والدین

حدیث - ۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

العبدُ المطیعُ لوالدیهِ و لرّبه فی أعلی علّیین.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است.

«کنز العمّال، ج ۱۶، ص ۴۶۷»

حدیث - ۲

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنْ اَحْبَبْتَ اَنْ یَزیدَ اللّه فی عُمُرِکَ فَسُرَّ اَبَـوَیْکَ.

امام صادقعليه‌السلام : اگر دوست داری که خداوند عمرت را زیاد کند، پدر و مادرت را شاد کن.

«بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۸۱، ح ۸۴»

حدیث - ۳

قال الامام علیعليه‌السلام : مَنْ بَرَّ والدیهِ بَرَّهُ ولدُهُ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: کسی که به پدر و مادر خویش نیکی کند، فرزندان او نیز به او نیکی خواهند کرد.

«تصنیف غرر الحکم، ص ۴۰۷، ح ۹۳۴۱»

حدیث - ۴

قال الامام علیعليه‌السلام : برّ الوالدین أکبَرُ فریضةٍ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: بزرگترین تکلیف الهی نیکی کردن به پدر و مادر است.

«تصنیف غرر الحکم، ص ۴۰۷، ح ۹۳۳۹»

حدیث - ۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما وَلدٌ بارٌّ نَظَرَ الی أبویهِ الاّ کان له بکلّ نظْرَةٍ حجَّةً مبرورةً .

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر فرزند نیکوکاری که با مهربانی به پدر و مادر خویش نگاه کند، در مقابل هر نگاه، ثواب یک حجّ کامل مقبول به او داده می شود. سئوال کردند ای رسول خدا، حتّی اگر در هر روز صد مرتبه نگاه کند؟ فرمودند: آری خداوند بزرگتر و پاک تر است.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۷۳»

حدیث - ۶

عَن النبیِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یفتحُ ابوابُ السماءِ بالرَّحمةِ فی اَربعِ مواضِعَ عندَ نزولِ المطرِ و عندَ نَظَرِ الولدِ فی وجهِ الوالدینِ وعندَ فَتْحِ بابِ الکعبةِ و عندَ النکاحِ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: درهای آسمان رحمت الهی در چهار مورد گشوده می شود، هنگام آمدن باران، آنگاه که فرزند به صورت پدر و مادر خود نگاه کند و هنگام بازگشایی درب خانه خدا و هنگام ازدواج، کسی که دوست دارد خدا را پاک و مطهر ملاقات کند، باید به زناشویی بپردازد.

«بحار الأنوار, ج ۱۰۰، ص ۲۲۱»

حدیث - ۷

قال الامام علی بن الحسینعليه‌السلام : و امّا حقُّ امِّکَ: أن تعلَمَ أنَّها حمَلتکَ حیثُ لا یَحتَملُ أحدٌ أحداً و أعطَتکَ مِن ثَمرةِ قلبها ما لا یُعطی أحَدٌ أحداً .

امام سجادعليه‌السلام فرمودند: و امّا حق مادرت بر تو این است که بدانی! او تو را در درون خود حمل نمود در موقعی که هیچ کس توان حمل کسی را در آن موقعیت ندارد و از میوه دل و جانش به تو عطا کرد که هیچ کس این لطف را در حق دیگری نمی کند، با تمام اعضاء و جوارح خود از تو مراقبت نمود و بدون اینکه باکی از گرسنگی و تشنگی خود داشته باشد و متوجه آن گردد، تو را سیر نموده و به تو آب نوشاند، خود با کمترین لباس به سر برد و تو را پوشاند، در حرارت آفتاب نشست و تو را در سایه نهاد، به خاطر تو از خواب ناز چشم پوشانید و تو را از سرما و گرم محفوظ داشت تا برای او زنده بمانی، پس به درستی که توان و طاقت تشکر و قدررانی از او را نخواهی داشت، مگر با کمک و توفیق خداوند سبحان.

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۶»

حدیث - ۸

قال الامام علی بن الحسینعليه‌السلام : وَ اَمّا حقُّ أبیکَ فأن تعلَمَ أنَّهُ أصلکَ فأنک لولاه لم تَکُن، فَمهما رأیتَ من نفسِکَ ما یُعجِبکَ فاعلَم أن اباکَ أصلُ النّعمةِ عَلیکَ فیه...

امام سجادعليه‌السلام فرمودند: و امّا حق پدرت بر تو این است که: بدانی او اصل و ریشه توست، زیرا اگر او نبود تو نیز نبودی پس هر چه در وجود تو، تو را به شگفتی و خشنودی وا می دارد، بدان که پدرت منشاء و اساسِ آن نعمت است، پس خدای را حمد و سپاس گو و بر قدر و منزلتِ او شاکر باش.

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۶»

حدیث - ۹

قال الامام علی بن الحسینعليه‌السلام : جاءَ رجل الی النّبی فقال: یا رسول الله ما مِن عملٍ قبیح الاّ قَد عَمِلتهُ فهل لی توبة؟ فقال لَه .

امام سجادعليه‌السلام فرمودند: شخصی خدمت رسول خدا آمد و گفت: ای رسول خدا، من هیچ کار زشتی نمانده که انجام نداده باشم، آیا می توانم توبه کنم؟ رسول خدا فرمودند: آیا هیچ یک از پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم. رسول خدا فرمودند: برو به او نیکی کن (تا آمرزیده شوی). وقتی او راه افتاد، پیامبر فرمودند: کاش مادرش زنده بود. (یعنی اگر او زنده بود و به او نیکی می کرد، زودتر آمرزیده می شد.)

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۲»

حدیث - ۱۰

قال الامام الباقرعليه‌السلام : ثلاثٌ لم یجعلِ الله لأحدٍ فیهنَّ رُخصةً: أداءُ الامانَة و برّ الوالدینِ برَّین کانا أو فاجرین.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: خداوند سبحان در سه چیز به احدی اجازه ترک نداده است: ۱. ادای امانت به صاحبِ آن خواه نیکوکار باشد، خواه فاجر و گنهکار. ۲. وفای به عهد نسبت به هر کسی، نیکوکار باشد یا بدکار. ۳. نیکی به پدر و مادر خواه انسانهای خوب و نیکوکاری باشند، خواه گنهکار و اهل فجور.

«وسائل الشیعه، ج ۲۱، ص ۴۹۰»

حدیث - ۱۱

قال الامام الرّضاعليه‌السلام : سألَ رجلٌ رسولَ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما حقُّ الوالِدِ علی ولدهِ؟ قال: لا یسمیّهِ باسْمِهِ، و لا یمشی بین یدیهِ و لا یجلسُ قبلَهُ و لا یستَسِبُّ له.

امام رضاعليه‌السلام فرمودند: مردی از پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم سؤال کرد: حقّ پدر بر فرزند چیست؟ حضرت فرمودند: او را با نام صدا نکند، در راه رفتن از او جلو نیفتد، قبل از او ننشیند و کاری انجام ندهد که مردم پدرش را لعنت کرده و دشنام دهند.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۴۵»

حدیث - ۱۲

قال الامام الصّادقعليه‌السلام : بینا موسی بن عمران یُناجی عزّوجلّ اذ رأی رَجُلاً تحت عرش الله عزّوجلّ فقال: یا ربِّ .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هنگامی که حضرت موسیعليه‌السلام مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردی را دید که در سایه عرش الهی در ناز و نعمت است، عرض کرد: خدایا این کیست که عرش تو بر او سایه افکنده است؟ خداوند متعال فرمودند: او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و هرگز سخن چینی نمی کرد.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۶۵»

حدیث - ۱۳

سئل عن الامام الصّادقعليه‌السلام أی الاعمال أفضَلُ؟ قال: الصّلاةُ لِوَقتِها و برّ الوالدین و الجِهادُ فی سبیل اللهِ.

از امام صادقعليه‌السلام پرسیدند: برترین اعمال کدامند؟ امام فرمودند: نماز اوّل وقت، نیکی به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۵»

حدیث - ۱۴

قال الامام الرضاعليه‌السلام : انَّ اللهَ عزّوجلّ أمر بالشّکر لهُ و بالوالدین فمن لم یشکر والدیه لم یشکرُ الله.

امام رضاعليه‌السلام فرمودند: همانا خداوند عزّوجلّ به سپاسگذاری از خود و پدر و مادر فرمان داده است. پس کسی که از پدر و مادر خویش سپاسگذاری نکند، شکر خداوند را نیز به جا نیاورده است.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۷۷»

حدیث - ۱۵

قال الامام الرضاعليه‌السلام : برّ الوالدین واجبٌ و ان کان مُشرکین و لا طاعةُ لهما فی معصیة الخالق .

امام رضاعليه‌السلام فرمودند: نیکی به پدر و مادر واجب است اگر چه آنها مشرک باشند، البته در جائی که اطاعت از آنها موجب معصیت و نافرمانی پروردگار شود، نباید فرمانبرداری نمود.

«تفسیر صافی، ج ۲، ص ۳۷»

حدیث - ۱۶

قال الامام الصادقعليه‌السلام : مَنْ نَظَر الی أبَویه نَظَرَ ماقتٍ و هُما ظالمانِ لَهُ، لم یَقبَلِ اللهُ لَهُ صلاةً.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هر کس به پدر و مادرش از روی غضب نگاه کند حتی در حالی که آنها در حق او ظلم می کنند، خدا هیچ نمازی را از او قبول نمی نماید.

«اصول کافی، ج ۴، ص ۵۰»

حدیث - ۱۷

قال الامام الصّادقعليه‌السلام : جاءَ رجلٌ الی النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فقال یا رسول الله من أبَرُّ؟ قالَ: اُمُّکَ، قالَ: ثمَّ من: قال اُمُّکَ .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: شخصی خدمت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسید و گفت: ای رسول خدا به چه کسی نیکی کنم؟ حضرت فرمودند: به مادرت. گفت: بعد از او به چه کسی؟ حضرت فرمودند: به مادرت. گفت: سپس به چه کسی؟ حضرت فرمودند: به مادرت. باز پرسید: بعد از او به چه کسی؟ حضرت فرمودند: به پدرت.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۹۴»

حدیث - ۱۸

سئل ابا عبداللهعليه‌السلام عن قولِ الله:( وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ) فقال: ألاحسانُ أن تُحسِنَ صحبَتَهُما .

از امام صادقعليه‌السلام در مورد معنای آیه( وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ) پرسیدند، حضرت فرمودند: احسان به پدر و مادر این است که رفتارت را با آنها نیکو سازی و مجبورشان نکنی تا چیزی را که نیاز دارند از تو بخواهند.(یعنی قبل از اظهار نیاز درخواست آنها را برطرف کنی.)

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۷۹»

حدیث - ۱۹

قال الامام الصّادقعليه‌السلام : لا تملَأ عینیکَ من النَّظَرِ الیهما الاّ برحمةٍ و رقَّةٍ و لا ترفَع صوتکَ فوقَ أصواتِهِما و لا یَدیکَ فوق أیدیهما و لا تتقدَّم قُدّامهُما.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: چشمهایت را جز از روی دلسوزی و مهربانی به پدر و مادر خیره مکن و صدایت را بلندتر از صدای آنان نبر و دستهایت را بالاتر از دستهای آنان نیاور و جلوتر از آنان قدم بر مدار.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۷۹»

حدیث - ۲۰

قال الامام الصّادقعليه‌السلام : ما یمنَعُ الرّجل منکم أن یَبرَّ والدیه حییّن أو میّتین، یصلّی عنهما و یتصدّق عنهما و یحجَّ عنهما .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: چه چیز مانع شخص می شود که وقتی پدر و مادرش زنده یا مرده اند، به آنها نیکی کند، به این صورت که به نیّت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حجّ به جا آورد و روزه بگیرد، زیرا اگر چنین کند ثواب آنها به پدر و مادرش می رسد و به خود شخص هم همان قدر ثواب داده می شود، به علاوه خداوند متعال به واسطه کارهای نیک و نماز، خیر زیادی به او عطا می کند.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۴۶»

حدیث - ۲۱

قال الامام الصّادقعليه‌السلام : و منَ العُقوقِ أن ینظُرَ الرّجِلُ الی والدیه فَیُحدَّ النَّظر الیهما.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: از چیزهایی که موجب عاق شدن است، این است که انسان به پدر و مادر خویش تیز نگاه کند.(خیره شود)

«اصول کافی، ج ۴، ص ۵۰»

حدیث - ۲۲

قال الامام الصّادقعليه‌السلام : «عقُوقُ الوالدین مِن الکبائر لأنّ الله عزّوجلّ، جَعَل العاقَّ عَصیّاً شقیّاً.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: عاق پدر و مادر شدن از گناهان کبیره است، زیرا خداوند متعال عاقّ والدین را گناهکار شقّی شمرده است.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۷۴»

حدیث - ۲۳

قال الامام الصّادقعليه‌السلام : یَجبُ للوالدَین علی الوَلَدِ ثلاثةُ أشیاءَ: شکرهما علی کلّ حالٍ، و طاعتهما فیما یأمرانه و ینهیانه عنه فی غیر معصیة اللهِ و نصیحتهما فی السّر و العلانیة.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: پدر و مادر سه حق بر فرزند خویش دارند؛ ۱. در هر حال سپاس گذار و شاکر آنان باشد. ۲. در آنچه به آن امر و یا از آن نهی می کنند، مطیع آنان باشد، مگر اینکه موجب معصیت پروردگار شود. ۳. در آشکار و نهان، خیرخواه و دلسوز آنان باشد. «تحف العقول، ص ۲۳۸»

حدیث - ۲۴

قال ابو عبد اللهعليه‌السلام : یا میسر قد حضر اجلک غیر مرة و لا مرتین، کل ذلک یؤخر الله اجلک، لصلتک قرابتک، و ان کنت ترید ان یزاد فی عمرک فبر شیخیک یعنی ابویک.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: ای میسر (یکی از اصحاب حضرت) بارها اجل و مرگ تو فرا رسیده و هر بار خداوند آن را به خاطر صله رحم با خویشاوندانت به تاخیر انداخته است و اگر می‌خواهی خداوند عمر تو را زیاد کند، به پدر و مادرت نیکی کن.

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۴»

حدیث - ۲۵

قال الامام الصادقعليه‌السلام فی قَولِه تَعَالی: (وَ قُل لَهُمَا قَولاً کرِیما): إِن ضَرَبَاک فَقُل لَهُمَا غَفَرَ اللهُ لَکمَا.

امام صادقعليه‌السلام درباره آیه «و با آن دو به شایستگی سخن بگو» فرمودند: اگر تو را کتک زدند، بگو: خدا شما را بیامرزد.

«الکافی، ج ۲، ص ۱۵۸»

حدیث - ۲۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لا یَدخُلُ الجَنَّةَ عَاقٌّ وَلا مُدمِنُ خَمرٍ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: کسی که مورد عاق پدر و مادر باشد و نیز کسی که اهل میگساری باشد، وارد بهشت نخواهند شد.

«بحار الأنوار، ج ۲، ص ۱۱۷»

حدیث - ۲۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مِن حقّ الوالِدِ أن یَخشَعَ لَهُ عند الغَضَب.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: حقّ پدر بر فرزند این است که به هنگام غضب و خشم پدر، فرزند در مقابل او خاشع بوده و سر تسلیم فرود آورد.

«کنزالعمال، ح ۴۵۵۱۲»

حدیث - ۲۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَنْ أصبَحَ مُطیعاً للهِ فی الوالدین أصبح لَهُ بابانِ مفتوحان فی الجنّةِ و ان کان واحداً فواحداً.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: کسی که دستور الهی را در مورد پدر و مادر خویش اطاعت کند و دو درب از بهشت به رویش گشوده خواهد شد و اگر فرمان الهی را در مورد یکی از آنان انجام دهد، یک درب گشوده می شود.

«کنزالعمال، ج ۱۶، ص ۴۶۷»

حدیث - ۲۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَن أرضی والدَیهِ فَقد أرَضَی الله و مَن أسخَطَ والِدَیهِ فقَد أسخط الله.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس که پدر و مادرش را خشنود سازد حقیقتاً خدا را خشنود ساخته است و کسی که پدر و مادر خویش را به خشم آورد، خدا را به خشم آورده است.

«کنزالعمال، ج ۱۶، ص ۴۷۰»

حدیث - ۳۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یقالُ للعاقِّ : إعمل ما شئت فانّی لا أغفِرُ لکَ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: به کسی که عاق والدین شده (از طرف خدا) گفته می شود: هر کاری می خواهی انجام بده که دیگر تو را نمی بخشم.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۸۰»

حدیث - ۳۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : أربعةٌ لا یَنظُرُ اللهُ الیهم یومَ القیامةِ، عاقٌ و منّانٌ و مکذِّبٌ بالقدر و مُدمِنُ خَمرٍ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خداوند در روز قیامت به چهار گروه نظر رحمت نخواهد کرد: عاق والدین، انسانی که بعد از انجام کار خیر منّت می گذارد، منکر قضاء و قَدَر و شرابخوار.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۷۱»

حدیث - ۳۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اِیّاکم وَ عُقوقُ الوالدینِ، فانَّ ریح الجنَّةِ تُوجَدُ مِنْ مسیرَة ألف عامٍ و لا یَجدُها عاقٌ و لا قاطعُ رحمٍ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: بر حذر باشید از اینکه عاق والدین شوید، پس همانا با اینکه بوی بهشت از مسافت هزار سال به مشام می رسد، عاق والدین و کسی که قطع رحم کند بوی آن را احساس نخواهد کرد.

«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۶۲»

حدیث - ۳۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اَلصَّدَقَةُ عَلی وَجْهِها وَ بِرُّ الْوالِدَیْنِ وَ اصْطِناعُ الْمَعْروفِ یُحَوِّلُ الشَّقاءَ سَعادَةً وَ یَزیدُ فِی الْعُمْرِ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : صدقه دادن با مراعات شرایطش و خوبی کردن به پدر و مادر و انجام دادن کارهای نیک، بدبختی را به خوشبختی تبدیل می کند و بر عمر می افزاید.

«کنزالعمال، ح ۴۴۴۴»

حدیث - ۳۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : کانَ فی ما اَعْطَی اللّه تَعالی مُوسی فِی الاَْلْواحِ اُشْکُرْ لی وَ لِوالِدَیْکَ اَقِکَ الْمَتالِفَ وَ اُنـْسِی ءْ لَکَ فی عُمُرِکَ وَ اُحْیِیکَ حَیاةً طَیِّـبَةً وَ اَقْلَبَکَ اِلی خَیْرٍِ مِنْها.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : در آنچه خدای متعال در «الواح» به موسیعليه‌السلام داد، از جمله چنین بود: مرا و پدر و مادرت را سپاسگزاری کن، تا از نابود شدن ها حفظت کنم و اجلت را به تأخیر بیندازم و به تو زندگی ای پاک ببخشم و تو را از این زندگی به سوی بهتر از آن، ببرم.

«تاریخ دمشق، ج ۶۱، ص ۱۲۸»

حدیث - ۳۵

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ عیسَی بنَ مَریَمَ قالَ : خُلِقَ النَّهارُ لِتُؤَدِّیَ فیهِ الصَّلاةَ المَفروضَةَ الَّتی عَنها تُسأَلُ وبِها تُحاسَبُ ، وبِرَّ والِدَیکَ ، وأن تَضرِبَ فِی الأَرضِ تَبتَغِی المَعیشَةَ ؛ مَعیشَةَ یَومِکَ ؛

هر آینه عیسی بن مریمعليه‌السلام فرمود: «روز آفریده شد تا در آن نماز واجب را ادا کنی که از آن بازخواست و با آن حسابرسی خواهی شد ؛ و تا به پدر و مادرت نیکی کنی ؛ و تا در زمین گام زنی و در پی گذران زندگی روزانه خود برآیی»

بحار الأنوار: ۵۸/۲۰۸ /۳۸.

حدیث - ۳۶

امام هادیعليه‌السلام :

العُقوقُ یُعقِبُ القِلَّهَ، ویُؤَدّی إلَی الذِّلَّةِ ؛

نافرمانی والدین ، تنگدستی در پی دارد و به ذلّت می‌کشاند

بحار الأنوار : ۷۴ / ۸۴ / ۹۵ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۳۷

الامام الصادقعليه‌السلام

فی قَولِهِ تعالی :( و قُلْ لَهُما قَوْلاً کَرِیما ) : إن ضَرَباک فَقُلْ لَهُما : غَفَرَ اللّه‌ُ لَکُما

امام صادقعليه‌السلام درباره آیه «و به آن دو به شایستگی سخن بگو» : اگر تو را کتک زدند ، بگو : خدا شما را بیامرزد

الکافی : ۲ / ۱۵۸ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۳۸

الامام الصلدقعليه‌السلام

فی قولِهِ تعالی : «و اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحمَةِ»: لا تَملَأْ عَینَیکَ من النَّظَرِ إلَیهِما إلاّ بِرَحمَةٍ ورِقَّةٍ ، ولا تَرفَعْ صَوتَکَ فَوقَ أصواتِهِما ، ولا یَدَکَ فَوقَ أیدیهِما ، ولا تَقَدَّمْ قُدّامَهُما

امام صادقعليه‌السلام درباره آیه «و از روی مهربانی ، در برابر آنان خوار و فروتن باش» : نگاهت را جز از سر مهر و دلسوزی به آنان خیره مکن و صدایت را از صدای آنها بلندتر مگردان و رو دست آنها نیز بلند نشو و خود را از آنها جلو مینداز

الکافی : ۲ / ۱۵۸ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۳۹

امام صادقعليه‌السلام :

مِن العُقوقِ أن یَنظُرَ الرّجُلُ إلی والِدَیهِ فیُحِدَّ النَّظَرَ إلَیهِما

و از جمله نافرمانی کردن از والدین آن است که انسان به آنان خیره نگاه کند

الکافی : ۲ / ۳۴۹ / ۷ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۴۰

امام صادقعليه‌السلام :

أدنَی العُقوقِ : «اُفٍّ» ، ولَو عَلِمَ اللّه‌ُ عز و جل شَیئا أهوَنَ مِنهُ لَنَهی عَنهُ

کمترین بی احترامی بـه پدر و مادر ، «اُف» گفتن است و اگر خداوند عز و جل چیزی کمتر از آن سراغ داشت ، بی‌گمان از آن نهی می‌کرد

الکافی : ۲ / ۳۴۸ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۴۱

امام باقرعليه‌السلام :

إنّ العَبدَ لَیکونُ بارّا بِوالِدَیهِ فی حیاتِهِما، ثُمّ یَموتانِ فلا یَقضی عَنهُما دُیونَهُما ولا یَستَغفِرُ لَهُما فیَکتُبُهُ اللّه‌ُ عاقّا وإنّهُ لَیکونُ عاقّا لَهُما فی حیاتِهِما غَیرَ بارٍّ بهِما ، فإذا ماتا قَضی دَینَهُما واستَغفَرَ لَهُما فیَکتُبُهُ اللّه عز و جل بارّا

یک وقت هست که بنده در زمان حیات پدر و مادر خود نسبت به آنان نیکوکار است ، امّا وقتی می‌میرند ، نه بدهی آنان را می‌پردازد و نه برایشان طلب آمرزش می‌کند ، در این صورت خداوند او را نافرمان قلمداد می‌کند و یک وقت هم هست که بنده در زمان حیات پدر و مادرِ خود ، ناخلف و نافرمان است و به آنان نیکی نمی‌کند ، امّا وقتی مُردند بدهی‌های آنها را می‌پردازد و برای ایشان آمرزش می‌طلبد لذا خداوند عز و جل او را نیکوکار می‌نویسد

الکافی : ۲ / ۱۶۳ / ۲۱

حدیث - ۴۲

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لَمّا سُئلَ عن بِرِّ الوالِدَینِ بَعدَ مَوتِهِما: نَعَم ، الصَّلاةُ علَیهِما ، والاستِغفارُ لَهُما ، وإنفاذُ عَهدِهِما مِن بَعدِهِما ، وصِلَةُ الرَّحِمِ الّتی لا تُوصَلُ إلاّ بهِما ، وإکرامُ صَدیقِهِما

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در پاسخ به سؤال از نیکی کردن به پدر و مادر بعد از فوت آنها : آری ، دعا کردن برای آنها ، آمرزش خواستن برایشان و اجرا کردن وصیت‌هایشان بعد از مرگ آنها و صله رحم کردن با خویشان آنها ، و احترام گذاشتن به دوستان آنهاست

الترغیب والترهیب : ۳ / ۳۲۳ / ۳۲ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۴۳

امام رضاعليه‌السلام :

إنّ اللّه عز و جل أمَـرَ بالشُّکرِ لَهُ ولِلوالِدَین ، فمَن لَم یَشکُرْ والِدَیهِ لَم یَشکُرِ اللّه‌َ

خداوند عز و جل به سپاسگزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده‌است پس هر که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند ، از خداوند سپاسگزاری نکرده‌است

الخصال : ۱۵۶ / ۱۹۶ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۴۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

منَ بَرَّ والِدَیهِ طُوبی لَهُ ، زادَ اللّه‌ُ فی عُمرِهِ

هر که به پدر و مادرش نیکی کند ، خداوند عمرش را زیاد کرده‌است ، خوشا به حالش

الترغیب والترهیب : ۳ / ۳۱۷ / ۱۷ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۴۵

امام صادقعليه‌السلام :

إن أحبَبتَ أن یَزیدَ اللّه فی عُمرِکَ فسُرَّ أبَوَیکَ

اگر دوست داری خداوند بر عمرت بیفزاید ، پدر و مادرت را خوشحال کن

الزهد للحسین بن سعید : ۳۳ / ۸۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۸

حدیث - ۴۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

النَّظَرُ إلَی العالِمِ عِبادَةٌ ،والنَّظَرُ إلَی الإمامِ المُقسِطِ عِبادَةٌ ، وَالنَّظَرُ إلَی الوالِدَینِ بِرَأفَةٍ وَرحمَةٍ عِبادَةٌ ، وَالنَّظَرُ إلی أخٍ تَوَدُّهُ فی اللّه عز و جل عِبادَةٌ

نگریستن به دانشمند عبادت است ، نگریستن به پیشوای دادگر عبادت است ، نگاهِ دلسوزانه و مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگریستن به برادری که برای خداوند عز و جل دوستش داری عبادت است

أمالی الطوسیّ : ۴۵۴ / ۱۰۱۵ منتخب میزان الحکمة : ۳۵۴

حدیث - ۴۷

امام صادقعليه‌السلام :

مَن نَظَرَ إلی أبَوَیهِ‌نَظَرَ ماقِتٍ وهُما ظالِمانِ لَهُ ، لم یَقبَلِ اللّه لَهُ صلاةً

هر که به پدر و مادر خود ، گرچه به وی ستم کرده باشند ، با نگاه دشمنانه بنگرد ، خداوند نمازش را نمی‌پذیرد

الکافی : ۲ / ۳۴۹ / ۵ منتخب میزان الحکمة : ۳۲۶

حدیث - ۴۸

امام صادقعليه‌السلام :

عُقوقُ الوالِدَینِ مِن الکَبائرِ ؛ لأنَّ اللّه تعالی جَعَلَ العاقَّ عَصِیّا شَقِیّا

نافرمانی والدین از گناهان کبیره‌است ؛ زیرا خداوند متعال فرزند نافرمان را عصیانگر و بدبخت قرار داده‌است

علل الشرائع : ۴۷۹ / ۲ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۴۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

رِضـا اللّه فـی رِضـا الوالِدِ ، وسَخَطُ اللّه فی سَخَطِ الوالِدِ؛

خشنودی خدا در خشنودی پدر است و ناخشنودی خدا در ناخشنودی پدر

الترغیب والترهیب : ۳ / ۳۲۲ / ۳۰

حدیث - ۵۰

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لَمّا سُئلَ عَن حقِّ الوالِدَینِ علی وَلَدِهِما: هُما جَنَّتُکَ ونارُکَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در پـاسخ بـه سـؤال از حـقّ پدر و مادر بر فرزندانشان فرمودند:

آن دو بهشت و دوزخ تو هستند

الترغیب والترهیب : ۳ / ۳۱۶ / ۱۰ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۲

حدیث - ۵۱

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لِرجُلٍ قالَ لَهُ : إنّ أبی یُریدُ أن یَستَبیحَ مالی: أنتَ ومالُکَ لأبیکَ

مردی بـه رسـول خـداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عرض کرد : پدرم می‌خواهد مال مرا از آنِ خود کـنـد حـضرت فرمودند: تو و مال تو از آنِ پدرت هستید

کنزالعمّال : ۴۵۹۳۳ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۵۲

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لَمّا سُئلَ عَن حَقِّ الوالِدِ علی وَلدِهِ: لا یُسَمِّیهِ باسمِهِ ، ولا یَمشی بَینَ یَدَیهِ ، ولا یَجلِسُ قَبلَهُ ، ولا یَستَسِبُّ لَهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در پاسخ به سؤال از حقّ پدر بر فرزندش فرمودند: او را به اسم صدا نزند ، جلوتر از او راه نرود ، پیش از او ننشیند و برایش دشنام نخرد

الکافی : ۲ / ۱۵۹ / ۵ منتخب میزان الحکمة : ۶۱۴

حدیث - ۵۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أعظَمُ الناسِ حَقّا علی المرأةِ زَوجُها ، وأعظَمُ الناسِ حقّا عَلَی الرَّجُلِ اُمُّهُ ؛

بزرگترین حقّ را بر زن ، شوهر او دارد و بزرگترین حقّ را بر مرد ، مادر او دارد

کنز العمّال : ۴۴۷۷۱ منتخب میزان الحکمة : ۲۵۴

حدیث - ۵۴

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

به پدر و مادر خود نیکی کنید تا فرزندان شما به شما نیکی نمایند چشم از زنان و ناموس مردم بپوشانید و خیانت به آنها نکنید تا از زنانتان چشم بپوشند و به آنها خیانت نکنند.

نهج الفصاحه، ص ۲۱۹