داستانهایی از اذکار و ختوم و ادعیه مجرب

نویسنده: احمد میرخلف زاده

تذکراین کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنینعليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام گردیده است

مقدمه

الحمد للّه ربّ العالمین والعاقبه لاهل التّقوی والیقین ، الصّلوه والسّلام علی اءشرف الانبیاء والمرسلین ، حبیب اله العالمین ابی القاسم محمّد ،صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم المعصومین ، الذین اذهب اللّه عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا ، سیّما حجّه بن الحسن العسکری روحی و ارواح العالمین له الفداء

قال رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لَیْسَ شَیْیٌ اَکرَمُ عِنْدَاللّهِ مِنَ الدُّعا

هیچ چیز نزد خدا گرامی تر از دعا نیست

دعا :آرامش روح می آورد ، روح و جسم را تزکیه و پاک می نماید ، روح واراده را تقویت می کند ، مشکلات و موانع را بر طرف می نماید ، شفای امراضِ صعب العلاج است ، رفع بلا و عذاب و نقمت و بد بختیها نموده و درهای رحمت و برکات حق را باز و مفتوح می نماید

دعا : افضل ترین عبادت است و انسان را به تکامل می رساند و ضعفها را جبران می کند ، آثار بسیار مؤ ثر و مهم دارد و دلهای مرده و مترلزل انسانها را آرامش می دهد و یکی از بهترین عوامل اطمینان قلب و آرامش خاطره است

دعا : روح را طاهر و تزکیه و پاکیزه می نماید ، صفای باطن می آورد ، چون بهترین عبادتهاست و عامل خود سازی است انسان ، قبل از دعا قلبی آکنده از اضطراب و دلی پر از اندوه و زبانی حاکی از آه و ناله دارد ، ولی وقتی رو بخدا می کند و نیازهایش را به درگاه حق مطرح می نماید ، قلبی مطمئن تر از همیشه برای زندگی می یابد

انسان ، بعداز دعا ، حالت عرفانی و روح سخنوری با خدا را می یابد ، چون ارتباط با خالق ، قلب را هدف دار می نماید و از گناهان دور می کند و به همین خاطر است که آثار تقوی در صورت داعیان حق جلوه گرتر است

دعا : بهترین عبادتی است که پیش از هر چیز انسان را به خدا نزدیک می کند و چون افضل است ، اثر معنوی بیشتری دارد

حضرت صادق آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرماید :

برشما باد به دعا کردن ، براستی هیچ عبادتی مثل دعا انسان را به خدا نزدیک تر نمی کند ه

دعا و نیایش با پرورگار :

به روح انسان عظمت می دهد ، قدرتش را افزون تر و ارادتش را قویت می نماید

او پهلوان نیرومند و پرقدرتی است که پنجه در پنجه مشکلات افکنده و کُنده زانوی آن را بخاک می مالد و از مقابل خود بر می دارد

دعا : شفای درد دردمندان والیتام بخش زخمداران ماءیوس از زندگیست ، علاج دردهای ناعلاج است ، دارو و درمان

و شفای دل ماءیوس است ، داروی شفا بخش دل نالان و امید دل ناامیدان است و داروی بزرگ عمومی برای شفای تمامی دردهاست که آن حضرت فرمودند :

بر تو باد که دعا کنی براستی که آن شفای هر درد است

دعا : بلاهای آسمانی و عذابهای زمینی را بر میدارد و بقول حضرت سجادیهعليه‌السلام که می فرماید :

دعابلای نازل شده و نازل نشد ه را دفع می کند

شکنجه و عذاب به توسط نیایش و دعا بر طرف می شود و در اثر رگبار دعاهای مخلصانه در رحمت بسوی خلق مفتوح و زندگی انسانها مملّو از نعمات و برکات الهی می گردد

بر اثر دعا چه کمبودها و ناداری ها و فقر و ضعفهای مادی و معنوی بر طرف می شود و چه رَحمات و برکاتِ واسعه ای بجای آنها قرار می گیرند

حضرت امیرالمؤ منین علیعليه‌السلام میفرماید : هیچوقت نعمتی از ملتی سلب نمی شود ، مگر بخاطر گناهانشان پس ای مردم نعمت خدا را به طاعت و عبادت و پیروی او حفظ کنید زیرا دعا سبب گشایش باب رحمت و چراغ قلوب زاهدان و آثار شوق عابدان است

خلاصه انسان معاصر باید حجابهای ظلمت و کدورت را بوسیله دعا بر طرف کند و زمزمه های سوزناک وجودش را به وسیله نیایش فرا خوانده و حل نماید کتاب حاضر داستانهایی از (آثار دعا) ختوم و اذکار و ادعیه های مجرب است که اندک تلاش در باب دعاها و ذکرها است ، تا مردم دینی و ولائی ما قوت ایمانشان با مطالعه حالات بعضی از دردمندان و گرفتاران و حاجتمندانی که به وسیله دعا و نیایش درمان و شفا یافته اند ، استوارتر و محکمتر و زیادتر گردد و از فیض عظمای آن بهرمند گردند انشاءاللّه در جلد دوم این کتاب بنام درمان و شفا با دعا که دعاها و ختوم و اذکار مؤ ثر را در آنجا بطور مفصل و کامل و موضوعی بیان نموده ایم و علاقه مندان می توانند به این کتاب مراجعه نمایند و از آن بهره مند گردند این مختصر را جهت شادی قلب امام زمان (عج اللّه تعالی فرجه شریف ) و رفع موانع ظهور آن حضرت و شادی روح امام عزیز و تمام شهدا ، علی الخصوص بردار شهیدم آشیخ احمد میرخلف زاده هدیه می نمایم تا شاید مورد دعای حضرت مهدی عج اللّه تعالی فرجه شریف قرار گیریم و به واسطه آن حضرت گرفتاری های مردم برطرف گردد ، انشاء اللّه التماس دعا

۲۱/۸/۱۳۷۸ سوم شعبان ۱۴۲۰ سالروز تولد سالار شهیدان حضرت اباعبد اللّه الحسینعليه‌السلام

کلب آستان حسینعليه‌السلام علی میرخلف زاده

شیرینی عسل

یک روز آقا رئیس اسلام ، خاتم الانبیاء ، محمّد مصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، با آقا امیرالمؤ منین علیعليه‌السلام ، در میان نخلستانها نشسته بودند که یک وقت سر و کله زنبورِ عسلی ظاهر شد ، و شروع کرد ، دور پیغمبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم چرخیدن

پیغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود :

یا علی ! می دانی این زنبور چه می گوید

حضرت علیعليه‌السلام فرمود : خیر

آقا رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

این زنبور امروز ما را مهمانی کرده و می گوید : یک مقدار عسل در فلان

محل گذاشته ام ، آقا امیرالمؤ منینعليه‌السلام را بفرستید ، تا آن را از آن محل بیاورد .آقا امیرالمؤ منین علیعليه‌السلام بلند شدند و آن عسل را از آن محل آوردند

حضرت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود :

ای زنبور ، غذای شما که از شکوفه گل تلخ است به چه علّتی آن شکوفه به عسل شیرین تبدیل می شود ؟

زنبور گفت : یا رسول اللّه ، شیرینی این عسل ، از برکت ذکر وجود مقدّس شما ، و (آل ) شماست ، چون هر وقت ، مقداری از شکوفه استفاده می کنیم ، همان لحظه به ما الهام می شود که سه بار بر شما صلوات بفرستیم

وقتی که می گوئیم : اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد به برکت صلوات بر شما ، عسل ما شیرین می شود(۱)

غذای مسموم در آنها اثر نکرد

وقتی که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وارد مدینه منوّره شدند و پرچم اسلام را بلند کردند ، شخصی به نام عبداللّه اُبَیْ که یکی از دشمنان سرسخت پیامبر اسلام بود بر آن حضرت حسد بُرد و می خواست حضرت را به قتل برساند عبداللّه ، حضرت و اصحاب حضرت را به منزلش دعوت کرد و غذای مسمومی را ترتیب داد

جبرئیل به رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خبر داد

همینکه غذا حاضر شد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

یا علی دعای پُرمنفعت را بر این غذا بخوان

علیعليه‌السلام دعا را خواندند

بِسْمِ اللّهِ الشّافی ، بِسْمِ اللّهِ الْکافی ، بِسْمِ اللّهِ الَّذی لایَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَی ءٌ وَ لا داءٌ فی الاْرْضِ وَ لا فی السَّماءِ وَ هُوَ السَّمیعُ العَلیمُ

وقتی دعا خوانده شد همه غذا را خوردند و سیر شدند و ضرری به آنها نرسید با صحت و سلامتی برخواستند و رفتند

وقتی که عبداللّه اُبی این صحنه را دید ، گمان کرد آشپز فراموش کرده سمّ را داخل غذا کرده باشد ، رفت وتمام رفقایش را جمع کرد و از غذا خوردند همه به جهنم رسیدند(۲)

گفتگوی دو شیطان در باره بسم اللّه

یک روز شیطان چاقی ، شیطان لاغری را ملاقات کرد

شیطان چاق ، از شیطان لاغر پرسید :

چرا تو اینقدر لاغر و ضعیف شده ای ؟

شیطان لاغر ، جواب داد :

من بر شخصی مسلّط و ماءمور شده ام که او را گمراه کنم ولی آن شخص در اوّل هر کار ، مانند : خوردن ، آشامیدن ، . ، زبانش به ذکر بسم اللّه الرحمن الرحیم گویا است ، از این رو از نفوذ در او ، و شرکت در کارهای او محروم هستم و همین سبب و موجب لاغری من شده است ، حال تو بگو بدانم ، چطور چاق شده ای ؟

شیطان چاق پاسخ داد :

چاقی من به خاطر آن است که شاد هستم ، زیرا بر شخص غافل و بی خبر و بی تفاوت مسلّط شده ام که در هیچ کاری بسم اللّه نمی گوید ، مثلا هنگام ورود و خروج و هنگام خوردن و نوشیدن . و در هر کاری ، آنچنان غافل و سرگرم است که اصلا به یاد خدا نیست(۳)

پس ای مؤ منین در اول هر کاری بسم اللّه الرحمن الرحیم یادتان نرود زیرا با گفتن بسم اللّه شیطان از شما دور میشود

شفای امراض

مردی از دوستان و مُحبّین و ارادتمندان آقا حضرت امام صادق آل محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به محضر مقدّس و مبارک آن حضرت شرف یاب شد ، در حالیکه مریض و دردمند بود ، و از مرضش رنج می برد

آقا حضرت صادقعليه‌السلام فرمود :

چی شده ، چرا رنگت پریده ؟

گفت : آقاجان ، فدایت شوم ، یک ماه است که سخت مریض و بیمار و دردمند و ناراحتم و تب از من دور نمی شود و مرا رها نمی کند

هرچه پیش دکتر و طبیب و پزشک رفتم ، و آنچه را که دستور دادند ، و نسخه نوشتند و ویزیت دادند ، پیچیده ام و انجام داده ام ، ولی نتیجه ندیده ام ، بهره و سود و خوبی و فایده ای نداشته

آقاجون دستم به دامنت ، کمکم کن ، ما بیچاره ها کسی را جز شما نداریم

یک دعایی یا ثنایی یا دوایی به ما عنایت کنید تا خوب شوم

آقا حضرت صادقعليه‌السلام ، فرمود :

یقه پیراهنت را باز کن وسرت را در آن فرو کن و بعد از اذان و اقامه هفت بار سوره حمد را بخوان و به خودت فوت کن ، انشاء اللّه خوب می شوی

آن مرد می گوید : همینکه دستور فرزند زهراعليها‌السلام را انجام دادم ، گویا آب روی آتش بود ، مثل اینکه مرا به طناب بسته باشند و بعد باز کرده باشند و رهایم کنند ، همینطور من هم از درد و ناراحتی و رنج آزاد شدم(۴)

داروی ناتوانی در دنیا و آخرت

حضرت امام محمّد باقرعليه‌السلام فرمودند :

یک روز شبیه هذلی محضر مقدس (حضرت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) مشرّف شد و گفت :

یا رسول اللّه ، من پیر شده ام و قوه بدنیم مرا به یک سری اعمالی از قبیل نماز و روزه و حج و جهاد . که قبلا بر آن مداومت داشتم و انجام می دادم ، یاری نمی دهد و الان هم توانایی بر آن اعمال را ندارم ، از شما خواهش می کنم که عملی سبک و حدیثی پربار و آسان به من بیاموزید که بتوانم آن را انجام دهم و خداوند متعال هم مرا از منبع فیض خودش بهرمند سازد

حضرت فرمود :ای مرد ، خواسته خود را تکرار کن ؟

هذلی خواسته خود را سه مرتبه اعاده نمود

حضرت فرمود :

هیچ درخت و کلوخی در اطراف تو نماند ، مگر از ترحم بر خواسته تو گریست

پس هر وقت از نماز صبح فارغ شدی ده مرتبه بگو :

سُبْحانَ اللّهِ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِه ، وَ لاحَوْلَ وَ لاقُوَهَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلیِّ الْعَظیم

خداوند متعالی بواسطه این دعا تو را عافیت می دهد و به برکت این ختم تو را از کوری و دیوانگی و خوره و پیسی و پریشانی و کند ذهنی و خرفتی نجات می دهد

شبیه هذلی گفت :

یا رسول اللّه ؛ این ذکری را که فرمودید؛ برای دنیای من بود ، لطفا برای آخرتم هم نسخه ای بفرمائید تااز آن هم بهرمند گردم

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود :

بعد از هر نماز بگو :

اَللّهُمَّ اهْدِنی مِنْ عِنْدِکَ وَ اَفِضْ عَلَیّ مِنْ فَضْلِکَ وَ اَنْشُرْ عَلَیَّ مِنْ رَحْمَتِکَ وَ اَنْزِلْ عَلَیَّ مِنْ بَرَکاتِکَ

اگر بر این ادعیه مواظبت کردی و عمدا آن را تادم مرگ ترک نکردی ، وقتی که قیامت شود و به صحرای محشر وارد شوی ، هشت در بهشت برای تو باز می شود ، و از هر دری که خواستی می توانی داخل شوی(۵)

داروی بیماری و تنگ دستی

مردی محضر مقدّس حضرت رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مشرف شد و از بیماری و تنگدستی خودش به آن حضرت شکایت کرد

آن حضرت به او فرمودند : بعد از نمازهای واجبت بگو :

تَوَکَلْتُ عَلَی الْحَیِّ الَّذی لایَمُوتُ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ الذَّی لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَهً وَ لا وَلَدا وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیُّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِرْهُ تَکْبیرا

من به این ختم عمل کردم ، هیچ شدّت و سختی به طرف من نیآمد مگر اینکه جبرئیل برای من متمثل می شد و می فرمود : این دعا را بخوان و من می خواندم و آن شدائد از من بر طرف می شد(۶)

مونس

مردی خدمت با سعادت آقا (حضرت امام جعفر صادقعليه‌السلام )

شرفیاب شد و گفت :

ای مولای من ، سِنَّم بالا رفته و خویشانمُ مرده اند و مونسی ندارم و می ترسم که من هم بمیرم چه کنم ؟

حضرت فرمودند :

برادران مؤ من و صالح برای انس گرفتن بهتر هستند از قوم و خویشان اگر طول عمر خود و خویشان و دوستان را می خواهی این دعا را بعد از هر نمازی بخوان :

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، اَللّهُمَّ اِنَّ رَسُولَکَ الصّادِقَ الْمُصَدَّقَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ الِهِ قالَ اِنَّکَ قُلْتَ ما تَرَدَّدْتُ فی شَئٍ اَنَا فاعِلُهُ کَتَرَدُّدی فی قَبْضِ رُوحِ عَبْدِیَ الْمُؤ مِنِ یَکْرَهُ الْمَوتَ وَ اَکْرَهُ مَسائَلَهُ ، اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیّکَ الْفَرَجَ وَ الْعافِیَهَ وَ النَّصْرَ وَ لا تَسُؤْنی فی نَفْسی وَ لا فی اَحَدٍ مِنْ اَحِبَّتی

و اگر خواستی یکی از دوستان خود را نام ببر و بگو :

وَلافی فُلانٍ وَ لافی فُلانٍ

راوی گفت : چون بر این دعا مداومت کردم ، اینقدر عمرم زیاد شد که از زندگی ملول شدم

این دعا بقدری معتبر است که در تمام کتب دعا نقل شده(۷)

کار بسته شده

مردی خدمت با سعادت آقا حضرت امام موسی کاظمعليه‌السلام شرف یاب شد و از مشکلات کاری به آقا شکایت کرد که : آقا جان کار من بسته شده و به هر کاری که متوجه می شوم و دست میزنم ، سودی نمی کنم و به هر حاجتی رو می آورم آن حاجتم روا نمی شود ، چه کنم ؟ !

حضرت موسی بن جعفرعليه‌السلام فرمودند :

بعد از نماز صبح ده مرتبه بگو :

سُبْحانَ اللّهِ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْئَلُهُ مِنْ فَضْلِهِ

راوی گفت : چند صباحی بر این دعا مداومت کردم ، جمعی از هم محلی هایم نزد من آمدند و گفتند :

مردی از اقوام شما مرده و غیر از تو وارث دیگری ندارد(۸)

خلاصه : به مال زیادی رسیدم و تا بحال بی نیاز هستم

دعای خیر دنیا و آخرت

مردی بنام هلقام محضر مقدس حضرت موسی بن جعفرعليه‌السلام مشرف شده و عرضکرد : یا بن رسول اللّه ، دعایی به من یاد بدهید که برای دنیا و آخرتم جامع و آسان باشد

حضرت به آن مرد فرمود :

هر کسی بعد از نماز صبح ، تا وقت طلوع آفتاب این دعا را مداومت کند ، خیر دنیا و آخرت به او خواهد رسید

سُبْحانَ اللّهِ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْئَلُهُ مِنْ فَضْلِهِ

آن مرد گفت : از آن روزی که این ختم را شروع کردم و

مداومت برآن نمودم ، حالم خوب شد و از زندگیم لذّت بردم و

گرفتار چیزی نشدم مگر به برکت این ذکر احوالاتم نکو گشت(۹)

پریشانی ومریضی

مردی به حضرت رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از تنگدستی و پریشانی و بیماری خود شکایت کرد

حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود :

هر کس هر صبح و شب ، ده مرتبه این دعا را بخواند و بر آن مداومت داشته باشد ، تنگدستی و پریشانی و مریضی او بر طرف خواهد شد

لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّهِ ، تَوَکَّلْتُ عَلَی الْحَیِّ الَّذی لا یَمُوتُ وَ الْحَمْدُلِلّهِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَهً وَ لا وَ وَلَداً وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِّیٌ مَنَ الذُّلِ وَ کَبِّرْهُ تَکْبیراً

آن مرد می گوید : من سه روز بر این ختم مداومت کردم ، حالم صحیح و سالم شد و ثروتمند شدم و پریشانیم رفع گردید(۱۰)

داروی علیلی

مردی به محضر مقدس حضرت صادق آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شر فیاب شد و از مریضی همسرش به حضرت شکایت کرد و گفت :

آقاجان ، قربانت گردم ، اُمّ وَلَدی دارم که علیل است ،

هر چه دکتر و طبیب گفته انجام داده ام ولی علت او خوب نشده چه کنم ؟ !

حضرت به آن مرد فرمود :

بعد از هر نماز واجبت در سجده شکر این ذکر را بگو :

یا رَؤُفُ یا رَحیمُ یا رَبِّ یا سَیِّدی

سپس حاجت خود را بطلب ، انشاءاللّه آن مرض از او دفع خواهد شد راوی می گوید : چون بر آن ختم مداومت کردم ، علت و مرضِ همسرم بر طرف شد(۱۱)

بنده در سجده

حضرت صادقعليه‌السلام فرمود :

هر گاه بنده ای در سجده سه مرتبه بگوید :

یا اَللّهُ یا رَباهُ یا سَیِّداهُ

خداوند کریم در جواب او می فرماید :

لبیک ، ای بنده من ، حاجتِ خودت را از من بخواه ، تا به تو عنایت کنم و هر کس در سجده آنقدر بگوید :

یا رَبّاهُ یا سَیِّداهُ تانفسش قطع شود ، حضرت حق تعالی می فرماید :

حاجت خودت را طلب کن ، ای بنده من(۱۲)

بیماری طولانی

حضرت صادق آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود :

مردی از انصار چند روز خدمت حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نیامد

بعد از چند روز که خدمت حضرت شرفیاب شد ، حضرت احوال او را پرسید و فرمود :

چرا چند روز است که غایب هستی و نزد ما نمی آیی ؟ !

عرض کرد : آقاجان فدای شما بشوم ، چند وقت است که دستم تنگ شده و بیماریم طول کشیده

حضرت فرمود : می خواهی به تو دعایی یاد بدهم که وقتی که فقیر و بیمارشدی ، فقر وبیماریت از تو بر طرف شود ؟ !

گفت : بله ، یا رسول اللّه چه از این بهتر حضرت فرمود :

هر صبح و شب این دعا را بخوان :

لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّهِ ، تَوَکَّلْتُ عَلَی الْحَیِّ الَّذی لا یَمُوتُ وَ الْحَمْدُلِلّهِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِّیٌ مَنَ الذُّلِ وَ کَبِّرْهُ تَکْبیراً

می گوید : چون بر آن مداومت کردم احوالاتم نکو گشت ، و حالم بهتر شد(۱۳)

به تعداد رگهای بدنت

مرحوم قطب راوندیرضي‌الله‌عنه روایت کرده است که : بنی اسرائیل عابدی بود که سالها حق تعالی را عبادت می کرد روزی دعا کرد که : پروردگار را می خواهم حال خودم را نزد تو بدانم ، کدامین عمل هایم را پسندیدی ، تا همیشه آن عمل را انجام دهم ، واِلاّ پیش از مرگم توبه کنم ؟ !

حضرت حق تعالی ، ملکی را نزد آن عابد فرستاد و فرمود : تو پیش خدا هیچ عمل خیری ندارد

گفت : خدایا ، پس عبادتهای من چه شد ؟ ! ملک فرمود : هر وقت عمل خیری انجام میدادی به مردم خبر میدادی ، و می خواستی مردم به تو بگویند :

چه آدم خوبی هستی و به نیکی از تو یاد کنند خُب ، حالا ثوابت را گرفتی ، آیا برای عملت راضی شدی ؟

این حرف برای عابد خیلی گران آمد و محزون و ناراحت شد ، و صدایش به ناله بلند گردید

ملک بار دیگر آمد و فرمود :

حق تعالی می فرماید :

الحال خود را از من بخر ، و هر روز به تعداد رگهای بدنت تصدق بده

عابد گفت : خدایا چطوری من که چیزی ندارم ؟ ! فرمود : هر روز سیصد و شصت مرتبه ، به تعداد رگهای بدنت بگو :

سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لااِلهَ اِلا اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَر وَ لاحَوْلَ وَ لاقُوَهَ اِلاّ بِااللّهِ

عابد گفت : خدایا اگر این طور است ، زیادتر بفرما ؟ !

فرمود : اگر زیادتر بگویی ثوابت بیشتر است(۱۴)

فضیلتهای این نماز

یک روز مردی بادیه نشین و صحرایی خدمت با کرامت حضرت رسالت پناهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مشرف شد و گفت :

پدر و مادرم فدای شما باد ، ای رسول خدا ، ما در بادیه و بیابان هستیم و از مدینه دوریم و نمی توانیم هر جمعه به نماز جمعه حاضر شویم ، از شما خواهشی دارم که به من عملی تعلیم کنید که وقتی که آن را بجا آوردم فضیلت نماز جمعه را در یابم و وقتی که به اهل و قبیله ام برگشتم آن را به آنها بیاموزم

حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

وقتی که روز بر آمد ، دو رکعت نماز بخوان ، در رکعت اول بعد از حمد هفت مرتبه قل اعوذ برب الفلق بخوان و در رکعت دوم بعد از حمد هفت مرتبه قل اعوذ برب الناس را بخوان و بعد از سلام هفت مرتبه آیه الکرسی بخوان ، سپس برخیز و هشت رکعت دیگر بخوان به دو سلام و بعد بنشین

بعد از هر دو رکعت از آن تشهد را بخوان و سلام نمازت رانگو و چون چهار رکعت دیگر را تمام کردی سلام نمازت رابگو و چهار رکعت دیگر هم به همین نحو بجا آور و در هر رکعتی ، سوره حمد یک مرتبه و اذاجانصراللّه یک مرتبه و قل هواللّه احد بیست و پنج مرتبه و چون از تشهد و سلام فارغ شدی ، این دعا را هفت مرتبه بخوان : یا حَیُّ یا قَیُّومُ ، یا ذَالْجَلالِ وَ الاِْکْرامِ یا اِلهَ اَلاَْوَّلینَ وَ الاَّْخِرینَ ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ ، یا رَحْمنَ الدُّنْیا وَ الاْخِرَهِ وَ رَحیمَهُما ، یارَبِّ یارَبِّ یارَبِّ یارَبِّ یارَبِّ یارَبِّ ، یااَللّهُ یااَللّهُ یااَللّهُ یااَللّهُ یااَللّهُ یااَللّهُ ، صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَ اغْفِرلی

پس حاجت خودت را بگو بعد هفتاد مرتبه بگو :لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلیِّ الْعَظیمِ ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعَرْشِ الْکَریمِ

به حق آن خداوندی که مرا به صدق و راستی فرستاد ، سوگند می خورم

که هر مؤ من و مؤ منه ای که این نماز را در روز جمعه بجا آورد ، من برای او بهشت را ضامن هستم

و از جانمازش برنخیزد مگر اینکه خداوند متعال ، تمام گناهان او و گناهان پدر و مادرش را بیاموزد و حضرت حق تعالی ، به خاطر آن نمازهایی را که انجام داده ، برای او ثواب شهرهای مسلمانان را بنوسید

و برای او اجر کسی است که در مشرق و مغرب عالم روزه گرفته و نماز خوانده و حق تعالی ، آنچه را که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشیده به او عنایت می فرماید(۱۵)

رحم بر مرده ها

حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

برمیت سخت تر از شب اول قبر نمی گذرد ، پس برمردهای خودتان رحم کنید و صدقه برای آنها بدهید ، و اگر چیزی پیدا نکردید که صدقه بدهید ، یکی از شماها دو رکعت نماز برای او بخواند که در رکعت اول آن سوره حمد یک مرتبه و اَلهیکُم التَّکاثُر ده مرتبه و بعد از سلام بگو :

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمِّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ ابْعَثْ ثَوابَها اِلی قَبْرِ ذلِکَ الْمَیِّتِ فُلانِ بْنِ فُلان (اسم مرده را می بری )

حضرت حق سبحانه و تعالی ، (بواسطه این عمل ) همان ساعت هزار ملک که با هرملک جامه و حله ای است را به سوی قبر آن میت می فرستد ، و تنگی قبر بر آن مرده تا روز نفخه صور (قیامت ) وسیع خواهد شد

و خداوند متعال به خواننده این نماز به تعداد آنچه که آفتاب بر او طلوع کرده حسنات خواهد بخشید ، و چهل درجه بالا به او عنایت خواهد کرد

(البته این نماز را بطور دیگر هم روایت کرده اند که دو رکعت است ، در رکعت اول بعد از حمد آیه الکرسی

یکمرتبه و توحید دو مرتبه بخواند )(۱۶)

حدیث نفس

حضرت صادق آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود :

برای هر مؤ منی چهل روز نمی گذرد ، مگر اینکه گرفتار حدیث نفس می شود پس هر وقت حدیث نفس بر کسی عارض شد ، دو رکعت نماز بجا آورد و از شّر آن به خدا پناه ببرد

چون یک روز حضرت آدمعليه‌السلام از حدیث نفس به خداوند عزوجل شکایت کرد

حضرت جبرئیلعليه‌السلام نازل شد و فرمود : بگو : لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّهِ

حضرت آدمعليه‌السلام تا این ذکر را فرمود ، حدیث نفس او بر طرف شد(۱۷)

وسوسه

حضرت امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند :

یک روز مردی محضر مقدس آقا حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مشرف شد از وسوسه حدیث نفس و قرضی که برای او سنگین شده بود و از فقر و درویشی به آن حضرت شکایت کرد

حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به او فرمودند :

این ذکر را همیشه تکرار کن و بگو : تَوَکَّلْتُ عَلَی الْحَیِّ الَّذی لایَمُوتُ وَ الْحَمْدُلِلّ هِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیُّ مَنَ الذُّلِ وَ کَبِّرْهُ تَکْبیراً

آن مرد رفت .چند روزی نگذشته بود که دوباره خدمت حضرت آمد و گفت : یا رسول اللّه ( عجب ذکری به من عنایت کردی ، دستت درد نکند) ، خداوند متعال به برکت این ذکر ، وسوسه را از من دور کرد وقرض مرا ادا نمود و مرا از درویشی و فقر نجات داد و توانگر فرمود(۱۸)

قرض و ستم

مردی خدمت با شرافت حضرت صادق آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شرفیاب شد و از قرض و ستم سلطان به آن حضرت شکایت کرد و گفت :

اِی آقای من ، اطرافم را قرض احاطه کرده و سلطانی هم هست که به من ظلم می کند ، اگر دعایی دارید به من بیآموزید تا به وسیله آن دعا ، غنیمتی ، گنجی ، زیرخاکی ، چیزی پیدا کنم و قرضهایم را اداء کنم و ستم سلطان را هم با آن باز دارم ؟ !

حضرت فرمود :

وقتی که شب شد ، دو رکعت نماز بخوان ، که در رکعت اول آن : بعد از حمد آیه الکرسی باشد و در رکعت دوم : بعد از حمد ، آخر سوره حشر را بخوان( لَوْ اَنْزَلْنا هذَا الْقُرآنَ عَلی جَبَلٍ )

را تا آخر سوره بجا آور(۱۹)

بعد قرآن را بر سرت بگذار و بگو :

بِحَقِّ هَذَا الْقُرْانِ وَ بِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤ مُنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ

و بعد ده مرتبه بگو :

بِکَ یا اَللّهُ

و بعد ده مرتبه ، یا مُحَمَّدُ

و بعد ده مرتبه ، یا عَلِیُّ

و بعد ده مرتبه ، یا فاطِمَهُ

و بعد ده مرتبه ، یا حَسَنُ

و بعد ده مرتبه ، یا حُسِیْنُ

و بعد ده مرتبه ، یا عَلِّی بْنَ الْحُسَیْنِ

و بعد ده مرتبه ، یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیّ

و بعد ده مرتبه ، یا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ

و بعد ده مرتبه ، یا مُوسَی بْنَ جَعْفَرٍ

و بعد ده مرتبه ، یا عَلِّی بْنِ مُوسی

و بعد ده مرتبه ، یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلی

و بعد ده مرتبه ، یا عَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ

و بعد ده مرتبه ، یا حَسَن بْنَ عَلی

و بعد ده مرتبه ، بِالْحُجَّهِ

بعد حاجت خود را از خداوند متعال بخواه

راوی گفت : آن مرد رفت و بعد از یک مدتی آمد ، در حالیکه قرضهایش را اداء کرده بود و امر سلطانش اصلاح شده بود و مالش زیاد گشته بود(۲۰)

هم ركابي حضرت علي عليه‌السلام با پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله در جنگ بدر

قريش نيرو و قواي خويش را براي جنگ با پيامبري كه در مدينه جامعه اي اسلامي بنيان نهاده بود و ستمگران را تهديد مي كرد، گرد آورد و هزار مرد جنگي و مسلّح را به مدينه روانه كرد.

اين در حالي بود كه سپاه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله چندان از قدرت نظامي چشمگير و قابل اعتنايي برخوردار نبود.

هر دو سپاه در منطقه اي به نام بدر رو در روي يكديگر ايستادند.

در سيزدهمين روز از ماه مبارك رمضان سال نخست هجري، نبرد ميان دو سپاه با جنگ تن به تن آغاز شد.

درميان سپاه قريش سه تن ازدليرمردان آنان به نام هاي شيبه بن ربيعه و عتبه بن ربيعه و وليد بن ربيعه براي نبرد تن به تن بيرون آمده خواستار جنگ با همتايان خود از قريش شدند.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نيز عبيده بن حارث و حمزه بن عبدالمطّلب و عليعليه‌السلام را به رويارويي ايشان فرستاد.

عليعليه‌السلام به نبرد پرداخت تا آنكه وليد و شيبه را از پاي درآورد و در كشتن فرد ديگر نيز همكاري كرد.

بدين ترتيب، قريش دلاورترين مردان خود را از دست داد.

پس از مبارزه ديگري همچنين عليعليه‌السلام ، حنظلة بن ابي سفيان و عاص بن سعيد بن عاص و عدّه اي ديگر از دليرمردان مكّه را به خاك و خون نشاند و به خواست خداوند كفّار تار و مار و مسلمانان پيروز شدند.

هم ركابي حضرت علي عليه‌السلام با پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله در جنگ احد

سپاه قريش شكست خورده و اندوه زده درحالي كه دليران و پهلوانانش به خاك و خون غلتيده بودند به مكّه بازگشت.

بزرگان قريش خود را آماده نبرد ديگري مي كردند تا با پيروزي در آن ننگ و ذلّتي را كه در ميدان بدر نصيب آنان شده بود پاك كنند و دعوت و مكتب پيامبر را از ميان بردارند.

عليعليه‌السلام اين غزوه را چنين توصيف مي نمايد: مكّيان يكپارچه به طرف ما روانه شدند.

آنان قبايل ديگر قريش را براي نبرد با ما تشويق و جمع كرده بودند و در صدد گرفتن انتقام خون مشركاني بودند كه در روز بدر به دست مسلمانان كشته شده بودند.

جبرئيل بر پيامبر فرود آمد وآن حضرت را از قصد مشركان آگاه كرد.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله نيز آهنگ حركت كرد و همراه با ياران خود در دامنه كوه اُحُد اردو زد.

مشركان به سوي ما پيش تاختند و يكپارچه برما يورش آوردند.

شماري از مسلمانان به شهادت رسيدند و گروهي نيز از ميدان گريختند.

من در كنار رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله باقي مانده بودم.

مهاجران و انصار به خانه هاي خود در مدينه بازگشتند و به مردم گفتند: پيامبر و يارانش كشته شدند.

آنگاه خداوند بزرگان مشركين را نابود كرد.

من پيش روي رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هفتاد و چند زخم بر داشتم كه از جمله اين زخم و آن زخم است.

آنگاه حضرت ردايش را افكند و دستش را بر زخم هايش كشيد.

هم ركابي حضرت علي عليه‌السلام با پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله در جنگ احزاب

پس از نبرد اُحُد، جنگ احزاب رخ داد.

بار ديگر قريش و اعراب از نوخود را براي نبرد با اسلام آماده كردند.

امام عليعليه‌السلام جريان اين جنگ را چنين بيان مي كند: قريش و اعراب ميان خود عهد كرده بودند كه از راه خود باز نگردند مگر آنكه رسول خدا را و ما، فرزندان عبدالمطّلب را بكشند آنان با تمام سلاح و تجهيزات و با اطمينان بسيار به سوي ما حركت كرده بودند.

جبرئيل بر پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شد و او را از تصميم كفّار آگاه كرد.

آنگاه پيامبر خندقي به گرد خود و يارانش از مهاجران و انصار حفركرد.

قريش پيش آمدند و در پشت خندق اردو زده ما را محاصره كردند.

كفّار خود را نيرومند و ما را ضعيف مي پنداشتند.

نعره مي كشيدند و شمشيرهايشان مي درخشيد.

رسول خدا آنان را به سوي خدا مي خواند و به خويشاوندي و قرابتي كه ميان او و آنان بود، سوگند مي داد.

امّا آنان از پذيرش دعوتش سرباز مي زدند و گفته هايش جز بر سركشي آنان نمي افزود.

تك سوار آنان و پهلوان عرب در آن روز عمرو بن عبدود نام داشت كه همچون شتري مست فرياد مي كشيد و هماورد مي طلبيد و رجز مي خواند.

گاه شمشيرش را تكان مي داد و گاه نيزه اش را به اهتزاز در مي آورد.

هيچ كس براي نبرد با او پيشقدم نمي شد و براي مبارزه با او طمع نمي كرد.

حميّتي نبود كه افراد را به جنگ با وي تحريك كند و هوشياري نبود كه آنان را به رويارويي با وي وادارد.

پس پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله مرا به جنگ با او برگزيد و به دست مباركش عمامه بر سرم پيچيد و اين شمشيرش را - با دست به ذوالفقار زد - به من داد.

من به استقبال عمرو بن عبدود شتافتم درحالي كه زنان مدينه مي گريستند و بر من غصّه مي خوردند.

آنگاه خداوند او را به دست من از پاي درآورد و عرب هيچ پهلوان و دلاوري جز او نداشت.

عمرو بر من اين ضربه را وارد ساخت (به جمجمه اش اشاره كرد).

خداوند، به واسطه زيركي و بينايي من، قريش و اعراب را تار و مار كرد.

آري اين همان ضربتي بود كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله آن را با عبادت ثقلين برابر كرد و حتّي بر آن ترجيح داد و فرمود: ضربت علي در روز خندق برتر از عبادت ثقلين است.(۴) ياران پيامبر بر اين ضربت كه آنان را از خطرناكترين حمله نظامي كه تمام مستكبران قريش و قبايل مشرك به همدستي يهود و منافقان برپاكرده بودند، نجات داد مباهات و از آن تمجيد مي كردند.

شيخ مفيد در ارشاد از قيس بن ربيع از ابوهارون سعدي نقل كرده است كه گفت: نزد حذيفه بن يمان رفتم و به او گفتم: ابوعبداللَّه! ما درباره فضايل و مناقب عليعليه‌السلام سخن مي گوييم حال آن كه بصريان مي گويند: شما درباره علي بيش از اندازه تعريف مي كنيد.

آيا تو درباره علي حديثي داري كه براي ما نقل كني؟ حذيفه گفت: ابوهارون! از من چه مي پرسي؟! سوگند به آنكه جانم به دست اوست اگر همه اعمال و كردار ياران پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله را از آن روزي كه آن حضرت به نبوّت مبعوث شد تا امروز، در يك كفّه ترازو بنهند و اعمال و كردار عليعليه‌السلام را به تنهايي در كفّه ديگر بگذارند، هر آينه كردار عليعليه‌السلام بر تمام كردارهاي آنان بچربد.

ربيعه گفت: اين سخني است كه بر آن نتوان تكيه كرد وآن را پذيرفت.

حذيفه پاسخ داد: اي فرومايه چسان پذيرفتني نيست؟ كجا بودند فلاني و فلاني و همه ياران محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله در آن روز كه عمرو بن عبدود هماورد مي طلبيد؟ جز علي همه حاضران از رويارويي با عمرو ترسيدند و باز ايستادند.

بلكه اين علي بود كه به جنگ او رفت و خداوند به دست علي عمرو را از پاي درآورد.

سوگند به آنكه جانم به دست اوست، پاداش كردار علي در آن روز از تمام اعمال ياران محمّد تا روز رستاخيز بزرگتر است.(۵)

بيعت رضوان

پس از جنگ خندق، پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به سوي مكّه رهسپار شد.

آن حضرت مي خواست حج عمره به جاي آورد.

در ركاب وي بسياري از مسلمانان حركت مي كردند.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، پرچم را به عليعليه‌السلام سپرد.

چون به بلندي هاي مكّه رسيدند، قريش از ورود او به شهر جلوگيري كردند اصحاب پيامبر در زيردرختي گرد آمدند و با وي تا سر حد مرگ پيمان بستند.

اين پيمان بعدها به نام بيعت رضوان خوانده شد.

برخي از مفسران مي گويند آيه زير به همين مناسبت فرود آمد:( لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحاً قَرِيباً ) (۶) .

«همانا خداوند از آن مؤمناني كه زير درخت با تو بيعت كردند خشنود شد وآنچه در دل هاي آنان بود دانست و بر آنان آرامش فرو فرستاد و به پيروزي نزديك آنان را پاداش داد.»

چون قريش آمادگي كامل مسلمانان را براي جنگ مشاهده كردند، خواستار صلح و سازش شدند.

يكي از بندهاي اين صلحنامه كه قريش بر انعقاد آن پاي مي فشردند و پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله آن را رد كرده بود، اين بود كه مي گفتند: محمّد! گروهي از فرزندان و برادران و بردگان ما به سوي تو گريخته اند.

آنان از دين چيزي نمي فهمند بلكه از مال و املاك، گريخته اند.

ايشان را به ما تحويل ده.

پيامبر پاسخ داد: اگر چنانكه مي گوييد آنان از دين چيزي نمي فهمند ما آگاهشان خواهيم كرد.

سپس افزود: گروه قريش! به عناد خود پايان دهيد وگرنه خداوند بر شما مردي را مأمور مي كند كه گردن هايتان را به شمشيرمي زند و خداوند قلب او را به ايمان آزموده است.

گفتند: او كيست؟ فرمود: او وصله كننده كفش است.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله در آن هنگام كفش خود را به علي داده بود تا آن را وصله زند.(۷)

بدين سان مي توان از ترس فراوان قريش و ديگر مشركان از نيروي عليعليه‌السلام آگاه شد.

علي شمشير الهي بود كه هيچ گاه كُند نمي شد و چونان تيري براي اسلام بود كه هيچ وقت به خطا نمي رفت.

هرگاه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، اسلام را در خطر مي ديد علي را به صحنه مي آورد و هرگاه دشمنان راه طغيان و سركشي پيشه مي كردند، به واسطه عليعليه‌السلام آنان را وحشت زده و هراسان مي ساخت.

فتح دژهاي خيبر توسط حضرت عليعليه‌السلام

فتح دژهاي خيبر يهود همواره در جزيرةالعرب خطر بزرگي، به شمار مي آمدند.

آنان در دژهايي كه در مكان هايي مناسب بنا مي كردند، سكني مي گزيدند.

يهود عهد خود را با پيامبر زيرپا نهادند و در جنگ احزاب همراه با مشركان برعليه مسلمانان وارد كار شدند.

چون مسلمانان، به سبب انعقاد پيمان صلح حديبيه از شرّ قريش آسوده خاطر شدند، پيامبر با يارانشان به طرف بزرگترين دژ يهوديان در خيبر حركت و آن را محاصره كردند.

پيامبر هر روز يكي از فرماندهان را براي فتح آن دژ مي فرستادند، امّا آنان ناكام بازمي گشتند.

ابن اسحاق روايت كرده است كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ابو بكر و سپس عمر را براي فتح دژ فرستادند امّا آنان كاري از پيش نبردند.

آن حضرت كسان ديگر را گسيل داشتند كه آنان هم نتوانستند قلعه رافتح كنند.

آنگاه بود كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله اين سخن معروف خود را فرمود: به خداي سوگند! فردا پرچم را به مردي خواهم داد كه خداو رسولش را دوست مي دارد و خدا و رسول هم او را دوست مي دارند.

هريك از مسلمانان آرزو مي كرد كه اي كاش اين كس خود او باشد! زيرا مي دانستند كه علي بن ابي طالب به درد چشم مبتلاست.

امّا فردا پيامبرصدا زد: علي كجاست؟ عليعليه‌السلام آمد درحالي كه چشمانش را از شدّت درد بسته بود.

پيامبر برچشمانش دست كشيد و خداوند درد آنها را برطرف كرد.

علي در حالي كه پرچم را بر دوش مي كشيد، عازم ميدان نبرد شد و با طلايه داران سپاه يهود جنگيد و پهلوان نام آور آنان به نام مرحب را با ضربه اي صاعقه وار از پاي درآورد.

شمشير آن حضرت، كلاه خود مرحب را شكافت و تا دندانهايش فرو رفت.

يهود با ديدن اين صحنه پشت به ميدان جنگ كردند و شكست خورده به سوي دژهايي كه امام علي آنها را فتح كرده بود، گريختند.

علي همچنين درِ بزرگ خيبر را از جاي كند و آن را سپر خود كرد.

اين يكي از نشانه هاي پيروزي الهي بود كه به دست امير مؤمنان عليعليه‌السلام تجلّي يافت.

جنگ حنين و فتح مكه

پس از بازگشت مسلمانان به مدينه و زيرپا نهادن مفاد صلحنامه حديبيه از سوي قريش، كه عليعليه‌السلام آن را به دست خود نوشته بود، پيامبرخود را آماده فتح مكّه كرد.

پيامبر در نظر داشت به ناگهان و بي خبر به مكّه حمله ببرد.

امّا يكي از سُست عنصراني كه به رايگان براي قريش جاسوسي مي كرد نامه اي به آنان نگاشت و ايشان را از قصد پيامبر آگاه كرد.

وي اين نامه را به همسرش سپرد تا آن را به مكّه برساند.

جبرئيل، پيامبر خدا را از اين ماجرا باخبر ساخت و آن حضرت هم علي و زبير را به تعقيب آن زن فرستاد.

چون علي و زبير به آن زن رسيدند، او را از ادامه حركت بازداشتند و از او درباره نامه پرسيدند.

زن جريان نامه را انكار كرد.

زبير مي خواست از راه خود بازگردد كه عليعليه‌السلام دست به شمشيرش برد و ترحّم زبير بر آن زن را بيجا دانست و گفت: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به ما خبر داده كه آن زن حامل نامه اي براي مكّيان است و آنگاه تو مي گويي كه او نامه اي باخود ندارد.

سپس رو به زن كرد و گفت: به خدا سوگند اگر نامه را نشان ندهي، تو را بازرسي خواهم كرد.

زن با شنيدن اين سخن، نامه را از ميان موهاي بافته شده اش بيرون آورد و به آن حضرت داد.

بدين گونه عليعليه‌السلام ، به فرمان رسول خدا، بر مخفي نگاه داشتن حركت پيامبر به مكّه كمك كرد.

لشكر پيامبر با ۱۲ هزار مرد جنگي به سوي مكّه رهسپار شد.

پيامبر پرچم را به علي داد كه چون به مكّه قدم نهاد فرمود: امروز، روز رحمت است.

آن حضرت در واقع بدين وسيله مي خواست مردم را از عفو عمومي كه بعد از اين پيامبر مي خواست اعلام كند، آگاه سازد.

پس از فتح مكّه پيامبر خطاب به مكّيان فرمود: برويد كه شما آزاد شدگانيد.

بت هايي كه در خانه كعبه بودند درهم شكسته شد، زيرا پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، علي را بر دوش گرفت و به وي فرمان داد تا بت هاي قريش را درهم بشكند.

علي نيز چنين كرد.

جنگ حُنين مكّه آنچنان آسان فتح شد كه هيچ كدام از مسلمانان آن را به خواب هم نمي ديدند.

از اين رو غرور به دل هاي آنان راه يافت.

شادي فتح مكّه ديري نپاييده بود كه خطر بزرگ ديگري به پيشواز آنان آمد.

رويارويي حضرت علي عليه‌السلام با قبايل هوازن و ثقيف

قبايل هوازن و ثقيف و هم پيمانان مشركشان، تمام نيرو و توان خود را براي هجوم به مسلمانان گرد آورده بودند.

آنان با سپاهي كه تعداد آن سه برابر سپاه مسلمانان بود به رويارويي پيامبر ويارانش آمده بودند.

چون پيامبر آهنگ رفتن به سوي دشمنان را كرد آنان با شناختي كه از ديار خود داشتند، در تنگناي كوهي كه سپاه اسلام بايد به ناگزير در وادي حنين، يكي از وادي هاي منطقه تهامه، از آن مي گذشتند كمين كردند.

يكي از كساني كه در اين نبرد حضور داشت آن را چنين توصيف كرده است: ما بدون ترس و واهمه به طرف مشركان مي رفتيم تا آنان را بگيريم غافل از اينكه پيش از اين مي بايست سلاح آنها را بگيريم.

بنابراين بدون ترس و بيم مي رفتيم كه ناگهان سپاهيان هوازن و ديگر همراهانشان از اعراب، يكپارچه از هر سو بر مسلمانان تاختند و عدّه بسياري از ما را كشتند و مجروح كردند.

هر دو طرف به يكديگرآويختند.

ترس و بيم بر مسلمانان سايه افكنده بود، به همين دليل ازاطراف پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله پراكنده گشتند در حاليكه پيامبر درجاي خود ثابت قدم ماند.

علي و عبّاس بن عبدالمطّلب و ابو سفيان بن حارث و اسامة بن زيد نيز در كنار آن حضرت باقي بودند.(۸) پيامبر ايستادگي مي كرد و دور و بر او را گروهي از جوانان بني هاشم وپيشتر از همه آنان علي بن ابي طالب گرفته بودند.

عليعليه‌السلام از رسول خدا حفاظت مي كرد و از راست و چپ ضربه مي زد.

هيچ كس به پيامبر نزديك نمي شد جز آن كه علي او را با شمشير مي زد.

در اين ميان عبّاس عموي پيامبر با صداي بلند و به فرمان پيامبر بانگ برداشت كه: اي صاحبان بيعت شجره و اي صاحبان بيعت رضوان از خدا و رسولش به كجا مي گريزيد؟! گروهي از مسلمانان، كه تعداد آنها حدوداً به صد تن مي رسيد، بازگشتند.

ناگهان جرول پرچمدار هوازن نمايان شد.

عدّه اي ازمردم به خاطر قدرت فوق العاده او، اطرافش را گرفته بودند.

عليعليه‌السلام به جنگ جرول شتافت و او را از پاي درآورد.

ترسي بزرگ در دل مخالفان پديد آمد.

همچنين عليعليه‌السلام چهل تن از دليرمردان سپاه مقابل رابه خاك و خون نشاند.

بدين ترتيب، مسلمانان دوباره رو به ميدان نبرد آوردند.

دوباره دو سپاه باهم درآميختند.

پيامبر مشتي از خاك بر گرفت و به عليعليه‌السلام داد.

آن حضرت نيز آن را بر چهره مشركان پاشيد وگفت: چهره هاتان زشت باد! چند ساعتي نبرد به سود مسلمانان در جريان بود تا آنجا كه كفّار از سرزمينشان گريختند و زنان و كودكان و اموال خويش را برجاي نهادند و امام عليعليه‌السلام آنچه از دشمن برجاي مانده بود با خود حمل كرد و همچون ديگر جنگ ها، پيروزي و سربلندي را به ارمغان آورد.

جانشين پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله

پيامبر به مدينه آمد.

در سال نهم هجري خبري به آن حضرت رسيد مبني بر آن كه روم سپاهي براي جنگ با كشور اسلامي فراهم كرده است.

پيامبر براي مقابله با آنان نيرويي گرد آورد.

اين جنگ اگر به وقوع مي پيوست، نخستين نبرد مسلمانان با كفّار در بيرون از جزيرةالعرب و طبعاً امپراتوري عظيم روم به شمار مي آمد.

موضعگيري حكيمانه و منطقي، آن بود كه پيامبر، امور اعراب را چنان سامان دهد كه اگر امكان برگشت براي او ميسّر نشد، حكومت اسلامي تحت اختيار فردي امين و درستكار باشد كه كشور را از شرّ تجاوزا ت بيگانگان وتوطئه هاي عوامل داخلي، كه در آن بُرهه از زمان كه اكثر مردم براي حفظ جان يا دستيابي به غنيمت هاي بسيار به اسلام گرويده بودند حفاظت كند.

بدين سان پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، علي را به جانشيني خود برگزيد.

امّا منافقان كه مترصّد چنين فرصتي بودند تا به قدرت دست اندازند يا در جزيرةالعرب خرابي به بار آورند شايعاتي ساختند مبني بر آن كه پيامبر، علي را در مدينه به جانشيني خود قرار داد زيرا دوست نمي داشت كه علي با او همسفر باشد.

با شنيدن اين شايعه عليعليه‌السلام شمشيرش را برداشت و در منقطه جرف به سپاه پيامبر پيوست و او را از گفتار منافقان آگاه كرد.

امّا پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به او فرمود: جز اين نيست كه من تو را برآنچه پشت سربنهاده ام، جانشين قراردادم.

كار مدينه جز با من يا با تو راست نمي آيد.

پس تو جانشين من درخاندانم و سرزمين هجرتم و قوم و خويشانم هستي.

آيا دوست نداري مقام تو نسبت به من همچون جايگاه هارون باشد نسبت به موسي جز آن كه پس از من پيامبري نخواهد بود.

چه بسا در پشت اين تصميم پيامبر، يعني جانشين كردن عليعليه‌السلام ، وتسليم امور كشور اسلامي به آن امام در غياب خود، حكمت هاي بسياري نهفته باشد.

آيا مگر علي وصّي آن حضرت نبود كه خداوند او را براي پيامبري برگزيد و آن حضرت از يوم الدار، هنگامي كه نزديكان وخويشانش را دعوت كرده بود، اين نكته را به مردم اعلان داشته بود.

بنابراين ناگزير مي بايست شرايطي براي گوشزد كردن اين نكته فراهم مي كرد.

آنچه اين قول را تأييد مي كند، روايتي است كه احمد در مسند خود پس از همين فرمايش پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله كه نقل شد، از قول آن حضرت آورده است كه فرمود: سزاوار نيست كه من بروم مگر آن كه تو جانشين من باشي.(۹)

اي كاش مي شد كه بدانيم چگونه پيامبر مدينه را ترك نمي كند مگر آن كه علي را به جانشيني خود بگمارد آنگاه دنيا را وداع گويد بدون آن كه علي را به جانشيني خود تعيين كرده باشد؟!

سخنان جاويدان

پس از فتح مكّه و نبرد حنين، همه ساكنان جزيرةالعرب به حكومت اللَّه گردن نهادند.

امّا تنها گروهي از اعراب كه جنگ و ستيز در خونشان بود و در منطقه اي نزديك به مدينه گرد آمدند و درنظر داشتند ناگهان بر آن شهر، هجوم آورند.

چون پيامبر از تصميم آنان مطلع شد در آغاز ابو بكر و سپس عمر و آنگاه عمرو بن عاص را براي مقابله با آنان روانه كرد.

امّا اين سه تن عقب نشيني و بازگشت را بر حمله ترجيح دادند.

زيرا ديدند كه اعراب در يك وادي به نام وادي الرمل كه بسيار صعب العبور و سنگلاخ بود، موضع گرفته اند.

سنگر مستحكم اعراب سبب شده بود كه تعدادي از مسلمانان جان خود را از دست دهند.

پيامبر همچنان كه عادت داشت در مشكلات از عليعليه‌السلام ياري بجويد، بار ديگر وي را به مقابله با اعراب در وادي الرمل برگزيد و فرماندهان پيش از وي را نيز تحت امر آن امام قرار داد.

علي به سوي اعراب درحركت شد.

روزها در جايي مخفي مي شد و شب ها به حركت خود ادامه مي داد.

چون نزديك ايشان رسيد، شبانه مواضع آنان را به محاصره درآورد و در آغاز صبح بر آنها يورش برد و بسياري از آنان را كشت وعدّه اي ديگر را به اسارت گرفت تا آنجا كه اعراب مجبور به تسليم شدند.

بامداد همان روز پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله با مسلمانان نماز صبح گزارد و در آن سوره اي خواند كه مسلمانان تا آن هنگام آن را نشنيده بودند.

اين سوره چنين بود: سوگند به اسباني كه نفس هايشان به شماره افتاد و در تاختن از سمّ ستوران بر سنگ آتش افروختند و تا صبحگاهان دشمنان را به غارت گرفتند و گرد و غبار برانگيختند و سپاه دشمن را درميان گرفتند.(۱۰)

چون مسلمانان از پيامبر درباره اين سوره پرسيدند، آن حضرت فرمود: علي بر دشمنان خدا چيره گشت و جبرئيل خبر پيروزي او را در اين شب به من داد.(۱۱) .

چون علي به مدينه بازگشت، پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله همراه با ديگر مسلمانان به پيشوازش آمدند.

علي به احترام پيامبر از اسب پياده شد امّا پيامبر به او فرمود: سوار شو كه خدا و رسولش هر دو از تو خشنودند.

آنگاه فرمود: اگر نمي ترسيدم كه گروه هايي از امّتم درباره تو چيزي را بگويند كه مسيحيان درباره عيسي گفتند، هرآينه سخني در حق تو مي گفتم كه برمردم نمي گذشتي مگر آن كه خاك زير پايت را بر مي گرفتند.

امام عليعليه‌السلام بدين گونه براي اسلام مانند شمشيري بود كه هيچ گاه كُند نمي شد.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هرجا كه خطري متوجّه رسالت مي ديد او را مأموريت مي داد.

همچنين بر حسب اخبار و روايات، علي از جانب پيامبر دو بار به يمن فرستاده شد و قبايل آن ديار و بخصوص قبايل هَمْدان، كه همواره از دوستداران امامعليه‌السلام بودند، به دست آن حضرت به اسلام تشرّف يافتند.

بيعت غدير خم

بيعت غدير خُم در سال دهم هجري، هنگامي كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله تصميم گرفت به مكّه رود وآخرين حج خود را، كه آن را حجةالوداع ناميده اند، به جاي آوردعليعليه‌السلام در يمن يا نجران بود.

پيامبر به علي نامه اي نوشت كه به حالت احرام به مكّه درآيد.

به پيامبر وحي شده بود كه ديگر از امّتش جدا خواهد شد و به سراي ديگر خواهد شتافت.

چون مسلمانان مراسم حج را به جاي آوردند و از مكّه بازگشتند، پيامبر در منطقه اي به نام غدير خُم كاروان را از رفتن بازداشت.

چون اين آيه بر او نازل گشته بود:( يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِن رَبِّكَ وَإِن لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ) .(۱۲) .

«اي پيامبر! آنچه را كه از پروردگارت بر تو فرود آمده تبليغ كن و اگر نكني رسالت خود را ابلاغ نكرده اي و خداوند تو را از مردم در امان مي دارد.»

سپس پيامبر درميان مردم براي سخنراني به پا خاست و در آغاز سخنانش فرمود: اي مردم دور نيست كه از جانب خدا فرا خوانده شوم پس او را پاسخ گويم، آنگاه افزود: من درميان شما دو چيز گرانبها برجاي مي گذارم، كتاب خدا و عترتم، اهل بيتم را.

پس بنگريد كه چگونه با آن دو رفتار مي كنيد.

اين دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا بر حوض بر من وارد شوند.

سپس دست علي را گرفت و بالا برد و فرمود: آيا من از خود مؤمنان نسبت به آنان اولي تر نيستم؟ مسلمانان گفتند: چرا اي رسول خدا! پس فرمود: هركس كه من مولاي اويم علي هم مولاي اوست.

خداوندا، با دوستداراو دوستي و با دشمن او دشمني فرماي.

آنگاه پيامبر، چادري به علي اختصاص داد و به مسلمانان فرمود كه دسته دسته بر علي وارد شوند و بر او به عنوان اميرالمؤمنين سلام گويند.

هريك از مسلمانان، حتّي كساني كه همسرانشان و يا زنان مسلمانان به همراه آنان بودند، فرمان پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله را گردن نهادند.

سپس خداوند تعالي بر پيامبرش آيه اي فرستاد كه بيانگر پايان وحي برآن حضرت بود:( الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِيناً ) (۱۳) .

«امروز دين شما را برايتان كامل كردم و نعمتم را بر شما تمام گرداندم و اسلام را به عنوان دين و آيين براي شما پسنديدم.»

خبر جانشين گرداندن علي توسّط پيامبر در همه جا پيچيد.

امّا پيامبر، كه آگاهترين كس به انديشه و نيت هاي اطرافيان خود بود، مي دانست كه بيشترين زمينه سازي را در اين باره بايد براي كساني انجام دهد كه پس از فتح مكّه به صفوف مسلمانان پيوسته اند.

او مي دانست كه بيشتر آنان ازعليعليه‌السلام به بهانه هاي دوران جاهليّت، طلبكار هستند، و رهبري آن امام را به آساني نمي پذيرند.

همچنين پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله از توطئه هايي كه در كشور براي دست اندازي به حكومت، پس از وي، در جريان بود به نيكي آگاهي داشت و خوب مي دانست قريشي كه اكنون به اسلام گرويده و قصد دارد از همين دين ابزاري جديد براي حكومت بر جزيرةالعرب فراهم آورد، در مركز اين توطئه جاي دارد.

از اين رو پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله از هر فرصتي استفاده مي كرد و ازجانشيني كه خداوند او را پس از وي براي رهبري انتخاب كرده بود سخن مي گفت و اعلام مي داشت كه آن جانشين، علي است.

هدف پيامبر آن بود كه دست كم اقليّت مؤمن و وفاداري كه با خدا و رسول خدا بودند در كنار امام نيز باقي بمانند و در زير پرچم رهبري وي گرد آيند و از خط مشي سالم و پاك براي امّت نگاهباني كنند و ميزاني براي حق و باطل و مقياسي صحيح براي حوادث آينده باشند.

بدين علّت است كه مي بينيم پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله حتّي تا واپسين دم حياتش دراين راه تلاش مي كند.