احکام و آداب حجاب و عفاف

احکام و آداب حجاب و عفاف0%

احکام و آداب حجاب و عفاف نویسنده:
گروه: کتابخانه زن و خانواده

احکام و آداب حجاب و عفاف

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

نویسنده: طاهره جباری
گروه: مشاهدات: 10203
دانلود: 3630

توضیحات:

احکام و آداب حجاب و عفاف
جستجو درون كتاب
  • شروع
  • قبلی
  • 163 /
  • بعدی
  • پایان
  •  
  • دانلود HTML
  • دانلود Word
  • دانلود PDF
  • مشاهدات: 10203 / دانلود: 3630
اندازه اندازه اندازه
احکام و آداب حجاب و عفاف

احکام و آداب حجاب و عفاف

نویسنده:
فارسی

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

عاقبت بی حجاب

در روایت آمده است که امیرالمومنینعليه‌السلام فرمود: من و فاطمه خدمت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بودیم و دیدیم که حضرت به شدت گریه می کند. علت را سؤال نمودیم، حضرت فرمود: شبی که مرا به معراج بردند نمونه هایی از اهل عذاب را به من نشان دادند و گریه من به خاطر آن چیزهایی است که مشاهده کردم، از جمله زنانی از امتم را دیدم که در عذاب هستند و سپس به ذکر موارد پرداختند تا رسیدند به این جا که فرمودند: وَ رأیتُ امرأه معَلَقه بشعرِها یُغلی دِماغُ رَأسِها: زنی را دیدم که به موهایش آویزان در آتش است و مغز سرش می جوشد.

سپس به ذکر علت این عذاب ها پرداخت و در توضیح آن فرمود: این زنی از امت من بود که در دنیا موی خودش را از نامحرم نپوشانده است.1

__________________

1. بحا را لانو ار، ج 8، ص 309.

کیفیت حجاب مورد نظر اسلام

هر لباسی که تمام بدن غیر از وجه (صورت) و کفین (دست ها تا مچ) را بپوشاند و موجب تحریک و جلب توجه نامحرم نگردد؛ کافی است ولی باید توجه داشت که همان طور که بقیه واجبات دارای مراتب مختلفی می باشند، حجاب نیز دارای مراتب متوسط، خوب و خوب تر است. حجاب پیامی قاطع و کوبنده با خود دارد، و آن این است که در برابر همه مردان اجنبی نوعی هشدار و اعلام دور باش می دهد، اکنون باید دید چه عواملی در رساندن این پیام و اثرگذاری آن موثر است: ا- حدود و میزان پوشش: بدون شک هر اندازه بدن زن پوشیده تر باشد نقش نیرومندتری در دورسازی دیدگان نظاره گر ایفا می کند. اگر نگاه های آلوده را هم چنان که در روایات آمده است تیرهای زهرآلود شیطان بدانیم،پوشش زن همانند قوسی است که تیر از آن کمانه می کند و منحرف می شود و از اصابت و نفوذ در هدف باز می ماند. بر عکس هر اندازه بدن زن برهنه تر باشد تیرهای شیطانی را بیشتر متوجه خود ساخته و از آن آسیب خواهد دید. از همین روست که چادر را حجاب برتر شناخته اند، زیرا با وجود شرایط دیگر، بیشترین پوشش و مطمئن ترین مصونیت را فراهم می آورد.

2- کیفیت پوشش: میزان ضخامت و حتی کیفیت دوخت لباس، خود بخش مهمی از حجاب را تشکیل می دهد بدون شک لباس های نازک و تنگ و بدن نما فرودگاه پیکان مسموم شیطان و موجب خیره شدن چشم های هرزه و آلوده و به فساد کشاننده جامعه است. در مقابل، لباس های غیربدن نما، دیده ها را از خود دور می سازد، و سلامت معنوی نفوس را تأمین می کند. 3- رنگ پوشش: تردیدی نیست که برخی از رنگ ها چشم را خیره می سازد، و پاره ای دیگر نگاه ها را از خود می راند و دور می سازد. اگر چه در روایات به پوشیدن لباس های روشن و بخصوص سفید سفارش شده است؛1 اما باید اندیشید که چه رنگی برای تامین حجاب واقعی و مصونیت معنوی جامعه و خیره نکردن چشم ها و برنیفروختن آتش شهوت مناسب تر است؟ مگر ما در جامعه ای زندگی نمی کنیم که میلیون ها جوان در اوج غریزه جنسی به سر می برند و در سخت ترین شرایط جوانی از امکان ازدواج محرومند و کافی است با اندک جرقه ای شعله های غریزه در وجودشان برافروخته شود و به انواع گناهان و ناراحتی ها مبتلا گردند؟ پس باید به هر وسیله ای (حتی با گزینش رنگ مناسب لباس در جامعه) به سلامت دینی و روحی و روانی آنان کمک کنیم و موجب جلب توجه آنان و قرارگرفتن شان در دام مفاسد نشویم. گر چه فقها نسبت به رنگ ها تاکید چندانی نکرده اند، ولی بر این مسئله پای می فشارند که لباس نباید موجب جلب توجه و عواقب سوء

____________________

1. بحارا لانو ا ر، ج 76، ص 2 30.

ناشی از آن باشد. از این رو است که در طول تاریخ، زنان مسلمان به میل خود لباس مشکی را برای حجاب برگزیدند و این سنت حسنه مورد تقریر و پذیرش پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و امامانعليه‌السلام قرار گرفت، زیرا آنان به این وسیله احساس امنیت و مصونیت بیشتری می کردند.1

4- شیوه های رفتاری: طرز صحبت و چگونگی راه رفتن نیز بخشی از حجاب به معنای وسیع کلمه است. حفظ وقار و متانت هم همان نقشی را دارد که پوشش زن دارد و عدم رعایت آن نیز پیامدی چون برهنگی دارد.

آهنگ خوش از کام و دهان و لب شیرین ار نغمه کند ور نکند دل بفریبد از این رو قرآن مجید یکی از صفات خوب زنان مؤمن را در قالب داستان دختران شعیب، حیا و وقار می داند.

حاصل بررسی آیات و روایات آن که:

1- زن باید بدن و زیور آلات و آرایش خود و هر آن چه را

که نزد عرف زینت محسوب می شود، در برابر مرد نامحرم بپوشاند و تنها دست و صورت از آن استئنا شده است.

2- هر چند دین اسلام نسبت به نوع و رنگ و حتی دوخت لباس، تاکید چندانی ندارد و تنها به اصل پوشش اعم از چادر، مانتو و مانند آن تکیه کرده است ولی روشن است که لباس1 . حجاب در ادیان الهی، محمدی آشنایی. نباید تنگ، محرّک، نازک، بدن نما و باعث جلب توجّه گردد. از این رو چادر برترین پوشش به شمار می آید. از مواردی که مشکی بودن آن مکروه نیست بلکه نشانه وقار و متانت است، چادر و عبا می باشد که در روایات به آن اشاره شده است.1

3- پرهیز از نرمش در سخن که باعث طمع نامحرم شود و متانت در راه رفتن و استفاده نکردن از کفش هایی که باعث توجه نامحرم می گردد، بخشی از حجاب زن را تشکیل می دهد.

4- گرچه پوشش کامل برای مرد واجب نیست ولی نگاه زن به بدن او حرام است. همان گونه که پوشش صورت و دست ها تا مچ بر زن، واجب نیست ولی نگاه مرد به آن از روی شهوت حرام است.

____________________

1. کافی، ج 3، ص 3 0 4؛ وسائل الشیعه، ج 4، ص 383.

حضور زن در اجتماع

اسلام با همه توجهی که به خطر شکسته شدن حصار عفاف دارد؛ همان طور که روش این آئین پاک خدایی است که یک آئین معتدل و متعادل است و از هر افراط و تفریطی به دور است و امتش را امت وسط می خواند، از جنبه های دیگر غافل نمی شود. زنان را تا حدودی که منجر به فساد نشود از شرکت در اجتماع نهی نمی کند. در بعضی موارد شرکت آن ها را واجب می داند، مانند حج که بر زن و مرد هر دو واجب است و حتی شوهر حق ممانعت ندارد. و در بعضی موارد به دادن اجازه اکتفا می کند. چنان که می دانیم جهاد بر زنان واجب نیست، مگر وقتی که شهر و دیار مسلمین مورد حمله واقع شود و جنبه صددرصد دفاعی به خود بگیرد. در این صورت همان طور که فقها فتوا می دهند بر زنان نیز واجب می شود، ولی در غیر این صورت واجب نیست. در عین حال رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به برخی از زنان اجازه می داد که در جنگ ها برای کمک به سربازان و مجروحین شرکت کنند. قضایای زیادی در تاریخ اسلام در این زمینه هست.1

بر زنان واجب نیست که در نماز جمعه شرکت کنند، ولی بعد از حضور واجب است بمانند و ترک نکنند.2

بر زنان واجب نیست که در نماز عیدین شرکت کنند، ولی شرکتشان بلامانع است. برای زنان صاحب جمال شرکت در این مجامع مکروه است.3

پیغمبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم زنان خود را (با قید قرعه) به سفر می برد؛ بعضی از اصحاب نیز چنین می کردند.4

همه مورخین این مطلب را نوشته اند که: پیغمبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از

____________________

1. صحیح مسلم، ج 5، ص 197 و 196؛ سنن ابوداود، ج 2، ص 17، جامع ترمذی، ص 247.

2. وسائل الشیعه، ج 1، ص 456

.3 همان، ص 474

4. صحیح بخاری، ج 7، ص 43

زنان بیعت گرفت، ولی با آن ها مصافحه نکرد، دستور داد ظرف آبی آوردند، دست خود را در آن فرو برد و دستور داد زنان دست خویش را در آب فرو برند و همین را بیعت شمرد.1

عایشه گفت هرگز دست پیغمبر در همه عمر دست یک زن بیگانه را لمس نکرد.2 زنان را از تشییع جنازه منع نکرد ولی آن را لازم هم نشمرد. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ترجیح داد زنان در تشییع جنازه شرکت نکنند. در عین حال در موارد خاصی شرکت کرده اند و احیاناً نماز خوانده اند. در روایات ما آمده است که وقتی زینب دختر بزرگ رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وفات کرد، زهرای مرضیهعليها‌السلام و زنان مسلمانان آمدند و بر وی نماز خواندند.3

از نظر روایات شیعه برای زنان جوان شرکت در تشییع جنازه مکروه است. علماء اهل تسنن از ام عطیه نقل کرده اند که گفت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ما را توصیه کرد که در تشییع جنازه شرکت نکنیم ولی منع نفرمود.4

"اسماء" دختر یزید انصاری، از طرف زنان مسلمان مدینه مأمور شد به نمایندگی آنان نزد رسول خدا برود و پیام گلایه آمیز زنان مدینه را به رسول خدا ابلاع کند و

_____________________

1. کافی، ج 5، ص 526.

2. بحا را لانوار، ج 21، ص 98.

3. وسائل الشیعه، ج 3، ص 139 و 239.

4. صحیح مسلم، ج 3، ص 47؛ صحیح بخاری، ج 2، ص 94؛ سنن ابوداود، ج 2،ص180.

جواب بگیرد. اسماء وقتی وارد شد که رسول خدا در میان جمع اصحاب بود. گفت: پدر و مادرم قربانت. من نماینده زنان هستم به سوی تو، ما زنان می گوییم خداوند عزوجل تو را هم بر مردان مبعوث فرمود و هم بر زنان. تو تنها پیامبر مردان نیستی، ما زنان نیز به تو و خدای تو ایمان آوردیم. ما زنان در خانه های خویش نشسته نیازجنسی شما مردان را بر می آوریم، فرزندان شما را در رحم خویش می پرورانیم اما از آن طرف می بینیم وظائف مقدس و کارهای بزرگ و ارجمند و پر اجر و با ارزش به مردان اختصاص یافته و ما محرومیم. این مردان هستند که توفیق جمعه و جماعت دارند، به عیادت بیماران می روند، در تشییع جنازه شرکت می کنند، حج مکرر انجام می دهند، و از همه بالاتر توفیق جهاد در راه خدا دارند. در صورتی که وقتی یک مرد به حج یا جهاد می رود ما زنان هستیم که اموال شما را نگهداری می کنیم، برای جامه های شما نخ ریسی می کنیم، فرزندان شما را تربیت می کنیم. چگونه است که ما در زحمت ها شریک شما مردا ن هستیم اما در وظائف بزرگ و مقدس و کارهای پر اجر و پاداش شرکت نداریم و از همه آن ها محرومیم؟

رسول اکرم نگاهی به اصحاب کرد و فرمود: آیا تاکنون از زنی سخنی به این خوبی و منطقی بدین رسایی در امور دین شنید ه اید؟ یکی از اصحاب گفت: خیال نمی کنم این سخن ا ز خود این زن باشد. رسول خدا به جواب این مرد اعتنا نکرد؛ رو کرد به اسماء و فرمود: ای زن! آن چه می گویم درست توجه کن و به زنانی که تو را فرستاد ه اند نیز بفهمان. پنداشتی که هر که مرد شد به واسطه این کارها که برشمردی توفیق اجر و پاداش و فضیلت را می یابد و زنان محرومند؟ خیر چنین نیست. زن ا گر خوب خانه داری و شوهرداری کند، نگذارد محیط پاک خانه با غبار کدورت آلوده شود، اجر و پاداش و فضیلت و توفیقش معادل است با همه آن کارها که مردان انجام می دهند.

اسماء زنی با ایمان بود و تقاضای او و زنان هم فکرش از عمق ایمانشان برمی خاست؛ نه از روی هوای نفس. آنان نگران این بودند که مبادا وظائفی که به عهده شان واگذار شده قدر و قیمتی نداشته باشد و همه وظائف مقدس و قدر و قیمت دار به مردان اختصاص یافته باشد. آنان تقاضای مساوات زنان و مردان را داشتند اما در ربودن گوی فضیلت و انجام وظیفه مقدس؛ چیزی که در مخیّله آنان خطور نمی کرد این بود که امیال فردی را حقوق بنامند و جنجال راه بیندازند. این بود که وقتی آن جواب را شنید، چهره اش از خوشحالی برافروخته شد و با خوشحالی به سوی هم فکرانش برگشت.1

نه حبس و نه اختلاط

از مجموع آن چه بیان شد، معلوم گشت که نظر اسلام، نه آن

____________________

1. اسد الغابه، ج 5، ص 399 و 398.

چیزی است که مخالفان، اسلام را بدان متهم می کنند، یعنی محبوسیت زن در خانه، و نه اختلاط زن و مرد در مجامع، که دنیای جدید آن را پذیرفته است و عواقب شوم آن را می بیند. حبس کلی زن در خانه، نوعی مجازات بود که به طور موقت در اسلام برای زنان بدکار مقرر شد. اسلام، با اختلاط مخالف است نه با شرکت زن در مجامع. اسلام می گوید: نه حبس و نه اختلاط بلکه باید حریم نگه داشته شود. سنت جاری مسلمین از زمان رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم همین بوده است که زنان از شرکت در مجالس و مجامع منع نمی شده اند ولی همواره حریم بین زن و مرد نامحرم رعایت شده است. در مساجد و مجامع، حتی در کوچه و معبر، زن با مرد مختلط نبوده است. لذا شرکت مختلط زن و مرد در برخی مجامع، مانند برخی مشاهد مشرفه و خیابان های پر ازدحام، برخلاف آموزه های دینی است.1

____________________

1. مسئله حجاب، مرتضی مطهری، ص 241 و 240.

فصل چهارم : بدحجابی؛ مقابله ، پیامدها و راههای درونی کردن حجاب

راه های برخورد و مقابله با بدحجابی

از آیات امر به معروف و نهی از منکر می توان استفاده کرد که جلوی هرگونه منکر و گناه، باید ایستاد و اجازه ظهور و بروز به آن نداد. در زمان پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و امام علیعليه‌السلام نیز هرچند زنان بدحجاب وجود داشته اند اما آن بزرگواران به حکم قرآن با این پدیده برخورد کردند، به دنبال آن دیگر آن ها نمی توانستند هر طور دلشان خواست در اجتماع ظاهر شوند حتی اقلیت های مذهبی نیز موظف به رعایت مقررات اسلامی در جامعه اسلامی بوده اند.

در هر صورت هنجارهای دینی را باید در جامعه به اجرا گذاشت و نمی توان تنها به عقیده و میل مردم اکتفا کرد. فکر کنید، چقدر از مردم حاضرند با میل و رغبت و از روی اعتقاد، از رشوه گرفتن و اختلاس اجتناب کنند؟ چقدر حاضرند از شراب و زنا با میل و رغبت احتراز نمایند تا آن ها را آزاد گذاشت که در عمل هم با میل و رغبت وظایف خویش را اجرا کنند؟ این موضوع منحصر به کشور ما نیست. در هر کشوری یک سلسله قوانینی است که به اجبار آن ها را به اجرا می گذارند. در کشوری مثل فرانسه که آن را مهد آزادی می شمارند چگونه به اجبار دختران را وادار به بی حجابی می کنند تا به مدرسه یا دانشگاه راه یابند تفاوت در جامعه اسلامی و غیراسلامی در نوع هنجارها است نه چگونگی برخورد با آن ها.

برای مقابله با بدحجابی و بی حجابی راههای ذیل مناسب به نظر می رسد:

1- برخورد از موضع قدرت و حساب شده با متخلّفین

2- کار بنیادی فرهنگی

برای ریشه کن ساختن یک مفسده اجتماعی، همزمان با اجرای حدود الهی، برای ایجاد یک محیط اجتماعی سالم، باید مجموعه ای از آموزش های فکری و فرهنگی آمیخته با آداب اخلاقی و عاطفی و آموزش های صحیح اسلامی، ترتیب داد. اگر در مسئله لباس و پوشش اسلامی صرفاً بخواهیم از طریق زور وارد شویم و استدلال و منطق نداشته باشیم و نتوانیم حقانیت و لزوم پوشش اسلامی، آثار مثبت و فواید و برکات اجرای این فریضه الهی را با کار فرهنگی مستمر، عمیق و ریشه ای ثابت کنیم، متأسفانه باید منتظر رواج و گسترش بدحجابی و رواج ارزش های غربی به صورت گسترده در جامعه اسلامی باشیم.

3- احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر

عامل مهم دیگری که می تواند ما را در مقابله با این معضل اجتماعی یاری نماید اهتمام جدی جامعه به انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر است. بدیهی است که اگر مردم در این زمینه به صورت جدی وارد عمل شوند و این فریضه الهی را منطبق با شرایط و مراتبی که در شرع مقدس معین گردیده، عملی سازند دستگاه های فرهنگی و امنیتی نیز بهتر می توانند در حل این معضل اجتماعی اقدام نمایند.

"امر به معروف و نهی از منکر که یکی از ارکان اساسی اسلام و ضامن برپاداشتن همه فرائض اسلامی است باید در جامعه ما احیا شود و هر فردی از آحاد مردم خود را در گسترش نیکی و صلاح و برچیده شدن زشتی و گمراهی و فساد مسئول احساس کند. "1

"مسئله امر به معروف و نهی از منکر، تکلیف همیشگی مسلمان هاست. جامعه اسلامی با امر به معروف و نهی از منکر زنده می ماند. قوام حکومت اسلامی به امر به معروف و نهی از منکر است و اگر این کار نشود آن وقت است که: لیُسَلِطَنَّ الله عَلَیکُم شِرارَکُم عَلی خیِارِکم فَیَدعوا خِیارُکُم فَلا یُستَجابَ لَهم؛ خداوند اشرار را بر خوبان مسلط خواهد کرد و دعوت خوبان

1. سخنرانی مقام معظم رهبری10/3/69. بی جواب خواهد ماند. 1 قوام حکومت اسلامی و بقای حاکمیت اخیار به این است که در جامعه امر به معروف و نهی از منکر زنده باشد. امر به معروف و نهی از منکر فقط این نیست که ما برای رفع تکلیف دو کلمه بگوییم، آن هم در مقابل منکراتی که معلوم نیست مهمترین منکرات باشند. همه باید معروف شناس و منکرشناس باشند این معنای نظارت و حضور و همکاری عمومی است به معنی معرفت بالا در همه است و الّا اگر ما امر به معروف را در یک دایره محدود آن هم به وسیله افراد معلوم زندانی بکنیم و دشمن هم در تبلیغات خودش سمپاشی کند که در ایران قرار است از این به بعد نسبت به زن های بدحجاب این چنین عمل بشود، این صحیح نیست. "2

"چیزی که جامعه را اصلاح می کند همین نهی از منکر زبانی است. اگر مردم به آدم بدکار، خلاف کار، کسی که اشاعه فحشا می کند و می خواهد قبح گناه را درجامعه از بین ببرد، بگویند و ده، صد، یا هزار نفر و به طور کلی افکار عمومی جامعه روی وجود او سنگینی کند، این برا ی او شکننده ترین چیزهاست. تکرار، بهترین حربه در مقابل گناهکارا ست. نهی ا ز منکر، اراده و تصمیم، قدرت و شجاعت لازم دارد. لذا ا حاد مردم

____________________

1. بحارا لانوار، ج 93، ص 378؛ نهج البلاغه، نامه 47. 2. سخنرانی مقام معظم رهبری 7/5/71.

باید با شجاعت و قوت نفس ا ز عملی شدن خلاف های سیاسی، ا قتصادی، اداری، فرهنگی در جامعه ممانعت کنند و نهی از منکر به کسی اجازه غیبت، دروغگویی، شا یعه پرا کنی، توطئه، کم کا ری و نارا ضی ترا شی، دزدی مال مردم و برباد دادن آبروی دیگران ندهند. " 1

برخی از مراتب ا مربه معروف از وظایف نظام اسلامی است و از همین رو رهبر معظم انقلاب مراتب دوم و سوم را که نوعاً منجر به برخورد عملی می شود به عهده نیروهای انتظامی و قضایی نهاد ه اند، لیکن مرتبه اول آن (که جنبه ارشادی و راهنمایی دارد) به دوش همگان است. در عین حال در این رابطه باید چند نکته را در نظر داشت:

1- شناخت دقیق احکام شرعی مربوط به امربه معروف و نهی از منکر، موارد معروف و منکر، شرایط وجوب، مراتب و کیفیت اجرای زیبای آن.

2- استفاده از شیوه های رفتاری و اخلاقی آموزنده و کارساز و جذاب در امر به معروف.

3- مأیوس نشدن از عدم تاثیر آنی و فوری.2

____________________

1. سخنرانی مقام معظم رهبری 29/7/71.

2. حکایت های امر به معروف و نهی از منکر، موسسه فرهنگی قدر ولایت.

حجاب اقلیت ها

اقلیت های مذهبی که در قلمرو حکومت اسلامی زندگی می کنند موظفند مقررات و قوانین کشور اسلامی را رعایت کنند. از جمله مواردی که آن ها در جامعه اسلامی باید رعایت کنند عبارتند از:

1- کلیه مقررات و قوانین اسلامی، کشورهای محل اقامت؛

2- احترام به مقررات و شعائر دینی؛

3- عدم تظاهر به منکرات؛

اقلیت های مذهبی نمی توانند سنت های حاکم بر جامعه اسلامی را بشکنند. طبق قراردادشان با حکومت اسلامی نباید به حدود و احکام اسلامی تجاوز کنند. حجاب یکی از احکام و ضرورت های دین مبین اسلام است، پس باید از جانب اقلیت ها رعایت گردد.

"از تاریخ استفاده می شود که در صدر اسلام نیز آن ها نوعی حجاب داشتند. منتها حجاب های آنان با حجاب های مسلمین فرق داشته. شاید این که در روایات اسلامی داریم کنیزها واجب نیست سرشان را بپوشانند، به خاطر این بوده که اینان مسلمان نبودند، تحت حکومت اسلامی آمدند و حجاب را در تمام بدن رعایت اما در موهای سر رعایت نمی کردند. این در حالی است که ما می بینیم بعضی از اهل کتاب هم پوشش سر را رعایت می کردند، به یقین حکومت اسلامی فشار زیادی روی اهل کتاب و اهل ذمه نداشته و شاید در میان آن ها زنانی بودند که موهای خود را نمی پوشاندند و در اجتماع ظاهر می شدند ولی گاهی می شود اگر تبعیضی میان زنان مسلمان و غیر مسلمان در یک جامعه واقع شود، منشا مشکلات می شود. حکومت اسلامی می تواند از آن ها هم بخواهد برای رعایت احترام جامعه اسلامی و همرنگ شدن با مسلمین و برای این که در محیط تبعیضی نباشد، احتراماًا رزش های کشوری را که در آن زندگی می کنند، رعایت کنند که یکی از آن ارزش ها حجاب است. "1

____________________

1. فرهنگ حجاب بیم ها و امیدها، دفتر مطالعات دینی زنان، ص 138 (زیرنظر آیت اللّه مکارم شیر ازی).

پیامدهای بدحجابی

الف) پیامدهای اجتماعی، بدحجابی

1- بی میلی برخی مردان به لذّت های مشروع درون خانواده

در اثر دسترسی آسان به زنان بدحجاب در بیرون خانواده که منجر به افزایش تعداد زنان خودسرپرست و بدسرپرست می گر د د.

2- محدود شدن آزادی و مشارکت اجتماعی مطلوب زنان و محروم شدن جامعه از فعالیت سازنده و سالم آنان، چرا که بدحجابی و خودآرائی زمینه نا امنی و خشونت اجتماعی و تجاوزات و سوء استفاده علیه زنان را فراهم می سازد و اتلاف عمر و سرمایه و استعدادهای مرد و زن را با هم به دنبال دارد.

3- فروپاشی اخلاق اجتماعی و از بین رفتن عشق و عاطفه پاک در روابط.

4- ابزار قرار گرفتن خانم ها در حد مانکن های پشت ویترین جهت فروش محصولات سرمایه داران.

5ـ بی اعتنائی نسل جوان به ازدواج به سبب کشیده شدن لذّت های بصری و جنسی به بیرون از کانون خانواده.

ب) پیامدهای فرهنگی- عقیدتی بدحجابی

"لباس هر انسان پرچم کشور وجود اوست، پرچمی است که او برسر درخانه وجود خود نصب کرده است و با آن اعلام می دارد که از کدام فرهنگ تبعیت می کند. هم چنان که هر ملتی با وفاداری و احترام به پرچم خود اعتقاد خود را به هویت ملی و سیاسیش ابراز می کند، هر

انسان نیز مادام که به یک سلسله ارزش ها و بینش ها معتقد و دلبسته باشد لباس متناسب با آن ها راا ز تن بدر نخواهد کرد. "1

در تمدن غرب، انسان حیوانی باهوش محسوب می شود؛ پس زندگی انسان در همین چند سال عمر خلاصه می گردد. بدیهی است در چنین بینشی از انسان و جهان، لذت طلبی هدف اصلی و نهائی است. نتیجه این که لباس و پوشش نیز وسیله ای

____________________

1. فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، غلام علی حداد عادل، ص 40.

برای آرایش و نمایش و ایجاد و تشدید لذائذ جنسی محسوب می گردد. پس طراحی و تولید لباس بر مبنای نمایش مبالغه آمیز و غیرواقعی جذّابیت ها و زیبائی های بدن انسان صورت می گیرد. اما در شرق انسان در تن خلاصه نشده به مراتب معنوی و عرفانی او نیز توجه شده، در اسلام علاوه بر تن به روح انسان نیز توجه شده و او موجودی خداگونه و کمال جو معرفی گردیده و علاوه بر لذّت طلبی جسمی لذائذ عرفانی و معنوی، از اهداف عالیه خلقت او محسوب می شود و بدین ترتیب تفاوت لباس در واقع تفاوت دو بینش است و تبدیل و تغییر آن در گرو تغییر و تعویض جهان بینی و فرهنگ انسان می باشد.

از اینرو این عمل به ظاهر پیش پا افتاده، یعنی برداشتن چادر و روسری، زنان متجدد را در فرآیند پذیرش بینش مبتنی بر فرهنگ بی حجابی قرار داده و بزودی آنان را درمقابل دین و عقیده و فرهنگ خودی قرار می دهد.

رهبر معظم انقلاب می فرمایند:

باید معلوم شود که واقعاً پوشش زن ایرانی (لباس زیر چادر) چه گونه باید باشد. لباس زن هندی لباسی ساده است زن اروپایی هم لباسش معلوم است، اما آیا زن ایرانی هم لباس مشخصی دارد که نشان دهد ایرانی است؟ همان مدی راکه امر وز خیاط خانه های ا روپا درست می کنند ما می آوریم این جا، این لباس ایرانی نیست، این ترویج فرهنگ غرب است. آن وقت ما که می گوییم مر گ بر آمریکا خودمان این طور فرهنگ آمریکا را ترویج می کنیم!... ما ایرانی هستیم باید بگردیم همان چیزی را که متعلق به خود ماست پیدا کنیم.1

تصور نکنید که اگر ما فرضاً چادر را گذاشتیم کنار و مقنعه و لباسی که در قرآن هست را درست کردیم، دست از سر ما برمی دارند؛ نه، آن ها به این چیزها قانع نیستند بلکه می خواهند مثل زمان شاه که زن اصلاً حجاب و پوشش نداشت، همان فرهنگ منوس خودشان عیناً در این جا عمل بشود.2

شهید مطهری معتقد بود که:

"اگر انسان در عمل شهوتران، ماده پرست و اسیر شهوات گردید تدریجأ افکار و اندیشه هایش هم بر حکم اصل انطباق با محیط، خود را با محیط روحی واخلاقی او سازگار می کنند، یعنی اندیشه های متعالی خداشناسی و خداپرستی و خدادوستی جای خود را به ا فکار پست مادّیگری می دهد. مادّیگری گاهی اعتقادی است و گاهی اخلاقی، مادّیت اخلاقی یعنی اینکه شخص هر چند از نظر اعتقاد معتفد به ماوراء طبیعت است لیکن از نظر اخلاق و عمل مادی است و مادیت اخلاقی، (بی عفتی، بی حجابی، خودآرایی و روابط نامناسب باا فراد هم جنس و غیر هم

____________________

1. سخنرا نی رهبر معظم انقلاب 15/2/71.

2. سخزانی رهبر معظم انقلاب 4/10/70. جنس و...)

یکی از علل و موجبات مادیت اعتقادی است. لذا در نهایت یا اعتقاد فدای عمل می شود یا عمل فدای اعتقاد، این را نمی توان باور کرد که کسی بتواند یک عمر زندگی کند در حالی که به لحاظ فکری و ایمانی الهی ولی عملاً مادی باشد؛ عاقبت یکی از دو طرف غالب خواهد شد و این همان فاجعه ای است که در غرب و وابستگان به فرهنگ غرب اتفاق افتاده.1

زن مظلوم ترین قربانی سرمایه داری غرب و در عین حال بُرنده ترین سلاح دست آن ها است. در آن جا فاجعه با غفلت از هویت معنوی انسان آغاز شد و همه وجود زن در جسم او منحصر گردید و آن گاه چشمان آزمند دنیاپرستان، زن را چونان طعمه ای برای گرمی بازار سرمایه برگزید و او را در مسلخ پول قربانی کرد. عشق آن لطیفه معنوی که آکنده از را ز و رمز بود، جای خود را به سکس داد و سکس در خدمت اقتصاد قرار گرفت و زاینده هزار صنعت تولیدی و گرداننده هزار بازار مصرف شد. و هنر چنان به سکس آلوده شد که در این قحط سالی یاران همه عشق را فرا موش کردند و از یاد بردند، که روزگاری هنر دریچه گشوده ا ی به سوی عالم معنا و حقیقت بود. هنر که ترجمان عالم معنا بود، اکنون آئینه دنیای صورت شده است و در این میان سینما یعنی هنر هفتم آئینه تمام نمای ابتذال شد و تلویزیون سینمای مبتذل را به خانه ها برد و تثاتر کمی دیرتر ولی

____________________

1. علل گرا یش به مادیگری، مرتضی مطهری، ص 170.

سرانجام مغلوب این غول وحشی گردید و نمایش تن های عریان و صحنه های آمیزش جنسی در تماشاخانه ها معمول گشت، اکنون در آن جاها برهنگی و عریانی، جای زیبائی نشسته، سکس جای عشق و ابتذال و تحریک جنسی نام هنر یافته است. و دریغا در این فرهنگ که فرهنگ های اصیل را به حقارت می نگرد، زن به صورت حیوانی در آمده که باید از جنسیت او بی هیچ قید و حد و مرزی بهره گرفت. این حیوان که خود افسارش به دست دنیاداران حریص است، به نوبه خود افسار مردان را در دست دارد، و این نگاه مردان است که آنان را غافل از همه چیز برده وار به دنبال زنان می کشاند و کار به جائی می رسد که اگر زندگی زن بسته به آن است که او را نگاه کنند مردان نیز زنده از آنند که زن را نگاه کنند و از نگاه تا گناه راهی نیست و فاصله این دو حتی از تفاوت این دو کلمه نیز کمتر است که نگاه در حقیفت همان گناه است.

اما در اسلام معنویت و روحانیت به هیچ روی در مقابل مادیت و جسمانیت قرار نگرفته. و انسان برای رسیدن به حقیقت معنوی خود مجبور نیست واقعیت مادی خود را نابود کند. معنویت اسلامی هدایت کننده و کنترل کننده جسمانیت و مادّیت است. دین نیامده تا ما را از جسم غافل سازد، بلکه برای آن ا ست که به ما اندازه بیاموزد، تا بتوانیم با حفظ اعتدال از افراط و تفریط مصون بمانیم. در این بینش، انسان رو به خدا دارد که کمال مطلق و سرچشمه همه خوبی ها و ارزش ها است و این است که از تن بهره می گیرد اما به اندازه، نه همه وقت نه همه جا و نه با همه کس. وظیفه او خطیرتر از آن است که به جسمش شناخته شود. برا ی آن لباس نمی پوشد که تن را عرضه کند. بلکه لباس می پوشد تا خود را بپوشاند. لباس برای او حریم است، به منزله دژی تن او را از دستبرد محفوظ می دارد و کرامت او را حفظ می کند. لباس برای آن است که تحریک جنسی را کم کند نه آن که بر قدرت تحریک بیفزاید. لباس پوست دوم انسان نیست بلکه خانه اول اوست، انسان اسلام، کمال خود را در آن نمی بیند که تن خود را چون کالا تزیین کند و به راه اندازد و بفروشد. بلکه بجای آن که تن خود را به خلق بفروشد، جان خود را به خدای خویش می فروشد. پس مسئله لباس یک سلیقه فردی نیست، مسئله تفاوت دو فرهنگ است و این تفاوت در همه امور اصلی مربوط به انسان از جمله در لباس جلوه گر می شود. تغییر لباس همواره پیامد تغییر یک فرهنگ است انسان تا با فرهنگ خود وداع نکند نمی تواند با لباس خود وداع کند و تا فرهنگ قومی را نپذیرد لباس آن ها را به تن نمی کند، به همین خاطر در احادیث آمده که: من تَشَبَّهَ بِقَوم اوشک آن یکونَ منهُم؛ هر کس خود را به قومی شبیه کند به زودی از آن گروه خواهد شد.1

____________________

1. فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، ص 34 و 35- 39 و40 با اندکی تلخیص.

د) پیامدهای سیاسی بدحجابی

با توجّه به این که خاست گاه اصلی برهنگی و اختلاط زنان و مردان، مغرب زمین و مشخصاً اروپا و آمریکاست. لذا افراد بی قید و بی حجاب نیز به تأیید فرهنگ و سیاست های حاکم بر آن سرزمین ها اقدام می کنند و برای تحکیم و توجیه موقعیت خود به تکریم و تایید سیاست ها و سیاستمداران غرب و نفی و تحقیر مدیران و متولیان کشور خود (که رعایت حجاب و روابط مشروع درون خانواده را حکمی الهی و لازم الاجرا می د ا نند) می پر د ا زند.

هـ) پیامدهای روانی بدحجابی

1- تشدید رقابت کاذب در جلب نظر و نگاه مردان بیماردل، نگرانی و دلهره ناشی از مورد تایید قرار نگرفتن توسط دیگران، احساس حقارت و خودکم بینی و تلاش در تسکین امراض روحی ناشی از وسواس در انتخاب لباس و کیف و کفش و آ را یش.

2- انتقال نا آرامی های روانی زنان به همسران و فرزندان آن ها، بلوغ زودرس و اضطراب های مخّرب روانی را به دنبال د ا رد.

3- روحیه تنوع طلبی جنسی، بیماری خودارضائی، تجاوز و آزار جنسی همراه با خشونت، اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات برای تسکین کاذب، تشنجات ناشی از تحریکات جنسی.

4- پرداختن به امور پست و کودکانه ای چون به نمایش گذاردن جاذبه های ظاهری، زن را از مطالعه، تحقیق، پیشرفت و معنویت باز می دارد.

5ـ بی رنگ شدن نقش مادری و همسری زنان که در عدم اعتدال روانی و رفتاری خانواده و نا آرامی اجتماعی بسیار مؤثر است.

راه های درونی کردن حجاب در افراد

1- ایجاد شناخت نسبت به مصالح رعایت حجاب و تبعات و مضرات عدم رعایت آن، تا از این طریق شناخت کافی و در پی آن باور قلبی حاصل گردد.

انسان قبل از این که عملی را انجام دهد، در ذهن خود آن عمل را تصور می کند و از تصور مصالح آن عمل، شوقی در او بوجود می آید که باعث برانگیخته شدن و ایجاد رغبت نسبت به انجام آن عمل می گردد و برعکس اگر از عواقب سوء کاری آگاه باشیم انگیزه ای برای ترک و اجتناب در ما ایجاد می شود. 2- منطبق ساختن رفتار با این شناخت و باورهای قلبی.

جهت موفقیت در این کار، انجام این امور مفید فایده می باشد:

الف) کم کر دن رابطه با کسانی که به این باورها بی اعتقاد یا کم اعتقا د ند.

ب) ایجاد ارتباط با کسانی که به این باورها سخت پایبندند.

ج) تفکر درباره آثار مثبت حجاب و آفات بی حجابی.

د) توجه ویژه به عبادات و انجام به موقع آن ها.

5) عدم توجّه به تمسخر و سرزنش دیگران.

و) توسل و استمداد از ائمه اطهارعليه‌السلام

ز) یادآوری خشنودی خداوند از عمل به دستور حجاب.

3- از همه عوامل مهم ثر تربیت های خانوادگی است.