ماه های رحمت ترجمه کتاب فضائل الاشهر الثلاثه

ماه های رحمت ترجمه کتاب فضائل الاشهر الثلاثه0%

ماه های رحمت ترجمه کتاب فضائل الاشهر الثلاثه نویسنده:
محقق: سیدمحمد حسینی بهارانچی
گروه: کتابخانه حدیث و علوم حدیث

ماه های رحمت ترجمه کتاب فضائل الاشهر الثلاثه

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

نویسنده: شيخ صدوق رحمة الله عليه
محقق: سیدمحمد حسینی بهارانچی
گروه: مشاهدات: 14636
دانلود: 3417

توضیحات:

ماه های رحمت ترجمه کتاب فضائل الاشهر الثلاثه
جستجو درون كتاب
  • شروع
  • قبلی
  • 100 /
  • بعدی
  • پایان
  •  
  • دانلود HTML
  • دانلود Word
  • دانلود PDF
  • مشاهدات: 14636 / دانلود: 3417
اندازه اندازه اندازه
ماه های رحمت ترجمه کتاب فضائل الاشهر الثلاثه

ماه های رحمت ترجمه کتاب فضائل الاشهر الثلاثه

نویسنده:
فارسی

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

روزه داری که بهشت برای او واجب می گردد

(2)89- ابوسعید خدری می گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: «هیچ

1- (1)88- حدّثنا أحمدبن زیاد بن جعفرالهمدانی قال: حدّثنا علی بن إبراهیم بن هاشم عن أبیه عن محمّدبن أبی عمیر قال: حدّثنا هشام بن الحکم قال: سألت أبا عبداللّهعليه‌السلام عن علّه الصیام قال: العلّه فی الصیام لیستوی به الغنیّ و الفقیر و ذلک أنّ الغنیّ لم یکن لیجد مسّ الجوع فیرحم الفقیر لأنّ الغنیّ کلّما أراد شیئآ قدر علیه فأراد اللّه عزّوجلّ أن یسوّی بین خلقه و أن یذیق الغنیّ مسّ الجوع و الألم لیحسن علی الضعیف ویطعم الجایع.

2- (2)89- حدّثنا محمّدبن موسی بن المتوکّل رحمه اللّه قال: حدّثنا علی بن الحسین السعد آبادی عن أحمدبن محمّدبن خالد عن سعید بن محمّد عن عمروبن عطیّه العوفی عن أبی سعید الخدری قال: قال رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله : ما من عبد دخل علیه شهر رمضان فصام نهاره و کفّ شرّه و غضّ بصره واجتنب ما حرّم اللّه علیه إلاّ أوجب اللّه له الجنّه.

بنده ای نیست که ماه رمضان را درک کند و روزه بگیرد و به مردم آزار نرساند و چشم خود را از حرام ببندد و از آنچه خداوند بر او حرام نموده پرهیز نماید جز آن که خداوند بهشت را برای او واجب خواهد نمود.»

ثبت نام حجاج در ماه مبارک رمضان

(1)90- اسحاق بن عمار از مسمعی نقل نموده که گوید: امام صادقعليه‌السلام را دیدم که فرزندان خود را وصیت می نمود و می فرمود: «هنگامی که ماه مبارک رمضان می رسد سخت در عبادت خدا بکوشید. همانا در ماه رمضان روزی ها تقسیم می شود و عمرها تعیین می گردد ونام حجاج خانه خدا در آن سال نوشته می شود و در ماه رمضان شبی هست که عبادت در آن بهتر از عبادت در هزار ماه است.»

1- (1)90- حدّثنا أبی رحمه اللّه قال: حدّثنا أحمدبن ادریس عن محمّدبن عبدالجبار عن صفوان بن یحیی عن اسحاق بن عمّار عن المسمعی إنّه سمع اباعبداللّهعليه‌السلام یوصی ولده و یقول: إذا دخل شهر رمضان فأجهدوا انفسکم فان فیه یقسم الأرزاق و یکتب الآجال و فیه یکتب وفد اللّه الذین یفدون إلیه و فیه لیله العمل فیها خیر من العمل فی ألف شهر.

شب قدر و پاداش احیای آن

(1)91- صالح بن ابی حمّاد می گوید: نامه ای به حضرت عسکریعليه‌السلام نوشتم و از آن حضرت در باره غسل در شب های ماه رمضان سؤال نمودم. امامعليه‌السلام در پاسخ من نوشت: «اگر می توانی در شب هفدهم ونوزدهم و شب بیست و یکم و شب بیست و سوم غسل کن. همانا در این شب ها امید شب قدر می رود و اگر نتوانستی همه این شب ها را احیا بگیری مواظبت کن که احیای شب بیست و سوم از تو فوت نشود. پس در آن شب یکصد رکعت نماز بخوان و در هر رکعت یک حمد و ده مرتبه سوره قل هواللّه أحد را قرائت کن.»

استغفار ملائکه و آمرزش خداوند برای روزه داران

(2)92- حسن بن فضّال می گوید: حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: «خداوند

1- (1)91- حدّثنا علی بن احمد بن موسی رضی اللّه عنه قال: حدّثنی محمّدبن أبی عبداللّه الکوفی قال: حدّثنا ابوالخیر صالح بن أبی حماد قال: کتبت الی أبی محمّدالحسن بن علیّ بن محمّد بن علیّ بن موسی بن جعفر بن محمّدبن علیّ بن الحسین بن علیّ بن أبی طالب علیهم الصلاه و السلام، أسأله عن الغسل فی لیالی شهررمضان فکتب علیه السلام: إن استطعت ان تغتسل لیله سبعه عشره و لیله تسعه عشره و لیله احدی و عشرین و لیله ثلاث و عشرین فافعل فان فیها ترجی لیله القدر فان لم تقدر علی احیائها فلا یفوتنّک احیاء لیله ثلاث و عشرین تصلّی فیها مأه رکعه تقرأ فی کلّ رکعه الحمد مرّه و قل هو اللّه أحد، عشر مرّات.

2- (2)92- حدّثنا محمّدبن إبراهیم بن اسحاق قال: أخبرنا احمدبن محمّد الهمدانی عن علی بن الحسین بن علی بن فضال عن أبیه عن أبی الحسن علی بن موسی الرضاعليه‌السلام إنّه قال: إنّ للّه تبارک و تعالی ملائکه موکّلین بالصائمین و الصائمات یمسحونهم بأجنحتهم ویسقطون عنهم ذنوبهم و إنّ للّه تبارک و تعالی ملائکه قد و کّلهم بالاستغفار للصائمین و الصائمات لایعلم عددهم الا اللّه عزوجل.

ملائکه ای را مأمور روزه داران نموده که آنها بال های خود را بر روزه داران می کشند و گناهان را از دوش روزه داران برطرف می نمایند و خداوند ملائکه دیگری را - که عدد آنها را جز او کسی نمی داند - نیز مأمور نموده که برای روزه داران استغفار نمایند.»

(1)93- امام باقرعليه‌السلام می فرماید: «چون شب آخر ماه رمضان می رسد خداوند به اندازه ای که در تمام ماه رمضان از بندگان خود آمرزیده و از آتش دوزخ آزاد نموده آزاد خواهد نمود.»

(2)94- ابن عباس می گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: «کسی که ماه رمضان را از روی ایمان و خلوص روزه بگیرد گناهان گذشته و آینده او

1- (1)93- و بهذا الاسناد قال: قال لی ابوجعفر الباقرعليه‌السلام : اذا کان آخر لیله من شهر رمضان أعتق فیها مثل ما أعتق فی جمیعه.

2- (2)94- حدّثنا محمّدبن موسی بن المتوکلّ قال: حدّثنا علی بن الحسین السعد آبادی عن أحمدبن أبی عبداللّه البرقی عن أبیه عن خلف بن حماد الأشهری عن أبی الحسین العبدی عن الأعمش عن عبایه بن ربعی عن عبداللّه بن عباس قال: قال النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله : من صام شهر رمضان إیمانا و إحتسابا غفرله ما تقدّم من ذنبه و ما تأخر و من قام لیله القدر إیمانا و إحتسابا غفر له ما تقدّم من ذنبه و ما تأخر.

بخشیده می شود ونیز کسی که از روی ایمان و خلوص شب قدر را احیا بدار و به عبادت خداوند مشغول باشد گناهان گذشته و آینده او بخشیده می گردد.»

مقام شیعیان نزد معصومینعليهم‌السلام

(1)95- ابن ابی نجران می گوید: از حضرت کاظمعليه‌السلام شنیدم که می فرمود: «هرکس با شیعیان ما دشمن باشد با ما دشمن خواهد بود و هرکس آنان را دوست بدارد ما را دوست داشته است؛ چرا که آنها از ما هستند و از طینت ما آفریده شده اند؛ و هرکس آنان را دوست بدارد او از ما خواهد بود و هرکس دشمن آنان باشد از ما نخواهد بود، همانا شیعیان ما بانور خداوند نظر می کنند و در رحمت خدا به سر می برند و با کرامت خداوند رستگارند. سپس فرمود: هیچ یک از شیعیان ما مریض نمی شود جز آن که ما نیز به خاطر او مریض خواهیم بود، و هیچ یک از آنان اندوهی پیدا نمی کند جز آن که ما نیز به خاطر او اندوهناک می شویم، و هیچ یک از آنان شاد

1- (1)95- حدّثنا أبی رحمه اللّه قال: حدّثنا عبداللّه بن جعفر عن احمد بن محمّد عن إبن أبی نجران قال: سمعت اباالحسینعليه‌السلام یقول: من عادی شیعتنا فقد عادانا و من والاهم فقد والانا لانهم منّا خلقوا من طینتنا من أحبهم فهو منّاومن ابغضهم فلیس منّاشیعتنا ینظرون بنور اللّه و یتقلبون فی رحمه اللّه و یفوزون بکرامه اللّه ما من أحد من شیعتنا یمرض إلا مرضنا لمرضه و لا یغتمّ إلاّ اغتممنا لغمه و لا یفرح إلاّ فرحنا لفرحه و لا یغیب عنّا أحد من شیعتنا این

نمی شود جز آن که ما نیز به سبب شادی او شاد می شویم، و هیچ یک از شیعیان ما در شرق و غرب عالم از خاطر ما دور نیستند و هر کدام آنان از دنیا برود و دینی به عهده او باشد دین او به عهده ما خواهد بود و اگر مالی به جای گذارد آن مال مربوط به ورثه او خواهد بود.»

(1)سپس فرمود: «شیعیان ما کسانی هستند که نماز را برپا می دارند و زکات مال خود را می پردازند و حج خانه خدا را انجام می دهند وماه رمضان را روزه می گیرند و ولایت و محبت اهل بیت پیامبر خودصلى‌الله‌عليه‌وآله را پذیرفته اند و از دشمنان آنان بیزار هستند.

آنان اهل ایمان و تقوا و پرهیزکاری می باشند. هرکس آنان را ردّ کند و مقامشان را انکار نماید خدا را ردّ نموده است، و هرکس آنان را متهم کند ونسبت ناروا به آنان بدهد برخدای خود اتهام وارد نموده؛ چرا که آنها بندگان راستین و دوستان حقیقی خدا هستند. به خدا سوگند، اگر یک نفر آنها در قیامت در باره جمعیتی مثل ربیعه و مضرّ (دو قبیله بزرگ عرب( شفاعت کند خداوند شفاعت او را می پذیرد؛ به خاطر آن حرمتی که نزد

1- (1)کان فی شرق الأرض و غربها و من ترک من شیعتنا دینا فهو علینا و من ترک منهم مالا فالورثه (فهو لورثته (شیعتنا الذین یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و یحجّون البیت الحرام و یصومون شهر رمضان و یوالون أهل البیت و یبرؤن من أعدائنا اولئک أهل الایمان و التقی وأهل الورع و التقوی من ردّ علیهم فقد ردّ علی اللّه و من طعن علیهم فقد طعن علی اللّه لأنّهم عباداللّه حقّا و أولیائه صدقا و اللّه إن أحدهم لیشفع فی مثل ربیعه و مضر فیشفّعه اللّه فیهم لکرامته علی اللّه عزّوجلّ.

خداوند دارد.»

ماه توبه و بازگشت به خداوند

(1)96- حسن بن فضّال می گوید: امام هشتمعليه‌السلام فرمود: «هرکس می خواهد از گناهی به درگاه خدا توبه کند باید در ماه رمضان توبه کند؛ چرا که ماه رمضان ماه توبه و بازگشت و ماه آمرزش و رحمت الهی است و هیچ شبی از شب های آن نیست مگر آن که خداوند در آن شب عده ای رااز آتش جهنم آزاد می کند که همه آنها در اثر گناهان خود مستحق عذاب بوده اند.»

(2)97- حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: «هرکس هنگام افطار به فقیری صدقه بدهد یعنی قرص نانی و یا چیز دیگری به او بدهد (خداوند گناه او را می بخشد و پاداش آزاد کردن یک بنده از فرزندان اسماعیلعليه‌السلام را نیز به

1- (1)96- حدّثنا محمّدبن بکران النقاش قال: حدّثنا احمدبن محمّد الهمدانی مولی بنی هاشم قال: أخبرنا علی بن الحسن بن علی بن فضال عن أبیه عن أبی الحسن علی بن موسی الرضاعليه‌السلام انه قال: من کان تائبا من ذنب فلیتب الی اللّه تبارک و تعالی منه فی شهر رمضان فإنّه شهر التوبه و الانابه و شهر المغفره و الرحمه و ما من لیله من لیالیه (إلاّ) و للّه تبارک و تعالی فیها عتقاء من النار کلّهم قد استوجبوا بذنوبهم النار.

2- (2)97- و بهذا الاسناد قال: قال علی بن موسی الرضاعليه‌السلام من تصدّق وقت افطار علی مسکین برغیف غفراللّه له ذنبه و کتب له ثواب عتق رقبه من ولد اسماعیل.

او می دهد.»

(1)98- حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: «هرکس هنگام افطار بگوید: «خدایا، ما با توفیق تو و برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو به دستور تو افطار کردیم. پس تو روزه ما را قبول کن و مارا بیامرز، همانا تو بخشنده و مهربان هستی»، خداوند گناهانی را که آن شخص در بین روزه خود انجام داده و نقصانی در روزه او وارد شده است را می آمرزد.»

روزه روز آخر ماه شعبان

(2)99- امیرالمؤمنینعليه‌السلام در باره روزی که معلوم نیست روز آخر ماه شعبان است و یا اول ماه رمضان فرمود: «من یک روز از ماه شعبان را روزه بگیرم بیشتر دوست می دارم تا این که یک روز از ماه رمضان را افطار کنم (و روزه نگیرم).»

مترجم گوید: مقصود امامعليه‌السلام این است که روزه روز شک واجب

1- (1)98- و بهذا الاسناد قال: قال علی بن موسی الرضاعليه‌السلام : من قال عندإفطاره: «اللهمّ لک صمنا بتوفیقک و علی رزقک افطرنا بامرک فتقبّله منّا و اغفرلنا انک انت الغفور الرحیم» غفراللّه ما ادخل علی صومه من النقصان بذنوبه.

2- (2)99- حدّثنامحمّدبن الحسن بن احمد بن الولید رضی اللّه عنه قال: حدّثنا الحسین بن الحسن بن ایان عن الحسین بن سعید عن إبراهیم بن أبی البلاد عن أبیه رفعه إلی أمیرالمؤمنینعليه‌السلام انه سئل عن الیوم المشکوک فیه فقال: أصوم یوما من شعبان أحب إلی من أن أفطر یوما من شهر رمضان.

نیست و حرام است کسی آن روز را به قصد ماه رمضان روزه بگیر، لکن اگر به قصد آخر ماه شعبان روزه بگیرد و سپس روشن شود که آن روز از ماه رمضان بوده کفایت می کندو قضای آن روز واجب نیست واگر معلوم نشود و یا معلوم شود که روز آخر ماه شعبان بوده آن روزه پاداش روزه ماه شعبان را خواهد داشت.

(1)100- سماعه بن مهران می گوید: از امام صادقعليه‌السلام در باره مردی که روز اول ماه رمضان را روزه گرفته و نمی دانسته که آن روز روز آخر ماه شعبان است و یا اول ماه رمضان سؤال نمودم. آن حضرت فرمود: «این مرد موفق به این روزه شده و قضایی برعهده او نیست.»

مترجم گوید: فقها فرموده اند روزه یوم الشک به قصد ماه رمضان حرام است، لکن بعضی از فقها طبق این روایت فرموده اند اگر این روز را به صورت مردد روزه بگیرد و بگوید: اگر از ماه رمضان است روزه ماه رمضان باشد و اگر از ماه شعبان است روزه ماه شعبان باشد، جایز و صحیح خواهد بود.

1- (1)100- و بهذا الاسناد عن الحسین بن سعید عن عثمان بن عیسی عن سماعه بن مهران قال: سألت أباعبداللّهعليه‌السلام عن رجل صام أوّل یوم من شهر رمضان و هو شاکّ لایدری أمن شعبان أم من رمضان؟ و کان من شهر رمضان فقال: هو یوم وفق لاقضاء له.

خطبه امیرالمؤمنینعليه‌السلام در باره فضیلت ماه رمضان

(1)101- امام صادقعليه‌السلام ، از پدرانش، از امیرالمؤمنینعليه‌السلام نقل نموده که آن حضرت در روز اول ماه رمضان در مسجد کوفه خطبه ای خواند و حمد و ثنای الهی را به بهترین و زیباترین عبارت بیان نمود و بر محمّد و آل آن حضرتعليهم‌السلام درود فرستاد و سپس فرمود: «ای مردم! این ماه را خداوند بر سایر ماه ها شرافت داده؛ همانند شرافت ما خانواده بر سایر مردم، و این ماه ماهی است که درهای رحمت خداوند در آن باز است و درهای دوزخ بسته است، و این ماهی است که خداوند ندای بندگان خود را در آن می شنود و دعاهای آنان را مستجاب می کند و به اشک مؤمن

1- (1)101- حدّثنا احمدبن هارون الفامی رضی اللّه عنه قال: حدّثنی محمّدبن عبداللّه بن جعفربن جامع عن أبیه عن هارون بن مسلم عن مسعده الربعی عن الصادق جعفربن محمّد عن أبیه عن آبائهعليهم‌السلام قال: خطب أمیرالمؤمنینعليه‌السلام فی أوّل یوم من شهر رمضان فی مسجد الکوفه فحمد اللّه بأفضل الحمد و أشرفها و أبلغها و اثنی علیه بأحسن الثناء و صلّی علی محمّد نبیّهصلى‌الله‌عليه‌وآله ثمّ قال: أیّها الناس: إن هذا الشهر شهر فضله اللّه علی سائر الشهور کفضلنا اهل البیت علی سائرالناس و هو شهر یفتح فیه ابواب السماء و ابواب الرحمه و یغلق فیه ابواب النیران و هو شهر یسمع فیه النداء و یستجاب فیه الدعاء و یرحم فیه البکاء و هو شهر فیه لیله نزلت الملائکه فیها من السماء فتسلم علی الصائمین و الصائمات باذن ربهم الی مطلع الفجر و هی لیله قدر فیها ولایتی قبل أن خلق آدمعليه‌السلام بالفی عام صیام یومها أفضل من صیام ألف شهر و العمل فیها أفضل من العمل فی ألف شهر،

روزه دار دراین ماه ترّحم می کند و در این ماه شبی است که ملائکه در آن به زمین فرود می آیند و با اذن پروردگار خود تا صبح به روزه داران سلام می کنند و آن شب قدر است که ولایت من دوهزار سال قبل از خلقت آدمعليه‌السلام در آن تقدیر و تثبیت شده است و روزه روز قدر و عبادت در آن بهتر از عبادت در هزار ماه است

(1)سپس فرمود: «ای مردم! خورشید در این ماه همراه با رحمت بر روزه داران طلوع می کند؛ چنان که ماه نیز در این ماه همراه رحمت بر آنان طلوع می نماید؛ و هیچ شب و روزی در این ماه نیست جز آن که از طرف خداوند براین امت از آسمان احسان و رحمت الهی پخش می شود و این نثار خداوند است بر آنان. پس کسی که در این ماه از نثار الهی به بدره ای دست یابد در قیامت مورد اکرام خدا خواهد بود واکرام خداوند چیزی جز بهشت نخواهد بود.

1- (1)أیّها الناس ان شموس شهر رمضان لتطلع علی الصائمین و الصائمات و ان اقماره لیطلع علیهم بالرحمه و ما من یوم و لیله من الشهر إلا و البر من اللّه تعالی یتناثر من السماء علی هذه الأمه فمن ظفر من نثار اللّه بدره کرم علی اللّه یوم یلقاها وما کرم عبد علی اللّه إلا جعل الجنّه مثواه عباداللّه إن شهرکم لیس کالشهور أیامه أفضل الأیّام و لیالیه أفضل اللیالی و ساعاته أفضل الساعات هو شهر الشیاطین فیه مغلوله محبوسه هو شهر یزید اللّه فیه الأرزاق و الآجال و یکتب فیه و فد بیته و هو شهر یقبل أهل الایمان بالمغفره و الرضوان و الروح و الریحان و مرضات الملک الدیان.

(1)سپس فرمود: «ای بندگان خدا! این ماه مانند ماه های دیگر نیست. همانا روزهای آن بهترین روزها و شب های آن بهترین شب ها و ساعت های آن بهترین ساعت هاست، و این ماه ماهی است که شیاطین در آن در غل و محبوس هستند، و خداوند ارزاق و عمرهای مردم را در آن زیاد می کند و نام حجاج خانه خدا در آن نوشته می شود، و این ماهی است که با آمرزش و خشنودی خدا و روح و ریحان و شادی به طرف اهل ایمان می آید.»

(2)سپس فرمود: «ای روزه دار! تدبیر و اندیشه ای در کار خود بکن. که

1- (1)أیّها الصائم تدبر امرک فانک فی شهرک هذا ضیف ربّک انظر کیف تکون فی لیلک و نهارک و کیف تحفظ جوارحک عن معاصی ربّک، انظر أن لا تکون باللیل نائما و بالنهار غافلا فینقضی شهرک و قد بقی علیک وزرک فتکون عند استیفاء الصائمین اجورهم من الخاسرین و عند فوزهم بکرامه ملیکهم من المحرومین و عند سعادتهم بمجاوره ربهم من المطرودین أیّها الصائم إن طردت عن باب ملیکک فأیّ باب تقصد و ان حرمک ربّک فمن ذا الذی یرزقک و ان اهانک فمن ذا الذی یکرمک و إن أذلّک فمن ذا الذی یعزک و إن خذلک فمن ذا الذی ینصرک و إن لم یقبلک فی زمره عبیده فإلی من ترجع بعبودیّتک و إن لم یقلک عثرتک فمن ترجو لغفران ذنوبک و إن طالبک بحقّه فماذا یکون حجتک.

2- (2)أیّها الصائم تقرب إلی اللّه بتلاوه کتابه فی لیلک و نهارک فان کتاب اللّه شافع مشفع یشفع یوم القیامه لأهل تلاوته فیعلمون درجات الجنّه بقرائه آیاته، بشر أیّها الصائم فانک فی شهر صیامک فیه مفروض و نفسک فیه تسبیح و نومک فیه عباده و طاعتک فیه مقبوله و ذنوبک فیه مغفوره و اصواتک فیه مسموعه و مناجاتک فیه مرحومه و لقد سمعت حبیبی رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله یقول:

تو در این ماه میهمان پروردگار خود هستی. پس بنگر که در شب و روز آن چگونه خواهی بود و چگونه خود را از نافرمانی خداوند حفظ می کنی؟ پس خوب بیندیش که شب را به خواب و روز را به غفلت تمام نکنی و بترس که این ماه بگذرد و هنوز گناهان تو بر دوش تو مانده باشد و هنگامی که روزه دارها در پایان این ماه مزد خود را می گیرند تو از زیانکاران باشی و چون خداوند به آنان انعام می دهد تو محروم باشی و چون آنان در اثر عبادت و بندگی او سعادتمند می شوند تو از رانده شده ها باشی.»

(1)سپس فرمود: «ای روزه دار! اگر دراین ماه از خانه پروردگارت رانده شوی به در خانه چه کسی رو می کنی؟ و اگر خداوند تو را در این ماه از رحمت خود محروم نمود چه کسی به تو روزی خواهد داد؟ و اگر مورد اهانت او واقع شدی چه کسی می تواند تو را گرامی بدارد؟ و اگر او تو را ذلیل نمود چه کسی تو را عزیز خواهد نمود؟ و اگر تو را به خود واگذار نمود چه کسی تو را یاری خواهد نمود؟ و اگر تو را در زمره بندگان خود نپذیرفت به چه کسی در بندگی خود مراجعه خواهی نمود و اگر از لغزش های تو گذشت نکرد به چه کسی برای آمرزش گناهان خود امیدوار می شوی؟ و اگر حق خود را از تو مطالبه نمود چه حجتی در مقابل او خواهی داشت؟

1- (1)إنّ للّه تبارک و تعالی عند فطر کلّ لیله من شهر رمضان عتقاء من النار لایعلم عددهم إلاّ اللّه هو فی علم الغیب عنده فإذا کان آخر لیله منه أعتق فیها مثل ما أعتق فی جمیعه، فقام إلیه رجل من همدان فقال:

سپس فرمود: «ای روزه دار! با تلاوت قرآن در شب و روز (ماه رمضان) به خدای خود تقرّب بجوی. همانا کتاب خدا در روز قیامت برای اهل خود شفاعت می کند و شفاعت او پذیرفته می شود و مردم درجات بهشت را با تلاوت قرآن به دست می آورند. ای روزه دار! بشارت باد تو را! همانا تو در ماه صیام هستی و روزه بر تو واجب گردیده است. و نَفَس تو (که روزه دار هستی) در این ماه تسبیح خداوند است و خواب تو در این ماه عبادت است و عبادت تو مقبول است و گناهان تو بخشوده است ودعای تو مستجاب است و مناجات تو مورد عنایت و رحمت خداوند است.»

سپس فرمود: «همانا من از حبیب خود رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله شنیدم که می فرمود: خداوند هنگام افطار ماه رمضان عده ای را از آتش دوزخ آزاد می کند که عدد آنان را جز خدا کسی نمی داند و چون آخرین شب ماه رمضان می رسد در آن شب خداوند به اندازه ای که در همه ماه رمضان از آتش دوزخ آزاد نموده آزاد خواهد نمود.»

(1)پس مردی از اهل همدان برخاست و گفت: یاامیرالمؤمنین! از آنچه از حبیب خود رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله شنیده ای بیش از این بیان کن.

1- (1)یا أمیرالمؤمنین زدنا مما حدثک به حبیبک فی شهر رمضان فقال: نعم سمعت أخی و ابن عمّی رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله یقول: من صام شهر رمضان فحفظ فیه نفسه من المحارم: دخل الجنّه قال الهمدانی: یا أمیرالمؤمنین زدنا مما حدثک به أخوک و ابن عمّک فی شهر رمضان قال: نعم سمعت خلیلی رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله یقول: من صام رمضان ایمانا و احتسابا دخل الجنّه قال الهمدانی.

أمیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمود: «آری، شنیدم از برادر و پسرعمّ خود رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله که می فرمود: هرکس ماه رمضان را روزه بگیرد و در آن ماه خود رااز محارم الهی باز دارد داخل بهشت خواهد شد.»

(1)مرد همدانی گفت: بیش از این بگو! امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمود: «آری، شنیدم از خلیل خودم رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله که می فرمود: هرکس از روی ایمان و خلوص ماه رمضان را روزه بگیرد داخل بهشت خواهد شد.»

(2)مرد همدانی گفت: یا امیرالمؤمنین! بیش از این برای ما بگو! امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمود: «آری، شنیدم از سیّد اوّلین و آخرین - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله - که می فرمود: هرکس ماه رمضان را روزه بگیرد و در هیچ شبی از شب های آن باحرام افطار نکند داخل بهشت خواهد شد.»

مرد همدانی گفت: یا امیرالمؤمنین! بیش از این بگو! امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمود: «آری، شنیدم از افضل پیامبران و مرسلین و ملائکه مقرّبین که

1- (1)یا أمیرالمؤمنین زدنا ممّا حدّثک به خلیلک فی هذا الشهر فقال: نعم سمعت سیّدالأولین و الآخرین رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله یقول: من صام رمضان فلم یفطر فی شی ء من لیالیه علی حرام دخل الجنّه،

2- (2)فقال الهمدانی: یا أمیرالمؤمنین زدنا ممّا حدّثک به سیّدالاوّلین و الآخرین فی هذا الشهر فقال: نعم سمعت أفضل الأنبیاء والمرسلین و الملائکه المقرّبین یقول: انّ سیّد الوصیّین یقتل فی سیّد الشهور فقلت یا رسول اللّه و ما سیّد الشهور و من سیّد الوصیّین قال: أمّا سیّد الشهور فشهر رمضان و أمّا سیّد الوصیّین فانت یا علیّ فقلت یا رسول اللّه فإنّ ذلک لکائن؟ قال: ای و ربّی إنّه ینبعث أشقی أمّتی شقیق عاقر ناقه ثمود ثمّ یضربک ضربه علی فرقک تخضب منها لحیتک فأخذ الناس بالبکاء و النحیب فقطععليه‌السلام خطبته و نزل.

می فرمود: همانا سید اوصیا در سید ماه ها شهید خواهد شد. پس من گفتم: یا رسول اللّه! سیّد و آقای ماها و سیّد و آقای اوصیا کدام است؟ رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: امّا سیّد و آقای ماه ها ماه رمضان است و اما سید و آقای اوصیا تو هستی یا علی! پس من گفتم: یا رسول اللّه! آیا این خبر به وقوع می پیوندد؟ فرمود: آری، به خدا سوگند، چنین خواهد شد و شقی ترین امت من که همتای پی کننده ناقه صالحعليه‌السلام است حرکت خواهد نمود و ضربتی بر فرق تو خواهد زد که محاسن تو به خون سرت خضاب می شود.»

پس مردم شروع به گریه و ناله نمودند و امیرالمؤمنینعليه‌السلام خطبه خود را قطع نمود و از منبر پایین آمد.

نورانیّت ماه رمضان بین ماه های دیگر

(1)102- عبداللّه بن عامر، از پدر خود، از حضرت رضاعليه‌السلام نقل نموده

1- (1)102- حدّثنا الحسن بن أحمد بن ادریس عن أبیه عن عبداللّه بن عامر قال: حدّثنی أبی عن الرضاعليه‌السلام إنّه قال: إذا کان یوم القیامه زفّت الشهور إلی الحشر یقدمها شهر رمضان علیه من کلّ زینه حسنه فهو بین الشهور یومئذ کالقمر بین الکواکب فیقول اهل الجمع بعضهم لبعض: و ددنا لو عرفنا هذه الصور فینادی مناد من عنداللّه جل جلاله: یا معشر الخلائق هذه صور الشهور التی عدّتها عنداللّه إثنا عشر شهرا فی کتاب اللّه یوم خلق السموات و الأرض سیّدها و أفضلها شهر رمضان ابرزتها لتعرفوا فضل شهری علی سائر الشهور و لیشفع للصائمین من عبادی و إمائی و اشفّعه فیهم.

که فرمود: «هنگامی که قیامت برپا می گردد همه ماه ها به صورت زیبایی در محشر حاضر می شوند، در حالی که ماه مبارک رمضان با تمام زیبایی از جلو حرکت می کند و مانند ماه در میان ستارگان نورانیت دارد. پس اهل محشر می گویند: ای کاش می دانستیم این صورت های زیبا کیانند؟ پس ندایی از سوی پروردگار می رسد که: ای مردم! این صورت ماه هایی است که خداوند در قرآن آنان را از زمان خلقت آسمان ها و زمین دوازده ماه معرفی نموده است و با شرافت ترین و آقای همه آنها ماه مبارک رمضان است. من آنها را ظاهر نمودم تا شما فضیلت ماه من را (ماه رمضان را) برسایر ماه ها بدانید. و امروز او در حق روزه داران از بندگان من شفاعت می کند و من شفاعت او را می پذیرم.»

شرط قبولی نماز و زکات و روزه وحج

(1)103- عمار ساباطی می گوید: امام صادقعليه‌السلام فرمود: «چون روز قیامت فرا می رسد، نختسین چیزی که از بنده خدا پرسیده می شود

1- (1)103- حدّثنی محمّدبن موسی رحمه اللّه قال: حدّثنی عبداللّه بن جعفرالحمیری عن محمّدبن الحسین بن أبی الخطّاب عن الحسن بن محبوب عن هشام بن سالم عن عمار الساباطی عن أبی عبداللّهعليه‌السلام قال: أوّل ما یسئل عنه العبد اذا وقف بین یدی اللّه عزّوجلّ الصلوات المفروضات و عن الزکاه و عن الصیام المفروض و عن الحجّ و عن ولایتنا أهل البیت فان أقرّبولایتنا ثمّ مات علیها قبلت منه صلاته و صومه و زکاته وحجه فان لم یقر بولایتنا بین یدی اللّه عزّوجلّ لم یقبل منه شیئا من أعماله.

نمازهای واجب است، و سپس از زکات و از روزه واجب و از حج و از ولایت ما خاندان نبوت سؤال خواهد شد. پس اگر کسی با اقرار به ولایت ما از دنیا رفته باشد نماز و روزه و زکات و حج او پذیرفته می شود و اگر در پیشگاه خداوند به ولایت ما اقرار نکند هیچ کدام از اعمال او پذیرفته نمی شود.»

دعاهای مستجاب

(1)104- امام صادقعليه‌السلام ، از پدرانش، از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل می فرماید که آن حضرت فرمود: دعای چهار دسته از مردم مستجاب می گردد و درهای آسمان برای آنان گشوده می شود و دعایشان به عرش الهی می رسد:

1- دعای پدر در حق فرزند خود؛ 2- دعا و نفرین مظلوم در حق ظالم؛ 3- دعای معتمر (کسی که عمره به جا می آورد) تا وقتی که باز گردد؛ 4- دعای روزه دار تا وقتی که افطار کند.»

1- (1)104- حدّثنا محمّدبن الحسن بن أحمد بن الولید رضی اللّه عنه قال: حدّثنا محمّدبن الحسن الصفار عن محمّد بن الحسین بن أبی الخطاب عن علی بن النعمان عن عبداللّه بن طلحه النهدی عن جعفربن محمّد عن أبیه عن آبائهعليهم‌السلام قال: قال رسول اللّه صلّی للّه علیه و آله: أربعه لا تردّ لهم دعوه و تفتح لها أبواب السماء و تصیر إلی العرش، دعا الوالد لولده، و المظلوم علی من ظلمه و المعتمر حتّی یرجع و الصائم حتّی یفطر.

(1)105- سلیمان دیلمی می گوید: از امام صادقعليه‌السلام شنیدم که می فرمود: «زمستان، بهار (عبادت) مؤمن است که از شب های طولانی آن برای عبادت و از روزهای کوتاه آن برای روزه گرفتن استفاده می کند.»

(2)106- مفضّل می گوید: امام صادقعليه‌السلام فرمود: «اسلام بر پنج پایه و اساس بنا گردیده است: بر نماز و زکات و روزه و حج و ولایت امیرالمؤمنین و امامان از فرزندان آن حضرت صلوات اللّه علیهم اجمعین».