شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

نهج البلاغه

نهج البلاغه6%

نهج البلاغه نویسنده:
مترجم: محمد دشتى
ناشرین: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام
گروه: امام علی علیه السلام
صفحات: 648

نهج البلاغه
  • شروع
  • قبلی
  • 648 /
  • بعدی
  • پایان
  •  
  • دانلود HTML
  • دانلود Word
  • دانلود PDF
  • مشاهدات: 449939 / دانلود: 31118
اندازه اندازه اندازه
نهج البلاغه

نهج البلاغه

نویسنده:
ناشرین: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام

كتابخانه ›

کتابخانه پیامبر و اهل بیت ›

امام علی علیه السلام


فارسی

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

117

118

119

120

121

122

123

124

125

126

127

128

129

130

131

132

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142

143

144

145

146

147

148

149

150

151

152

153

154

155

156

157

158

159

160

161

162

163

164

165

166

167

168

169

170

171

172

173

174

175

176

177

178

179

180

181

182

183

184

185

186

187

188

189

190

191

192

193

194

195

196

197

198

199

200

201

202

203

204

205

206

207

208

209

210

211

212

213

214

215

216

217

218

219

220

221

222

223

224

225

226

227

228

229

230

231

232

233

234

235

236

237

238

239

240

241

242

243

244

245

246

247

248

249

250

251

252

253

254

255

256

257

258

259

260

261

262

263

264

265

266

267

268

269

270

271

272

273

274

275

276

277

278

279

280

281

282

283

284

285

286

287

288

289

290

291

292

293

294

295

296

297

298

299

300

301

302

303

304

305

306

307

308

309

310

311

312

313

314

315

316

317

318

319

320

321

322

323

324

325

326

327

328

329

330

331

332

333

334

335

336

337

338

339

340

341

342

343

344

345

346

347

348

349

350

351

352

353

354

355

356

357

358

359

360

361

362

363

364

365

366

367

368

369

370

371

372

373

374

375

376

377

378

379

380

381

382

383

384

385

386

387

388

389

390

391

392

393

394

395

396

397

398

399

400

401

402

403

404

405

406

407

408

409

410

411

412

413

414

415

416

417

418

419

420

421

422

423

424

425

426

427

428

429

430

431

432

433

434

435

436

437

438

439

440

441

442

443

444

445

446

447

448

449

450

451

452

453

454

455

456

457

458

459

460

461

462

463

464

465

466

467

468

469

470

471

472

473

474

475

476

477

478

479

480

481

482

483

484

485

486

487

488

489

490

491

492

493

494

495

496

497

498

499

500

501

502

503

504

505

506

507

508

509

510

511

512

513

514

515

516

517

518

519

520

(شكير، نخستين پرهايى است كه بر بال پرنده مى رويد قبل از آن كه قوى و محكم شود، و سقب، شتر خردسال است زيرا شتر بالغ نشود، بانگ در نياورد.)

حکمت ۴۰۳

پرهیز از کار های گوناگون

(علمی، اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: كسى كه به كارهاى گوناگون پردازد، خوارشده، پيروز نمى گردد!.

حکمت ۴۰۴

تفسیر لا حول ولا قوة إلاّ بالله

(علمی، تفسیری)
           

(از امام معنى لا حول و لا قوه الا بالله، را پرسيدند. پاسخ داد:) ما برابر خدا مالك چيزى نيستيم، و مالك چيزى نمى شويم جز آنچه او به ما بخشيده است، پس چون خدا چيزى به ما ببخشد كه خود سزاوارتر است، وظائفى نيز بر عهده ما گذاشته، و چون آن را از ما گرفت تكليف خود را از ما برداشته است.

حکمت ۴۰۵

جاهلان متظاهر به دین

(اعتقادی، سیاسی)

(چون عمار پسر ياسر با مغيره بن شعبه(۱) بحث مى كرد و پاسخ او را مى داد، امام به او فرمود:) اى عمار! مغيره را رهاكن، زيرا او از دين به مقدارى كه او را به دنيا نزديك كند، برگرفته، و به عمد حقائق را بر خود پوشيده داشت، تا شبهات را بهانه لغزشهاى خود قرار دهد.

حکمت ۴۰۶

اخلاق تهی دستان و توانگران

(اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی)

و درود خدا بر او فرمود: چه نيكو است فروتنى توانگران برابر مستمندان، براى به دست آوردن پاداش الهى، و نيكوتر از آن خويشتندارى مستمندان برابر توانگران براى توكل به خداوند است.

حکمت ۴۰۷

ارزش عقل

(علمی، معنوی)

و درود خدا بر او فرمود: خدا عقل را به انسانى نداد جز آنكه روزى او را با كمك عقل نجات بخشيد.

حکمت ۴۰۸

سرانجام حق ستیزی

(اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: هركس با حق درافتاد نابود شد.

حکمت ۴۰۹

هماهنگی قلب و چشم

(علمی)

و درود خدا بر او فرمود: قلب كتاب چشم است (آنچه چشم بنگرد در قلب نشيند.)(۲)

حکمت ۴۱۰

ازش پرهیزگاری

(اخلاقی، معنوی)

و درود خدا بر او فرمود: تقوى در رأس همه ارزشهاى اخلاقى است.

حکمت ۴۱۱

احترام به استاد

(اخلاقی اجتماعی، تربیتی)

و درود خدا بر او فرمود: با آن كس كه تو را سخن آموخت به درشتى سخن مگو، و با كسى كه راه نيكو سخن گفتن به تو آموخت، لاف بلاغت مزن.

حکمت ۴۱۲

راه خود سازی

(اخلاقی، تربیتی)

و درود خدا بر او فرمود: در تربيت خويش تو را بس كه از آنچه در ديگران نمى پسندى دورى گزينى.

حکمت ۴۱۳

راه تحمّل مصیبت ها

(اخلاقی، تربیتی)

و درود خدا بر او فرمود: در مصيبتها يا چون آزادگان بايد شكيبا بود، و يا چون ابلهان خود را به فراموشى زد.

حکمت ۴۱۴

راه تحمّل مصیبت ها

(اخلاقی، تربیتی)

(در روايت ديگرى آمد كه اشعث بن قيس را در مرگ فرزندش اينگونه تسليت داد گفت:) يا چون مردان بزرگوار شكيبا، و يا چون چهارپايان بى تفاوت باش.

حکمت ۴۱۵

دنیاشناسی

(اعتقادی، اخلاقی)
                               

و درود خدا بر او (در توصيف دنياى حرام) فرمود: فريب مى دهد، زيان مى رساند، تند مى گذرد، از اين رو خدا دنيا را پاداش دوستان خود نپسنديد، و آن را جايگاه كيفر دشمنان خود قرار نداد، و همانا مردم دنيا چون كاروانى باشند كه هنوز بارانداز نكرده كاروانسالار بانگ كوچ سر دهد تا بار بندند و برانند!.

حکمت ۴۱۶

روش برخورد با دنیا

(اخلاقی، اقتصادی)

(امیر المؤمنین به فرزندش امام مجتبىعليه‌السلام فرمود:) چيزى از دنياى حرام براى پس از مرگت باقى مگذار، زيرا آنچه از تو مى ماند نصيب يكى از دو تن خواهد شد، يا شخصى است كه آن را در طاعت خدا بكار گيرد، پس سعادتمند مى شود به چيزى كه تو را به هلاكت افكنده است، و يا شخصى كه آن را در نافرمانى خدا بكار گيرد، پس هلاك مى شود به آنچه كه تو جمع آورى كردى، پس تو در گناه او را يارى نموداى، كه هيچ يك از اين دو نفر سزاوار آن نيستيد تا بر خود مقدم دارى. (اين حكمت بگونه ديگرى نيز نقل شد) پس از ستايش پروردگار! آنچه از دنيا هم اكنون در دست تو است، پيش از تو در دست ديگران بود، و پس از تو نيز به دست ديگران خواهد رسيد،

_____________________

۱. مغیره بن شعبه یکی از چهار نفری است که به مکر و حیله و زیرکی چونان معاویه و عمرو عاص و زیاد بن ابیه، معروف بود و دشمنی خاصّی با اهل بیتعليه‌السلام داشت. ۲. بابا طاهر رباعیّات ص ۷: ز دست دیده و دل هر دو فریادکه هر چه دیده بیند دل کند یاد.

۵۲۱

وَ إِنَّمَا أَنْتَ جَامِعٌ لِأَحَدِ رَجُلَيْنِ؛ رَجُلٍ عَمِلَ فِيمَا جَمَعْتَهُ بِطَاعَةِ اللَّهِ فَسَعِدَ بِمَا شَقِيتَ بِهِ؛ أَوْ رَجُلٍ عَمِلَ فِيهِ بِمَعْصِيَةِ اللَّهِ فَشَقِىَ بِمَا جَمَعْتَ لَهُ وَ لَيْسَ أَحَدُ هَذَيْنِ أَهْلاً أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَى نَفْسِكَ وَ تَحْمِلَ لَهُ عَلَى ظَهْرِكَ، فَارْجُ لِمَنْ مَضَى رَحْمَةَ اللَّهِ وَ لِمَنْ بَقِيَ رِزْقَ اللَّهِ.

الحکمة ۴۱۷

شرائط الاستغفار

وَ قَالَ عليه‌السلام لِقَائِلٍ قَالَ بِحَضْرَتِهِ: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ»: ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ، أَتَدْرِي مَا الاِسْتِغْفَارُ؟ اِنَّ الاِسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ الْعِلِّيِّينَ، وَ هُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعَانٍ: أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى، وَ الثَّانِي الْعَزْمُ عَلَى تَرْكِ الْعَوْدِ إِلَيْهِ أَبَداً وَ الثَّالِثُ: أَنْ تُؤَدِّيَ إِلَى الْمَخْلُوقِينَ حُقُوقَهُمْ حَتَّى تَلْقَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَمْلَسَ لَيْسَ عَلَيْكَ تَبِعَةٌ، وَ الرَّابِعُ: أَنْ تَعْمِدَ إِلَى كُلِّ فَرِيضَةٍ عَلَيْكَ ضَيَّعْتَهَا فَتُؤَدِّيَ حَقَّهَا، وَالْخَامِسُ: أَنْ تَعْمِدَ إِلَى اللَّحْمِ الَّذِي نَبَتَ عَلَى السُّحْتِ فَتُذِيبَهُ بِالْأَحْزَانِ، حَتَّى تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ، وَ يَنْشَأَ بَيْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِيدٌ، السَّادِسُ: أَنْ تُذِيقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ كَمَا أَذَقْتَهُ حَلاَوَةَ الْمَعْصِيَةِ، فَعِنْدَ ذَلِكَ تَقُولُ:«أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ» .

الحکمة ۴۱۸

فضل الحلم

وَ قَالَ عليه‌السلام : الْحِلْمُ عَشِيرَةٌ.

الحکمة ۴۱۹

معرفة الانسان
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : مِسْكِينٌ ابْنُ آدَمَ: مَكْتُومُ الْأَجَلِ، مَكْنُونُ الْعِلَلِ، مَحْفُوظُ الْعَمَلِ، تُؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ وَ تَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ وَ تُنْتِنُهُ الْعَرْقَةُ.

الحکمة ۴۲۰

طریق السلامة من الشهوات

وَ رُوِيَ أَنَّهُ عليه‌السلام كَانَ جَالِسا فِي أَصْحَابِهِ فَمَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَةٌ جَمِيلَةٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ، فَقَالَ عليه‌السلام : إِنَّ أَبْصَارَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ؛ وَ إِنَّ ذَلِكَ سَبَبُ هِبَابِهَا، فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُكُمْ إِلَى امْرَأَةٍ تُعْجِبُهُ فَلْيُلاَمِسْ أَهْلَهُ، فَإِنَّمَا هِيَ امْرَأَةٌ كَامْرَأَةِ.فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْخَوَارِجِ: قَاتَلَهُ اللَّهُ كَافِرا مَا أفْقَهَهُ؟! فَوَثَبَ الْقَوْمُ لِيَقْتُلُوهُ، فَقَالَ عليه‌السلام : رُوَيْدا، إِنَّمَا هُوَ سَبُّ بِسَبِّ، أَوْ عَفْوٌ عَنْ ذَنْبٍ!.

الحکمة ۴۲۱

مکاسب العقل

وَ قَالَ عليه‌السلام : كَفَاكَ مِنْ عَقْلِكَ، مَا أَوْضَحَ لَكَ سُبُلَ غَيِّكَ مِنْ رُشْدِكَ.

الحکمة ۴۲۲

فضل الإحسان
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : افْعَلُوا الْخَيْرَ وَ لاَ تَحْقِرُوا مِنْهُ شَيْئا، فَإِنَّ صَغِيرَهُ كَبِيرٌ وَ قَلِيلَهُ كَثِيرٌ وَ لاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ: إِنَّ أَحَدا أَوْلَى بِفِعْلِ الْخَيْرِ مِنِّي فَيَكُونَ وَ اللَّهِ كَذَلِكَ، إِنَّ لِلْخَيْرِ وَ الشَّرِّ أَهْلاً، فَمَهْمَا تَرَكْتُمُوهُ مِنْهُمَا كَفَاكُمُوهُ أَهْلُهُ.

الحکمة ۴۲۳

ثمرات تربیة النّفس

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَنْ أَصْلَحَ سَرِيرَتَهُ، أَصْلَحَ اللَّهُ عَلاَنِيَتَهُ، وَ مَنْ عَمِلَ لِدِينِهِ، كَفَاهُ اللَّهُ أَمْرَ دُنْيَاهُ، وَ مَنْ أَحْسَنَ فِيمَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللَّهِ، أَحْسَنَ اللَّهُ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النَّاسِ.

الحکمة ۴۲۴

نصائح الخالدة

وَ قَالَ عليه‌السلام : الْحِلْمُ غِطَأٌ سَاتِرٌ، وَ الْعَقْلُ حُسَامٌ قَاطِعٌ، فَاسْتُرْ خَلَلَ خُلُقِكَ بِحِلْمِكَ، وَ قَاتِلْ هَوَاكَ بِعَقْلِكَ.

الحکمة ۴۲۵

مسؤولّیة الأغنیاء

وَ قَالَ عليه‌السلام : إِنَّ لِلَّهِ عِبَادا يَخْتَصُّهُمُ بِالنِّعَمِ لِمَنَافِعِ الْعِبَادِ، فَيُقِرُّهَا فِي أَيْدِيهِمْ مَا بَذَلُوهَا، فَإِذَا مَنَعُوهَا نَزَعَهَا مِنْهُمْ، ثُمَّ حَوَّلَهَا إِلَى غَيْرِهِمْ.

۵۲۲

و همانا تو براى دو نفر مال خواهى اندوخت، يا شخصى كه اموال جمع شده تو را در طاعت خدا بكار گيرد پس سعادتمند مى شود به آنچه كه تو را نگون بخت ساخت، يا كسى است كه آن را در گناه بكار اندازد، پس با اموال جمع شده تو هلاك خواهد شد، كه هيچ يك از اين دو نفر سزاوار نيستند تا بر خود مقدمشان بدارى، و بار آنان را بر دوش كشى، پس براى گذشتگان رحمت الهى، و براى بازماندگان روزى خدا را اميدوار باش.

حکمت ۴۱۷

شرایط توبه و استغفار

(اعتقادی، اخلاقی)

(شخصى در حضور امامعليه‌السلام بدون توجه لازم گفت: استغفرالله. امام فرمود:) مادرت بر تو بگريد، مى دانى معناى استغفار چيست؟ استغفار درجه والامقامان است، و داراى شش معنا است:

اول: پشيمانى از آن چه گذشت، دوم: تصميم به عدم بازگشت، سوم: پرداختن حقوق مردم چنانكه خدا را پاك ديدار كنى كه چيزى بر عهده تو نباشد، چهارم: تمام واجب هاى ضايع ساخته را به جا آورى، پنجم: گوشتى كه از حرام بر اندامت روييده، با اندوه فراوان آب كنى، چنانكه پوست به استخوان چسبيده و گوشت تازه برويد، ششم: رنج طاعت را به تن بچشانى چنانكه شيرينى گناه را به او چشانده بودى، پس آنگاه بگويى، استغفرالله!.

حکمت ۴۱۸

ره آورد حلم

(اخلاقی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: حلم و بردبارى، خويشاوندى است.

حکمت ۴۱۹

مشکلات انسان

(علمی، اخلاقی)
           

و درود خدا بر او فرمود: بيچاره فرزند آدم! اجلش پنهان، بيماريهايش پوشيده، اعمالش همه نوشته شده، پشه اى او را آزار مى دهد، جرعه اى گلوگيرش شده او را از پاى درآورد، و عرق كردنى او را بد بو سازد!.

حکمت ۴۲۰

راه درمان شهوت، عفو اهنت کننده

(اخلاقی، سیاسی)

(اصحاب امام پيرامونش نشسته بودند كه زنى زيبا از آنجا گذشت، حاضران ديده به آن زن دوختند، امام فرمود:) همانا ديدگان اين مردم به منظره شهوت آميز دوخته شده و به هيجان آمده اند، هرگاه كسى از شما با نگاه به زنى به شگفتى آمد، با همسرش بياميزد كه او نيز زنى چون زن وى باشد. (مردى از خوارج گفت: خدا اين كافر را بكشد چقدر فقه مى داند! مردم براى كشتن او برخاستند، امام فرمود:) آرام باشيد، دشنام را با دشنام بايد پاسخ داد يا بخشيدن از گناه.

حکمت ۴۲۱

ره آورد عقل

(علمی)

و درود خدا بر او فرمود: عقل تو را كفايت كند كه راه گمراهى را از رستگارى نشانت دهد.

حکمت ۴۲۲

ارز نیکوکاری

(اخلاقی، تربیتی)

و درود خدا بر او فرمود: كار نيك به جا آوريد، و آن را هر مقدار كه باشد كوچك نشماريد، زيرا كوچك آن بزرگ، و اندك آن فراوان است، و كسى از شما نگويد كه: ديگرى در انجام كار نيك از من سزاوارتر است!. گرچه سوگند به خدا كه چنين است، همانا خوب و بد را مردانى طرفدارى مى كنند كه هر گاه هر كدام از آن دو را واگذاريد، انجامشان خواهند داد.

حکمت ۴۲۳

ره آورد خود سازی

(اعتقادی، اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: كسى كه نهان خود را اصلاح كند، خدا آشكار او را نيكو گرداند، و كسى كه براى دين خود كار كند، خدا دنياى او را كفايت فرمايد، و كسى كه ميان خود و خدا را نيكو گرداند، خدا ميان او و مردم را اصلاح خواهد كرد.

حکمت ۴۲۴

ارزش عقل و بُردباری

(اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: بردبارى پرده اى است پوشاننده، و عقل شمشيرى است بران، پس كمبودهاى اخلاقى خود را با بردبارى بپوشان، و هواى نفس خود را با شمشير عقل بكش.

حکمت ۴۲۵

مسؤولیت توانگران

(اعتقادی، اقتصادی)

و درود خدا بر او فرمود: خدا را بندگانى است براى سود رساندن به ديگران، نعمتهاى خاصى به آنان بخشيده، تا آنگاه كه دست بخشنده دارند نعمت ها را در دستشان باقى مى گذارد، و هرگاه از بخشش دريغ كنند، نعمت ها را از دستشان گرفته و به دست ديگران خواهد داد.

۵۲۳

الحکمة ۴۲۶

منزلة العافیة و الغنی

وَ قَالَ عليه‌السلام : لاَ يَنْبَغِي لِلْعَبْدِ أَنْ يَثِقَ بِخَصْلَتَيْنِ: الْعَافِيَةِ، وَالْغِنَى. بَيْنَا تَرَاهُ مُعَافًى إِذْ سَقِمَ؛ وَ بَيْنَا تَرَاهُ غَنِيّا إِذِ افْتَقَرَ.

الحکمة ۴۲۷

آثار الشکوی

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَنْ شَكَا الْحَاجَةَ إِلَى مُؤْمِنٍ فَكَأَنَّهُ شَكَاهَا إِلَى اللَّهِ، وَ مَنْ شَكَاهَا إِلَى كَافِرٍ، فَكَأَنَّمَا شَكَا اللَّهَ.

الحکمة ۴۲۸

حقیقة العید

وَ قَالَ عليه‌السلام فِي بَعْضِ الْأَعْيَادِ : إِنَّمَا هُوَ عِيدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِيَامَهُ، وَ شَكَرَ قِيَامَهُ، وَ كُلُّ يَوْمٍ لاَ يُعْصَى اللَّهُ فِيهِ فَهُوَ يَوْمُ عِيدٌ.

در يكى از عيدها فرمود:

الحکمة ۴۲۹

أعظم الحسرات

وَ قَالَ عليه‌السلام : إِنَّ أَعْظَمَ الْحَسَرَاتِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَسْرَةُ رَجُلٍ كَسَبَ مَالاً فِي غَيْرِ طَاعَةِ اللَّهِ، فَوَرِثَهُ رَجُلٌ فَأَنْفَقَهُ فِي طَاعَةِ اللَّهِسُبْحَانَهُ ، فَدَخَلَ بِهِ الْجَنَّةَ، وَ دَخَلَ الْأَوَّلُ بِهِ النَّارَ.

الحکمة ۴۳۰

أحسر النّاس

وَ قَالَ عليه‌السلام : إِنَّ أَخْسَرَ النَّاسِ صَفْقَةً، وَ أَخْيَبَهُمْ سَعْياً، رَجُلٌ أَخْلَقَ بَدَنَهُ فِي طَلَبِ آمَالِهِ، وَ لَمْ تُسَاعِدْهُ الْمَقَادِيرُ عَلَى إِرَادَتِهِ، فَخَرَجَ مِنَ الدُّنْيَا بِحَسْرَتِهِ، وَ قَدِمَ عَلَى الْآخِرَةِ بِتَبِعَتِهِ.

الحکمة ۴۳۱

انواع الرزّق

وَ قَالَ عليه‌السلام : الرِّزْقُ رِزْقَانِ: طَالِبٌ وَ مَطْلُوبٌ، فَمَنْ طَلَبَ الدُّنْيَا طَلَبَهُ الْمَوْتُ حَتَّى يُخْرِجَهُ عَنْهَا؛ وَ مَنْ طَلَبَ الْآخِرَةَ طَلَبَتْهُ الدُّنْيَا حَتَّى يَسْتَوْفِيَ رِزْقَهُ مِنْهَا.

الحکمة ۴۳۲

خصائص اولیاء الله

وَ قَالَ عليه‌السلام : إِنَّ أَوْلِيَأَ اللَّهِ هُمُ الَّذِينَ نَظَرُوا إِلَى بَاطِنِ الدُّنْيَا إِذَا نَظَرَ النَّاسُ إِلَى ظَاهِرِهَا، وَ اشْتَغَلُوا بِآجِلِهَا إِذَا اشْتَغَلَ النَّاسُ بِعَاجِلِهَا، فَأَمَاتُوا مِنْهَا مَا خَشُوا أَنْ يُمِيتَهُمْ وَ تَرَكُوا مِنْهَا مَا عَلِمُوا أَنَّهُ سَيَتْرُكُهُمْ، وَ رَأَوُا اسْتِكْثَارَ غَيْرِهِمْ مِنْهَا اسْتِقْلاَلاً، وَ دَرَكَهُمْ لَهَا فَوْتا، أَعْدَأُ مَا سَالَمَ النَّاسُ وَ سِلْمُ مَا عَادَى النَّاسُ، بِهِمْ عُلِمَ الْكِتَابُ، وَ بِهِ عَلِمُوا وَ بِهِمْ قَامَ الْكِتَابُ وَ بِهِ قَامُوا، لاَ يَرَوْنَ مَرْجُوّا فَوْقَ مَا يَرْجُونَ، وَ لاَ مَخُوفا فَوْقَ مَا يَخَافُونَ.

الحکمة ۴۳۳

مآل اللّذات

وَ قَالَ عليه‌السلام : اذْكُرُوا انْقِطَاعَ اللَّذَّاتِ، وَ بَقَأَ التَّبِعَاتِ.

الحکمة ۴۳۴

ضرورة الاختبار

وَ قَالَ عليه‌السلام : اخبُر تَقلِهِ.

وَ مِنْ النَّاسِ مَنَْيْروِي هذا لِرسُولِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وَ مِمَّا يُقَوَّي أنَّهُ مِنْ كَلام أمير المؤ منينعليه‌السلام ما حَكاهُ ثَعْلَبُ عن ابنُ الأ عرابي. قالَ: قالَ المأمُون: لو لا أنَ عَليَا قالَ «اخْبُرْ تَقْلِه» لَقُلْتُ: اِقْلِهْ تَخْبُرْ.

الحکمة ۴۳۵

نصائح خالدة

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَا كَانَ اللَّهُ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ الشُّكْرِ وَ يُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّيَادَةِ وَ لاَ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ الدُّعَأِ وَ يُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْإِجَابَةِ وَ لاَ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ التَّوْبَةِ وَ يُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَةِ.

۵۲۴

حکمت ۴۲۶

دو چیز ناپایدار

(اقتصادی، معنوی)

و درود خدا بر او فرمود: سزاوار نيست كه بنده خدا به دو خصلت اعتماد كند: تندرستى، و توانگرى؛ زيرا در تندرستى ناگاه او را بيمار بينى، و در توانگرى ناگاه او را تهيدست!.

حکمت ۴۲۷

جایگاه شکوه کردن

(اخلاقی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: كسى كه از نياز خود نزد مومنى شكايت برد، گويى به پيشگاه خدا شكايت برده است، و كسى كه از نيازمندى خود نزد كافرى شكوه نمايد، گويى از خدا شكوه كرده است!.

حکمت ۴۲۸

عید واقعی

(اجتماعی، اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: (در يكى از روزهاى عيد) اين عيد كسى است كه خدا روزه اش را پذيرفته، و نماز او را ستوده است، و هر روز كه خدا را نافرمانى نكنند، آن روز عيد است!.

حکمت ۴۲۹

اندوه سرمایه داران

(اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: بزرگترين حسرتها در روز قيامت، حسرت خوردن مردى است كه مالى را به گناه گرد آورده، و آن را شخصى به ارث برده كه در اطاعت خداى سبحان بخشش نمود، و با آن وارد بهشت شد، و گردآورنده اولى وارد جهنم گرديد.

حکمت ۴۳۰

اندوه زر اندوزی

(اعتقادی، اقتصادی)

و درود خدا بر او فرمود: همانا زيانمندترين مردم در معاملات، و نوميدترين مردم در تلاش، مردى است كه تن در گردآورى مال فرسود، اما تقديرها با خواست او هماهنگ نبود، پس با حسرت از دنيا رفت، و با بار گناه به آخرت روى آورد.

حکمت ۴۳۱

اقسام روزی

(اقتصادی، اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: روزى بر دو قسم است، آنكه تو را جويد، و آنكه تو او را مى جويى، پس كسى كه دنيا را جويد، مرگ نيز او را مى طلبد تا از دنيا بيرونش كند، و كسى كه آخرت جويد، دنيا او را مى طلبد تا روزى او را به تمام پردازد.

حکمت ۴۳۲

ویژگی های دوستان خدا

(اخلاقی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: دوستان خدا آنانند كه به درون دنيا نگريستند آنگاه كه مردم به ظاهر آن چشم دوختند، و سرگرم آينده دنيا شدند آنگاه كه مردم به امور زودگذر دنيا پرداختند، پس هواهاى نفسانى كه آنان را از پاى درمى آورد، كشتند، و آنچه كه آنان را به زودى ترك مى كرد، ترك گفتند، و بهره مندى دنياپرستان را از دنيا، خوار شمردند، و دست يابى آنان را به دنيا زودگذر دانستند با آنچه مردم آشتى كردند، دشمنى ورزيدند، و با آنچه دنياپرستان دشمن شدند آشتى كردند، قرآن به وسيله آنان شناخته مى شود، و آنان به كتاب خدا آگاهند، قرآن به وسيله آنان پا برجاست و آنان به كتاب خدا استوارند، به بالاتر از آنچه اميدوارند چشم نمى دوزند، و بيش از آنچه را كه مى ترسند هراس ندارند.

حکمت ۴۳۳

ضرورت توجّه به فنا پذیری لذّت ها

(اخلاقی، اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: پايان لذتها، و بر جاى ماندن تلخى ها را به ياد آوريد.

حکمت ۴۳۴

آرمودن انسان ها

(علمی)

و درود خدا بر او فرمود: مردم را بيازماى، تا دشمن گردى (و به باطن آنها پی ببری).

میگویم : (بعضى از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نقل كردند، و نقل ثعلب(۱) از ابن اعرابى را تاييد مى كند كه اين كلام از علىعليه‌السلام است، اعرابى از مامون نقل كرد. اگر علىعليه‌السلام نگفته بود (بيازماى تا دشمن گردى) من مى گفتم كه (دشمن دار تا بيازمايى.)

حکمت ۴۳۵

ارزش های والای اخلاقی

(اخلاقی، اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: خدا در شكرگزارى را بر بنده اى نمى گشايد كه در فزونى نعمتها را بر او ببندد، و در دعا را بر روى او باز نمى كند كه در اجابت كردن را نگشايد، و در توبه كردن را باز نگذاشته كه در آمرزش را بسته نگهدارد.

_____________________

۱. ثعلب: از بزرگان و دانشمندان لغت و ادبیّات عرب و نام أو احمد بن یحیی بوده و در سال ۲۹۱ هجری در گذشت و ابن اعرابی نام او محمّد بن زیاد، از بزرگان أدب و از دیار سند است که در سال ۲۳۱ هجری در گذشت.

۵۲۵

الحکمة ۴۳۶

الأولی بالکریم

وَ قَالَ عليه‌السلام : أَوْلَى النَّاسِ بِالْكَرَمِ مَنْ عُرِقَتْ فِيِهِ الْكِرَامُ.

الحکمة ۴۳۷

العدل و الجود
       

وَ سُئِلَ عليه‌السلام : أَيُّمَا أَفْضَلُ: الْعَدْلُ، أَوِ الْجُودُ؟ فَقَالَ عليه‌السلام : الْعَدْلُ يَضَعُ الْأُمُورَ مَوَاضِعَهَا، وَ الْجُودُ يُخْرِجُهَا مِنْ جِهَتِهَا، وَالْعَدْلُ سَائِسٌ عَامُّ، وَالْجُودُ عَارِضٌ خَاصُّ، فَالْعَدْلُ أَشْرَفُهُمَا وَ أَفْضَلُهُمَا.

الحکمة ۴۳۸

الجهل و العداوة

وَ قَالَ عليه‌السلام : النَّاسُ أَعْدَأُ مَا جَهِلُوا.

الحکمة ۴۳۹

حقیقة الزّهد
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : الزُّهْدُ كُلُّهُ بَيْنَ كَلِمَتَيْنِ مِنَ الْقُرْآنِ: قَالَ اللَّهُسُبْحَانَهُ: ( لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ ) .(۱) وَ مَنْ لَمْ يَأْسَ عَلَى الْمَاضِي، وَ لَمْ يَفْرَحْ بِالْآتِي، فَقَدْ أَخَذَ الزُّهْدَ بِطَرَفَيْهِ.

الحکمة ۴۴۰

النّوم و فسخ العزائم

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَا أَنْقَضَ النَّوْمَ لِعَزَائِمِ الْيَوْمِ.

الحکمة ۴۴۱

کیف یُعرف الرجال

وَ قَالَ عليه‌السلام : الْوِلاَيَاتُ مَضَامِيرُ الرِّجَالِ.

الحکمة ۴۴۲

خیر البلاد

وَ قَالَ عليه‌السلام : لَيْسَ بَلَدٌ بِأَحَقَّ بِكَ مِنْ بَلَدٍ، خَيْرُ الْبِلاَدِ مَا حَمَلَكَ.

الحکمة ۴۴۳

خصائص مالک بن الأشتر
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : وَ قَدْ جَأَهُ نَعْيُ الْأَشْتَرِ: مَالِكٌ وَ مَا مَالِكٌ! وَ اللَّهِ لَوْ كَانَ جَبَلاً لَكَانَ فِنْداً، وَ لَوْ كَانَ حَجَراً لَكَانَ صَلْداً، لاَ يَرْتَقِيهِ الْحَافِرُ، وَ لاَ يُوفِي عَلَيْهِ الطَّائِرُ.و الفند: المنفرد من الجبال .

الحکمة ۴۴۴

فضل الاستمرار فی العمل

وَ قَالَ عليه‌السلام : قَلِيلٌ مَدُومٌ عَلَيْهِ، خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ.

الحکمة ۴۴۵

معرفة الانسان

وَ قَالَ عليه‌السلام : إِذَا كَانَ فِي رَجُلٍ خَلَّةٌ رَائِقَةٌ فَانْتَظِرُوا أَخَوَاتِهَا.

الحکمة ۴۴۶

وجوب اداء الدّیون
       

وَ قَالَ عليه‌السلام :لِغَالِبِ بْنِ صَعْصَعَةَ أَبِي الْفَرَزْدَقِ فِي كَلاَمٍ دَارَ بَيْنَهُمَا: مَا فَعَلَتْ إِبِلُكَ الْكَثِيرَةُ؟ قَالَ: دَغْدَغَتْهَا الْحُقُوقُ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ.فَقَالَ عليه‌السلام : ذَلِكَ أَحْمَدُ سُبُلِهَا.

الحکمة ۴۴۷

ضرورة التفّقة فی التّجارة

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَنِ اتَّجَرَ بِغَيْرِ فِقْهٍ فَقَدِ ارْتَطَمَ فِي الرِّبَا.

الحکمة ۴۴۸

أسلوب مواجهة المصائب

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَنْ عَظَّمَ صِغَارَ الْمَصَائِبِ ابْتَلاَهُ اللَّهُ بِكِبَارِهَا.

الحکمة ۴۴۹

أسلوب مواجهة الشهّوات

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَنْ كَرُمَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ، هَانَتْ عَلَيْهِ شَهَوَاتُهُ.

الحکمة ۴۵۰

الإجتناب من المزاح

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَا مَزَحَ رَجُلُ مَزْحَةً، إِلا مَجَّ مِنْ عَقْلِهِ مَجَّةً.

الحکمة ۴۵۱

أسلوب مواجهة النّاس
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : زُهْدُكَ فِي رَاغِبٍ فِيكَ نُقْصَانُ حَظِّ، وَ رَغْبَتُكَ فِي زَاهِدٍ فِيكَ ذُلُّ نَفْسٍ.

الحکمة ۴۵۲

الفقر و الغنی الحقیقیان

وَ قَالَ عليه‌السلام : الْغِنَى وَ الْفَقْرُ بَعْدَ الْعَرْضِ عَلَى اللَّهِ.

_____________________

۱- حدید ۲۳

۵۲۶

حکمت ۴۳۶

راه شناخت بزرگواران

(اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: شايسته ترين مردم به بزرگوارى آن كه، بزرگواران را با او بسنجند.

حکمت ۴۳۷

شناخت عدل و بخشش

(اجتماعی، اقتصادی)
           

و درود خدا بر او فرمود: (از امام پرسيدند عدل يا بخشش، كدام يك برتر است، فرمود:) عدالت هر چيزى را در جاى خود مى نهد، در حالى كه بخشش آن را از جاى خود خارج مى سازد، عدالت تدبير عمومى مردم است، در حالى كه بخشش گروه خاصى را شامل است، پس عدالت شريف تر و برتر است.

حکمت ۴۳۸

جهل دشمنی

(علمی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: مردم دشمن آنند كه نمى دانند.

حکمت ۴۳۹

توصیف زهد و پارسایی

(اعتقادی، اخلاقی)
           

و درود خدا بر او فرمود:زهد بين دو كلمه از قرآن است، كه خداى سبحان فرمود: (تا بر آنچه از دست شما رفته حسرت نخوريد، و به آنچه به شما رسيده شادمان مباشيد.) و كسى كه بر گذشته افسوس نخورد، و به آينده شادمان نباشد، همه جوانب زهد را رعايت كرده است.

حکمت ۴۴۰

نقش خواب دین ها در زندگی

(علمی)

و درود خدا بر او فرمود: خواب ديدن ها چه بسا تصميم هاى روز را نقش بر آب كرده است.(۱)

حکمت ۴۴۱

تجربه کاری و شناخت مدیران

(اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: فرمانروايى، ميدان مسابقه مردان است.

حکمت ۴۴۲

راه انتخاب شهر ها برای زندگی

(اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: هيچ شهرى براى تو از شهر ديگر بهتر نيست، بهترين شهرها آن است كه پذيراى تو باشد.

حکمت ۴۴۳

ویژگی های مالک اشتر

(اخلاقی)
               

(وقتى خبر شهادت مالك اشتر كه رحمت خدا بر او باد، به امامعليه‌السلام رسيد، حضرت فرمود:) مالك! چه مالكى؟ به خدا اگر كوه بود، كوهى كه در سرفرازى يگانه بود، و اگر سنگ بود، سنگى سخت و محكم بود، كه هيچ رونده اى به اوج قله او نمى رسيد، هيچ پرنده اى بر فراز آن پرواز نمى كرد!. (فند: كوهى است از ديگر كوهها ممتاز و جدا افتاده باشد.)

حکمت ۴۴۴

ارزش تداوم کار

(علمی)

و درود خدا بر او فرمود: چيز اندك كه با اشتياق تداوم يابد، بهتر از فراوان رنج آور است.

حکمت ۴۴۵

انسان شناسی

(اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: اگر در كسى خصلتى شگفت ديديد، همانند آن را انتظار كشيد.

حکمت ۴۴۶

انسان شناسی

(اخلاقی)
           

(امام به پدر فرزدق، غالب بن صعصعه فرمود:)(۲) شتران فراوانت چه شده اند؟ (پاسخ داد، اى امير مومنان، پرداخت حقوق آنها را پراكنده ساخت امام فرمود:) اين بهترين راه مصرف آن بود.

حکمت ۴۴۷

ضرورت فقه در تجارت

(اقتصادی)

و درود خدا بر او فرمود: كسى كه بدون آموزش فقه اسلامى تجارت كند، در رباخوارى آلوده شود!.

حکمت ۴۴۸

راه برخورد با مصیبت ها

(اعتقادی، اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: كسى كه مصيبتهاى كوچك را بزرگ شمارد خدا او را به مصيبتهاى بزرگ مبتلا خواهد كرد.

حکمت ۴۴۹

راه مبارزه با هواپرسی

(اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: كسى كه خود را گرامى دارد، هوا و هوس را خوار شمارد.

حکمت ۴۵۰

پرهیز از شوخی بی جا

(اخلاق اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: هيچ كس شوخى بيجا نكند جز آنكه مقدارى از عقل خويش را از دست بدهد.

حکمت ۴۵۱

روش برخورد با مردم

(اجتماعی، تربیتی)

و درود خدا بر او فرمود: دورى تو از آن كس كه خواهان تو است نشانه كمبود بهره تو در دوستى است، و گرايش تو به آن كس كه تو را نخواهد، سبب خوارى تو است.

حکمت ۴۵۲

معیار شناخت فقر و غنا

(اعتقادی، اقتصادی)

و درود خدا بر او فرمود: فقر و بى نيازى ما پس از عرضه شدن بر خدا آشكار خواهد شد.
             

_____________________

۱. سعدی نیکو سرود:

خواب نوشین بامداد رحیل

باز دارد پیاده را ز سبیل

۲. غالب بن صعصعه پیر مرد با شخصیّتی بود. روزی با فرزندش، همام (فرزدق) خدمت امام رسید که این سؤال و جواب مطرح شد، امام پرسید این کودک تو است؟ گفت آری، به او ادبیّات عرب و روش شعر سرودن آموختم چنانکه دارد شاعر لایقی می شود. امام فرمود، اگر به او قرآن می آموختی بهتر بود، فرزدق می گوید این رهنمود امام همواره در گوش من بود تا آنکه کل قرآن را حفظ کردم.

۵۲۷

الحکمة ۴۵۳

فضح الزبیر بن العوام

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَا زَالَ الزُّبَيْرُ رَجُلاً مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ حَتَّى نَشَأَ ابْنُهُ الْمَشْئُومُ عَبْدُ اللَّهِ.

الحکمة ۴۵۴

طریقة اقتلاع العُجب

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَا لاِبْنِ آدَمَ وَ الْفَخْرِ: أَوَّلُهُ نُطْفَةٌ، وَ آخِرُهُ جِيفَةٌ، لاَ يَرْزُقُ نَفْسَهُ، وَ لاَ يَدْفَعُ حَتْفَهُ.

الحکمة ۴۵۵

أشعر الشعراء

وَ سُئِلَ مَنْ أَشْعَرُ الشُّعَرَأِ؟ فَقَالَ عليه‌السلام : إِنَّ الْقَوْمَ لَمْ يَجْرُوا فِي حَلْبَةٍ تُعْرَفُ الْغَايَةُ عِنْدَ قَصَبَتِهَا، فَإِنْ كَانَ وَ لاَ بُدَّ فَالْمَلِكُ الضِّلِّيلُ.یرید امرأ القیس.

الحکمة ۴۵۶

ثمن الانسان

وَ قَالَ عليه‌السلام : أَلاَ حُرُّ يَدَعُ هَذِهِ اللُّمَاظَةَ لِأَهْلِهَا؟ إِنَّهُ لَيْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلا الْجَنَّةَ، فَلاَ تَبِيعُوهَا إِلا بِهَا.

الحکمة ۴۵۷

منهومان لا یشبعان

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَنْهُومَانِ لاَ يَشْبَعَانِ؛ طَالِبُ عِلْمٍ وَ طَالِبُ دُنْيَا.

الحکمة ۴۵۸

علامات الایمان
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : علامَةُ الْإِيمَانِ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَيْثُ يَضُرُّكَ، عَلَى الْكَذِبِ حَيْثُ يَنْفَعُكَ، وَ أَلا يَكُونَ فِي حَدِيثِكَ فَضْلٌ عَنْ عَمَلِكَ، وَ أَنْ تَتَّقِيَ اللَّهَ فِي حَدِيثِ غَيْرِكَ.

الحکمة ۴۵۹

التقدیر أم التدبیر

وَ قَالَ عليه‌السلام : يَغْلِبُ الْمِقْدَارُ عَلَى التَّقْدِيرِ، حَتَّى تَكُونَ الْآفَةُ فِي التَّدْبِيرِ.

قال الرضی: وَ قدْ مَضى هذَا المَعْنَى فِيما تَقَدَّمِ بِروَايةٍ تُخالِفُ هذه الا لفاظَ.

الحکمة ۴۶۰

فضل الحلم و الأناة

وَ قَالَ عليه‌السلام : الْحِلْمُ وَ الْأَنَاةُ تَوْأَمَانِ، يُنْتِجُهُمَا عُلُوُّ الْهِمَّةِ.

الحکمة ۴۶۱

العجز و الغیبة

وَ قَالَ عليه‌السلام : الْغِيبَةُ جُهْدُ الْعَاجِزِ.

الحکمة ۴۶۲

استماع الثّناء

وَ قَالَ عليه‌السلام : رُبَّ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِيهِ.

الحکمة ۴۶۳

الدّنیا للآخرة

وَ قَالَ عليه‌السلام : الدُّنْيَا خُلِقَتْ لِغَيْرِهَا، وَ لَمْ تُخْلَقْ لِنَفْسِهَا.

الحکمة ۴۶۴

مستقبل بنی امیة الدّامی
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : إِنَّ لِبَنِي أُمَيَّةَ مِرْوَدا يَجْرُونَ فِيهِ وَ لَوْ قَدِ اخْتَلَفُوا فِيمَا بَيْنَهُمْ ثُمَّ كَادَتْهُمُ الضِّبَاعُ لَغَلَبَتْهُمْ.

وَ المِرْوَدُ هاهنا مِفْعَلٌ مِنَ الا رْوَادِ وَ هُوَ الا مهالُ وَ الا نْظَهارُ وَ هذا مِن أَفْصَحِ الْكَلام وَ أَغْرَبِهِ، فَكَأَنَّهُ ع شَبَهَ الْمُهْلَةَ الَّتي هُمْ فِيها بِالْمِضْمارِ الّذِي يجْرُون فيه إ لى الغاية، فإ ذا بَلَغُوا مُنْقَطعَها انْتَقَض نِظامُهُمْ بَعدَها.

الحکمة ۴۶۵

خصائص الأنصار

وَ قَالَ عليه‌السلام فِي مَدْحِ الْأَنْصَارِ: هُمْ وَ اللَّهِ رَبَّوُا الْإِسْلاَمَ كَمَا يُرَبَّى الْفِلْوُ مَعَ غَنَائِهِمْ بِأَيْدِيهِمُ السِّبَاطِ، وَ أَلْسِنَتِهِمُ السِّلاَطِ.

الحکمة ۴۶۶

منزلة العین

وَ قَالَ عليه‌السلام : الْعَيْنُ وِكَأُ السَّهِ.

وَ هذِهِِ منَ الاسْتِعارِاتِ الْعَجيبَةِ، كأنه شَبَّهَ السَّهَ بالْوِعأِ، وَالْعَيْنَ بالوِكأ، فإ ذَا أُطْلِقَ الْوِكَأُ يَنْضَبِطْ الْوِعأُ وَ هَذَا الْقَوْلُ فِي الا شْهَرِ الا ظهَرِ مِنْ كَلامِ النَّبىٍِّّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم . وَ قَدْ رَوَاهُ قَوْمٌ لا مِيرِ المُؤ مِنِينعليه‌السلام ، و ذَكَرَ ذَلِكَ الْمبرِّدُ في كتابِ (المُقْتَضَبِ) في باب اللَّفظِ بِالْحُروفِ و قَدْ تَكَلَّمْنا على هَذِهِ الاسْتعارَةِ في كِتابِنا المَوْسُومِ (بِمُجازات الا ثارِ النبوِيَّةِ).

الحکمة ۴۶۷

خصائص القیادة
۵۲۸

حکمت ۴۵۳

علل انحراف زبیر

(تاریخی، سیاسی)

و درود خدا بر او فرمود: زبير همواره با ما بود تا آنكه فرزند نامباركش عبدالله، پا به جوانى گذاشت!.

حکمت ۴۵۴

راه غرور زدایی

(اعتقادی، علمی)

و درود خدا بر او فرمود: فرزند آدم را با فخرفروشى چه كار؟ او كه در آغاز نطفه اى گنديده، و در پايان مردارى بدبو است، نه مى تواند روزى خويش را فراهم كند، و نه مرگ را از خود دور نمايد!..

حکمت ۴۵۵

راه شناخت بزرگ ترین شاعر

(هنری، علمی)

(از امام پرسيدند:(۱) بزرگترين شاعر عرب كيست؟ فرمود:) شاعران در يك وادى روشنى نتاختند تا پايان كار معلوم شود، و اگر ناچار بايد داورى كرد، پس پادشاه گمراهان بزرگترين شاعر است.(۲)

حکمت ۴۵۶

بهای جان آدمی

(اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: آيا آزاد مردى نيست كه اين لقمه جويده حرام دنيا را به اهلش واگذارد؟ همانا بهايى براى جان شما جز بهشت نيست، پس به كمتر از آن نفروشيد!.

حکمت ۴۵۷

تشنگان مال و علم

(اخلاقی، اقتصادی)

و درود خدا بر او فرمود: دو گرسنه اى كه هرگز سير نشوند، جوينده علم و جوينده مال.

حکمت ۴۵۸

نشانه های ایمان

(اخلاقی، اجتماعی)
                       

و درود خدا بر او فرمود: نشانه ايمان آن است كه راست بگويى آنگاه كه تو را زيان رساند، و دروغ نگويى آنگاه كه تو را سود دهد، و آنكه بيش از مقدار عملت سخن نگويى، و چون از ديگران سخن گويى از خدا بترسى!.

حکمت ۴۵۹

شناخت جایگاه جبر و اختیار

(اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: تقدير الهى چنان بر محاسبات ما چيره شود كه تدبير، سبب آفتزدگى باشد.(۳)

می گویم : «مفهوم این حکمت در حکمت ۱۶ با عبارت دیگری نقل شد»

حکمت ۴۶۰

ارزش صبر و تحمّل

(اخلاقی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: بردبارى و درنگ با هم اند و نتيجه آن بلند همتى است.

حکمت ۴۶۱

غیبت، نشانه نا توانی

(اخلاقی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: غيبت كردن تلاش ناتوان است.

حکمت ۴۶۲

پرهیز از غرور زدگی در ستایش

(اخلاقی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: چه بسا كسانى كه با ستايش ديگران فريب خوردند.

حکمت ۴۶۳

دنیا برای آخرت است

(اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: دنيا براى رسيدن به آخرت آفريده شد، نه براى رسيدن به دنيا.

حکمت ۴۶۴

سرانجام دردناک بنی امیّه

(تاریخی، اجتماعی، سیاسی)
               

و درود خدا بر او فرمود: بنى اميه را مهلتى است كه در آن مى تازند، پس آنگاه كه ميانشان اختلاف افتد پس كفتارها بر آنان دهان گشايند و بر آنان پيروز خواهند شد.می گویم : «مرود» بر وزن «منبر» از مادّه «ارواد» به معنای مهلت است و این از فصیح ترین و زیباترین کلام است، گوئی امامعليه‌السلام مهلت کوتاه بنی امیّه در حکومت را به میدان مسابقه تشبیه کرده که مسابقه دهندگان به ترتیب در یک مسیر مشخّص به سوی یک هدف به پیش می روند و آنگاه که به هدف رسیدند نظم آنها درهم شکسته می شود).

حکمت ۴۶۵

ارزش های والای انصار

(تاریخی، اجتماعی، سیاسی)

(در ستايش انصار فرمود:) بخدا سوگند! آنها اسلام را پروراندند، چونان مادرى كه فرزندش را بپروراند، با توانگرى، با دستهاى بخشنده، و زبانهاى برنده و گويا.

حکمت ۴۶۶

دقّت در مشاهدات

(علمی)

و درود خدا بر او فرمود: چشم، بند ظرف حوادث است.

می گویم : «این کلام امامعليه‌السلام از استعاره های شگفت است، که نشستنگاه را به مشک، و چشم را به سربند آن تشبیه کرد، و آنگاه که بند گشوده شود آنچه در مشک است بیرون ریزد. مشهور است که این سخن از پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم است، ولی عدّه ای آن را از امیر المؤمنینعليه‌السلام نقل کرده اند، این حکمت را «مبرّد» در کتاب «مقتضب» در باب لفظ به حروف آورده، و ما آن را در کتاب خود که «مجازات آثار نبوی» نام دارد آورده ایم.

حکمت ۴۶۷

وصف یکی از رهبران الهی

(سیاسی، اجتماعی)

_____________________

۱. ابو الأسود دؤلی از امام پرسید. ۲. منظور امرؤ القیس، بزرگترین شاعر دوره جاهلی و صاحب یکی از معلّقات سبعه است، اشعارهای بسیار زیبایی که آن را هر سال در بازار معروف عکاظ، مطرح می کردند. او کافر بود، برخی «ضلّیل» را به سرگردانی ترجمه کردند، زیرا امرؤ القیس برای گرفتن انتقام خون پدرش به همه جا می رفت تا یاورانی فراهم آورد، بناچار به قیصر روم پناهنده و در سال ۵۴۰ میلادی در گذشت. ۳. نقد مکتب ولونتاریسم VOLUNTARISM (مکتب اصالت اراده و اختیار) که هر گونه جبری را نفی می کند، زیرا در اسلام انسان با کمک خدا عمل می کند.

۵۲۹

وَ قَالَ عليه‌السلام فِي کلام له: وَ وَلِيَهُمْ وَالٍ فَأَقَامَ وَ اسْتَقَامَ، حَتَّى ضَرَبَ الدِّينُ بِجِرَانِهِ.

الحکمة ۴۶۸

مستقبل المسلمین السیّء

وَ قَالَ عليه‌السلام : يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ عَضُوضٌ، يَعَضُّ الْمُوسِرُ فِيهِ عَلَى مَا فِي يَدَيْهِ، وَ لَمْ يُؤْمَرْ بِذَلِكَ؛ قَالَ اللَّهُسُبْحَانَهُ :( وَ لا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ ) (۱) ؛ يَنْهَدُ فِيهِ الْأَشْرَارُ، وَ يُسْتَذَلُّ الْأَخْيَارُ، وَ يُبَايِعُ الْمُضْطَرُّونَ، وَ قَدْ نَهَى رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَنْ بَيْعِ الْمُضْطَرِّينَ.

الحکمة ۴۶۹

الاعتدال فی محبة الامامعليه‌السلام

وَ قَالَ عليه‌السلام : يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ: مُحِبُّ مُفْرِطٌ، وَ بَاهِتٌ مُفْتَرٍ.

و هَذا مِثلُ قوْلِهعليه‌السلام : هَلَكَ فِيَّ رَجُلاَنِ: مُحِبُّ غَالٍ، وَ مُبْغِضٌ قَالٍ.

الحکمة ۴۷۰

التوحبد و العدل

وَ سُئِلَ عَنِ التَّوْحِيدِ وَ الْعَدْلِ؛ فَقَالَعليه‌السلام : التَّوْحِيدُ أَلا تَتَوَهَّمَهُ، وَ الْعَدْلُ أَنْ لا تَتَّهِمَهُ.

الحکمة ۴۷۱

معرفة منزلة السکوت و الکلام
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : لاَ خَيْرَ فِي الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ، كَمَا أَنَّهُ لاَ خَيْرَ فِي الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ.

الحکمة ۴۷۲

الدعاء للمطر

وَ قَالَ عليه‌السلام :فِي دُعَأٍ اسْتَسْقَى بِهِ: اللَّهُمَّ اسْقِنَا ذُلُلَ السَّحَائبِ دُونَ صِعَابِهَا.

و هذَا مِنَ الْكَلامِ الْعَجِيبِ الفصاحة و ذَلكَ أنَّهُعليه‌السلام شَبَهَ السَّحائِبَ ذَوَاتِ الرُّعُودِ وَ الْبَوارِقِ، وَالرِّياحِ وَالصَّواعِقِ، بالا بِلِ الصَّعابِ الَّتِي تَقْمِصُ بِرِحالِها وَ تَتَوَقَّصُ بِرُكْبانِها و شَبَّهَ السَّحائبَ الخالِيَةَ مِنْ تِلْكَ الرَّوَائِعِ بالا بِلِ الذُّلُلِ الَّتِي تُحْتَلِبُ طَيِّعَةً وَ تُقْتَعَدُ مُسْمِحِةً.

الحکمة ۴۷۳

فضل الخضاب

وَ قِيلَ لَهُ عليه‌السلام : لَوْ غَيَّرْتَ شَيْبَكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ فَقَالَ عليه‌السلام : الْخِضَابُ زِينَةٌ وَ نَحْنُ قَوْمٌ فِي مُصِيبَةٍ!(يُرِيدُ وَفَاةَ رَسُولِ اللَّهِ صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) .

الحکمة ۴۷۴

فضل العفیف

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَا الْمُجَاهِدُ الشَّهِيدُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْرا مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ؛ لَكَادَ الْعَفِيفُ أَنْ يَكُونَ مَلَكا مِنَ الْمَلاَئِكَةِ.

الحکمة ۴۷۵

فضل القناعة

وَ قَالَ عليه‌السلام :الْقَنَاعَةُ مَالٌ لاَ يَنْفَدُ.و قدْ رَوَى بَعْضُهُم هَذَا الكَلام عَنْ رَسُولِ اللّه صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .

الحکمة ۴۷۶

الطریقة المثلی لادارة المجتمع الانسانی
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : لِزِيَادِ بْنِ أَبِيهِ وَ قَدِ اسْتَخْلَفَهُ لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَلَى فَارِسَ وَ أَعْمَالِهَافِي كَلاَمٍ طَوِيلٍ كَانَ بَيْنَهُمَا، نَهَاهُ فِيهِ عَنْ تَقَدُّمِ الْخَرَاجِ: اسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ، وَ احْذَرِ الْعَسْفَ وَ الْحَيْفَ؛ فَإِنَّ الْعَسْفَ يَعُودُ بِالْجَلاَءِ وَ الْحَيْفَ يَدْعُو إِلَى السَّيْفِ .

الحکمة ۴۷۷

اَشدّ الذُّنوب

وَ قَالَ عليه‌السلام : أَشَدُّ الذُّنُوبِ مَا اسْتَخَفَّ بِهَا صَاحِبُهُ.

الحکمة ۴۷۸

مسؤولیة العالم و الجاهل
       

وَ قَالَ عليه‌السلام : مَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَى أَهْلِ الْجَهْلِ أَنْ يَتَعَلَّمُوا حَتَّى أَخَذَ عَلَى أَهْلِ الْعِلْمِ أَنْ يُعَلِّمُوا.

الحکمة ۴۷۹

شرّ الإخوان

وَ قَالَ عليه‌السلام : شَرُّ الْإِخْوَانِ مَنْ تُكُلِّفَ لَهُ.

لانَّ التَّكْليفَ مُسْتَلْزِمُ لِلْمَشَقَّةِ وَ هُوَ شَرُّ لازِمُ عَنِ الا خِ المُتَكَلَّفِ لَهُ، فَهُوَ شَرُّ الا خْوانِ.

_____________________

۱- بقره ۲۳۷

۵۳۰

و درود خدا بر او فرمود: بر آنان فرمانروايى حاكم شد، كه كارها را به پا داشت، و استقامت ورزيد، تا دين استوار شد.

حکمت ۴۶۸

مسؤولیت سرمایه داری

(اقتصادی، اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: مردم را روزگارى دشوار در پيش است كه توانگر اموال خود را سخت نگهدارد، كه به اين بخل ورزى فرمان داده نشده است، خداى سبحان فرمود: (بخشش ميان خود را فراموش نكنيد.) بدان در آن روزگار، بلند مقام، و نيكان خوار گردند، و با درماندگان به ناچارى خريد و فروش مى كنند در حالى كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از معامله با درماندگان نهى فرمود.

حکمت ۴۶۹

پرهیز از افراط و تفریط نسبت به امامعليه‌السلام

(اخلاقی، اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: دو كس نسبت به من هلاك مى گردند، دوستى كه زياده روى كند، و دروغ پردازى كه به راستى سخن نگويد. (اين كلام مانند سخن ديگرى است كه فرمود) دو تن نسبت به من هلاك گردند، دوستى كه از حد گذراند، و دشمنى كه بيهوده سخن گويد.

حکمت ۴۷۰

توصیف توحید و عدل

(اعتقادی)

(از امام نسبت به توحيد و عدل پرسيدند، فرمود:) توحيد آن است كه خدا را در وهم نيارى، و عدل آن است كه او را متهم نسازى.

حکمت ۴۷۱

شناخت جایگاه سخن و سکوت

(علمی، اجتماعی)

(علمی، اجتماعی) و درود خدا بر او، فرمود: در آنجا که باید سخن گفت، خاموشی سودی ندارد، و آنجا که باید خاموش ماند سخن گفتن خیری نخواهد داشت.

حکمت ۴۷۲

دعایِ باران

(نیایشی، معنوی)

(در دعا به هنگام طلب ياران فرمود:) خدايا! ما را با ابرهاى رام سيراب كن، نه ابرهاى سركش!.

(اين كلمات از فصيح ترين و شگفتى آورترين كلمات اديبانه است كه ابرهاى سركش همراه با رعد و برق را به شتران چموش تشبيه كرد كه بار از پشت مى افكنند و سوارى نمى دهند، و ابرهاى رام به شتران رام تشبيه كرد كه به راحتى شير داده، و سوارى مى دهند.)

حکمت ۴۷۳

ارزشِ رنگ کردن مو و آرایش

(تجمّل و زیبایی)

(به امام گفتند چه مى شد موى خود را رنگ مى كردى؟ فرمود:) رنگ كردن مو، آرايش است، اما ما، در عزاى پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به سر مى بريم.

حکمت ۴۷۴

ارزشِ عفّت و پاکدامنی

(اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: مجاهد شهيد در راه خدا، پاداش او بزرگتر از پاداش عفيف پاكدامنى نيست كه قدرت بر گناه دارد و آلوده نمى گردد، همانا عفيف پاكدامن، فرشته اى از فرشته هاست.

حکمت ۴۷۵

ارزشِ قناعت

(اقتصادی، اخلاقی)

و درود خدا بر او فرمود: قناعت مالى است كه پايان نمى پذيرد.

«برخی این حکمت را از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نقل کرده اند»

حکمت ۴۷۶

راهِ کشورداری

(سیاسی، نظامی)

(چون زياد بن ابيه را به جاى عبدالله بن عباس، به فارس و شهرهاى پيرامون آن حكومت داد، او را در دستورالعمل طولانى از گرفتن ماليات نابهنگام نهى فرمود:) عدالت را بگستران، و از ستمكارى پرهيز كن، كه ستم رعيت را به آوارگى كشاند، و بيدادگرى به مبارزه و شمشير مى انجامد.

حکمت ۴۷۷

بزرگ ترین گناه

(اعتقادی)

و درود خدا بر او فرمود: سخت ترين گناهان، گناهى است كه گناهكار آن را سبك شمارد.

حکمت ۴۷۸

مسؤولیّت آگاهان

(علمی، اعتقادی)
           

و درود خدا بر او فرمود: خدا از مردم نادان عهد نگرفت كه بياموزند، تا آنكه از دانايان عهد گرفت كه آموزش دهند.

حکمت ۴۷۹

بدترین دوست

(اخلاق اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: بدترين دوست آنكه براى او به رنج و زحمت افتى.

می گویم : (تکلّف و تکلیف با مشکلات و به زحمت افتادن است، پس دوستی که انسان را دچار مشکلات می کند مایه شر است، پس او از بدترین دوستان بشمار می آید).

_____________________

۱. صاحب کتاب طراز می گوید: این دو کلمه تمام علوم توحید را با همه گستردگی در بردارد، اگر در باره خداشناسی نبود جز همین دو کلمه، کافی بود.

۵۳۱

الحکمة ۴۸۰

آفة الصداقة

وَ قَالَ عليه‌السلام : إِذَا احْتَشَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ فَقَدْ فَارَقَهُ.

يُقالُ: حَشَمَهُ وَ أَحْشَمَهُ إذا أَغْضَبَهُ وَ قِيلَ: أَخْجَلَهُ وَ أحْتَشَمَهُ طَلَبَ ذلِكَ لَهُ وَ هُوَ مَظِنَّةُ مُفارَقَتِهِ. وَ هذَا حِينُ انْتِهأ الغايَةِ بِنا إ لَى قَطعِ الْمُختارِ مِن كَلامِ أميرِ المؤ مِنينَعليه‌السلام ، حامِدينَ للّهِ سُبحانهُ على ما منَّ بِه مِن تَوفيقِنا لِضمِّ ما انتَشَر مِن أطْرافِهِ، و تقريب ما بَعُدَ مِن أقطارِهِ.

وَ مُقَرَّرينَ العزمَ كما شرطنا أوَّلا على تفضِيلِ أوراقٍ من البياضِ في آخِرِ كلِّ بابٍ من الا بْوابِ، ليَكُونَ لاقتناصِ الشَّاردِ، و استلْحاقِ الواردِ، و ما عَسَى أن يظْهرَ لنا بعْدَ الغُموضِ، وَ يَقَعَ إ ليْنَا بعْدَ الشُّذوذِ، و ما تِوْفيقِنا إ لا باللّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْنا، وَ هُوَ حَسَبْنا وَ نِعَم الوكيلُ، و ذَلكَ في رَجَبٍ سَنَةَ أرْبَعَمِائة مِن الهجْرَةِ، و صَلّى اللّهُ عَلَى سَيِّدِنا مُحمَّدٍ خاتمِ الرُّسُلِ، والهَادي إ لَى خَيرِ السُّبُلِ، و آلِهِ الطَّاهِرينَ، و أصْحابِهِ نُجُومِ اليَقينِ.

۵۳۲

حکمت ۴۸۰

آفتِ دوستی

(اخلاق اجتماعی)

و درود خدا بر او فرمود: وقتى مومن برادرش را به خشم آورد، به يقين از او جداشده است.

می گویم : (حشمه ) و (احشمه ) زمانى كه او را به خشم آورد يا گويند كه شرمگين شدن و به خشم آوردن براى او خواهد و آن نشانه اين است كه قصد جدايى دارد.

(این آخرین قسمت از سخنان برگزیده امام، امیر المؤمنینعليه‌السلام است که خدای را سپاس می گویم

تا مرا به این گرد آوری سخنان پراکنده، و نزدیک ساختن آنها به یکدیگر در یک مجموعه،

توفیق عنایت فرمود، در آغاز کار، برگ های سفید در هر فصل قرار دادیم

تا به کلام تازه، یا تفسیر جالبی که رسیدیم بر آن بیفزاییم،

تا سخن پوشیده آشکار شود، و آنچه دست نایافتنی

می نمود، به دست آید.

توفیق ما از خداست، و بر او توکّل می کنیم، که او ما را کفایت کننده و بهترین سرپرست است.

و جمع آوری سخنان امامعليه‌السلام در ماه رجب سال ۴۰۰ هجری انجام پذیرفت.

درود ما بر سیّد و مولای ما حضرت محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خاتم پیامبران، و هدایت کننده انسانها به بهترین راه ها، و بر اهل بیت پاک و یاران او باد که ستارگان یقین اند!)

۵۳۳

ترجمه نهج البلاغه

جدول اختلافات نسخه ها

(و ترجمه های نهج البلاغه)

تذکر

این نسخه نهج البلاغه که به نسخه المعجم المفهرس دشتی نیز معروف است از نظر شماره های خطبه ها و نامه ها و حکمت با نسخه های زیر هماهنگ است؛

۱- شرح و ترجمه نهج البلاغه آیة الله محمّد تقی جعفری (ره)

۲- شرح و ترجمه نهج البلاغه میرزا حبیب الله خوئی (با تفاوت یک شماره)

۳- ترجمه نهج البلاغه قرن پنجم به تصحیح حویزی (با تفاوت یک شماره)

۴- ترجمه نهج البلاغه امامی و آشتیانی (زیر نظر آیة الله ماکرم شیرازی)

۵- ترجمه نهج البلاغه دکتر اسدالله مبشّری

۶- ترجمه نهج البلاغه سپهر خراسانی

۷- ترجمه نهج البلاغه شریعت

۸- ترجمه نهج البلاغه دکتر شهیدی

۹- نهج البلاغه صبحی الصالح

۱۰- ترجمه نهج البلاغه ناصر احمد زاده

۵۳۴

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

الحمد لله الذی لا یبلغ مدحته

۱

۱

۱

۵

۱

۱

۱

۱

۱

احمده استتماماً لنعمته

۲

۲

۲

۳۷

۲

۲

۲

۲

اما و الله لقد تقمضها فلان

۳

۳

۳

۲۸

۳

۳

۳

۳

۹۶

بنا اهتدیتم فی الظّلماء

۴

۴

۴

۱۲۷

۴

۴

۴

۴

۶۹

ایها النّاس شقوا امواج الفتن

۵

۵

۵

۱۴۳

۵

۵

۵

۵

۸۷

و الله لا اکون کاضبّع

۶

۶

۶

۱۷۹

۶

۶

۶

۶

۶۸

اتخذوا الشیطان لا مرهم ملاکا

۷

۷

۱۸۰

۷

۷

۷

۷

۷

۵۶

یزعم أنّه قد بایع بیده

۸

۸

۸

۲۱۲

۸

۸

۸

۸

۵۷

وقد أرعدوا و أبرقوا

۹

۹

۹

۲۲۴

۹

۹

۹

۹

۳۳

الا و إنّ الشّیطان قد جمع حزبه

۱۰

۱۰

۱۰

۱۹۵

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

تزول الجبال و لا تزل

۱۱

۱۱

۱۱

۲۱۳

۱۱

۱۱

۱۱

۱۱

۷۰

فقالعليه‌السلام : أهوی أخیک معنا؟

۱۲

۱۲

۱۲

۱۸۱

۱۲

۱۲

۱۲

۱۲

۳۴

کنتم جند المرأة

۱۳

۱۳

۱۳

۱۰۵

۱۳

۱۳

۱۳

۱۳

۵۲

ارضکم قریبة من الماء

۱۴

۱۴

۱۴

۲۱۵

۱۴

۱۴

۱۴

۱۴

و الله او وجدته قد تزوّج به...

۱۵

۱۵

۱۵

۲۲۵

۱۵

۱۵

۱۵

۱۵

۲۲

ذمتی بما اقول رهینة

۱۶

۱۶

۱۶

۶۱

۱۶

۱۶

۱۶

۱۶

۲۰و۲۲

إنَّ ابغض الخلائق الی الله رجلان

۱۷

۱۷

۱۷

۵۱

۱۷

۱۷

۱۷

۱۷

۲۱

ترد علی احدهم القضیة فی حکم...

۱۸

۱۸

۱۸

۱۰۰

۱۸

۱۸

۱۸

۱۸

۱۴۱

ما یدرک ما علیّ ممّا لی

۱۹

۱۹

۱۹

۱۸۲

۱۹

۱۹

۱۹

۱۹

۱۴۰

فانّکم لو قد عاینتم ما قد عاین...

۲۰

۲۰

۲۰

۱۶۶

۲۰

۲۰

۲۰

۲۰

۱۳۸

فانّ الغایة امامکم...

۲۱

۲۱

۲۱

۲۲۶

۲۱

۲۱

۲۱

۲۱

۱۳۹

ألا و إنَّ الشیطان قد زمّر حربه

۲۲

۲۲

۲۲

۱۰۴

۲۲

۲۲

۲۲

۲۲

۲۵۴

امّا بعد فإنَّ الامر ینزل من السّماء

۲۳

۲۳

۲۳

۵۲

۲۳

۲۳

۲۳

۲۳

۱۳۷

و لعمری ما علّی من قتال من خالف

۲۴

۲۴

۲۴

۲۳۱

۲۴

۲۴

۲۴

۲۴

۱۹۹

ما هی الاّ الکوفه اقبضها و ابسطها

۲۵

۲۵

۲۵

۱۰۱

۲۵

۲۵

۲۵

۲۵

۲۰۰

۵۳۵

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۱

۱ و ۲

۶۲-۹۱

۱-۶۳

۱

۱

۱

۱۶

۱-۱۱

۱

۱

۱

۱

۲

۳

۲

۲

۲

۲

۲

۲

۲

۳

۴

۵

۳

۳

۳

۳۳

۳

۳

۳

۳

۴

۵

۴

۴

۴

۴

۴

۴

۵

۶

۵

۵

۵

۵

۵

۵

۵

۶

۷

۶

۶

۶

۳۶

۶

۶

۶

۶

۷

۸

۷

۷

۳۷

۷

۷

۷

۷

۸

۹

۸

۸

۸

۴۰

۸

۸

۸

۷

۹

۱۰

۹

۹

۴۱

۹

۹

۹

۸

۱۰

۱۱

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

۹

۱۱

۱۲

۱۱

۱۱

۱۱

۷۲

۱۱

۱۱

۱۱

۱۰

۱۲

۱۳

۱۲

۱۲

۱۲

۷۳

۱۲

۱۲

۱۲

۱۱

۱۳

۱۴

۹۷

۱۳

۱۳

۱۳

۷۴

۱۳

۱۳

۱۳

۱۲

۱۴

۱۵

۹۷

۱۴

۱۴

۱۴

۱۳

۱۴

۱۳

۱۵

۱۶

۶

۱۵

۱۵

۱۵

۱۵

۱۴

۱۵

۱۴

۱۶

۱۷ و ۱۸

۱۶

۱۶

۱۶

۱۶

۱۵

۱۶

۱۵

۱۷

۱۹

۱۴

۱۷

۱۷

۱۷

۱۶

۱۷

۱۶

۱۸

۲۰

۱۸

۱۸

۱۸

۱۷

۱۸

۱۷

۱۹

۲۱

۱۹

۱۹

۱۹

۱۹

۱۸

۱۹

۱۸

۲۰

۲۲

۸۵

۲۰

۲۰

۲۰

۲۰

۱۹

۲۰

۱۹

۲۱

۲۳

۸۵

۲۱

۲۱

۲۱

۲۰

۲۱

۲۰

۲۲

۲۴

۲۸

۲۲

۲۲

۲۲

۷۹

۲۲

۲۱

۲۲

۲۱

۲۳

۲۵

۲۳

۲۳

۲۳

۱۰۴

۲۳

۲۳

۲۲

۲۳

۲۴

۲۶

۶۴

۲۴

۲۴

۲۴

۲۳

۲۴

۲۳

۲۵

۲۷

۶۴

۲۵

۲۵

۲۵

۲۵

۲۴

۲۵

۲۴

۵۳۶

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

انّ الله بعث محمداً

۲۶

۲۶

۲۶

۱۱۱

۲۶

۲۶

۲۶

۲۶

۱۸۹

امّا بعد فانّ الجهاد

۲۷

۲۷

۲۷

۳۲

۲۷

۲۷

۲۷

۲۷

۱۹۰

امّا بعد فانّ الدّنیا

۲۸

۲۸

۲۸

۱۰۶

۲۸

۲۸

۲۸

۲۸

۱۹۶

ایّها النّاس...

۲۹

۲۹

۲۹

۱۱۲

۲۹

۲۹

۲۹

۲۹

۱۹۷

لو أمرت به لکنت

۳۰

۳۰

۳۰

۱۸۳

۳۰

۳۰

۳۰

۳۰

۱۹۸

لا تلقینّ طلحة

۳۱

۳۱

۳۱

۱۸۴

۳۱

۳۱

۳۱

۳۱

۶۰

ایّها النّاس انّا قد

۳۲

۳۲

۳۲

۴۰

۳۲

۳۲

۳۲

۳۲

۶۱

انّ الله بعث محمداً

۳۳

۳۳

۳۳

۹۳

۳۳

۳۳

۳۳

۳۳

۶۲

افٍ لکم...

۳۴

۳۴

۳۴

۵۸

۳۴

۳۴

۳۴

۳۴

۲۷۴

الحمد لله و ان أتی

۳۵

۳۵

۳۵

۱۱۷

۳۵

۳۵

۳۵

۳۵

۲۴۳

فأنا نذیرٌ لکم

۳۶

۳۶

۳۶

۱۵۳

۳۶

۳۶

۳۶

۳۶

۲۴۳

فقمت بالأمر حین

۳۷

۳۷

۳۷

۱۲۸

۳۷

۳۷

۳۷

۳۷

۲۷۵

و انّما سمّیت الشبهة

۳۸

۳۸

۳۸

۱۹۶

۳۸

۳۸

۳۸

۳۸

۲۷۶

منیت بمن لا یطیع

۳۹

۳۹

۳۹

۱۱۳

۳۹

۳۹

۳۹

۳۹

۲۷۶

کلمة حقٍّ یراد بها الباطل

۴۰

۴۰

۴۰

۱۲۹

۴۰

۴۰

۴۰

۴۰

۲۷۷

ایّها النّاس انّ الوفاء

۴۱

۴۱

۴۱

۱۶۷

۴۱

۴۱

۴۱

۴۱

۲۷۸

ایّها النّاس انّ اخوف

۴۲

۴۲

۴۲

۱۴۴

۴۲

۴۲

۴۲

۴۲

۱۴۳

انّ استعدادی لحرب

۴۳

۴۳

۴۳

۱۵۴

۴۳

۴۳

۴۳

۴۳

۱۴۴

قبح الله مصقلة

۴۴

۴۴

۴۴

۲۱۶

۴۴

۴۴

۴۴

۴۴

۲۷۹

الحمد لله غیر مقنوط

۴۵

۴۵

۴۵

۱۵۵

۴۵

۴۵

۴۵

۲۵۰

الّلهم انی أعوذ بک

۴۶

۴۶

۴۶

۲۳۲

۴۶

۴۶

۴۶

۴۶

۲۵۱

کانّی بک یا کوفة

۴۷

۴۷

۴۷

۲۱۷

۴۷

۴۷

۴۷

۴۷

۲۵۲

الحمد لله کلما وقب

۴۸

۴۸

۴۸

۱۶۸

۴۸

۴۸

۴۸

۴۸

۲۵۳

الحمد لله الّذی بطن

۴۹

۴۹

۴۹

۱

۴۹

۴۹

۴۹

۴۹

۱۴۸

انّما بدءُ وقوع الفتنة

۵۰

۵۰

۵۰

۱۵۶

۵۰

۵۰

۵۰

۵۰

۱۴۹

۵۳۷

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۲۶

۲۸

۶۰

۲۶

۲۶

۲۶

۲۶

۲۶

۲۵

۲۶

۲۵

۲۷

۲۹

۲۶

۲۷

۲۷

۲۷

۲۷

۲۶

۲۷

۲۶

۲۸

۳۰

۹۲

۲۸

۲۸

۲۸

۲۷

۲۸

۲۷

۲۹

۳۱

۹۸

۲۹

۲۹

۲۹

۸۴

۲۹

۲۸

۲۹

۲۸

۳۰

۳۲

۸۳

۳۰

۳۰

۳۰

۴۸

۳۰

۲۹

۳۰

۲۹

۳۱

۳۳

۸۴

۳۱

۳۱

۳۱

۷۷

۳۱

۳۰

۳۱

۳۰

۳۲

۳۴

۳۳

۳۲

۳۲

۳۲

۳۸

۳۲

۳۱

۳۲

۳۱

۳۳

۳۵

۹۳

۳۳

۳۳

۳۳

۳۳

۳۲

۳۳

۳۲

۳۴

۳۶

۶۵

۳۴

۳۴

۳۴

۳۴

۳۴

۳۳

۳۴

۳۳

۳۵

۳۷

۶۶

۳۵

۳۵

۳۵

۴۶

۳۵

۳۴

۳۵

۳۴

۳۶

۳۸

۶۶

۳۶

۳۶

۳۶

۶۴

۳۶

۳۵

۳۶

۳۵

۳۷

۳۹

۱۱

۳۷

۳۷

۳۷

۷۰

۳۷

۳۶

۳۷

۳۶

۳۸

۴۰

۳۸

۳۸

۷۱

۳۸

۳۷

۳۸

۳۷

۳۹

۴۱

۳۹

۳۹

۳۹

۳۹

۳۸

۳۹

۳۸

۴۰

۴۲

۶۷

۴۰

۴۰

۴۰

۴۰

۳۹

۴۰

۳۹

۴۱

۴۳

۴۱

۴۱

۴۱

۴۱

۴۰

۴۱

۴۰

۴۲

۴۴

۴۲

۴۲

۷۸

۴۲

۴۱

۴۲

۴۱

۴۳

۴۵

۶۸

۴۳

۴۳

۴۳

۴۳

۴۲

۴۳

۴۲

۴۴

۴۶

۶۹

۴۴

۴۴

۴۴

۸۵

۴۴

۴۳

۴۴

۴۳

۴۵

۴۷

۷۰

۴۵

۴۵

۴۵

۴۴

۴۵

۴۴

۴۶

۴۸

۹۴

۴۶

۴۶

۴۶

۴۶

۴۵

۴۶

۴۵

۴۷

۴۹

۷۱

۴۷

۴۷

۴۷

۶۳

۴۷

۴۶

۴۷

۴۶

۴۸

۵۰

۷۱

۴۸

۴۸

۴۸

۲

۴۸

۴۷

۴۸

۴۷

۴۹

۲۸

۵۷

۴۹

۴۹

۴۹

۴۸

۴۹

۴۸

۵۰

۲۹

۵۰

۵۰

۵۰

۴۹

۵۰

۴۹

۵۳۸

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

قد استطعوکم القتال

۵۱

۵۱

۵۱

۱۸۵

۵۰

۵۱

۵۱

۵۱

۱۵۰

الا و انّ الدّنیا

۵۲

۵۲

۵۲

۹۴

۵۱

۵۲

۵۲

۵۲

۱۴۶

و من تمام الاضحیة

۵۳

۵۳

۵۳

۲۱۸

۵۲

۵۲

۵۳

۵۲

۱۴۷

فتدا کّو علیّ

۵۴

۵۴

۵۴

۱۶۹

۵۳

۵۳

۵۴

۵۳

۲۵

امّا قولکم اکلّ

۵۵

۵۵

۵۴

۱۸۶

۵۴

۵۴

۵۵

۵۴

۲۲۶

و لقد کنّا مع رسول الله

۵۶

۵۶

۵۵

۱۳۵

۵۵

۵۵

۵۶

۵۵

۲۸۱

امّا انّه سیظهر علیکم

۵۷

۵۷

۵۶

۲۳۰

۵۶

۵۶

۵۷

۵۶

۲۸۲

اصابکم حاصب

۵۸

۵۸

۵۷

۱۸۷

۵۷

۵۷

۵۸

۵۷

۲۸۳

مصارعهم دون

۵۹

۵۹

۵۸

۱۴۵

۵۸

۵۸

۵۹

۵۸

۲۵۹

کلاّ والله انّهم

۶۰

۶۰

۵۹

۱۴۵

۵۹

۵۹

۶۰

۵۹

۲۶۰

لا تقاتلوا الخوارج

۶۱

۶۱

۶۰

۱۴۵

۶۰

۶۰

۶۰

۶۰

۲۶۱

و انّ علیّ من الله

۶۲

۶۲

۶۱

۲۲۷

۶۱

۶۱

۶۱

۶۱

۲۸۴

ألا و انّ الدّنیا

۶۳

۶۳

۶۲

۱۸۸

۶۲

۶۲

۶۲

۶۲

۲۸۵

فاتّقوا الله عباد الله

۶۴

۶۴

۶۳

۸۰

۶۳

۶۳

۶۳

۶۳

۱۳۵

الحمد الله الّذی لم تسبق

۶۵

۶۵

۶۴

۸۸

۶۴

۶۴

۶۴

۶۴

۱۳۶

معاشر المسلمین

۶۶

۶۶

۶۵

۱۱۵

۶۵

۶۵

۶۵

۶۵

۲۴۹

فهلاّ احتججتم

۶۷

۶۷

۶۶

۱۸۹

۶۶

۶۶

۶۶

۶۶

۳

و قد اردت تولیة

۶۸

۶۸

۶۷

۲۱۹

۶۷

۶۷

۶۷

۶۷

۴

کم اداریکم کما تداری

۶۹

۶۹

۶۸

۱۳۶

۶۸

۶۸

۶۸

۶۸

۲۳۸

ملکتنی عینی

۷۰

۷۰

۶۹

۱۹۰

۶۹

۶۹

۶۹

۶۹

۲۳۹

امّا بعد یا اهل العراق

۷۱

۷۱

۷۰

۱۵۷

۷۰

۷۰

۷۰

۷۰

۲۶۳

اللهم داحی المدحوّات

۷۲

۷۲

۷۱

۷۵

۷۱

۷۱

۷۱

۷۱

۲۶۴

اولم یبایعنی

۷۳

۷۳

۷۲

۱۵۸

۷۲

۷۲

۷۲

۷۲

۲۶۵

و لقد علمتم انّی احقّ

۷۴

۷۴

۷۳

۱۹۷

۷۳

۷۳

۷۳

۷۳

۸

اولم ینه بنی امیّة

۷۵

۷۵

۷۴

۱۹۸

۷۴

۷۴

۷۴

۷۴

۱۶

رحم الله امرأً

۷۶

۷۶

۷۵

۱۷۰

۷۵

۷۵

۷۵

۷۵

۱۵

۵۳۹

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۵۱

۵۳

۷۲

۵۱

۵۱

۵۱

۵۱

۵۰

۵۱

۵۰

۵۲

۵۴

۵۲

۵۲

۵۲

۸۶

۵۲

۵۱

۵۲

۵۱

۵۳

۵۵

۵۲

۵۲

۵۳

۵۳

۵۲

۵۳

۵۱

۵۴

۵۶

۵۳

۵۳

۵۴

۵۴

۵۳

۵۴

۵۲

۵۵

۵۷

۵۴

۵۴

۵۵

۵۵

۵۴

۵۵

۵۳

۵۶

۵۸

۷۳

۵۵

۵۵

۵۶

۵۶

۵۵

۵۶

۵۴

۵۷

۵۹

۷۴

۵۶

۵۶

۵۷

۵۶

۵۷

۵۶

۵۷

۵۵

۵۸

۶۰

۷۵

۵۷

۵۷

۵۸

۶۱

۵۸

۵۷

۵۸

۵۶

۵۹

۶۱

۵۸

۵۹

۶۷

۵۹

۵۸

۵۹

۵۷

۵۹

۶۲

۷۵

۵۹

۶۰

۶۷

۶۰

۵۸

۶۰

۵۷

۵۹

۶۳

۷۵

۶۰

۶۱

۶۷

۶۱

۵۸

۶۰

۵۷

۶۰

۶۴

۷۵

۶۱

۶۲

۶۸

۶۲

۵۹

۶۱

۵۸

۶۱

۶۵

۸۶

۶۲

۶۳

۹۷

۶۳

۶۰

۶۲

۵۹

۶۲

۶۶

۷۶

۶۳

۶۴

۶۴

۶۱

۶۳

۶۰

۶۳

۶۷

۵۸

۶۴

۶۵

۳

۶۵

۶۲

۶۴

۶۱

۶۴

۶۸

۶۵

۶۶

۶۰

۶۶

۶۳

۶۵

۶۲

۶۵

۶۹

۷۷

۶۶

۶۷

۳۱

۶۷

۶۴

۶۶

۶۳

۶۶

۷۰

۷۸

۶۷

۶۸

۶۸

۶۵

۶۷

۶۴

۶۷

۷۱

۷۹

۶۸

۶۹

۶۹

۶۶

۶۸

۶۵

۶۸

۷۲

۸۰

۶۹

۷۰

۷۰

۶۷

۶۹

۶۶

۶۹

۷۳

۸۱

۷۰

۷۱

۷۱

۶۸

۷۰

۶۷

۷۰

۷۴

۶۱

۷۱

۷۲

۷۲

۶۹

۷۱

۶۸

۷۱

۷۵

۸۲

۷۲

۷۲

۷۳

۷۰

۷۲

۶۹

۷۲

۷۶

۷۳

۷۳

۳۲

۷۴

۷۱

۷۳

۷۰

۷۳

۷۷

۸۲

۷۴

۷۴

۵۳

۷۵

۷۲

۷۴

۷۱

۷۴

۷۸

۸۷

۷۵

۷۵

۷۶

۷۳

۷۵

۷۲

۵۴۰

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

انّ بنی امیّة

۷۷

۷۷

۷۶

۲۲۰

۷۶

۷۶

۷۶

۷۶

۹

اللّهم اغفر لی

۷۸

۷۸

۷۷

۱۹۱

۷۷

۷۷

۷۷

۷۷

۱۱۹

اتزعم انک تهدی

۷۹

۷۹

۷۸

۱۳۰

۷۸

۷۸

۷۸

۷۸

۱۲۰

معاشر النّاس

۸۰

۸۰

۷۹

۲۲۹

۷۹

۷۹

۷۹

۵۳

ایّها النّاس الزّهادة

۸۱

۸۱

۸۰

۱۹۹

۷۹

۸۰

۸۰

۸۰

۵۴

ما أصف من دار أوّلها

۸۲

۸۲

۸۱

۲۰۷

۸۰

۸۱

۸۱

۸۱

۵۵

الحمدلله الّذی علا

۸۳

۸۳

۸۲

۴

۸۱

۸۲

۸۲

۸۲

۱۰۸

عجباً لا بن النّابغة

۸۴

۸۴

۸۳

۱۳۸

۸۲

۸۳

۸۳

۸۳

۲۴۵

و اشهد ان لا اله الاّ الله

۸۵

۸۵

۸۴

۱۱۴

۸۳

۸۴

۸۴

۸۴

۲۴۵

۱۱۸

قد علم السّرائر

۸۶

۸۶

۸۵

۳۹

۸۴

۸۵

۸۵

۸۵

۱۱۸

عباد الله ان من

۸۷

۸۷

۸۶

۱۹

۸۵

۸۶

۸۶

۸۶

۱۰۵

امّا بعد فانّ الله

۸۸

۸۸

۸۷

۱۱۶

۸۶

۸۷

۸۷

۸۷

۱۱۸

أرسله علی حین

۸۹

۸۹

۸۸

۸۱

۸۷

۸۸

۸۸

۸۸

۲۴۸

الحمد الله المعروف

۹۰

۹۰

۸۹

۷۶

۸۸

۸۹

۸۹

۸۹

۱۲۳

الحمد لله الّذی لا یضرّه

۹۱

۹۱

۹۰

۳

۸۹

۹۰

۹۰

۹۰

۱۰۴

دعونی و التمسوا غیری

۹۲

۹۲

۹۱

۱۷۱

۹۰

۹۱

۹۱

۹۱

۱۴

امّا بعد حمدالله

۹۳

۹۳

۹۲

۴۱

۹۱

۹۲

۹۲

۹۲

۲۶۲

فتبارک الله الذی

۹۴

۹۴

۹۳

۷۷

۹۲

۹۳

۹۳

۹۳

۱۱۶

بعثه و النّاس

۹۵

۹۵

۹۴

۱۹۲

۹۴

۹۴

۹۴

۱۱۷

الحمد لله الأول

۹۶

۹۶

۹۵

۱۵۹

۹۳

۹۵

۹۵

۹۵

و لئن امهل الظّالم

۹۷

۹۷

۹۶

۲۶

۶۴

۹۶

۹۶

۹۶

۱۱۵

و الله لایزالون

۹۸

۹۸

۹۷

۱۰۲

۹۵

۹۷

۹۷

۹۷

۱۶۵

نحمده علی ما کان

۹۹

۹۹

۹۸

۵۳

۹۶

۹۸

۹۸

۹۸

۱۱۲

الحمد الله الناشر

۱۰۰

۱۰۰

۹۹

۲۱۴

۹۷

۹۹

۹۹

۹۹

۱۱۳

الحمدالله الاوّل

۱۰۱

۱۰۱

۱۰۰

۸۲

۹۸

۱۰۰

۱۰۰

۱۰۰

۱۱۴

و ذلک یوم

۱۰۲

۱۰۲

۱۰۱

۱۳۱

۹۹

۱۰۱

۱۰۱

۱۰۱

۶۷

۵۴۱

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۷۵

۷۹

۷۶

۷۶

۵۵

۷۷

۷۴

۷۶

۷۳

۷۶

۷۹

۹۵

۷۷

۷۷

۷۸

۷۵

۷۶

۷۴

۷۷

۸۰

۹۹

۷۸

۷۸

۷۹

۷۶

۷۷

۷۵

۷۸

۸۱

۷۹

۷۹

۸۰

۷۷

۷۸

۷۶

۷۹

۸۲

۹۶

۸۰

۸۰

۸۷

۸۱

۷۸

۷۹

۷۷

۸۰

۸۳

۹۶

۸۱

۸۱

۸۸

۸۲

۷۹

۸۰

۷۸

۸۱

۸۴ و ۸۵

۸۶

۸۸

۸۲

۸۲

۱۵

۸۳

۸۰

۸۱

۷۹

۸۲

۸۷

۱۰۰

۸۳

۸۳

۸۴

۸۱

۸۲

۸۰

۸۳

۸۸ و ۸۹

۹۰

۱۰۱

۸۴

۸۴

۵

۸۵

۸۲

۸۳

۸۱

۸۴

۹۱

۴۳

۸۵

۸۵

۸۶

۸۳

۸۴

۸۲

۸۵

۹۲ و ۹۳

۳۸

۸۶

۸۷

۸۴

۸۵

۸۳

۸۶

۹۴

۸۷

۸۸

۸۵

۸۶

۸۴

۸۷

۹۵

۸۸

۸۹

۸۶

۸۷

۸۵

۸۸

۹۶

۲

۸۹

۸۳

۹۰

۸۷

۸۸

۸۶

۸۹

۹۷تا۱۰۱

۹۰

۱۲ تا۱۴

۴ - ۶

۹۱

۸۸

۸۹

۸۷

۹۰

۱۰۲

۱۲

۹۱

۹۲

۸۹

۹۰

۸۸

۹۱

۱۰۳

۹۲

۵۷

۹۳

۹۰

۹۱

۸۹

۹۲

۱۰۴و۱۰۵

۹۳

۹۴

۹۱

۹۲

۹۰

۹۳

۱۰۶

۹۴

۲۴

۹۵

۹۲

۹۳

۹۱

۹۴

۱۰۷و۱۰۸

۹۵

۲۵

۹۶

۹۳

۹۴

۹۱

۹۵

۱۰۹

۹۶

۹۷

۹۴

۹۵

۹۲

۹۶

۱۱۰

۹۷

۵۲

۹۸

۹۵

۹۶

۹۳

۹۷

۱۱۱

۹۸

۹۸

۹۹

۹۶

۹۷

۹۴

۹۸

۱۱۲

۹۹

۹۹

۱۰۰

۹۷

۹۸

۹۴

۹۹

۱۱۳

۱۰۰

۱۰۰

۱۰۰

۱۰۱

۹۸

۹۹

۹۵

۱۰۰

۱۱۴و۱۱۵

۱۰۱

۱۰۱

۹۹

۱۰۲

۹۹

۱۰۰

۹۶

۵۴۲

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

ایّها النّاس انظروا

۱۰۳

۱۰۳

۱۰۲

۹۹

۱۰۰

۱۰۲

۱۰۲

۱۰۲

۱۲۶

امّا بعد فان الله سبحانه

۱۰۴

۱۰۴

۱۰۳

۱۳۹

۱۰۳

۱۰۳

۱۰۳

۴۷

حتّی بعث محمداً

۱۰۵

۱۰۵

۱۰۴

۴۲

۱۰۱

۱۰۴

۱۰۴

۱۰۴

۱۲۵

الحمدلله الّذی شرع

۱۰۶

۱۰۶

۱۰۵

۳۴

۱۰۲

۱۰۵

۱۰۵

۱۰۵

۱۲۵

و قد رأیت جولتکم

۱۰۷

۱۰۷

۱۰۶

۱۶۰

۱۰۳

۱۰۶

۱۰۶

۱۰۶

۲۷۰

الحمدلله الّذی المتجلی

۱۰۸

۱۰۸

۱۰۷

۲۴

۱۰۴

۱۰۷

۱۰۷

۱۰۷

۱۲۴

کلّ شیءٍ خاشعٌ له

۱۰۹

۱۰۹

۱۰۸

۸

۱۰۵

۱۰۸

۱۰۸

۱۰۸

۱۲۴

انّ افضل مل توسّل

۱۱۰

۱۱۰

۱۰۹

۸۹

۱۰۶

۱۰۹

۱۰۹

۱۰۹

۱۳۴

امّا بعد فانّی أحذّرکم

۱۱۱

۱۱۱

۱۱۰

۱۸

۱۰۷

۱۱۰

۱۱۰

۱۱۰

۱۳۲

هل تحسّ به اذا دخل

۱۱۲

۱۱۲

۱۱۱

۲۰۰

۱۰۸

۱۱۱

۱۱۱

۱۱۱

۱۳۳

و احذّرکم الدّنیا

۱۱۳

۱۱۳

۱۱۲

۵۴

۱۰۹

۱۱۲

۱۱۲

۱۱۲

۱۳۱

الحمدلله الواصل

۱۱۴

۱۱۴

۱۱۳

۲۰

۱۱۰

۱۱۳

۱۱۳

۱۱۳

۱۲۸

اللّهم قد انصاحت

۱۱۵

۱۱۵

۱۱۴

۵۵

۱۱۱

۱۱۴

۱۱۴

۱۱۴

۱۲۹

أرسله داعیاً

۱۱۶

۱۱۶

۱۱۵

۹۵

۱۱۲

۱۱۵

۱۱۵

۱۱۵

۱۳۰

فلا أموال

۱۱۷

۱۱۷

۱۱۶

۲۰۱

۱۱۳

۱۱۶

۱۱۶

۱۱۶

۶۵

انتم اءنصار

۱۱۸

۱۱۸

۱۱۷

۲۰۲

۱۱۴

۱۱۷

۱۱۷

۱۱۷

۶۶

ما بالکم امخرسون

۱۱۹

۱۱۹

۱۱۸

۹۶

۱۱۵

۱۱۸

۱۱۸

۱۱۸

۲۶۱

تا الله قد علمت

۱۲۰

۱۲۰

۱۱۹

۱۴۶

۱۱۶

۱۱۹

۱۱۹

۱۱۹

۱۵۹

هذا جزاء من ترک

۱۲۱

۱۲۱

۱۲۰

۶۲

۱۱۷

۱۲۰

۱۲۰

۱۲۰

۲۶۹

اکلکم شهد معنا

۱۲۲

۱۲۲

۱۲۱

۶۳

۱۱۸

۱۲۱

۱۲۱

۱۲۱

۲۷۳

و أیّ امریءٍ منکم

۱۲۳

۱۲۳

۱۲۲

۲۹

۱۱۹

۱۲۲

۱۲۲

۱۲۲

۲۵۸

و کأنّی انظر

۱۲۳

۱۲۳

۱۲۳

۲۹

۱۱۹

۱۲۲

۱۲۲

۱۲۳

۲۵۸

فقدّموا الدّراع

۱۲۴

۱۲۴

۱۲۴

۲۹

۱۱۹

۱۲۲

۱۲۳

۱۲۴

۲۵۸

انّا لم نحکم الرّجال

۱۲۵

۱۲۵

۱۲۵

۶۶

۱۲۰

۱۲۳

۱۲۴

۱۲۵

۲۵۷

أتأمرونّی ان اطلب

۱۲۶

۱۲۶

۱۲۶

۱۴۷

۱۲۱

۱۲۴

۱۲۵

۱۲۶

۱۵۷

فان ابیتم الاّ

۱۲۷

۱۲۷

۱۲۷

۴۸

۱۲۲

۱۲۵

۱۲۶

۱۲۷

۱۵۸

۵۴۳

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۱۰۱

۱۱۶

۱۰۲

۱۰۲

۱۰۳

۱۰۰

۱۰۱

۹۷

۱۰۲

۱۱۹

۱۰۳

۱۰۳

۱۰۴

۱۰۱

۱۰۲

۹۸

۱۰۳

۱۲۰

۱۰۴

۱۰۴

۵۰ و ۵۱

۱۰۵

۱۰۲

۱۰۳

۹۹

۱۰۴

۱۲۱و۱۲۲

۱۲۳

۱۰۵

۱۰۵

۲۷

۱۰۶

۱۰۳

۱۰۴

۱۰۰

۱۰۵

۱۲۴

۱۰۶

۱۰۶

۴۵

۱۰۷

۱۰۴

۱۰۵

۱۰۱

۱۰۶

۱۲۵و۱۲۶

۱۲۷

۲۲ و ۲۳

۱۰۷

۱۰۷

۱۰۸

۱۰۵

۱۰۶

۱۰۲

۱۰۷

۱۲۸و۱۲۹

۱۳۰

۱۰۸

۱۰۸

۷

۱۰۹

۱۰۶

۱۰۷

۱۰۳

۱۰۸

۱۳۱

۴۵

۱۰۹

۱۰۹

۲۸

۱۱۰

۱۰۷

۱۰۸

۱۰۴

۱۰۹

۱۳۲

۱۱۰

۱۱۰

۸۹ و ۹۵

۱۱۱

۱۰۸

۱۰۹

۱۰۵

۱۱۰

۱۳۳

۱۱۱

۱۱۱

۱۱۲

۱۰۹

۱۱۰

۱۰۶

۱۱۱

۱۳۴

۱۱۲

۱۱۲

۹۰

۱۱۳

۱۱۰

۱۱۱

۱۰۷

۱۱۲

۱۳۵

۱۱۳

۱۱۳

۱۱۴

۱۱۱

۱۱۲

۱۰۸

۱۱۳

۱۳۶

۱۱۴

۱۱۵

۱۱۲

۱۱۳

۱۰۹

۱۱۴

۱۳۷و۱۳۸

۱۱۵

۱۰۲

۱۱۶

۱۱۳

۱۱۴

۱۱۰

۱۱۵

۱۳۹

۱۱۶

۱۱۷

۱۱۴

۱۱۵

۱۱۱

۱۱۶

۱۴۰

۱۱۷

۱۱۸

۱۱۵

۱۱۶

۱۱۲

۱۱۷

۱۴۱

۱۱۸

۱۱۹

۱۱۶

۱۱۷

۱۱۳

۱۱۸

۱۴۲

۱۱۹

۹۸

۱۲۰

۱۱۷

۱۱۸

۱۱۴

۱۱۹

۱۴۳

۱۲۰

۴۳

۱۲۱

۱۱۸

۱۱۹

۱۱۵

۱۲۰

۱۴۴

۱۲۱

۱۲۲

۱۱۹

۱۲۰

۱۱۶

۱۲۱

۱۴۵

۲۷

۱۲۲

۱۲۳

۱۲۰

۱۲۱

۱۱۷

۱۲۱

۱۴۵

۱۲۴

۱۲۳

۵۸

۱۲۳

۱۲۱

۱۲۱

۱۱۷

۱۲۲

۱۴۶

۲۷

۱۲۴

۵۹

۱۲۴

۱۲۲

۱۲۲

۱۱۸

۱۲۳

۱۴۷

۱۲۶

۱۲۵

۶۶

۱۲۵

۱۲۳

۱۲۳

۱۱۹

۱۲۴

۱۴۸

۱۲۶

۱۲۶

۱۲۴

۱۲۴

۱۲۰

۱۲۵

۱۴۹

۱۲۷

۱۲۷

۶۹

۱۲۷

۱۲۵

۱۲۵

۱۲۱

۵۴۴

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

یا أحنف

۱۲۸

۱۲۸

۱۲۸

۶۸

۱۲۳

۱۲۶

۱۲۷

۱۲۸

۶۴و۱۵۶

عباد الله انّکم

۱۲۹

۱۲۹

۱۲۹

۸۳

۱۲۴

۱۲۷

۱۲۸

۱۲۹

۱۵۵

یا اباذر

۱۳۰

۱۳۰

۱۳۰

۱۶۱

۱۲۵

۱۲۸

۱۲۹

۱۳۰

۱۷

ایّتها النّفوس

۱۳۱

۱۳۱

۱۳۱

۹۷

۱۲۶

۱۲۹

۱۳۰

۱۳۱

۱۵۳

نحمده علی ما خذ

۱۳۲

۱۳۲

۱۳۲

۷۸

۱۲۷

۱۳۰

۱۳۱

۱۳۲

۱۵۴

وانقادت

۱۳۳

۱۳۳

۱۳۳

۹۸

۱۲۸

۱۳۱

۱۳۲

۱۳۳

۱۵۲

و قد توکّل الله

۱۳۴

۱۳۴

۱۳۴

۱۹۳

۱۲۹

۱۳۲

۱۳۳

۱۳۴

۷

یابن اللعین الأبتر

۱۳۵

۱۳۵

۱۳۵

۲۰۳

۱۳۰

۱۳۳

۱۳۴

۱۳۵

۱۸

لم تکن بیعتکم

۱۳۶

۱۳۶

۱۳۶

۲۰۴

۱۳۱

۱۳۴

۱۳۵

۱۳۶

۴۰

و الله نکروا

۱۳۷

۱۳۷

۱۳۷

۶۷

۱۳۲

۱۳۵

۱۳۶

۱۳۷

۳۸

یعطف الهوی

۱۳۸

۱۳۸

۱۳۸

۹۱

۱۳۳

۱۳۶

۱۳۷

۱۳۸

۳۹و۱۶۶

لم یسرع احد قبلی

۱۳۹

۱۳۹

۱۳۹

۲۰۵

۱۳۴

۱۳۷

۱۳۸

۱۳۹

۱۰

و انّما ینبغی

۱۴۰

۱۴۰

۱۴۰

۱۱۸

۱۳۵

۱۳۸

۱۳۹

۱۴۰

۱۶۴

ایّها النّاس من

۱۴۱

۱۴۱

۱۴۱

۱۷۲

۱۳۶

۱۳۹

۱۴۰

۱۴۱

۱۶۴

و لیس لواضع المعروف

۱۴۲

۱۴۲

۱۴۲

۱۶۲

۱۳۷

۱۴۰

۱۴۱

۱۴۲

۱۶۳

الا وانّ الارض

۱۴۳

۱۴۳

۱۴۳

۵۷

۱۳۸

۱۴۱

۱۴۲

۱۴۳

۱۶۱

بعث الله رسله

۱۴۴

۱۴۴

۱۴۴

۷۱

۱۳۹

۱۴۲

۱۴۳

۱۴۴

۱۶۲

ایّها النّاس انّما انتم

۱۴۵

۱۴۵

۱۴۵

۱۳۷

۱۴۰

۱۴۳

۱۴۴

۱۴۵

۱۶۰

انّ هذ الأمر لم یکن

۱۴۶

۱۴۶

۱۴۶

۸۴

۱۴۱

۱۴۴

۱۴۵

۱۴۶

۶

فبعث الله محمداً

۱۴۷

۱۴۷

۱۴۷

۳۰

۱۴۲

۱۴۵

۱۴۶

۱۴۷

۲۹۸

کلّ واحدٍ منهما

۱۴۸

۱۴۸

۱۴۸

۱۴۸

۱۴۳

۱۴۶

۱۴۷

۱۴۸

۳۵

ایّها النّاس کلّ امریءٍ

۱۴۹

۱۴۹

۱۴۹

۷۹

۱۴۴

۱۴۷

۱۴۸

۱۴۹

۳۰۱

و أخذوا یمیناً

۱۵۰

۱۵۰

۱۵۰

۵۶

۱۴۵

۱۴۸

۱۴۹

۱۵۰

۲۹۷

و أحمد الله و استعینه

۱۵۱

۱۵۱

۱۵۱

۳۱

۱۴۶

۱۴۹

۱۵۰

۱۵۱

۲۹۹

الحمدلله الدّالّ

۱۵۲

۱۵۲

۱۵۲

۵۹

۱۴۷

۱۵۰

۱۵۱

۱۵۲

۱۳

فهو فی مهلة من الله

۱۵۳

۱۵۳

۱۵۳

۳۸

۱۴۸

۱۵۰

۱۵۲

۱۵۲

۵۴۵

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۱۲۶

۱۵۰و۱۵۱

۱۲۸

۱۲۸

۷۵

۱۲۸

۱۲۶

۱۲۶

۱۲۲

۱۲۷

۱۵۲

۵۱

۱۲۹

۱۲۹

۱۲۹

۱۲۸

۱۲۷

۱۲۳

۱۲۸

۱۵۳

۱۳۰

۱۳۰

۱۰۵

۱۳۰

۱۲۹

۱۲۸

۱۲۴

۱۲۹

۱۵۴

۱۳۱

۴۷ و ۴۹

۱۳۱

۱۳۰

۱۲۹

۱۲۵

۱۳۰

۱۵۵و۱۵۶

۱۳۲

۱۳۲

۱۳۱

۱۳۰

۱۲۶

۱۳۱

۱۵۷

۱۳۳

۱۳۳

۱۳۲

۱۳۱

۱۲۷

۱۳۲

۱۵۸

۱۳۴

۱۳۴

۱۳۴

۱۳۳

۱۳۲

۱۲۸

۱۳۳

۱۵۹

۱۳۵

۱۳۵

۸۰

۱۳۵

۱۳۴

۱۳۳

۱۲۹

۱۳۴

۱۶۰

۱۳۶

۱۳۶

۱۳۶

۱۳۵

۱۳۴

۱۳۰

۱۳۵

۱۶۱و۱۶۲

۱۳۷

۱۳۷

۱۳۷

۱۳۶

۱۳۵

۱۳۱

۱۳۶

۱۶۳و۱۶۴

۱۶۵

۱۳۸

۱۳۸

۱۳۸

۱۳۷

۱۳۶

۱۳۲

۱۳۷

۱۶۶

۱۳۹

۱۳۹

۱۳۹

۱۳۸

۱۳۷

۱۳۳

۱۳۸

۱۶۷

۴۹

۱۴۰

۱۴۰

۱۴۰

۱۳۹

۱۳۸

۱۳۴

۱۳۹

۱۶۸

۴۹

۱۴۱

۱۴۱

۱۴۰

۱۳۹

۱۳۵

۱۴۰

۱۶۹

۴۹

۱۴۲

۱۴۲

۱۴۱

۱۴۰

۱۳۶

۱۴۱

۱۷۰

۵۰

۱۴۳

۱۴۳

۱۴۲

۱۴۱

۱۳۶

۱۴۲

۱۷۱و۱۷۲

۱۴۴

۱۴۴

۱۴۴

۱۴۳

۱۴۲

۱۳۷

۱۴۳

۱۷۳

۱۴۵

۹۱

۱۴۵

۱۴۴

۱۴۳

۱۳۸

۱۴۴

۱۷۴

۱۴۶

۱۴۶

۱۴۶

۱۴۵

۱۴۴

۱۳۹

۱۴۵

۱۷۵

۱۴۷

۱۴۷

۲۳

۱۴۷

۱۴۶

۱۴۵

۱۴۰

۱۴۶

۱۷۶

۱۴۸

۱۴۸

۱۴۸

۱۴۸

۱۴۷

۱۴۶

۱۴۱

۱۴۷

۱۷۷

۱۴۹

۱۴۹

۱۴۹

۱۴۹

۱۴۸

۱۴۷

۱۴۲

۱۴۸

۱۷۸و۱۷۹

۱۵۰

۱۵۰

۱۵۰

۱۰۳

۱۵۰

۱۴۹

۱۴۸

۱۴۳

۱۴۹

۱۸۰و۱۸۱

۱۵۱

۱۵۱

۱۰۶

۱۵۱

۱۵۰

۱۴۹

۱۴۴

۱۵۰

۱۸۲و۱۸۳

۱۵۲

۱۵۲

۱۵۲

۱۵۱

۱۵۰

۱۴۵

۱۵۱

۱۸۳و۱۸۴

۱۸۵

۴۲

۱۵۲

۱۵۳

۱۵۳

۱۵۲

۱۵۱

۱۴۶

۵۴۶

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

و ناظر قلب الّلبیب

۱۵۴

۱۵۴

۱۵۳

۶۹

۱۴۹

۱۵۱

۱۵۳

۱۵۳

الحمدلله الّذی انحسرت

۱۵۵

۱۵۵

۱۵۴

۴۵

۱۵۰

۱۵۲

۱۵۴

۱۵۴

۱۷۱

فمن استطاع عند

۱۵۶

۱۵۶

۱۵۵

۲۵

۱۵۱

۱۵۳

۱۵۵

۱۵۵

۵۸و۵۹

الحمدلله الّذی جعل

۱۵۷

۱۵۷

۱۵۶

۳۳

۱۵۲

۱۵۴

۱۵۶

۱۵۶

۱۶۹

أرسله علی حین

۱۵۸

۱۵۸

۱۵۷

۱۰۳

۱۵۳

۱۵۵

۱۵۷

۱۵۷

۱۶۹

و لقد أحسنت

۱۵۹

۱۵۹

۱۵۸

۲۰۸

۱۵۴

۱۵۶

۱۵۸

۱۵۸

۱۷۰

أمره قضاء

۱۶۰

۱۶۰

۱۵۹

۹

۱۵۵

۱۵۷

۱۵۹

۱۵۹

۱۶۷

بعثه بالنّور المضیء

۱۶۱

۱۶۱

۱۶۰

۴۹

۱۵۶

۱۵۸

۱۶۰

۱۶۰

۱۶۸

یا أخا بنی اسد

۱۶۲

۱۶۲

۱۶۱

۱۰۷

۱۵۷

۱۵۹

۱۶۱

۱۶۱

۲۱۶

الحمدلله خالق العباد

۱۶۳

۱۶۳

۱۶۲

۳۶

۱۵۸

۱۶۰

۱۶۲

۱۶۲

۱۲۷

انّ النّاس ورائی

۱۶۴

۱۶۴

۱۶۳

۱۴۶

۱۵۹

۱۶۱

۱۶۳

۱۶۳

۱۲

ابتدعهم خلقاً

۱۶۵

۱۶۵

۱۶۴

۱۱

۱۶۰

۱۶۲

۱۶۴

۱۶۴

۱۵۱

لیتأس صغیرکم

۱۶۶

۱۶۶

۱۶۵

۷۰

۱۶۱

۱۶۳

۱۶۵

۱۶۵

۱۶۶

انّ الله تعالی انزل

۱۶۷

۱۶۷

۱۶۶

۱۱۹

۱۶۲

۱۶۴

۱۶۶

۱۶۶

۲۴

یا اخوتاه

۱۶۸

۱۶۸

۱۶۷

۱۰۸

۱۶۳

۱۶۵

۱۶۷

۱۶۷

۳۶

انّ الله بعث رسولاً

۱۶۹

۱۶۹

۱۶۸

۱۲۰

۱۶۴

۱۶۶

۱۶۸

۱۶۸

۴۳

ارأیت لو انّ الّذین

۱۷۰

۱۷۰

۱۶۹

۱۷۳

۱۶۵

۱۶۷

۱۶۹

۱۶۹

اللّهم ربّ السّقف

۱۷۱

۱۷۱

۱۷۰

۱۴۰

۱۶۶

۱۶۸

۱۷۰

۱۷۰

۲۵۵

الحمدلله الّذی لا تواری

۱۷۲

۱۷۲

۱۷۱

۷۲

۱۶۷

۱۶۹

۱۷۱

۱۷۱

۵

امین وحیه

۱۷۳

۱۷۳

۱۷۲

۵۰

۱۶۸

۱۷۰

۱۷۲

۱۷۲

۲۷

قد کنت و ما اهدّد

۱۷۴

۱۷۴

۱۷۳

۱۲۱

۱۶۹

۱۷۱

۱۷۳

۱۷۳

۶۳

ایّها النّاس غیر المفعول

۱۷۵

۱۷۵

۱۷۴

۱۰۹

۱۷۰

۱۷۲

۱۷۴

۱۷۴

۲۳

انتفعوا ببیان الله

۱۷۶

۱۷۶

۱۷۵

۷

۱۷۱

۱۷۳

۱۷۵

۱۷۵

۱۴۵

فأجمع رأی ملئکم

۱۷۷

۱۷۷

۱۷۶

۱۶۳

۱۷۲

۱۷۴

۱۷۶

۱۷۶

۲۴۴

لا یشغله شأن

۱۷۸

۱۷۸

۱۷۷

۶۴

۱۷۳

۱۷۵

۱۷۷

۱۷۷

۱۴۲

لا تدرکه العیون

۱۷۹

۱۷۹

۱۷۸

۱۴۹

۱۷۴

۱۷۶

۱۷۸

۱۷۸

۱۴۲

۵۴۷

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۱۵۲

۱۸۶و۱۸۷

۱۵۴

۱۵۳

۱۵۴

۱۵۴

۱۵۳

۱۵۲

۱۴۷

۱۵۳

۱۸۸

۱۵۴

۱۵۵

۱۷

۱۵۵

۱۵۴

۱۵۳

۱۴۸

۱۵۴

۱۸۹

۱۵۶و۱۵۷

۱۵۵

۱۵۶و۱۵۷

۱۰۱

۱۵۶

۱۵۵

۱۵۴

۱۴۹

۱۵۵

۱۹۰

۱۵۶

۱۵۸

۹۲

۱۵۷

۱۵۶

۱۵۵

۱۵۰

۱۵۶

۱۹۱

۱۵۷

۱۵۹

۲۲

۱۵۸

۱۵۷

۱۵۶

۱۵۱

۱۵۷

۱۹۲

۱۵۸

۱۶۰

۱۵۹

۱۵۸

۱۵۷

۱۵۲

۱۵۸

۱۹۳

۳

۱۶۱

۱۵۹

۱۶۱

۱۶۰

۱۵۹

۱۵۸

۱۵۳

۱۵۹

۱۹۴

۱۶۲

۱۶۰

۱۶۲

۱۶۱

۱۶۰

۱۵۹

۱۵۴

۱۶۰

۱۹۵

۱۶۳

۱۶۱

۱۶۳

۶۲

۱۶۲

۱۶۱

۱۶۰

۱۵۵

۱۶۱

۱۹۶

۱۶۲

۱۶۴

۱۶۳

۱۶۲

۱۶۱

۱۵۶

۱۶۲

۱۹۷

۹

۱۶۵

۱۶۳

۱۶۵

۷۶

۱۶۴

۱۶۳

۱۶۲

۱۵۷

۱۶۳

۱۹۸و۱۹۹

۱۶۶

۱۶۴

۱۶۶

۱۸

۱۶۵

۱۶۴

۱۶۳

۱۵۸

۱۶۴

۲۰۰

۳۹

۱۶۷

۱۶۵

۱۶۷

۱۶۶

۱۶۵

۱۶۴

۱۵۹

۱۶۵

۲۰۱

۱۶۶

۱۶۸

۱۶۷

۱۶۶

۱۶۵

۱۶۰

۱۶۶

۲۰۲

۱۶۹

۱۶۷

۱۶۹

۱۶۸

۱۶۷

۱۶۶

۱۶۱

۱۶۷

۲۰۳و۲۰۴

۱۷۰

۱۶۸

۱۷۰

۱۶۹

۱۶۸

۱۶۷

۱۶۲

۱۶۸

۲۰۴

۱۶۹

۱۷۱

۱۷۰

۱۶۹

۱۶۸

۱۶۳

۱۶۹

۲۰۵

۱۷۰

۱۷۲

۱۷۱

۱۷۰

۱۶۹

۱۶۴

۱۷۰

۲۰۶و۲۰۷

۱۷۳

۱۷۱

۱۷۳

۸

۱۷۲

۱۷۱

۱۷۰

۱۶۵

۱۷۱

۲۰۸

۱۷۴

۱۷۲

۱۷۴

۲۱

۱۷۳

۱۷۲

۱۷۱

۱۶۶

۱۷۲

۲۰۹

۱۷۵

۱۷۳

۱۷۵

۳۹

۱۷۴

۱۷۳

۱۷۲

۱۶۷

۱۷۳

۲۱۰

۱۷۶

۱۷۴

۱۷۶

۱۷۵

۱۷۴

۱۷۳

۱۶۸

۱۷۴

۲۱۱

۲۴

۱۷۷

۱۷۵

۱۷۷

۱۷۶

۱۷۵

۱۷۴

۱۶۹

۱۷۵

۲۱۲

۱۷۸

۱۷۶

۱۷۸

۶۵

۱۷۷

۱۷۶

۱۷۵

۱۷۰

۱۷۶

۲۱۳

۱۷۹

۱۷۷

۱۷۹

۱۷۸

۱۷۷

۱۷۶

۱۷۱

۱۷۷

۲۱۴

۱۷۸

۱۸۰

۱۷۹

۱۷۸

۱۷۷

۱۷۲

۵۴۸

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

أحمد الله علی ما قضی

۱۸۰

۱۸۰

۱۷۹

۸۵

۱۷۵

۱۷۹

۱۷۹

۱۷۹

۲۵۶

بعداً لهم کما بعدت

۱۸۱

۱۸۱

۱۸۰

۱۳۲

۱۷۶

۱۸۰

۱۸۰

۱۸۰

الحمدلله الّذی الیه

۱۸۲

۱۸۲

۱۷۱

۱۰

۱۷۷

۱۸۱

۱۸۱

۱۸۱

۲۹۲

الحمدلله المعروف

۱۸۳

۱۸۳

۱۸۲

۱۵

۱۷۸

۱۸۲

۱۸۲

۱۸۲

۱۲۵

اُسکت قبّحک الله

۱۸۴

۱۸۴

۱۸۳

۲۲۱

۱۷۹

۱۸۳

۱۸۳

۱۸۳

۲۸۶

الحمدلله الّذی لا تدرکه

۱۸۵

۲۲۹

۲۲۸

۱۶

۱۸۰

۲۲۴

۲۲۹

۲۲۷

۱۷۰

ما وحّده من کیّفه

۱۸۶

۲۳۰

۲۲۹

۶

۱۸۱

۲۲۵

۲۳۰

۲۲۸

۱۰۹

ألا بأبی و أمّی

۱۸۷

۲۳۱

۲۳۰

۹۰

۱۸۲

۲۲۶

۲۳۱

۲۲۹

۱۲۲

اوصیکم ایّها النّاس

۱۸۸

۲۳۲

۲۳۱

۸۶

۱۸۳

۲۲۷

۲۳۲

۲۳۰

۱۲۱

فمن الایمان

۱۸۹

۲۳۳

۲۳۲

۱۲۲

۱۸۴

۲۲۸

۲۳۳

۲۳۱

۱۱۱

أحمده شکراً

۱۹۰

۲۳۴

۲۳۳

۲۲

۱۸۵

۲۲۹

۲۳۴

۲۳۲

۱۱۰

الحمدلله الفاشی

۱۹۱

۲۳۵

۲۳۴

۲۳

۱۸۶

۲۳۰

۲۳۵

۲۳۳

۹۸

الحمدلله الّذی لبس

۱۹۲

۲۳۶

۲۳۵

۲

۱۸۷

۲۳۱

۲۳۶

۲۳۴

۹۴

امّا بعد فانّ الله

۱۹۳

۱۸۵

۱۸۴

۱۴

۱۸۸

۱۸۲

۱۸۴

۱۸۴

۹۵

نحمده علی ما

۱۹۴

۱۸۶

۱۸۵

۶۵

۱۸۹

۱۸۳

۱۸۵

۱۸۵

۲۸

الحمدلله الّذی اظهر

۱۹۵

۱۸۷

۱۸۶

۴۷

۱۹۰

۱۸۴

۱۸۶

۱۸۶

۲۹و۳۰

بعثه حین لا علم

۱۹۶

۱۸۸

۱۸۷

۱۳۳

۱۹۱

۱۸۵

۱۸۷

۱۸۷

۱۰۳

و لقد علم المستحفظون

۱۹۷

۱۸۹

۱۸۸

۱۱۰

۱۹۲

۱۸۶

۱۸۸

۱۸۸

۱۰۳

یعلم عجیج الوحوش

۱۹۸

۱۹۰

۱۸۹

۱۳

۱۹۳

۱۸۷

۱۸۹

۱۸۹

۱۰۳

تعاهدوا امر الصلوة

۱۹۹

۱۹۱

۱۹۰

۴۳

۱۹۴

۱۸۸

۱۹۰

۱۹۰

۱۰۱

والله ما معاویة بأدهی

۲۰۰

۱۹۲

۱۹۱

۲۰۹

۱۹۵

۱۸۹

۱۹۱

۱۹۱

۱۰۲

ایّها النّاس لا

۲۰۱

۱۹۳

۱۹۲

۱۵۰

۱۹۶

۱۹۰

۱۹۲

۱۹۲

۹۹

السّلام علیک یا رسول الله

۲۰۲

۱۹۴

۱۹۳

۱۲۳

۱۹۷

۱۹۱

۱۹۳

۱۹۳

۱۰۰

ایّها النّاس انّما الدنّیا

۲۰۳

۱۹۵

۱۹۴

۱۷۴

۱۹۸

۱۹۲

۱۹۴

۱۹۴

۱۰۷

تجهزّوا رحمکم الله

۲۰۴

۱۹۶

۱۹۵

۱۵۱

۱۹۹

۱۹۳

۱۹۵

۱۹۵

۱۰۶

لقد تقمتما یسیراً

۲۰۵

۱۹۷

۱۹۶

۸۷

۲۰۰

۱۹۴

۱۹۶

۱۹۶

۳۱

۵۴۹

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۱۷۸

۲۱۵و۲۱۶

۱۸۱

۱۷۹

۱۸۱

۴۴

۱۸۰

۱۷۹

۱۷۸

۱۷۳

۱۷۹

۲۱۶

۱۸۲

۱۸۰

۱۸۲

۱۸۱

۱۸۰

۱۷۹

۱۷۴

۱۸۰

۲۱۷

۱۸۳

۱۸۱

۱۸۳

۱۸۲

۱۸۱

۱۸۰

۱۷۵

۱۸۱

۲۱۸

۱۸۴

۱۸۲

۱۸۴

۱۸۳

۱۸۲

۱۸۱

۱۷۶

۱۸۲

۲۱۹

۱۸۵

۱۸۳

۱۸۵

۱۸۴

۱۸۳

۱۸۲

۱۷۷

۱۸۳

۲۲۶

۲۲۵

۴۳۸

۲۳۱

۱۸۴

۹

۲۲۹

۲۲۷

۱۸۳

۱۷۸

۱۸۴

۲۶۷

۱۸۵

۱۰

۲۳۰

۲۲۸

۱۸۴

۱۷۹

۱۸۵

۲۶۸

۴۳۹

۲۳۳

۱۸۶

۲۳۱

۲۲۹

۱۸۵

۱۸۰

۱۸۶

۲۶۹

۴۴۰

۱۸۷

۸۲

۲۳۲

۲۳۰

۱۸۶

۱۸۱

۱۸۷

۲۷۰

۴۷۳

۴۷۲

۲۳۵

۱۸۸

۲۳۳

۲۳۱

۱۸۷

۱۸۲

۱۸۸

۲۷۱

۴۴۱

۱۸۹

۸۱

۲۳۴

۲۳۲

۱۸۸

۱۸۳

۱۸۹

۲۷۲

۴۴۲

۱۹۰

۹۴

۲۳۵

۲۳۳

۱۸۹

۱۸۴

۱۹۰

۲۷۳

۵۲

۲۳۸

۱۹۱

۲۳۶

۲۳۴

۱۹۰

۱۸۵

۱۹۱

۲۲۰

۳۵

۱۸۶

۱۹۲

۱۸۵

۱۸۴

۱۹۱

۱۸۶

۱۹۲

۲۲۱

۳۶

۱۹۳

۱۸۶

۱۸۵

۱۹۲

۱۸۷

۱۹۳

۲۲۲

۱۹۴

۱۸۷

۱۸۶

۱۹۳

۱۸۸

۱۹۴

۲۲۳

۱۹۵

۲۰

۱۸۸

۱۸۷

۱۹۴

۱۸۹

۱۹۵

۲۲۴

۱۹۰

۱۹۶

۳۵

۱۸۹

۱۸۸

۱۹۵

۱۹۰

۱۹۶

۲۲۵

۱۹۱

۱۹۷

۱۹۰

۱۸۹

۱۹۶

۱۹۱

۱۹۷

۲۲۶

۱۹۲

۱۹۸

۱۹۱

۱۹۰

۱۹۷

۱۹۲

۱۹۸

۲۲۷

۱۹۳

۱۹۹

۵۴

۱۹۲

۱۹۱

۱۹۸

۱۹۳

۱۹۹

۲۲۸

۱۹۴

۲۰۰

۱۹۳

۱۹۲

۱۹۹

۱۹۴

۲۰۰

۲۲۹

۱۹۵

۲۰۱

۱۹۴

۱۹۳

۲۰۰

۱۹۵

۲۰۱

۲۳۰

۲۰۲

۹۳

۱۹۵

۱۹۴

۲۰۱

۱۹۶

۲۰۲

۲۳۱

۲۰۳

۱۹۶

۱۹۵

۲۰۲

۱۹۷

۲۰۳

۲۳۲

۱۹۸

۲۰۴

۴۲

۱۹۷

۱۹۶

۲۰۳

۱۹۸

۵۵۰

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

انّی اکره لکم

۲۰۶

۱۹۸

۱۹۷

۱۷۵

۲۰۱

۱۹۶

۱۹۷

۱۹۷

۲۴۵

املکوا عنّی هذا

۲۰۷

۱۹۹

۱۹۸

۲۳۸

۲۰۲

۱۹۵

۱۹۸

۱۹۸

۲۴۶

ایّها النّاس انّه لم یزل

۲۰۸

۲۰۰

۱۹۹

۱۹۴

۲۰۳

۱۹۷

۱۹۹

۱۹۹

۲۴۷

ما کنت تصنع

۲۰۹

۲۰۱

۲۰۰

۱۲۴

۲۰۴

۱۹۸

۲۰۰

۲۰۰

۷۳

انّ قی ایدی النّاس

۲۱۰

۲۰۲

۲۰۱

۲۱

۲۰۵

۱۹۹

۲۰۱

۲۰۱

۱۹۳

و کان من اقتدار

۲۱۱

۲۰۳

۲۰۲

۹۲

۲۰۶

۲۰۰

۲۰۲

۲۰۲

۱۹۲

الّلهم ایّما عبد

۲۱۲

۲۰۴

۲۰۳

۱۷۶

۲۰۷

۲۰۱

۲۰۳

۲۰۳

۱۹۱

الحمدلله العلیّ

۲۱۳

۲۰۵

۲۰۴

۱۴۱

۲۰۸

۲۰۲

۲۰۴

۲۰۴

۱۸۸

و اشهد انّه عدل

۲۱۴

۲۰۶

۲۰۵

۷۳

۲۰۹

۲۰۳

۲۰۵

۲۰۵

۱۸۷

الحمد لله الّذی لم یصبح

۲۱۵

۲۰۷

۲۰۶

۱۲۵

۲۱۰

۲۰۴

۲۰۶

۲۰۶

۲۱۱

امّا بعد فقل جعل الله

۲۱۶

۲۰۸

۲۰۷

۱۷

۲۱۱

۲۰۵

۲۰۸

۲۰۷

۲۰۷

۲۱۰

الّلهم انّی استعدیک

۲۱۷

۲۰۹

۲۰۸

۱۲۶

۲۱۲

۲۰۶

۲۰۹

۲۰۸

۴۱

فقدّموا علی عمّالی

۲۱۸

۲۱۰

۲۰۹

۲۳۳

۲۱۳

۲۰۶

۲۱۰

۲۰۹

۷۸

لقد أصبح ابو محمد

۲۱۹

۲۱۱

۲۱۰

۲۳۴

۲۱۴

۲۰۷

۲۱۱

۲۱۰

۷۹

قد أحیا عقله

۲۲۰

۲۱۲

۲۱۱

۲۳۵

۲۱۵

۲۰۸

۲۱۲

۲۱۲

۸۰

یاله مراماً

۲۲۱

۲۱۴

۲۱۳

۱۲

۱۲۶

۲۰۹

۲۱۴

۲۱۳

۲۰۹

انّ الله سبحانه و تعالی

۲۲۲

۲۱۵

۲۱۴

۳۵

۲۱۷

۲۱۰

۲۱۵

۲۱۴

۲۰۸

۹۷

أدحض مسؤول

۲۲۳

۱۲۶

۲۱۵

۲۷

۲۱۸

۲۱۱

۲۱۶

۲۱۵

۲۰۷

والله لأن أبیت علی

۲۲۴

۲۱۷

۱۲۶

۶۰

۲۱۹

۲۱۳

۲۱۷

۱۲۶

۱۹۴

اللّهم صن وجهی

۲۲۵

۲۱۸

۲۱۶

۲۳۶

۲۲۰

۲۱۴

۲۱۸

۲۱۶

۲۰۶

دار بالبلاء محفوفة

۲۲۶

۲۱۹

۲۱۷

۷۴

۲۲۱

۲۱۵

۲۱۹

۲۱۷

۲۰۵

الّلهم انّک آنس

۲۲۷

۲۲۰

۲۱۸

۱۴۲

۲۲۲

۱۲۶

۲۲۰

۲۱۸

۲۰۴

لله بلاء فلان

۲۲۸

۲۲۱

۲۱۹

۲۱۱

۲۲۳

۲۱۶

۲۲۱

۲۱۹

۱۱

و بسطتم یدی

۲۲۹

۲۲۲

۲۲۰

۲۰۶

۲۲۴

۲۱۷

۲۲۲

۲۲۰

۴۲

فانّ تقوق الله

۲۳۰

۲۲۳

۲۲۱

۴۴

۲۲۵

۲۱۸

۲۲۳

۲۲۱

۲۰۳

فصدع بما أمر به

۲۳۱

۲۲۴

۲۲۳

۲۲۲

۲۲۶

۲۱۹

۲۲۴

۲۲۲

۴۴

۵۵۱

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۲۰۴

۲۳۳

۱۹۹

۲۰۵

۱۹۸

۱۹۷

۲۰۴

۱۹۹

۲۰۵

۲۳۴

۲۰۰

۲۰۶

۱۹۹

۱۹۸

۲۰۵

۲۰۰

۲۰۶

۲۳۵

۲۰۱

۲۰۷

۲۰۰

۱۹۹

۲۰۶

۲۰۱

۲۰۷

۲۳۶

۱۳

۲۰۲

۲۰۸

۲۰۱

۲۰۰

۲۰۷

۲۰۲

۲۰۸

۲۳۷

۲۰۳

۲۰۹

۲۰۲

۲۰۱

۲۰۸

۲۰۳

۲۰۹

۲۳۸

۲۱۰

۲۰۳

۲۰۲

۲۰۹

۲۰۴

۲۱۰

۲۳۹

۴۲۴

۲۱۱

۲۰۴

۲۰۳

۲۱۰

۲۰۵

۲۱۱

۲۴۱

۲۴۰

۴۲۵

۴۲۳

۲۱۲

۲۰۵

۲۰۴

۲۱۱

۲۰۶

۲۱۲

۲۴۲

۴۲۵

۲۰۷

۲۱۳

۲۰۶

۲۰۵

۲۱۲

۲۰۷

۲۱۳

۲۴۳

۴۲۵

۲۱۴

۲۰۷

۲۰۶

۲۱۳

۲۰۸

۲۱۴

۲۴۴

۷

۲۰۹

۲۱۵

۲۰۸

۲۰۷

۲۱۴

۲۰۹

۲۱۵

۲۴۵

۲۱۱

۲۱۶

۲۰۹

۲۰۸

۲۱۵

۲۱۰

۲۱۶

۲۴۶

۲۱۲

۲۱۷

۲۱۰

۲۰۹

۲۱۶

۲۱۰

۲۱۷

۲۴۷

۲۱۳

۲۱۸

۲۱۱

۲۱۰

۲۱۷

۲۱۱

۲۱۸

۲۴۸

۲۱۴

۲۱۹

۲۱۲

۲۱۱

۲۱۸

۲۱۲

۲۱۹

۲۴۹

۴۲۷

۴۲۶

۲۱۶

۹۶

۲۱۴

۲۱۲

۲۱۹

۲۱۳

۲۲۰

۲۵۰

۴۲۸

۲۱۷

۲۲۰

۲۱۵

۲۱۳

۲۲۰

۲۱۴

۲۲۱

۲۵۱

۴۲۹

۲۲۱

۲۱۶

۲۱۴

۲۲۱

۲۱۵

۲۲۲

۲۵۲

۱۰

۲۱۹

۲۲۲

۲۱۷

۲۱۵

۲۲۲

۲۱۶

۲۲۳

۲۵۳

۴۳۱

۲۲۰

۲۲۳

۲۱۸

۲۱۶

۲۲۳

۲۱۷

۲۲۴

۲۵۴

۴۳۲

۲۲۱

۲۲۴

۲۱۹

۲۱۷

۲۲۴

۲۱۸

۲۲۵

۲۵۵

۱۰۱

۲۲۲

۲۲۵

۲۲۰

۲۱۸

۲۲۵

۲۱۹

۲۲۶

۲۵۶

۴۳۰

۲۲۳

۲۲۶

۲۲۱

۲۱۹

۲۲۶

۲۲۰

۲۲۷

۲۵۷

۱۲و۴۳۳

۲۲۴

۲۲۷

۲۲۲

۲۲۰

۲۲۷

۲۲۱

۲۲۸

۲۵۹

۲۵۸

۴۳۴

۲۲۸

۲۲۳

۲۲۱

۲۲۸

۲۲۲

۲۲۹

۲۶۰

۲۲۹

۱۹

۲۲۴

۲۲۲

۲۲۹

۲۲۳

۵۵۲

آغاز خطبه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

انّ هذا المال

۲۳۲

۲۲۵

۲۲۴

۲۲۳

۲۲۷

۲۲۰

۲۲۵

۲۲۳

۴۵

ألا انّ اللّسان

۲۳۳

۲۲۶

۲۲۵

۱۶۴

۲۲۸

۲۲۱

۲۲۶

۲۲۴

۴۶

انّما فرق بینهم

۲۳۴

۲۲۷

۲۲۶

۱۷۷

۲۲۹

۲۲۲

۲۲۷

۲۲۵

۲

بأبی انت و امّی

۲۳۵

۲۳۸

۲۲۷

۱۶۵

۲۳۰

۲۲۳

۲۲۸

۲۲۶

فجعلت اتّبع مأخذ

۲۳۶

۲۳۸

۲۳۶

۲۲۸

۲۳۱

۲۳۸

۲۳۶

فاعملوا و انتم

۲۳۷

۲۳۹

۲۳۷

۱۵۲

۲۳۲

۲۳۹

۲۳۷

جفاة طغام

۲۳۸

۲۴۰

۲۳۸

۱۳۴

۲۳۳

۲۴۰

۲۳۸

هم عیش العلم

۲۳۹

۲۴۱

۲۳۹

۱۷۸

۲۳۴

۲۴۱

۲۳۹

یابن عبّاس

۲۴۰

۲۳۷

۲۱۰

۲۳۵

۲۳۷

۲۳۵

والله مستأدیکم

۴۲۴۱

۲۱۳

۲۴۰

۲۳۷

۲۳۶

۲۱۳

۲۱۱

۵۵۳

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۲۳۰

۲۶۱

۴۳۵

۲۲۷

۲۳۰

۲۲۵

۲۲۳

۲۳۰

۲۲۴

۲۳۱

۲۶۲

۴۳۵

۲۲۸

۲۳۱

۲۲۶

۲۲۴

۲۳۱

۲۲۵

۲۳۲

۲۶۳

۴۳۶

۲۳۲

۲۲۷

۲۲۵

۲۳۲

۲۲۶

۲۳۳

۲۶۴

۴۳۷

۲۳۰

۲۳۳

۳۰

۲۲۸

۲۲۶

۲۳۳

۲۲۷

۲۳۴

۲۷۵

۲۴۰

۲۳۶

۲۳۸

۲۳۶

۲۳۴

۲۲۸

۲۳۵

۲۷۶

۲۳۷

۲۳۹

۲۳۷

۲۳۵

۲۲۹

۲۳۶

۲۷۷

۴۳۳

۴۱۱

۲۴۲

۲۳۸

۲۴۰

۲۳۸

۲۳۶

۲۳۰

۲۳۷

۲۷۸

۲۴۳

۲۳۹

۲۹

۲۴۱

۲۳۹

۲۳۷

۲۳۱

۲۳۸

۲۷۸

۲۳۴

۲۳۷

۲۳۵

۲۳۸

۲۳۲

۲۳۹

۲۷۸

۲۳۹

۲۳۵

۲۱۳

۲۴۲

۲۴۰

۲۳۹

۲۳۳

۵۵۴

آغاز نامه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

من عبدالله علیّ

۱

۱

۱

۳۵

۱

۱

۱

۱

۴۸

و جزاکم الله

۲

۲

۲

۷۵

۲

۲

۲

۲

۴۹

بلغنی انّک

۳

۳

۳

۱۰

۳

۳

۳

۳

۵۰

فان عادوا

۴

۴

۴

۶۸

۴

۴

۴

۴

۵۱

و انّ عملک

۵

۵

۵

۶۰

۵

۵

۵

۵

۲۰۱

انّه بایعنی

۶

۶

۶

۳۶

۶

۶

۶

۶

۲۰۲

امّا بعد فقد أتتنی

۷

۷

۷

۵۶

۷

۷

۷

۷

۲۴۰

امّا بعد فاذا اتاک

۸

۸

۸

۶۹

۸

۸

۸

۸

۲۳۶

فاراد قومنا

۹

۹

۹

۱۳

۹

۹

۹

۹

۲۳۷

و کیف انت صانع

۱۰

۱۰

۱۰

۱۲

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

۲۳۵

فاذا نزلتم

۱۱

۱۱

۱۱

۳۰

۱۱

۱۱

۱۱

۱۱

۲۲۲

اتّق الله الّذی

۱۲

۱۲

۱۲

۳۸

۱۲

۱۲

۱۲

۱۲

۲۲۱

وق أمرت علیکما

۱۳

۱۳

۱۳

۷۰

۱۳

۱۳

۱۳

۱۳

۲۲۰

لا تقاتلوهم

۱۴

۱۴

۱۴

۳۷

۱۴

۱۴

۱۴

۱۴

۲۱۹

اللّهم الیک

۱۵

۱۵

۱۵

۶۱

۱۵

۱۵

۱۵

۱۵

۲۱۸

لا تشتدّن علیکم

۱۶

۱۶

۱۶

۵۷

۱۶

۱۶

۱۶

۱۶

۲۱۷

و امّا طلبک الی

۱۷

۱۷

۱۷

۱۷

۱۷

۱۷

۱۷

۱۷

۲۲۹

اعلم انّ البصرة

۱۸

۱۸

۱۸

۳۱

۱۸

۱۸

۱۸

۱۸

۱۷۲

امّا بعد فانّ دهاقین

۱۹

۱۹

۱۹

۵۸

۱۹

۱۹

۱۹

۱۹

۱۸۰

و انّی اُقسم بالله

۲۰

۲۰

۲۰

۷۸

۲۰

۲۰

۲۰

۲۰

۱۷۸

فدع الاسراف

۲۱

۲۱

۲۱

۵۹

۲۱

۲۱

۲۱

۲۱

۱۷۹

امّا بعد فأنّ المرء

۲۲

۲۲

۲۲

۶۲

۲۲

۲۲

۲۲

۲۲

۱۷۷

وصیّتی لکم

۲۳

۲۳

۲۳

۳۹

۲۳

۲۳

۲۳

۲۳

۳۰۰

هذا أمر به

۲۴

۲۴

۲۴

۲۱

۲۴

۲۴

۲۴

۲۴

۲۸۹

انطلق علی تقوی الله

۲۵

۲۵

۲۵

۶

۲۵

۲۵

۲۵

۲۵

۲۱۲

آمُرُه بتقوی الله

۲۶

۲۶

۲۶

۱۹

۲۶

۲۶

۲۶

۲۶

۲۱۳

۵۵۵

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۱

۱

۴۱۲

۴۴۴

۱

۱

۱

۱

۱

۱

۱

۲

۲

۴۱۳

۴۴۵

۲

۲

۲

۲

۲

۲

۳

۳

۴۱۴

۳

۳

۳

۳

۳

۳

۳

۴

۴

۴۱۵

۴۴۷

۴

۴

۴

۴

۴

۴

۵

۵

۴۴۷

۵

۵

۵

۵

۵

۵

۶

۶

۴۱۶

۴۴۸

۶

۶

۶

۶

۶

۶

۶

۷

۷ و ۸

۴۱۷

۴۴۹

۷

۷

۷

۷

۷

۷

۷

۸

۹

۴۵۰

۸

۸

۸

۸

۸

۸

۹

۱۰

۴۱۸

۴۵۱

۹

۹

۹

۹

۹

۹

۹

۱۰

۱۱

۴۱۹

۴۵۲

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

۱۰

۱۱

۱۲

۱۱

۱۱

۱۱

۱۱

۱۱

۱۱

۱۱

۱۲

۱۳

۳۰

۱۲

۱۲

۱۲

۱۲

۱۲

۱۲

۱۲

۱۳

۱۴

۱۳

۱۳

۱۳

۱۳

۱۳

۱۳

۱۳

۱۴

۱۵

۱۴

۱۴

۱۴

۱۴

۱۴

۱۴

۱۴

۱۵

۱۶

۴۵۳

۱۵

۱۵

۱۵

۱۵

۱۵

۱۵

۱۶

۱۷

۱۷

۱۶

۱۶

۱۶

۱۶

۱۵

۱۶

۱۷

۱۸

۴۲۰

۴۵۴

۱۸

۱۷

۱۷

۱۷

۱۷

۱۶

۱۷

۱۸

۱۹

۴۵۵

۱۸

۱۸

۱۸

۱۸

۱۷

۱۸

۱۹

۲۰

۲۱

۱۹

۱۹

۱۹

۱۹

۱۸

۱۹

۲۰

۲۱

۲۱

۴۵۶

۲۰

۲۰

۲۰

۲۰

۱۹

۲۰

۲۱

۲۲

۲۱

۴۵۶

۲۱

۲۱

۲۱

۲۱

۲۰

۲۱

۲۲

۲۳

۴۵۷

۲۲

۲۲

۲۲

۲۲

۲۱

۲۲

۲۳

۲۴

۲۳

۲۳

۲۳

۲۳

۲۲

۲۳

۲۴

۲۵

۴۵۸

۲۴

۲۴

۲۴

۲۴

۲۴

۲۳

۲۴

۲۵

۲۶

۱۷

۲۵

۲۵

۲۵

۲۵

۲۵

۲۴

۲۵

۲۶

۲۷

۲۶

۲۶

۲۶

۲۶

۲۵

۲۶

۵۵۶

آغاز نامه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

فاخفض لهم

۲۷

۲۷

۲۷

۵

۲۷

۲۷

۲۷

۲۷

۲۱۴

امّا بعد فقد اتانی

۲۸

۲۸

۲۸

۳

۲۸

۲۸

۲۸

۲۸

۲۱۵

و قد کان من انتشار

۲۹

۲۹

۲۹

۴۰

۲۹

۲۹

۲۹

۲۹

۷۴

فاتّق الله فی ما

۳۰

۳۰

۳۰

۴۱

۳۰

۳۰

۳۰

۳۰

۲۳۲

مو الوالد الفان

۳۱

۳۱

۳۱

۲

۳۱

۳۱

۳۱

۳۱

۲۹۰

و أردیت جیلاً

۳۲

۳۲

۳۲

۴۲

۳۲

۳۲

۳۲

۳۲

۲۳۱

امّا بعد فانّ عینی

۳۳

۳۳

۳۳

۳۲

۳۳

۳۳

۳۳

۳۳

۱۸۱

امّا بعد فقد بلغنی

۳۴

۳۴

۳۴

۲۹

۳۴

۳۴

۳۴

۳۴

۱۸۲

امّا بعد فانّ مصر

۳۵

۳۵

۳۵

۴۳

۳۵

۳۵

۳۵

۳۵

۱۸۳

فسرّحت الیه

۳۶

۳۶

۳۶

۱۸

۳۶

۳۶

۳۶

۳۶

۱۹۵

فسبحان الله

۳۷

۳۷

۳۷

۶۳

۳۷

۳۷

۳۷

۳۷

۲۳۳

من عبدالله علیّ

۳۸

۳۸

۳۸

۲۷

۳۸

۳۸

۳۸

۳۸

۲۸۸

فانّک جعلت دینک

۳۹

۳۹

۳۹

۵۲

۳۹

۳۹

۳۹

۳۹

۲۳۴

امّا بعد فقد بلغنی

۴۰

۴۰

۴۰

۶۴

۴۰

۴۰

۴۰

۴۰

۱۸۴

امّا بعد فانّی کنت

۴۱

۴۱

۴۱

۷

۴۱

۴۱

۴۱

۴۱

۸۱

امّا بعد فانّی ولّیت

۴۲

۴۲

۴۲

۵۵

۴۲

۴۲

۴۲

۴۲

۸۲

بلغنی عنک

۴۳

۴۳

۴۳

۴۴

۴۳

۴۳

۴۳

۴۳

۸۳

و قد عرفت

۴۴

۴۴

۴۴

۵۳

۴۴

۴۴

۴۴

۴۴

۸۴

امّا بعد یابن حنیف

۴۵

۴۵

۴۵

۴

۴۵

۴۵

۴۵

۴۵

۸۵

امّا بعد فانّک ممّن

۴۶

۴۶

۴۶

۴۵

۴۶

۴۶

۴۶

۴۶

۸۶

اوصیکما بتقوی الله

۴۷

۴۷

۴۷

۱۴

۴۷

۴۷

۴۷

۴۷

و انّ البغی

۴۸

۴۸

۴۸

۵۰

۴۸

۴۸

۴۸

۴۸

۲۴۲

امّا بعد فانّ الدّنیا

۴۹

۴۹

۴۹

۷۱

۴۹

۴۹

۴۹

۴۹

۲۴۱

امّا بعد فان حقاً

۵۰

۵۰

۵۰

۲۴

۵۰

۵۰

۵۰

۵۰

۹۰

امّا بعد فانّ بعد

۵۱

۵۱

۵۱

۱۵

۵۱

۵۱

۵۱

۵۱

۹۱

امّا بعد فصلّوا

۵۲

۵۲

۵۲

۵۴

۵۲

۵۲

۵۲

۵۲

۸۹

۵۵۷

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۲۷

۲۷

۵۳

۲۷

۲۷

۲۷

۲۷

۲۷

۲۶

۲۷

۲۸

۲۸

۴۲۱

۴۵۹

۲۸

۲۸

۲۸

۲۸

۲۸

۲۷

۲۸

۲۹

۲۹

۴۶۸

۲۹

۲۹

۲۹

۲۹

۲۹

۲۸

۲۹

۳۰

۳۰

۴۲۲

۴۶۹

۳۰

۳۰

۳۰

۳۰

۲۹

۳۰

۳۱

۳۱

۵۵

۳۱

۳۱

۳۱

۳۱

۳۱

۳۰

۳۱

۳۲

۳۲

۴۷۰

۳۲

۳۲

۳۲

۳۲

۳۱

۳۲

۳۳

۳۳

۴۷۱

۳۳

۳۳

۳۳

۳۳

۳۳

۳۲

۳۳

۳۴

۳۴

۴۶۰

۳۴

۳۴

۳۴

۳۴

۳۴

۳۳

۳۴

۳۵

۳۵

۴۶۲

۳۵

۳۵

۳۵

۳۵

۳۵

۳۴

۳۵

۳۶

۳۶

۴۶۳

۳۶

۳۶

۳۶

۳۶

۳۵

۳۶

۳۷

۳۷

۴۶۴

۳۷

۳۷

۳۷

۳۷

۳۶

۳۷

۳۸

۳۸

۴۶۵

۳۸

۳۸

۳۸

۳۸

۳۸

۳۷

۳۸

۳۹

۳۹

۴۶۶

۳۹

۳۹

۳۹

۳۹

۳۹

۳۸

۳۹

۴۰

۴۰

۴۶۷

۴۰

۴۰

۴۰

۴۰

۳۹

۴۰

۴۱

۴۱

۱۶

۴۱

۴۱

۴۱

۴۱

۴۰

۴۰

۴۱

۴۲

۴۲

۴۷۴

۴۲

۴۲

۴۲

۴۲

۴۱

۴۱

۴۲

۴۳

۴۳

۲۰

۴۳

۴۳

۴۳

۴۲

۴۲

۴۳

۴۴

۴۴

۴۶۱

۴۴

۴۴

۴۴

۴۳

۴۳

۴۴

۴۵

۴۵

۱۵

۴۵

۴۵

۴۵

۴۴

۴۴

۴۵

۴۶

۴۶

۴۷۵

۴۷

۴۶

۴۶

۴۵

۴۵

۴۶

۴۷

۴۷

۲۵

۴۷

۴۷

۴۶

۴۶

۴۷

۴۸

۴۸

۴۷۶

۴۹

۴۸

۴۸

۴۷

۴۷

۴۸

۴۹

۴۹

۴۹

۴۹

۴۸

۴۸

۴۹

۵۰

۵۰

۲۹

۵۱

۵۰

۵۰

۴۹

۴۹

۵۰

۵۱

۵۱

۵۲

۵۱

۵۱

۵۱

۵۰

۵۰

۵۱

۵۲

۵۲

۴۷۷

۵۳

۵۲

۵۲

۵۲

۵۱

۵۱

۵۲

۵۵۸

آغاز نامه ها

نهج البلاغه دشتی

داریوش شاهینی

اردبیلی

شرقی

فارسی

ملاّ فتح الله کاشانی

زمانی

فیض الاسلام

سالکی

هذا أمر به

۵۳

۵۳

۵۳و۵۴

۱

۵۳

۵۳

۵۳

۵۳

۲۹۱

امّا بعد فقد علمتما

۵۴

۵۴

۵۵

۲۲

۵۴

۵۴

۵۴

۵۴

۳۲

امّا بعد فانّ الله سبحانه

۵۵

۵۵

۵۶

۲۳

۵۵

۵۵

۵۵

۵۵

۲۳۰

اتّق الله فی کل

۵۶

۵۶

۵۷

۶۵

۵۶

۵۶

۵۶

۵۶

۲۲۷

امّا بعد فانّی خرجت

۵۷

۵۷

۵۸

۷۲

۵۷

۵۷

۵۷

۵۷

۲۲۸

و کان بدء امرنا

۵۸

۵۸

۵۹

۲۰

۵۸

۵۸

۵۸

۵۸

۲۶۶

امّا بعد فانّ الوالی

۵۹

۵۹

۶۰

۴۶

۵۹

۵۹

۵۹

۵۹

۲۶۷

امّا بعد فانّی قد سیرت

۶۰

۶۰

۶۱

۴۷

۶۰

۶۰

۶۰

۶۰

۲۲۳

۲۶۸

امّا بعد فانّ تضییع

۶۱

۶۱

۶۲

۵۱

۶۱

۶۱

۶۱

۶۱

۲۲۴

امّا بعد فانّ الله سبحانه

۶۲

۶۲

۶۳

۹

۶۲

۶۲

۶۲

۶۲

۲۲۵

۲۸۷

امّا بعد فقد بلغنی عنک

۶۳

۶۳

۶۴

۲۶

۶۳

۶۳

۶۳

۶۳

۳۷

امّا بعد فانا کنا نحن

۶۴

۶۴

۶۵

۱۱

۶۴

۶۴

۶۴

۶۴

۷۵

امّا بعد فقد آن لک

۶۵

۶۵

۶۶

۱۶

۶۵

۶۵

۶۵

۶۵

۷۶

امّا بعد فانّ المرء لیفرج

۶۶

۶۶

۶۷

۶۶

۶۶

۶۶

۶۶

۶۶

۷۱

امّا بعد فاقم للنّاس الحجّ

۶۷

۶۷

۶۸

۲۵

۶۷

۶۷

۶۷

۶۷

۷۲

امّا بعد فانّما مثل الدّنیا

۶۸

۶۸

۶۹

۶۷

۶۸

۶۸

۶۸

۶۸

۱۹

و تمسّک بحبل القرآن

۶۹

۶۹

۷۰

۸

۶۹

۶۹

۶۹

۶۹

۸۸

امّا بعد فقد بلغنی

۷۰

۷۰

۷۱

۳۳

۷۰

۷۰

۷۰

۷۰

۱۸۵

امّا بعد فانّ صلاح

۷۱

۷۱

۷۲

۴۸

۷۱

۷۱

۷۱

۷۱

۱۸۶

امّا بعد فانّک لست

۷۲

۷۲

۷۳

۷۳

۷۲

۷۲

۷۲

۷۲

۱۷۳

امّا بعد فانّی علی التّردد

۷۳

۷۳

۷۴

۴۹

۷۳

۷۳

۷۳

۷۳

۱۷۴

هذا ما اجتمع الیه

۷۴

۷۴

۷۵

۳۴

۷۴

۷۴

۷۴

۷۴

۱۷۵

امّا بعد فقد علمت

۷۵

۷۵

۷۶

۷۴

۷۵

۷۵

۷۵

۷۵

۱۷۶

سمع النّاس

۷۶

۷۶

۷۷

۷۶

۷۶

۷۶

۷۶

۷۶

۷۷

لا تخاصمهم

۷۷

۷۷

۷۸

۷۷

۷۷

۷۷

۷۷

۷۷

۲۷۱

فانّ النّاس

۷۸

۷۸

۷۹

۲۸

۷۸

۷۸

۷۸

۷۸

۲۷۲

امّا بعد فانّما أهلک

۷۹

۷۹

۸۰

۷۹

۷۹

۷۹

۷۹

۷۹

۲۶

۵۵۹

اولیائی

عمادزاده

جواد فاضل

ابن ابی الحدید

صالح قزوینی

احمد مدرس

مقیمی

لاهیجی

ابن میثم

فی ضلال

عبده

۵۳

۵۳

۵۴

۵۴

۵۳

۵۳

۵۳

۵۲

۵۲

۵۳

۵۴

۵۴

۴۷۸

۵۴

۵۴

۵۴

۵۳

۵۳

۵۴

۵۵

۵۵

۵۶

۵۵

۵۵

۵۵

۵۴

۵۴

۵۵

۵۶

۵۶

۴۴۹

۵۶

۵۶

۵۶

۵۵

۵۵

۵۶

۵۷

۵۷

۴۸۰

۵۷

۵۷

۵۷

۵۶

۵۶

۵۷

۵۸

۵۸

۴۸۱

۵۹

۵۸

۵۸

۵۸

۵۷

۵۷

۵۸

۵۹

۵۹

۸۴۲

۵۹

۵۹

۵۹

۵۸

۵۸

۵۹

۶۰

۶۰

۳۱

۶۱

۶۰

۶۰

۶۰

۵۹

۵۹

۶۰

۶۱

۶۱

۳۱

۶۲

۶۱

۶۱

۶۱

۶۰

۶۰

۶۱

۶۲

۶۲

۴۸۳

۶۲

۶۲

۶۲

۶۱

۶۱

۶۲

۶۳

۶۳

۴۸۴

۶۳

۶۳

۶۳

۶۲

۶۲

۶۳

۶۴

۶۴

۶۴

۶۴

۶۴

۶۴

۶۳

۶۳

۶۴

۶۵

۶۵

۶۵

۶۵

۶۵

۶۴

۶۴

۶۵

۶۶

۶۶

۶۶

۶۶

۶۶

۶۵

۶۵

۶۶

۶۷

۶۷

۱۹

۶۷

۶۷

۶۷

۶۷

۶۶

۶۶

۶۷

۶۸

۶۸

۴۸۵

۶۸

۶۸

۶۸

۶۸

۶۷

۶۷

۶۸

۶۹

۶۹

۴۸۶

۶۹

۶۹

۶۹

۶۹

۶۸

۶۸

۶۹

۷۰

۷۰

۷۰

۷۰

۷۰

۶۹

۶۹

۷۰

۷۱

۷۱

۱۸

۷۱

۷۱

۷۱

۷۱

۷۰

۷۰

۷۱

۷۲

۷۲

۷۲

۷۲

۷۲

۷۱

۷۱

۷۲

۷۳

۷۳

۷۳

۷۳

۷۳

۷۳

۷۲

۷۲

۷۳

۷۴

۷۴

۷۴

۷۴

۷۴

۷۳

۷۳

۷۴

۷۵

۷۵

۷۵

۷۵

۷۵

۷۵

۷۴

۷۴

۷۵

۷۶

۷۶

۷۶

۷۶

۷۶

۷۵

۷۵

۷۶

۷۷

۷۷

۷۷

۷۷

۷۷

۷۷

۷۶

۷۶

۷۷

۷۸

۷۸

۷۸

۷۸

۷۸

۷۸

۷۷

۷۷

۷۸

۷۹

۷۹

۷۹

۷۹

۷۹

۷۹

۷۸

۷۸

۷۹

۵۶۰

561

562

563

564

565

566

567

568

569

570

571

572

573

574

575

576

577

578

579

580

581

582

583

584

585

586

587

588

589

590

591

592

593

594

595

596

597

598

599

600

601

602

603

604

605

606

607

608

609

610

611

612

613

614

615

616

617

618

619

620

621

622

623

624

625

626

627

628

629

630

631

632

633

634

635

636

637

638

639

640

641

642

643

644

645

646

647

648