنِیها
خداوند فرمود: سوگند به عزّت و شکوهم! همانا ثواب تقدیس و تسبیح شما فرشتگان را تا روز قیامت برای دوستان این زن و پدر و شوهر و پسرانش قرار می دهم.
با توجّه به احادیثی از این دست، درمی یابیم که فرشتگان
نسبت به حضرت زهراعليهما‌السلام
شناخت بیشتری داشتند و به همین جهت خداوند حضرت زهراعليهما‌السلام
را برای معرّفی خمسه طیّبه، مرکزیّت بخشیده است.
از طرفی، برای درک حقیقت حضرت فاطمهعليهما‌السلام
باید به احادیث رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
درباره ٴ آن حضرت و نیز چگونگی رفتار پیامبر نسبت به ایشان، روی آوریم و با دقّت تمام برای فهم آن بکوشیم. پیامبر بارها به ایشان فرمود: فِداکِ أَبُوکِ پدرت به قربان تو باد. یا درباره ایشان می فرمود: فِداها أَبُوها پدرش به فدایش باد. و موارد دیگر. در اینجا نیز تقدّم نام حضرت فاطمهعليهما‌السلام
برای بیان مرتبه ای از شرافت و فضیلت آن حضرت است که در احادیث دیگری نیز به آن اشاره شده است:
جناب سیّد حسن میرجهانی(ره) برایم نقل فرمود چنان که در کتاب خود الجنّه العاصمه:١٤٨ نقل نموده است از کتاب
«کشف اللّئالی» تألیف عالم جلیل شیخ صالح بن عبدالوّهاب بن العرندس حلّی رضوان الله علیه که از علمای شیعه در قرن نهم هجری است، به سند متّصل خود از جابر بن عبدالله انصاری از رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
از خداوند تعالی نقل می کند که فرمود: یا أَحْمَدُ! لَوْلاکَ لَما خَلَقْتُ الْاَفْلاکَ، وَ لَوْلا عَلِیُّ لَما خَلَقْتُکَ، وَ لَوْلا فاطِمَهُ لَما خَلَقْتُکُما ای احمد! اگر به سبب تو نبود، افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود، تو را نمی آفریدم و اگر فاطمه نبود، شما دو تن را نمی آفریدم. سپس جابر گفت: هذا من الأسرار الّتی أمرنا رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
بکتمانه إلّا عن أهله این، از جمله اسراری بود که رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
به ما دستور دادند آن را جز از اهلش، پنهان داریم.
و: در پایان حدیث کساء به روایت حضرت زهراعليهما‌السلام
سوگند یاد شده است که اگر در جمعی از شیعیان و علاقه مندان اهل بیتعليه‌السلام
این حدیث خوانده شود و از این واقعه یادی به میان آید، مشکلات آن ها برطرف شده و خداوند خواسته های آنان را برآورده و مستجاب می گرداند. اگر این حدیث از جانب معصوم نقل شده است، چرا عدّه ای با خواندن حدیث کساء، مشکلاتشان برطرف نمی شود؟
پاسخ: در قرآن کریم می خوانیم«أُدْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُمْ
بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را»
امّا چنان چه می دانیم بسیاری از دعاهای ما به اجابت نمی رسد. در واقع نفس دعا کردن، توفیقی الهی است که گاه با مستجاب نشدن دعا و در نتیجه تکرار دعا، شامل حال بنده می شود. از طرفی، دانسته های انسان، به دیده ها و شنیده های او خلاصه می شود و چه بسا دعاهایی که اجابت آن به صلاح او نیست امّا او از این امر، آگاهی ندارد امّا خداوند با آگاهی از این امر، این خواسته را با عطایای بیشتر خود در قیامت، اجابت می کند.
علاوه بر اینکه، علّت تامّه برای استجابت، تنها دعا کردن نیست و باید سایر شرایط نیز فراهم شود. از جمله اینکه موانع استجابت دعا در میان نباشد که در دعای حضرت خضرعليه‌السلام
به روایت امیرالمؤمنینعليه‌السلام
که به «دعای کمیل» مشهور است، به آن اشاره شده است: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتی تَحْبِسُ الدُّعاءَ خدایا برای من گناهانی را مورد بخشش قرار ده که دعا را حبس می کند (از بالا رفتن و استجابت دعا، جلوگیری می کند)».
همچنین در نامه ٴ ٣١ نهج البلاغه که مولا امیرالمؤمنینعليه‌السلام
برای سبط اکبر امام حسن مجتبیعليه‌السلام
مرقوم فرمودند، آمده است:... فَلا یُقَنِّطَنَّکَ إِبْطاءُ إِجابَتِهِ، فَإِنَّ الْعَطیَّهَ عَلی ٰ قَدْرِ النِّیَّهِ، وَ رُبَّما أُخِّرَتْ عَنْکَ الْإِجَابَهُ لِیَکُونَ ذ ٰ لِکَ أَعْظَمَ لِاَجْرِ السّائِلِ، وَ أَجْزَلَ لِعَطاءِ الْآمِلِ، وَ رُبَّما سَأَلْتَ الشَّیْ ءَ فَلا تُعْطاهُ (تُؤْتاهُ)، وَ أُوتِیتَ خَیْراً مِنْهُ عاجِلاً أَوْ آجِلاً، أَوْ صُرِفَ عَنْکَ لِما
هُوَ خَیْرٌ لَکَ، فَلَرُبَّ أَمْرٍ قَدْ طَلَبْتَهُ فِیهِ هَلاکُ دِینِکَ لَوْ أُوتِیتَهُ، فَلْتَکُنْ مَسْأَلَتُکَ فِیما یَبْق ٰ ی لَکَ جَمالُهُ، وَ یُنْف ٰ ی عَنْکَ وَبالُهُ،... هرگز از به تأخیر افتادن اجابت دعا ناامید نباش، زیرا بخشش الهی به اندازه ٴ نیّت است. گاه در اجابت دعا تأخیر می شود تا پاداش درخواست کننده بیشتر و جزای امیدوار کامل تر شود. گاه درخواست می کنی امّا پاسخ داده نمی شود، زیرا (خداوند) بهتر از آنچه که خواستی، به زودی یا در وقت مشخّص به تو خواهد بخشید. گاهی دعا به اجابت نمی رسد زیرا چه بسا خواسته هایی داری که اگر داده شود، مایه ٴ نابودی دین تو خواهد شد. پس درخواست تو در آن چیزی باشد که زیبایی آن برای تو باقی باشد و وبال آن از تو نفی گردد،...
همچنین، مضمون فقرات پایانی حدیث کساء به روایت حضرت زهراعليهما‌السلام
، در احادیث دیگری نیز آمده است که درباره فضیلت مجالس و اجتماع مؤمنین در ذکر معارف وفضائل اهل بیت عصمت و طهارتعليه‌السلام
است.
در نتیجه چنان چه بیان شد، متن حدیث شریف کساء به روایت حضرت زهراعليهما‌السلام
با بسیاری از آیات و احادیث هماهنگی کامل داشته و همین، دلالت بر قوّت متن آن دارد.
نویسنده: حیدر تربتی کربلایی
