شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

دعای آن حضرت موقع افطار

۳۸۴ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به هنگام افطار می گفت:

اللّهمّ لک صمنا، و علی رزقک افطرنا، فتقبّله منّا «خدایا، برای تو روزه گرفتیم، و با روزی تو افطار کردیم، پس روزه ما را قبول فرما» تشنگی سپری شد و رگهای بدن پر شد، و اجر و مزد آن باقی ماند.

دعای آن حضرت در تعقیب نماز

۳۸۵ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون از تشهد و سلام نماز فارغ می شد، چهارزانو می نشست و دست راستش را بر سر می نهاد و می گفت:

بسم اللّه الّذی لا اله الاّ هو، عالم الغیب و الشّهاده ، الرّحمن الرّحیم، صلّ علی محمّد و آل محمّد، و أذهب عنّی الهمّ و الحزن «به نام خداوندی که جز او خدایی نیست، خدایی که دانای پنهان و آشکار، و بخشنده و مهربان است. [خدایا]بر محمّد و خاندان او درود فرست، و غم و اندوه را از من دور ساز»

دعای دیگر آن حضرت در تعقیب نماز

۳۸۶ - محمّد بن فرج گوید: امام جوادعليه‌السلام به من نوشت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون از نمازش فارغ می شد، می گفت:

اللّهمّ اغفر لی ما قدّمت و ما اخّرت، و ما اسررت و ما اعلنت، و اسرافی علی امری [نفسی-خ ل]و ما انت اعلم به منّی.

اللّهمّ انت المقدّم و المؤخّر، لا اله الاّ انت، بعلمک الغیب، و بقدرتک علی الخلق اجمعین ما علمت الحیاه خیرا لی فأحینی، و توفّنی اذا علمت الوفاه خیرا لی. اللّهمّ انّی اسألک خشیتک فی السّرّ و العلانیه، و کلمه الحقّ فی الغضب و الرّضا، و القصد فی الفقر و الغنی، و اسألک نعیما لا ینفد، و قرّه عین لا ینقطع، و اسألک الرّضا بالقضاء، و برکه الموت بعد العیش، و برد العیش بعد الموت، و لذّه النّظر الی وجهک، و شوقا الی رؤیتک و لقائک من غیر ضرّاء مضرّه و لا فتنه مضلّه.

اللّهمّ زیّنّا بزینه الایمان، و اجعلنا هداه مهدیّین. اللّهمّ اهدنا فیمن هدیت. اللّهمّ انّی اسألک عزیمه الرّشاد، و الثّبات فی الامر و الرّشد، و أسألک شکر نعمک و حسن عافیتک، و اداء حقّک، و اسألک یا ربّ قلبا سلیما، و لسانا صادقا، و استغفرک لما تعلم، و اسألک خیر ما تعلم، و اعوذ بک من شرّ ما تعلم، فانّک تعلم و لا نعلم، و أنت علاّم الغیوب.

«خدایا، گناهان گذشته دور و نزدیک مرا و گناهانی را که در نهان و آشکار از من سر زده، و همچنین اسراف و زیاده روی هایی را که کرده ام، و هر گناهی را که تو به آن آگاه تری بر من ببخش. خدایا، پیش انداختن و پس انداختن کارها به دست توست، معبودی جز تو نیست؛ به علم غیب خود و قدرتی که بر تمام خلایق داری تو را سوگند که تا وقتی می دانی زندگی برایم بهتر است مرا زنده نگه دار، و چون مردن را برایم بهتر دیدی مرا بمیران. خدایا بیم و ترس از خودت را در نهان و آشکار، و گفتار حق را در حال خشم و رضا، و میانه روی را در حال تنگدستی و وسعت از تو خواهانم، و از تو خواهانم نعمتی را که هرگز فنا نپذیرد، و روشنی چشمی که هرگز منقطع نگردد، و نیز رضا و خشنودی در برابر قضای حتمیت، و برکت مرگ بعد از زندگی، و زندگی گوارای پس از مرگ، و لذت نظر به خودت، و شوق دیدارت را بدون آنکه سختی در این راه به من رسد و یا آزمایش گمراه کننده ای برایم پیش آید از تو خواهانم. خدایا، ما را به زیور ایمان زینت بخش، و رهنمایانی رهیافته قرار ده.

خداوندا، ما را در زمره کسانی که هدایت کرده ای هدایت فرما. خدایا، عزمی راسخ و ثبات قدم و استقامتی در کار و هدایت را از تو می خواهم. و توفیق شکرگزاری در برابر نعمت ها، و عافیت نیکو، و ادا کردن حق خودت را از تو خواهانم. پروردگارا، و از تو قلبی سالم، و زبانی راستگو می خواهم، و در برابر آنچه از من می دانی آمرزش می طلبم، و از تو بهترین چیزی را که به آن دانایی خواستارم، از شر هر چه به آن عالمی به تو پناه می آورم، زیرا که تو می دانی و ما نمی دانیم، و تو دانای نهان هایی»

دعای آن حضرت بعد از نافله صبح

۳۸۷ - علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون دو رکعت نافله صبح را قبل از نماز واجب صبح می خواند به پهلوی راست می خوابید و دست راستش را زیر گونه راست می نهاد، سپس می گفت:

استمسکت بعروه اللّه الوثقی الّتی لا انفصام لها، و استعصمت بحبل اللّه المتین، اعوذ باللّه من فوره العرب و العجم، و اعوذ باللّه من شرّ شیاطین الانس و الجنّ، توکّلت علی اللّه، طلبت حاجتی من اللّه، حسبی اللّه و نعم الوکیل، لا حول و لا قوّه الاّ باللّه العلیّ العظیم. «چنگ زدم به دستاویز محکم خدا که هرگز پاره نمی شود، و چنگ زدم به ریسمان محکم خدا، و از خشم و تجاوز عرب و عجم، و از شر شیطان های انس و جنّ به خدا پناه می برم؛ بر خدا توکل کردم، حاجتم را از او طلبیدم، خدا مرا کافی است و خوب وکیلی است. هیچ توانایی و نیرویی بر ترک و عمل نیست مگر به خدای والا و بزرگ»

دعای آن حضرت در تعقیب نماز صبح

۳۸۸ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون از خواندن نماز صبح فارغ می شد، با صدای بلند به طوری که اصحابش می شنیدند، سه بار می گفت:

اللّهمّ اصلح لی دینی الّذی جعلته لی عصمه «خدایا، دینم را که وسیله نگهداریم قرار داده ای برایم محافظت فرما» و سه بار می گفت:

اللّهمّ اصلح لی دنیای الّتی جعلت فیها معاشی «خدایا، دنیایم را که زندگی مرا در آن قرار داده ای برایم اصلاح فرما» و سه بار می گفت:

اللّهمّ اصلح لی آخرتی الّتی جعلت الیها مرجعی «خدایا، آخرتم را که بازگشت مرا به سوی آن قرار داده ای برایم نیکو گردان» و سه بار می گفت:

اللّهمّ انی اعوذ برضاک من سخطک، و اعوذ بعفوک من نقمتک «خدایا، از خشم تو به رضایتت، و از کیفر تو به عفو و بخششت پناه می برم» و در آخر می گفت:

اللّهمّ انّی اعوذ بک، لا مانع لما اعطیت، و لا معطی لما منعت، و لا ینفع ذا الجدّ منک الجدّ «خدایا، به تو پناهنده می شوم، آنچه را عطا کنی چیزی نمی تواند مانع آن شود، و آنچه را باز داری چیزی بخشنده آن نمی تواند بود، و ثروت هیچ ثروتمندی در برابر تو برایش سودی ندارد»

۳۸۹ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون نماز صبح را می خواند می گفت:

اللّهمّ متّعنی بسمعی و بصری، و اجعلهما الوارثین منّی، و ارنی ثاری من عدوّی «خدایا مرا از گوش و چشمم بهره مند گردان، و آن دو را وارث من قرار ده (آنها را پیش از مرگ از من مگیر) ، و جلو چشمم انتقام مرا از دشمنم بگیر»

ذکر آن حضرت بعد از نماز صبح

۳۹۰ - امام باقرعليه‌السلام ضمن حدیثی فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وقتی نماز صبح را می خواند تا طلوع آفتاب رو به قبله می نشست و به ذکر خدا مشغول می شد، و علیعليه‌السلام [برای رسیدگی به حوایج مردم]جلو می آمد و پشت سر پیغمبر رو به جمعیت می نشست و مردم از ایشان حوایج خودشان را سؤال می کردند و پاسخ می شنیدند. این چنین رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به آنان دستور داده بود.

دعای آن حضرت بعد از نماز ظهر

۳۹۱ - امیر المؤمنینعليه‌السلام فرمود: از جمله دعاهای رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله پس از نماز ظهر این بود:

لا اله الاّ اللّه العظیم الحلیم، لا اله الاّ اللّه ربّ العرش العظیم، و الحمد للّه ربّ العالمین. اللّهمّ انّی اسألک موجبات رحمتک، و عزائم مغفرتک، و الغنیمه من کلّ خیر، و السّلامه من کلّ اثم. اللّهمّ لا تدع لی ذنبا الاّ غفرته، و لا همّا الاّ فرّجته، و لا کربا الاّ کشفته، و لا سقما الاّ شفیته، و لا عیبا الاّ سترته، و لا رزقا الاّ بسطته، و لا خوفا الاّ آمنته، [و لا دینا الاّ قضیته]و لا سوءا الاّ صرفته، و لا حاجه هی لک رضی و لی فیها صلاح الاّ قضیتها، یا ارحم الرّاحمین، آمین ربّ العالمین.

«معبودی جز خدای عظیم و بردبار نیست، معبودی جز پروردگار عرش بزرگ نیست، و تمام ستایش ها مخصوص پروردگار جهانیان است. خدایا، وسائل رحمتت، و برات آمرزش حتمیت، و بهره مندی از هر خیر، و سالم بودن از هر گناه را از تو می طلبم. خدایا، گناهی را بر من باقی منه مگر آنکه آن را آمرزیده باشی، و نه غصه ای را مگر آنکه زدوده باشی، و نه گرفتاریی را مگر آنکه بر طرف کرده باشی، و نه بیماریی را مگر آنکه شفا داده باشی، و نه عیبی را مگر آنکه پوشانده باشی، و نه روزیی را مگر آنکه گسترش داده باشی، و نه ترسی را مگر آنکه از آن امنیت بخشیده باشی [و نه دینی را مگر آنکه ادا کرده باشی]و نه ناخوشایندی را مگر آنکه

دور ساخته باشی، و نه حاجتی را که مورد رضایت تو و صلاح من باشد مگر آنکه روا کرده باشی، ای مهربان ترین مهربانان، دعایم را مستجاب کن ای پروردگار جهانیان»

دعای آن حضرت در سجده

۳۹۲ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون پیشانیش را برای سجده بر زمین می نهاد، می گفت:

اللّهمّ مغفرتک اوسع من ذنوبی، و رحمتک ارجی عندی من عملی، فاغفر لی ذنوبی یا حیّا لا یموت. «خدایا، آمرزش تو از گناهان من واسع تر، و رحمت تو در نظر من از کردارم امید بخش تر است. پس گناهانم را بیامرز، ای زنده ای که مرگ به او راه ندارد»

دعای آن حضرت آن گاه که می خواست از نماز باز گردد

۳۹۳ - علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله آن گاه که می خواست از نماز باز گردد با کف دست راست پیشانی خود را مسح می کرد، سپس می گفت:

اللّهمّ لک الحمد، لا اله الاّ انت، عالم الغیب و الشّهاده. اللّهمّ اذهب عنّا الهمّ و الحزن و الفتن، ما ظهر منها و ما بطن «خدایا، تمام ستایش ها مخصوص توست، معبودی جز تو نیست که دانای نهان و آشکاری. خدایا، غم و اندوه و فتنه های پیدا و نهان را از ما برطرف ساز» بعد فرمود: کسی از امت من نیست که این عمل را به جا آورد مگر آنکه از خداوند عزّ و جلّ آنچه را بخواهد به او عطا می کند.

دعای آن حضرت بعد از هر نماز

۳۹۴ - انس بن مالک گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بعد از هر نماز می گفت:

اللّهمّ انّی اعوذ بک من علم لا ینفع، و قلب لا یخشع، و نفس لا تشبع، و دعاء لا یسمع. اللّهمّ انّی اعوذ بک من هؤلاء الاربع. «خدایا، از دانشی که سود نبخشد، و دلی که خاشع نباشد، و جانی که سیر نگردد، و دعایی که شنیده نشود به تو پناه می آورم. خدایا، از این چهار چیز به تو پناه می آورم»

نماز و دعای آن حضرت در آغاز سال جدید

۳۹۵ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روز اول ماه محرم دو رکعت نماز می گزارد و چون از نماز فارغ می شد، دست هایش را بلند کرده و این دعا را سه بار می خواند:

اللّهمّ انت الاله القدیم، و هذه سنه جدیده، فاسألک فیها العصمه من الشّیطان، و القوّه علی هذه النّفس الامّاره بالسّوء، و الاشتغال بما یقرّبنی الیک یا کریم، یا ذا الجلال و الاکرام، یا عماد من لا عماد له، یا ذخیره من لا ذخیره له، یا حرز من لا حرز له، یا غیاث من لا غیاث له، یا سند من لا سند له، یا کنز من لا کنز له، یا حسن البلاء، یا عظیم الرّجاء، یا عزّ الضّعفاء، یا منقذ الغرقی، یا منجی الهلکی، یا منعم یا مجمل، یا مفضل، یا محسن، انت الّذی سجد لک سواد اللّیل، و نور النّهار، و ضوء القمر، و شعاع الشّمس، و دویّ الماء، و حفیف الشّجر. یا اللّه لا شریک لک. اللّهمّ اجعلنا خیرا ممّا یظنّون، و اغفر لنا ما لا یعلمون، حسبی اللّه، لا اله الاّ هو، علیه توکّلت و هو ربّ العرش العظیم ، آمنّا به، کلّ من عند ربّنا، و ما یذّکّر الاّ اولوا الالباب. ربّنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمه، انّک انت الوهّاب

«خدایا، تویی معبود دیرین، و این سالی است جدید، پس از تو می خواهم که مرا در این سال از شر شیطان نگه داری، و بر این نفسی که پیوسته به بدی فرمان می دهد پیروز گردانی، و به آنچه مرا به تو نزدیک می کند مشغول سازی، ای کریم، ای صاحب جلال و بزرگواری، ای تکیه گاه کسی که تکیه گاهی ندارد، ای ذخیره کسی که ذخیره ای ندارد، ای نگه دارنده کسی که نگه دارنده ای ندارد، ای فریادرس آن که فریادرسی ندارد، ای پشتیبان کسی که پشتیبانی ندارد، ای گنج کسی که گنجی ندارد. ای نیکوبخش، ای امید بزرگ، ای عزت ناتوانان، ای نجات بخش غرق شدگان، ای رهایی بخش هلاک شوندگان، ای نعمت بخش، ای نیکو بخش، ای زیاد بخش، ای نیکی کننده، تویی آن خداوندی که تاریکی شب و روشنایی روز و نور ماه و درخشندگی آفتاب و صدای آب و آوای درختان در برابر تو سجده می آرند. ای خدایی که شریکی نداری. خدایا، ما را بهتر از آنچه دیگران گمان می کنند قرار ده، و گناهان ما را که از آن آگاه نیستند بیامرز. خدا مرا کافی است، معبودی جز او نیست، بر او توکل کردم، و او پروردگار عرش بزرگ است، به او ایمان آورده ایم، همه چیز از نزد پروردگار ماست، لیکن تنها خردمندان می دانند.

پروردگارا، دلهای ما را پس از آنکه ما را هدایت کردی ملغزان، و از نزد خودت رحمتی به ما ارزانی دار، که تو تنها بخشنده ای.»

دعای آن حضرت در شب نیمه ماه شعبان

۳۹۶ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در شب نیمه شعبان چنین دعا می کرد:

اللّهمّ اقسم لنا من خشیتک ما یحول بیننا و بین معصیتک، و من طاعتک ما تبلّغنا به رضوانک، و من الیقین ما یهون علینا به مصیبات الدّنیا. اللّهمّ متّعنا باسماعنا و ابصارنا و قوّتنا ما أحییتنا، و اجعله الوارث منّا، و اجعل ثارنا علی من ظلمنا، و انصرنا علی

من عادانا، و لا تجعل مصیبتنا فی دیننا، و لا تجعل الدّنیا اکبر همّنا، و لا مبلغ علمنا، و لا تسلّط علینا من لا یرحمنا، برحمتک یا ارحم الرّاحمین

«خدایا، از خشیت و خوفت به قدری در دل ما قرار ده که مانع از معصیت و نافرمانی ما شود، و از اطاعت و فرمانبرداریت به اندازه ای ما را بهره مند ساز که موجب رضایت و خشنودی تو از ما گردد، و از یقین به قدری به ما مرحمت کن که با داشتن آن تمام مصیبتهای دنیا بر ما آسان شود. خدایا، تا زنده ایم ما را از چشم و گوش و توانایی مان بهره مند ساز، و آنها را وارث ما قرار ده (آنها را پیش از مرگ از ما مگیر) ، و انتقام ما را از آن کس که بر ما ستم می کند بگیر، و ما را بر دشمنان یاری ده، و بلا و مصیبت ما را در دین ما قرار مده، و دنیا را بزرگترین همّ و غمّ و منتهای دانش ما مگردان، و کسی را که به ما رحم نمی کند بر ما مسلّط مساز، به رحمتت ای مهربان ترین مهربانان»

دعای آن حضرت موقع دیدن ماه نو

۳۹۷ - علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وقتی نظرش به هلال ماه می افتاد، دستها را بلند کرده، و می گفت:

بسم اللّه. اللّهمّ اهلّه علینا بالامن و الایمان، و السّلامه و الاسلام، ربّی و ربّک اللّه. «به نام خدا. خدایا، هلال این ماه را برای ما همراه با امنیت و داشتن ایمان و سلامتی و بهره مند شدن از اسلام قرار داده. [ای ماه] پروردگار من و تو خدای یگانه است»

دعای آن حضرت موقع دیدن هلال ماه رمضان

۳۹۸ - علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وقتی استهلال ماه رمضان می کرد، رو به قبله می ایستاد و می گفت:

اللّهمّ اهلّه علینا بالامن و الایمان، و السّلامه و الاسلام، و العافیه المجلّله، و دفاع الاسقام، و العون علی الصّلاه و الصّیام و تلاوه القرآن. اللّهمّ سلّمنا لشهر رمضان، و تسلّمه منّا، و سلّمنا فیه حتّی ینقضی عنّا شهر رمضان و قد عفوت عنّا و غفرت لنا و رحمتنا.

«خدایا، هلال این ماه را برای ما همراه امنیت و ایمان و سلامتی و اسلام و عافیت فراگیر و دفع بیماری ها و یاری بر انجام نماز و روزه و تلاوت قرآن قرار ده.

خدایا، ما را برای انجام اعمال ماه رمضان سالم به این ماه برسان، و آن را نیز سالم از ما دریافت دار، و ما را در آن سالم بدار تا ماه رمضان تمام شود در حالی که از ما عفو کرده و مغفرت و رحمتت را شامل حالمان کرده باشی»

ذکر آن حضرت در هر روز

۳۹۹ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر روز سیصد و شصت بار، به تعداد رگهای بدن، حمد خدا می کرد و می گفت:

الحمد للّه ربّ العالمین کثیرا علی کلّ حال. «در تمام حالات و به طور فراوان حمد و ستایش مخصوص پروردگار جهانیان باد»

۴۰۰ - امام صادقعليه‌السلام از قول رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: در بدن آدمی زاده سیصد و شصت رگ وجود دارد، که یک صد و هشتاد رگ آن متحرّک و یک صد و هشتاد رگ دیگر ساکن است؛ اگر رگ های متحرک ساکن شوند، یا بالعکس رگ های ساکن متحرک گردند آدمی خوابش نمی برد. از این رو رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون صبح می کرد سیصد و شصت مرتبه می گفت:

الحمد للّه کثیرا علی کلّ حال «در تمام حالات و به طور فراوان حمد و ستایش مخصوص پروردگار جهانیان باد» و چون شب فرا می رسید ذکر گذشته را نیز به همان شماره تکرار می فرمود.

۴۰۱ - علیعليه‌السلام در ضمن حدیثی فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر روز صبح وقتی آفتاب طلوع می کرد، سیصد و شصت بار برای شکر خدا می گفت:

الحمد للّه ربّ العالمین کثیرا طیّبا علی کلّ حال. «در تمام حالات و به طور پاکیزه و فراوان، حمد و ستایش مخصوص پروردگار جهانیان باد»

عمل دیگری از آن حضرت در شب نیمه شعبان

۴۰۲ - یکی از زنان پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در شبی که نوبت من بود آهسته از رختخواب بیرون رفت به طوری که من نفهمیدم. پس از آنکه بیدار شدم غیرت زنانه مرا در گرفت و پنداشتم که در حجره یکی دیگر از زنانش رفته است، ناگاه چشمم به آن حضرت افتاد که مانند جامه ای که بر زمین افتاده باشد، روی انگشتان پا به سجده رفته و در حال سجده می گوید:

أصبحت الیک فقیرا خائفا مستجیرا، فلا تبدّل اسمی، و لا تغیّر جسمی، و لا تجتهد بلائی، و اغفر لی. «پیوسته به تو فقیر و نیازمندم، و همیشه از تو ترسان و به تو پناهنده ام، پس نامم را از زمره نیکان بر مگردان، و جسمم را تغییر مده، و به آزمون دشوارم میفکن، و مرا بیامرز»

سپس سر از سجده برداشت و دوباره به سجده رفت، شنیدم که این بار می گفت:

سجد لک سوادی و خیالی، و آمن بذلک فؤادی، هذه یدای بما جنیت علی نفسی. یا عظیم ترجی لکلّ عظیم، اغفر لی ذنبی العظیم، فانّه لا یغفر الذّنب العظیم الاّ العظیم. «جسم و شبح من هر دو برایت سجده کرده، و دلم به آن ایمان آورده، اینک این دو دستم [که در پیشگاهت به خاک افتاده]در برابر آن جنایتی که بر خود کرده ام. ای خدای بزرگی که امید به انجام هر کار بزرگی به توست، گناه بزرگ مرا ببخش، که جز خدای بزرگ، گناه بزرگ را نیامرزد»

سپس سر از سجده برداشت و برای بار سوم به سجده رفت، شنیدم که می گفت:

اعوذ بعفوک من عقابک، و اعوذ برضاک من سخطک، و اعوذ بمعافاتک من عقوبتک، و اعوذ بک منک. انت کما اثنیت علی نفسک، و فوق ما یقول القائلون. «از عذاب تو به گذشتت، و از خشم تو به رضا و خشنودیت، و از کیفر تو به عفو و بخششت، و از ذات مقدست به ذات مقدس خودت پناه می آورم. تو چنانی که خود ثنای خود گفته ای، و برتر از آنی که دیگران می گویند»

بعد سر از سجده برداشت و برای بار چهارم به سجده رفت و گفت:

اللّهمّ انّی اعوذ بنور وجهک الّذی اشرقت له السّماوات و الارض، و قشعت به الظّلمات، و صلح به أمر الاوّلین و الآخرین، ان یحلّ علیّ غضبک، او ینزل علیّ سخطک.

اعوذ من زوال نعمتک، و فجأه نقمتک، و تحویل عافیتک، و جمیع سخطک.

لک العتبی فیما استطعت، و لا حول و لا قوّه الاّ بک. «خدایا، به نور وجهت که آسمانها و زمین با آن روشن شده و تاریکی ها با آن زایل گشته و کار اولین و آخرین با آن به صلاح آمده پناه می آورم از اینکه غضبت بر من فرود آید، و یا عذابت بر من نازل شود. خدایا، از زوال نعمتت، و از عذاب ناگهانیت، و تغییر یافتن سلامتی دادنت، و از هر خشم و غضبت به تو پناه می آورم. در حد توانم از تو عذر می خواهم؛ و هیچ نیرو و توانی بر ترک و عمل نیست مگر به واسطه ذات مقدس تو»

چون این حال را از آن حضرت دیدم او را رها کرده، به سرعت به منزل برگشتم به طوری که نفسم به شماره افتاد. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به دنبال من رسید و فرمود:

چرا نفست به شماره افتاده؟ ! عرض کردم: یا رسول اللّه، نزد شما [و ناظر اعمالتان] بودم. فرمود: آیا می دانی امشب چه شبی است؟ ! شب نیمه شعبان است که در آن اعمال آدمی معین، روزی ها تقسیم و عمرها نوشته می شود و خدای متعال گناه همه کس را می بخشد مگر مشرک و باجگیر (یا کینه ورز) و قاطع رحم و شرابخوار و کسی که اصرار بر انجام گناهی دارد و شاعر [بیهوده گو]و کسی که شغل کهانت و غیبگویی را انتخاب کرده است(۱).

ذکر آن حضرت در هر صبح و شام

۴۰۳ - روایت شده که چون علی بن الحسینعليهما‌السلام را نزد یزید بردند، یزید تصمیم گرفت گردن آن حضرت را بزند، از این رو امام را در مقابل خود نگاه داشته، با او سخن می گفت تا او را به حرف آورد و کلمه ای از آن حضرت بشنود که بدان بهانه او را بکشد، اما زین العابدینعليه‌السلام به تمام سخنان یزید پاسخ می داد در حالی که تسبیح کوچکی را که در دست داشت با انگشتان می گردانید. یزید گفت: من دارم با تو سخن می گویم و تو در پاسخ من با بی اعتنایی تسبیح می گردانی؟ ! این چگونه رواست؟ ! حضرت فرمود: پدرم از جدّم نقل کرد که چون از نماز صبح و تعقیبات آن فارغ می شد، با کسی سخن نمی گفت تا اینکه تسبیح را در برابر خود می گرفت و می گفت:

اللّهمّ انّی اصبحت اسبّحک و امجّدک و احمّدک و اهلّلک بعدد ما ادیر به سبحتی «خدایا، صبح کردم در حالی که به اندازه گردش دانه های تسبیح خود تو را تسبیح و تمجید می کنم، و به گفتن حمد و ذکر توحید تو می پردازم» آن گاه دانه های تسبیح را گردش می داد و با مردم سخن می گفت بدون آنکه ذکر گذشته را تکرار کند، و فرمود: با این کار به شماره گردش دانه های تسبیح برایش ذکر خدا حساب می شود و آن سبب حفظ و حراست اوست تا وقتی که به بستر خواب رود، و چون به بستر می رفت در آن هنگام نیز تسبیح را می گرفت و ذکر گذشته را تکرار می کرد و تسبیح را زیر سر خود می نهاد و با این کار تا صبح ذکر خدا در نامه اعمال او نوشته می شد. من نیز تسبیح را می گردانم تا اقتدا به عمل جدم کرده باشم. یزید پس از شنیدن

_______________________________________

۱- ۱) مانند این حدیث از حضرت صادقعليه‌السلام نیز نقل شده، لیکن متن دعاها در آن نسبت به حدیث گذشته بسیار تفاوت دارد. زمخشری هم در کتاب «فائق» همان معنی را با حذف دعا روایت کرده است. (مؤلف)

پاسخ امام مکرر گفت: با هیچ کدامتان سخن نمی گویم مگر اینکه پاسخی می دهد که به نفع او تمام می شود! بالاخره از کشتن آن حضرت منصرف شد و امر کرد تا بندها را از آن حضرت بردارند.

مؤلف: از ظاهر روایت برمی آید که مقصود امام زین العابدینعليه‌السلام از کلمه «جدّم» رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بوده است.

دعا و تعویذ آن حضرت برای سر درد

۴۰۴. امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه کسالت یا سر دردی به رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله دست می داد، دستها را می گشود و سوره حمد و معوّذتین (الفلق و الناس) را می خواند و دستها را به صورت می کشید، پس ناراحتیش برطرف می شد.

دعا و تعویذ آن حضرت برای تب و سایر دردها

۴۰۵ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در هنگام تب و سایر دردها خود را به این دعا تعویذ می کرد:

اللّهمّ انّی اعوذ بک من شرّ عرق نعّار، و من شرّ حرّ النّار «خدایا، من از شرّ رگی که خون به شدت در آن جریان دارد، و از شرّ سوزش آتش [دوزخ]به تو پناه می آورم»

دعا و تعویذ آن حضرت برای تب

۴۰۶ - امیر المؤمنینعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به تب سختی دچار شد، جبرئیل آمد و او را با این دعا تعویذ کرد:

بسم اللّه ارقیک، بسم اللّه اشفیک من کلّ داء یؤذیک، و اللّه شافیک، بسم اللّه خذها فلتهنّیک. بسم اللّه الرّحمن الرّحیم، و فلا اقسم بمواقع النّجوم و انّه لقسم لو تعلمون عظیم ، لتبرأنّ باذن اللّه عزّ و جلّ «با نام خدا تو را تعویذ می کنم و پناه می دهم، با نام خدا برایت از هر درد که آزارت می رساند شفا می خواهم، و خداوند شفا دهنده توست، به نام خدا این تعویذ را بگیر که تو را گوارا باد. به نام خداوند بخشنده مهربان، سوگند به جایگاه ستارگان، که آن به حقیقت قسمی بزرگ است اگر بدانید؛ حتما به اذن خداوند بهبود خواهی یافت»

پس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله برخواست و از بند تب نجات پیدا کرد. آن گاه فرمود: ای جبرئیل، تعویذی بلیغ بود! جبرئیل عرضه داشت: آن از خزانه ای است که در آسمان هفتم است.

دعا و تعویذ آن حضرت برای دفع سحر

۴۰۷ - ابن عباس گوید: لبید بن اعصم برای رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله جادو کرد و آن را در چاه بنی زریق پنهان نمود. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله مریض شد؛ موقعی که آن حضرت خوابیده بود دو ملک آمده، یکی بالای سر و دیگری پایین پای حضرت نشست و حضرت را به وضع جادو خبر داده گفتند: جادو در میان جلد شکوفه خرما قرار داده شده و در ته چاه «ذروان» زیر سنگی نهاده شده است. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از خواب بیدار شد و علیعليه‌السلام را با زبیر و عمّار فرستاد تا آن را بیرون آورند. علیعليه‌السلام با همراهان آب چاه را کشیده سنگ ته چاه را بلند کردند و جادو را در زیر آن پیدا کرده، خدمت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله آوردند. در میان جلد شکوفه خرما مقداری از موی سر پیغمبر (که موقع شانه زدن ریخته بود) با چند دندانه از دندانه های شانه آن حضرت وجود داشت که به آنها یازده گره با سوزن دوخته شده بود. پس این دو سوره ( قل أعوذ برب الفلق ، و قل أعوذ برب الناس ) بر حضرت نازل شد. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر آیه ای که خواند یکی از آن گره ها باز شد، پس از باز شدن تمام آنها رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله سبک شد و مانند کسی که بند از او برداشته باشند از جا جست. جبرئیل نیز شروع کرد آن حضرت را با این کلمات تعویذ نمودن:

بسم اللّه ارقیک، من کلّ شیء یؤذیک، من حاسد و عین و اللّه یشفیک «با نام خدا تو را از شر هر چه موجب آزار توست تعویذ می کنم، و خداوند تو را از شر هر حسود و چشم زخمی شفا کرامت می کند»

دعا و تعویذی دیگر

۴۰۸ - از امام حسن عسکریعليه‌السلام نقل است که فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله دست خود را بر گوشت ذراع (دست گوسفند) که زنی یهودی آن را مسموم کرده بود کشید و گفت:

بسم اللّه الشّافی، بسم اللّه الکافی، بسم اللّه المعافی، بسم اللّه الّذی لا یضرّ مع اسمه شیء فی الارض و لا فی السّماء، و هو السّمیع العلیم. «به نام خداوند شفا بخش، به نام خداوند کفایت کننده، به نام خداوند عافیت دهنده، به نام خدایی که با یاد کردن نامش هیچ چیز در زمین و آسمان ضرر نمی رساند، و اوست شنوا و دانا» سپس فرمود: بخورید با نام خدا. پس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله و همراهان همگی از آن خوردند تا سیر شدند و هیچ زیانی به آنان نرسانید(۱).

دعای آن حضرت موقع گرفتاری و غم

۴۰۹ - علیعليه‌السلام فرمود: وقتی گرفتاری یا همّ و غمّی به رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وارد می شد، این دعا را می خواند:

یا حیّ یا قیّوم، یا حیّا لا یموت، یا حیّ، لا اله الاّ أنت،

___________________________________

۱- ۱) بشر بن براء بن معرور [پیش از اذان پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ]از آن خورد و مسموم شد و از دنیا رفت. (سیره ابن هشام ۳/۳۵۲، بحار الانوار،۱۹/۳۲۱)

کاشف الهمّ، مجیب دعوه المضطرّین، أسألک بأنّ لک الحمد، لا اله الاّ انت المنّان بدیع السّماوات و الارض، ذو الجلال و الاکرام، رحمان الدّنیا و الآخره و رحیمهما. ربّ ارحمنی رحمه تغنینی بها عن رحمه من سواک، یا ارحم الرّاحمین «ای خدای زنده و پاینده ای که حیات و قوام هر چیز به دست توست، ای خدایی که مرگ به او راه ندارد. ای خدای زنده، خدایی جز تو نیست که برطرف کننده هر غم و اندوه، و اجابت کننده دعای درماندگانی، از تو درخواست می کنم، زیرا که تمام ستایش و حمدها مخصوص توست، خدایی جز تو نیست که نعمت بخش و آفریننده آسمان و زمین و صاحب جلالت و بزرگواری، و بخشنده و مهربان در دنیا و آخرت هستی، پروردگارا، رحمتی شامل حال من کن که با آن از رحمت دیگرانم بی نیاز سازی، ای مهربان ترین مهربانان»

و رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر مسلمانی که این دعا را سه بار بخواند خواسته اش برآورده می شود مگر آنکه درخواست گناه و یا قطع رحمی کرده باشد.

دعای آن حضرت برای حفظ قرآن

۴۱۰ - علیعليه‌السلام فرمود: این دعا از دعاهای رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله است:

اللّهمّ ارحمنی بترک معاصیک ما ابقیتنی، و ارزقنی حسن النّظر فیما یرضیک عنّی، و الزم قلبی حفظ کتابک کما علّمتنی، و اجعلنی اتلوه علی النّحو الّذی یرضیک عنّی. اللّهمّ نوّر بکتابک بصری، و اشرح به صدری، و فرّح به قلبی، و اطلق به لسانی، و استعمل به بدنی، و قوّنی علی ذلک، فانّه لا حول و لا قوّه الاّ بک

«خدایا، مرا با ترک گناهان و نافرمانی خودت تا زنده هستم، شایسته رحمت خود ساز و توجه خوبی به آنچه تو را از من خشنود می سازد روزیم فرما، و چنان که قرآن را به من آموخته ای دلم را پیوسته حافظ آن قرار ده، و مرا به تلاوت آن به نحوی که باعث خشنودی توست موفق دار. خدایا، دیدگانم را به قرآنت روشن، و سینه ام را با آن باز و پذیرا، و دلم را به آن شاد، و زبانم را به قرآن گویا ساز، و بدنم را بر عمل کردن به آن وادار، و مرا بر این کار نیرو ده، که هیچ نیرو و توانی بر ترک و عمل نیست جز به ذات مقدس تو»

دعای آن حضرت برای محفوظ ماندن از شرّ دشمنان

۴۱۱ - حجاب رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله (یعنی دعایی که برای محفوظ ماندن از شرّ دشمنان می خواند) این بود:

و جعلنا علی قلوبهم اکنّه ان یفقهوه و فی آذانهم وقرا. و اذا ذکرت ربّک فی القرآن وحده ولّوا علی ادبارهم نفورا(۱) اللّهمّ بما وارت الحجب من جلالک و جمالک، و بما اطاف به العرش من بهاء کمالک، و بمعاقد العزّ من عرشک، و بما تحیط به قدرتک من ملکوت سلطانک، یا من لا رادّ لامره، و لا معقّب لحکمه، اضرب بینی و بین اعدائی بسترک الّذی لا تفرّقه العواصف من الرّیاح، و لا تقطعه البواتر من الصّفاح، و لا تنفذه عوامل الرّماح. حل یا شدید البطش بینی و بین من یرمینی بخوافقه، و من تسری الیّ طوارقه، و فرّج عنّی کلّ همّ و غمّ. یا فارج همّ یعقوب، فرّج عنّی. یا کاشف ضرّ ایّوب اکشف ضرّی، و اغلب لی من غلبنی یا غالبا غیر مغلوب. و ردّ اللّه الّذین کفروا بغیظهم لم ینالوا خیرا، و کفی اللّه المؤمنین القتال، و کان اللّه قویّا عزیزا(۲). فایّدنا الّذین آمنوا علی عدوّهم فاصبحوا ظاهرین(۳).

«ما بر دلهای کافران حجاب هایی افکنده ایم که قرآن را نمی فهمند و در

_______________________________________

۱- ۱) اسراء/۴۶.

۲- ۲) احزاب/۲۵.

۳- ۳) صف/۱۴.