آل محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله از دنیا رفته است؟

۲۳۵ - عبد الرحمن بن ابی عبد اللّه گوید: از امام صادقعليه‌السلام پرسیدم: دست گذاردن آدمی بر روی قبر چه معنی دارد و چرا چنین می کنند؟ فرمود:

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله پس از آنکه بر روی قبر پسرش آب پاشید چنین کرد. پرسیدم:

چگونه دستم را بر قبر مسلمانان بگذارم؟ حضرت در حالی که مقابل قبله بود [انگشتان]دست خود را در زمین فرو برد سپس بر آورد.

۲۳۶ - علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه به کسی تسلیت می گفت می فرمود:

آجرکم اللّه و رحمکم «خدا شما را اجر دهد و بر شما رحمت آورد» و هر گاه تبریک و تهنیت می گفت می فرمود:

بارک اللّه لکم و بارک اللّه علیکم «خداوند بر شما برکت دهد و برای شما مبارک گرداند.»

۲۳۷ - امام زین العابدینعليه‌السلام فرمود: امیر مؤمنانعليه‌السلام به مصیبتی دچار نشد جز آنکه در آن روز هزار رکعت نماز می گذاشت و بر شصت مسکین صدقه می داد و سه روز هم روزه می گرفت. و به فرزندان خود فرمود: هر گاه به مصیبتی دچار شدید همین گونه که من عمل کردم عمل کنید، زیرا رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله را دیدم که چنین می کرد.

پس از اثر پیامبرتان پیروی کنید و مخالفت نورزید که خدا هم با شما مخالفت خواهد کرد، خدای متعال فرموده: «و هر که صبر کند و گذشت نماید [بسیار شایسته است]که این از امور جدّی است.» امام زین العابدینعليه‌السلام فرمود: پس من همیشه مانند امیر مؤمنانعليه‌السلام عمل می کنم.

ملحقات

۲۳۱) انس بن مالک گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از بیمار عیادت می کرد و به تشییع جنازه می رفت.

۲۳۲) علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه به عیادت بیماری می رفت چنین دعا می کرد:

اذهب الباس ربّ الباس، و اشف انت الشّافی، لا شافی الاّ انت «بیماری را ببر ای که بیماری در دست توست، و شفا ده که تنها تو شفا دهنده ای، و جز تو شفا دهنده ای نیست»

۲۳۳) امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه خود یا یکی از خانواده یا اصحابش چشم درد می گرفتند این دعا را می خواند:

اللّهمّ متّعنی بسمعی و بصری، و اجعلهما الوارثین منّی، و انصرنی علی من ظلمنی، و ارنی فیه ثاری «خداوندا، مرا از گوش و چشمم بهره مند گردان، و آن دو را وارث من قرار ده (پیش از مردنم آنها را از من مگیر) ، و مرا بر کسی که به من ستم کرده پیروز کن، و انتقامم را از او به من بنما»

۲۳۴) ابن عباس گوید: پیامبر گرامیصلى‌الله‌عليه‌وآله برای رهایی از همه دردها و تب و سردرد این دعا را می آموخت:

باسم اللّه الکبیر، اعوذ باللّه العظیم من شرّ کلّ عرق نعّار، و من شرّ حرّ النّار «به نام خدای بزرگ، از شرّ هر رگ زننده که خون به شدت در آن جریان دارد و از شرّ آتش دوزخ به خدای بزرگ پناه می برم»

۲۳۵) پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه چیزی او را اندوهگین می ساخت با روزه گرفتن و نماز خواندن بر دفع آن یاری می جست.

۲۳۶) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه به مصیبتی دچار می شد برمی خواست، وضو می گرفت و دو رکعت نماز می خواند و چنین دعا می کرد:

اللّهمّ قد فعلت ما امرتنا، فانجز لنا ما وعدتنا «خدایا، من آنچه را به ما دستور داده بودی انجام دادم، پس آنچه را به ما وعده داده ای محقق فرما»

۲۳۷) علاء بن کامل گوید: نزد امام صادقعليه‌السلام نشسته بودم که از درون خانه زنی صدا به شیون بلند کرد، امام صادقعليه‌السلام (از ناراحتی) برخواست، سپس نشست و گفت:( إِنَّا لِلَّـهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ ) ، و به سخن گذشته خود ادامه داد تا حرفش تمام شد،

سپس فرمود: ما دوست داریم که جان و اولاد و اموالمان سالم باشد، ولی هر گاه سرنوشت الهی واقع شد دیگر سزاوار ما نیست که آنچه را خدا برای ما دوست نداشته، دوست داشته باشیم.

۲۳۸) امامعليه‌السلام فرمود: سنّت در کافور برای میت حد اکثر مقدار سیزده درهم و ثلث درهم است [زیرا]جبرئیل برای رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله حنوطی آورد که چهل درهم وزن داشت، آن حضرت آن را سه قسمت کرد، یک جزء برای خود، یک جزء برای علیعليه‌السلام و جزء دیگر برای فاطمهعليها‌السلام .

۲۳۹) زراره و محمّد بن مسلم گویند: به امام باقرعليه‌السلام گفتیم: آیا عمامه برای میت از کفن محسوب است؟ فرمود: نه، کفن واجب سه پیراهن است (لنگ، جامه، سرتاسری) یا یک پوشش سرتاسری که تمام بدنش را بپوشاند نه کمتر از آن(۱) . و بیش از اینها تا پنج جامه سنّت است، و زیادتر از آن بدعت خواهد بود، و عمامه سنّت است.

۲۴۰) در حدیثی وارد است که جریده (دو قطعه چوب تر خرما، که همراه میت دفن می کنند) از سنّت است.

۲۴۱) موسی بن جعفرعليه‌السلام فرمود: ما خاندانی هستیم که مهریه زنان و مخارج حج واجب و کفن امواتمان از پاکیزه ترین اموال ما تهیه می شود، و من کفن خود را آماده دارم.

۲۴۲) علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه بر جنازه ای نماز می خواند، اگر میت مرد بود مقابل سینه او، و اگر زن بود مقابل سر او می ایستاد.

۲۴۳) ابو سعید خدری گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در تشییع جنازه و یا بیرون رفتن برای نماز عید هرگز سواره نرفت.

۲۴۴) امیر مؤمنانعليه‌السلام فرمود: سنّت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بر این جاری شده که زن

________________________________________

۱- ۱) این در صورتی است که پیراهن پیدا نشود.

را کسی در قبر گذارد که در زمان حیاتش می توانسته او را ببیند (محرم او باشد. و شوهر از دیگران اولویت دارد)

۲۴۵) امام کاظمعليه‌السلام می فرمود: با عمامه و شب کلاه و نعلین و طیلسان (جامه گشاد و بلندی که تمام بدن را می پوشاند) وارد قبر نشو، و به هنگام وارد شدن دکمه هایت را باز کن، زیرا سنّت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بر این جاری شده، و دفن کننده باید

«اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم» بگوید، و سوره «فاتحه» و « قل اعوذ بربّ الناس » و « قل اعوذ بربّ الفلق » و « قل هو اللّه احد » و «آیه الکرسی» بخواند.

۲۴۶) عمر بن اذینه گوید: دیدم امام صادقعليه‌السلام خاک بر قبر میّتی می ریخت و پیش از آن خاک را لحظاتی در دست نگاه می داشت سپس روی قبر می ریخت و بیش از سه مشت هم بیشتر نمی ریخت. علت آن را از ایشان پرسیدم، فرمود: ای عمر، داشتم این دعا را می خواندم:

ایمانا بک، و تصدیقا ببعثک، هذا ما وعد اللّه و رسوله، و صدق اللّه و رسوله، و ما زادهم الاّ ایمانا و تسلیما «خداوندا، به تو ایمان دارم و به برانگیختن تو مردگان را در قیامت باور دارم. این چیزی است که خدا و رسولش ما را وعده داده اند، و خدا و رسولش راست گفته اند. و گفته آنان جز بر ایمان و تسلیم ما نیفزود» رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چنین می کرد و سنّت هم بدان جاری شده است.

۲۴۷) علیعليه‌السلام فرمود: سنّت است که بر روی قبر آب بپاشند.

۲۴۸) امام صادقعليه‌السلام فرمود: سنّت در پاشیدن آب بر روی قبر آن است که رو به قبله بایستد و از طرف سر میّت شروع کند به ریختن آب تا به طرف پایش برسد، سپس از همان جا دور زند و آب بریزد تا به طرف دیگر سر برود، و در آخر مقداری آب بر وسط قبر بپاشد، سنّت در این کار چنین است.

۲۴۹) حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: سنّت آن است که قبر به قدر چهار انگشت باز از زمین بلندتر ساخته شود و اگر بیشتر هم شد مانعی ندارد، و نیز باید قبر مسطح باشد و مانند کوهان شتر (یا گرده ماهی) برآمده ساخته نشود.

۲۵۰) امام صادقعليه‌السلام فرمود: هنگامی که جعفر بن ابی طالبعليه‌السلام شهید شد، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فاطمهعليهما‌السلام را امر کرد که سه روز برای اسماء بنت عمیس (همسر جعفر) غذا تهیه کند و خودش با زنان دیگر سه روز نزد او بمانند. از این رو سنّت بر این شد که برای مصیبت زدگان تا سه روز غذا ببرند.

۲۵۱) امام باقرعليه‌السلام وصیت کرد که هشتصد درهم در مخارج ماتم او مصرف کنند، و این عمل را از سنّت می دانست، زیرا رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرموده بود: برای خانواده جعفر [بن ابی طالب]غذا تهیه کنید، که آنان گرفتار مصیبت اند.

۲۵۲) امام صادقعليه‌السلام فرمود: نزد مصیبت زدگان غذا خوردن از عمل جاهلیت است، و سنّت آن است که غذا به خانه آنان بفرستند(۱) .

________________________________________

۱- ۱) امروزه متأسفانه به عکس این دستور عمل می شود، از این رو مصیبت زدگان مصیبت اصلی خود را فراموش نموده، گرفتار مصیبتی بزرگتر می شوند که آن خرج دادن به شرکت کنندگان در تشییع و غیره است!

۱۲ - آداب و سنن آن حضرت در معالجه و مداوا

اشاره

۲۳۸ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وسط سر خود را حجامت کرد، و ابو ظبیه با آلت مخصوص حجامت که از مس بود آن حضرت را حجامت نمود و رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله یک صاع خرما (که تقریبا سه کیلوگرم است) به او عطا فرمود. و رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه سردرد می گرفت روغن کنجد داخل بینی می کرد (یا با تخم گشنیز بخور می داد)(۱) .

۲۳۹. امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله زکام خود را مداوا نمی کرد، و می فرمود: هیچ کس نیست جز اینکه رگی از جذام دارد، و هر گاه به زکام مبتلا شود زکام بیماری جذام را ریشه کن می کند.

۲۴۰ - محمّد بن فیض گوید: به امام صادقعليه‌السلام گفتم: وقتی کسی از ما بیمار می شود پزشکان او را از خوردنیها پرهیز می دهند. حضرت فرمود: ولی ما خاندان فقط از خرما پرهیز می کنیم، و با سیب و آب سرد خود را معالجه می کنیم. گفتم: چرا

______________________________________

۱- ۱) در باب نظافت گذشت که آن حضرت برای رفع سردرد ابروان خود را روغن می مالید. (مؤلف)

از خرما پرهیز می کنید؟ فرمود: زیرا رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله علیعليه‌السلام را در زمان بیماریش از آن پرهیز داد.

ملحقات

۲۵۳) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وسط سرش را حجامت می کرد و آن را «پناه دهنده» یا «نجات دهنده» می نامید.

۲۵۴) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در روز دوشنبه بعد از عصر حجامت می کرد.

۲۵۵) امام کاظمعليه‌السلام می فرمود: شستن سر با خطمی در روز جمعه از سنّت است، روزی را فراوان، فقر را دور و مو و پوست بدن را نیکو می سازد، و این کار امام از سردرد است.

۲۵۶) امام صادقعليه‌السلام می فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله سر خود را با سدر می شست، و می فرمود: هر که سر خود را با سدر بشوید خداوند وسوسه شیطان را از دور می سازد، و هر که وسوسه شیطان از او دور شد گناه نمی کند، و هر که گناه نکند داخل بهشت می شود.

۲۵۷) امام صادقعليه‌السلام فرمود: از دواهای پیامبرانعليهم‌السلام حجامت، نوره کشیدن و انفیّه کشیدن است(۱) .

۲۵۸) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: آیا به شما نیاموزم دارویی را که جبرئیل به من آموخته، تا دیگر به پزشک و دارویی محتاج نشوید؟ گفتند: چرا، یا رسول اللّه.

فرمود: آب باران را بگیرید و هفتاد بار سوره فاتحه، و هفتاد بار سوره ناس، و هفتاد

______________________________________

۱- ۱) انفیّه گردی قهوه ای رنگ و مکیّف و عطسه آور است که بیشتر از تنباکو ساخته می شود و آن را برای عطسه کردن جلو بینی قرار می دهند و برخی از مردم آن را داخل بینی می کنند.

بار سوره فلق، و هفتاد بار صلوات بر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله و هفتاد بارسبحان اللّه بر آن بخوانید و هفت روز پیاپی هر صبح و شام از آن آب بیاشامید.

۲۵۹) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از درد کمر به خداوند شکایت کرد، خدای متعال آن حضرت را دستور داد به خوردن گندم با گوشت (یعنی حلیم)

۲۶۰) علیعليه‌السلام فرمود: هیچ گاه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بیمار نشد مگر آنکه به حجامت کردن پناه برد.

۲۶۱) امام صادقعليه‌السلام می فرمود: جدّ ما (رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله برای معالجه تب فقط ده درهم (حدود دو سیر) شکر را می گرفت و با آب سرد می آمیخت و ناشتا میل می کرد.

۱۳ - آداب و سنن آن حضرت در مسواک کردن

اشاره

۲۴۱ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: مسواک کردن از سنن پیامبران است.

۲۴۲ - علیعليه‌السلام فرمود: مسواک کردن موجب خشنودی خداوند، و سنّت پیامبر، و خوشبوکننده دهان است.

۲۴۳ - پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله هر شب سه بار مسواک می کرد: یک بار پیش از خواب، یک بار وقتی از خواب برای نماز شب برمی خواست، و یک بار پیش از آنکه برای نماز صبح از خانه بیرون رود.

۲۴۴. امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون نماز عشا را می خواند دستور می داد آب وضو و مسواکش را آماده کنند و روی آن را پوشانیده نزد سر او بگذارند. آن گاه می خوابید آنقدر که خدا بخواهد. سپس از خواب برمی خواست و مسواک می کرد و وضو می گرفت و چهار رکعت نماز می گزارد، دوباره می خوابید و باز از خواب برمی خواست و مسواک می کرد و وضو می گرفت و نماز می خواند.

آن گاه امام صادقعليه‌السلام فرمود: در رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله برای شما سرمشق خوبی است (شما هم به او اقتدا کنید) و در آخر سخن فرمود: پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله هر بار که از خواب برمی خواست مسواک می کرد.

۲۴۵ - پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله برای هر نمازی مسواک می کرد.

۲۴۶ - پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله در هنگام مسواک کردن مسواک را به عرض دندانها می کشید.

۲۴۷ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله با چوب اراک مسواک می کرد، و جبرئیل او را چنین دستور داده بود.

ملحقات

۲۶۲) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فراوان مسواک می کرد.

۲۶۳) مسواک کردن در سحر پیش از وضو، از سنّت است.

۲۶۴) مانند روایت ۲۶۳) است.

۲۶۵) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: چوب درخت مبارک زیتون برای مسواک خوب است، دهان را خوشبو می کند، جرم دندان را می برد، و آن مسواک من و مسواک پیامبران پیش از من است.

۲۶۶) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر که روزی دو بار مسواک کند بر سنّت پیامبرانعليهما‌السلام مداومت نموده است.

۱۴ - آداب و سنن آن حضرت در وضو

اشاره

۲۴۸ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله برای هر نماز واجب و مستحبی تجدید وضو می کرد.

۲۴۹ - بریده گوید: پیامبر گرامیصلى‌الله‌عليه‌وآله برای هر نمازی جداگانه وضو می گرفت، اما در سال فتح مکه تمام نمازهای شبانه روز را با یک وضو خواند. عمر گفت: یا رسول اللّه، کاری کردید که تاکنون نکرده بودید! فرمود: عمدا چنین کردم (تا مردم نپندارند که برای هر نمازی وضوی جداگانه لازم است)

۲۵۰ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: امیر مؤمنانعليه‌السلام برای هر نمازی وضوی جداگانه می گرفت و این آیه را تلاوت می کرد: «ای مؤمنان، هر گاه برای نماز برخواستید صورتها و دستها را تا آرنج بشویید(۱) » و با این روش می خواست به مستحب عمل کند و الاّ خود رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله و امیر مؤمنانعليه‌السلام و اصحاب پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله نمازهای متعدد را با یک وضو هم می خواندند.

۲۵۱ - زراره گوید: امام باقرعليه‌السلام فرمود: آیا وضوی رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله را برایتان

_______________________________________

۱- ۱) مائده/۶.

بیان نکنم؟ گفتیم: چرا. حضرت ظرفی را که مقداری آب در آن بود خواست و آن را جلو خود نهاد، سپس آستین های خود را بالا زد، آن گاه دست راست را در آن فرو برد و فرمود: این وقتی است که دست پاک باشد. سپس کف خود را پر از آب کرد و روی پیشانی ریخت و گفت:

«بسم اللّه» و آن را به اطراف محاسن خود روان ساخت و یک بار دست خود را بر صورت و پیشانی کشید (تا همه جای صورت را شست)

سپس دست چپ را در آب فرو برد و آن را پر کرد و بر آرنج دست راست ریخت و با دست چپ بر ساق دست راست کشید تا آب به سر انگشتان روان شد. سپس دست راست را در آب فرو برد و آن را پر کرد و بر آرنج دست چپ ریخت و دست راست را بر ساق دست چپ کشید تا آب به سر انگشتان روان شد. آن گاه جلو سر و پشت پاها را با تری دست چپ و راست مسح کرد.

سپس فرمود: خداوند فرد و یکتاست و عدد فرد را دوست دارد، از این رو سه مشت آب برای وضوی تو کافی است: یک مشت آب برای صورت، و دو مشت هم برای ساقهای دست؛ و با تری دست راست جلو سر و روی پای راست را، و با تری دست چپ روی پای چپ را مسح می کنی.

آن گاه فرمود: مردی از امیر مؤمنانعليه‌السلام از کیفیت وضوی رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله پرسید و آن حضرت همین گونه برای او بیان داشت(۱).

۲۵۲ - ابو هریره گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هنگام وضو گرفتن اول طرف های راست خود را می شست.

۲۵۳ - ابو بصیر گوید: از امام صادقعليه‌السلام از مقدار آب وضو پرسیدم، فرمود:

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله با یک مدّ (تقریبا ده سیر) آب وضو می گرفت، و با یک صاع (تقریبا سه کیلوگرم) آب غسل می کرد.

۲۵۴ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: ما خاندانی هستیم که صدقه بر ما حلال نیست،

_________________________________

۱- ۱) روایات اهل بیت علیهم السّلام در این مورد مستفیض بلکه متواتر است. (مؤلف)

دستور داریم که شاداب و پر آب وضو بگیریم، و الاغ را برای جفت گیری بر مادیان نمی کشیم.

۲۵۵ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: مضمضه (آب در دهان گرداندن) و استنشاق (آب در بینی کشیدن) از چیزهایی است که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله سنّت نهاده است.

ملحقات

۲۶۷) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: دو چیز است که دوست ندارم کسی در آن با من شرکت کند و در آنها مرا یاری دهد: یکی وضویم که جزء نماز من است. و دیگر صدقه ام (که دوست دارم با دست خود بدهم) زیرا صدقه در دست خدای رحمان قرار می گیرد.

۲۶۸) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله شبها آب وضویش را با دست خود آماده می کرد و بالای سر می نهاد.

۲۶۹) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون برای نماز وضو می گرفت سه بار انگشتر خود را در انگشت می گردانید.

۲۷۰) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در وضو بر ناصیه یعنی جلو سر که تقریبا یک چهارم تمام مساحت سر است مسح می کشید.

۲۷۱) علیعليه‌السلام در سفارش به محمّد بن ابی بکر به هنگام اعزام وی به حکومت مصر فرمود: برای وضو سه بار آب در دهان بگردان، و سه بار آب در بینی بکش، و صورت سپس دست راست و بعد از آن دست چپ را بشوی، آن گاه [جلو] سر و روی پاها را مسح کن، زیرا من دیدم رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چنین می کرد. .

۲۷۲) (نسخه این روایت اختلاف دارد و مراد از آن روشن نیست.)

۱۵ - آداب و سنن آن حضرت در غسل

اشاره

۲۵۶ - امام صادقعليه‌السلام می فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله با یک صاع (سه کیلوگرم) آب غسل می کرد، و اگر با یکی از زنانش غسل می کرد یک صاع و یک مدّ (سه کیلو و یک چارک) آب مصرف می نمود(۱) .

۲۵۷ - حسن بن محمّد از جابر بن عبد اللّه در باره غسل رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله پرسید، جابر گفت: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله سه بار آب بر سر می ریخت. حسن بن محمّد گفت: موی سر من چنان که می بینی بسیار است؛ جابر گفت: ای آزاده، این را مگو، همانا موی سر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بیشتر و خوشبوتر بود.

۲۵۸ - علیعليه‌السلام فرمود: غسل کردن در عیدها موجب پاکیزگی کسی است که در طلب حوائج خود می رود، و نیز پیروی از سنّت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله است.

۲۵۹ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: غسل جمعه سنّتی است که رعایت آن بر هر مرد

____________________________________

۱- ۱) در روایتی دیگر این اضافه را دارد که «هر دو از یک ظرف غسل می کردند» (مؤلف)

و زن، در حضر و سفر لازم است(۱) غسل جمعه وسیله پاکیزگی و کفّاره گناهان از جمعه تا جمعه دیگر است. و علت تشریع غسل جمعه آن است که انصار در ایّام هفته به کار شتران آبکش و سایر حیوانات خود سرگرم بودند و چون روز جمعه فرا می رسید به مسجد می آمدند و مردم از بوی بد زیر بغلهای آنان اذیت می شدند، بدین جهت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله دستور داد تا روزهای جمعه غسل کنند. این بود که سنّت بر آن جاری شد.

۲۶۰ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: غسل در روز عید فطر سنّت است.

۲۶۱ - علیعليه‌السلام ضمن حدیثی فرمود: پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله چون دهه آخر ماه مبارک رمضان فرا می رسید برای عبادت آماده می شد و دامن همت به کمر زده، از خانه بیرون می آمد و در مسجد اعتکاف می نمود و شبها را تا صبح بیدار بود و هر شب بین نماز مغرب و عشا غسل می کرد(۲) .

ملحقات

۲۷۳) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: جبرئیل مرا دستور داد که در هنگام وضو و غسل جنابت انگشتر خود را در انگشت بگردانم (تا آب به زیر آن رود)

۲۷۴) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: جبرئیل مرا دستور داد که هنگام غسل جنابت، با انگشت خود داخل ناف را بشویم.

__________________________________________

۱- ۱) یعنی مستحب مؤکّد است.

۲- ۲) به خواست خدا در باب نماز، برخی غسلهای دیگر ذکر خواهد شد. (مؤلف)

۱۶ - آداب و سنن آن حضرت در نماز

اشاره

۲۶۲ - امام صادقعليه‌السلام می فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله دو برابر نمازهای واجب شبانه روز نماز مستحبی می خواند. و دو برابر روزه واجب روزه می گرفت.

۲۶۳ - حنان بن سدیر گوید: عمرو بن حریث در مجلسی که من هم نشسته بودم از امام صادقعليه‌السلام پرسید و گفت: فدایت شوم، مرا از نماز رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله خبر ده. فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هشت رکعت نماز نافله ظهر و چهار رکعت نماز واجب ظهر، و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نماز واجب عصر، و سه رکعت نماز واجب مغرب و چهار رکعت نافله آن، و چهار رکعت نماز عشا(۱) ، و هشت رکعت نماز شب و سه رکعت وتر (دو رکعت به نام شفع و یک رکعت به نام وتر) و دو رکعت نافله صبح و دو رکعت نماز واجب صبح می خواند.

گفتم: فدایت شوم، اگر من توانستم بیش از این مقدار نماز بخوانم، آیا خداوند مرا به زیاد خواندن نماز عذاب می کند؟ فرمود: نه، ولی تو را به ترک سنّت

_______________________________________

۱- ۱) نافله عشا که دو رکعت نماز نشسته است ذکر نشده است.