٤٢ - باب وجوب خوددارى كردن از شهوات و لذتهاى حرام حديث :

٣٩٠ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : الجنه محفوفه بالمكاره و الصبر فمن صبر على المكاره فى الدنيا دخل الجنه و جهنم محفوفه باللذات و الشهوات فمن اعطى نفسه لذتها و شهوتها دخل النار.

ترجمه :

٣٩٠ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: بهشت با سختى ها و صبر پوشيده است پس كسى كه بر سختى هاى دنيا صبر كند به بهشت وارد مى شود. و دوزخ با لذتها و شهوتها پوشيده است پس كسى كه به نفس خود لذت و شهوت نفسانى را ببخشد به آتش داخل مى گردد.

حديث :

٣٩١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال اميرالمؤمنينعليه‌السلام ترك الخطيئه ايسر من طلب التوبه و كم من شهوه ساعه اورثت حزنا طويلا و الموت فضح الدنيا فلم يترك لذى لب فرحا.

ترجمه :

٣٩١ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: ترك گناه از طلب توبه آسانتر است و چه بسا ساعتى به شهوت گذراندن باعث اندوه طولانى شود، و مرگ ، دنيا را رسوا مى كند و براى خردمند شادى نمى گذارد.

حديث :

٣٩٢ - عن علىعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : طوبى لمن ترك شهوه حاضره لموعد لم يره

ترجمه :

٣٩٢ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام روايت كند كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: خوشا به حال كسى كه ميل نفسانى حاضر و آماده را به خاطر وعده اى كه آن را نديده است ترك كند.

٤٣ - باب وجوب اجتناب المحقرات من الذنوب

٤٣ - باب وجوب خوددارى كردن از گناهانى كه كوچك شمرده مى شوند

حديث :

٣٩٣ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام : اتقوا المحقرات من الذنوب فانها لاتغفر قلت : و ما المحقرات ؟ قال : الرجل يذنب الذنب فيقول : طوبى لى ان لم يكن لى غير ذلك

ترجمه :

٣٩٣ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: از گناهانى كه كوچك شمرده مى شوند بترسيد زيرا آنها بخشيده نمى شوند. رواى گويد: عرض كردم : گناهان كوچك كدامند؟ حضرت فرمود: اينكه مرد گناهى كند و بگويد: خوشا به حال من اگر جز اين گناه گناهى ديگر نداشتم

حديث :

٣٩٤ - عن سماعه قال سمعت ابا الحسنعليه‌السلام يقول : لاتستكثرو اكثير الخير و لاتستقلوا قليل الذنوب فان قليل الذنوب يجتمع حتى يكون كثيرا و خافوا الله فى السر حتى تعطوا من انفسكم النصف

ترجمه :

٣٩٤ - سماعه گويد، از امام رضاعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: كارهاى خير زياد را زياد نشمريد و گناهان كم را كم ندانيد زيرا گناهان كم جمع مى شوند و زياد مى گردند و از خداوند در پنهانى بترسيد تا آنجا كه خودتان درباره خود به انصاف رفتار كنيد.

حديث :

٣٩٥ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام : ان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نزل بارض قرعاء ما بها من حطب فقالصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : فليات كل انسان بما قدر عليه فجاءوا به حتى رموا يبن يديه بعضه على بعض فقال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : هكذا تجتمع الذنوب ثم قال : اياكم و المحقرات من الذنوب فان لكل شى ء طالبا الا و ان طالبها يكتب ما قدموا و اثارهم و كل شى ء احصيناه فى امام مبين

ترجمه :

٣٩٥ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (با ياران خود) در زمين بى گياه فرود آمدند، حضرت به ياران خود فرمود: مقدارى هيزم بياوريد، عرض كردند: اى رسول خدا ما در مكانى بى گياه هستيم و در اينجا هيزم نيست حضرت فرمود: هر كدام از شما به اندازه اى كه مى توانيد بياوريد، (چيزى نگذشته بود كه ) هر كدام مقدارى هيزم آوردند و در مقابل پيامبر روى هم ريختند. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: گناهان نيز اينگونه جمع مى شوند سپس فرمود: از گناهان كوچك حذر كنيد زيرا هر چيز جوينده اى دارد و همانا جوينده گناهان (كه فرشته است ) آنچه را كه (مردم ) پيش فرستاده اند و اثرهاى آنها را مى نويسد (و هر چيز را در پيشوايى آشكار فراهم كرده ايم )(٩٠)

حديث :

٣٩٦ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : اتقوا المحقرات من الذنوب فان لها طالبا: يقول احدكم : اذنب و استغفر ان الله عزوجل يقول : (و نكتب ما قدموا و آثارهم و كل شى ء احصيناه فى امام مبين ) و قال عزوجل : (انها ان تك مثقال حبه من خردل فتكن فى صخره او فى السماوات او فى الارض ‍ يات بها الله ان الله لطيف خبير).

ترجمه :

٣٩٦ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: از گناهانى كه كوچك شمرده مى شوند پرهيز كنيد زيرا آن گناهان (نيز) فرشته اى جوينده دارد، كسى از شما مى گويد: گناه مى كنم و (پس از آن ) استغفار مى كنم ، به راستى كه خداى عزوجل مى فرمايد: (و ما آنچه را كه پيش فرستاده اند و آثار آنها را مى نويسيم و هر چيزى را در پيشوايى آشكار گرد آورده ايم )(٩١) و مى فرمايد: (به درستى كه اگر آن به اندازه دانه خردلى در دل سنگى بزرگ و يا در آسمانها يا در زمين باشد خداوند بياردش همانا كه خداوند باريك بين و آگاه است )(٩٢)

حديث :

٣٩٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال اميرالمؤمنينعليه‌السلام : لايصغر ما ينفع يوم القيامه و لايصغر ما يضر يوم القيامه فكونوا فيما اخبركم الله عزوجل كمن عاين

ترجمه :

٣٩٧ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: اميرالمؤمنين علىعليه‌السلام فرموده است : چيزى كه در روز قيامت سودمند است كوچك نيست و چيزى كه در روز قيامت زيانبار است ناچيز نيست پس در آنچه كه خداوند عزوجل به شما خبر داده است مانند كسى باشيد كه به چشم خود همه آنها را ديده است

حديث :

٣٩٨ - عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام انه قال : اشد الذنوب ما استهان به صاحبه

ترجمه :

٣٩٨ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: سخت ترين گناهان گناهى است كه انجام دهنده آن ، آن را ناچيز بشمرد.

حديث :

٣٩٩ - و قالعليه‌السلام : اشد الذنوب ما استخف به صاحبه

ترجمه :

٣٩٩ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: سخت ترين گناهان گناهى است كه انجام دهنده آن ، آن را سبك بشمارد.

حديث :

٤٠٠ - عن الصادقعليه‌السلام عن آبائهعليه‌السلام فى حديث المناهى ان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قال : لاتحقروا شيئا من الشر و ان صغر فى اعينكم و لا تستكثروا شيئا من الخير و ان كثر فى اعينكم فانه لا كبير مع الاستغفار و لاصغير مع الاصرار.

ترجمه :

٤٠٠ - امام صادقعليه‌السلام از پدران بزرگوارش و آنان از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در حديثى كه از امور مورد نهى سخن به ميان آمده است روايت كنند كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: هيچ بدى و شرى را اگر چه در نظر شما كوچك باشد كوچك نشمريد و هيچ خيرى را اگر چه در چشم شما زياد باشد زياد مشمريد زيرا با وجود استغفار (ديگر گناه ) بزرگ وجود ندارد و با اصرار و پافشارى (بر گناه ديگر گناه ) كوچك نيست (زيرا با استغفار مى توان از گناه بزرگ طلب آمرزش نمود و با اصرار بر گناه ، گناه كوچك تبديل به گناه بزرگ مى شود).

حديث :

٤٠١ - عن محمد بن علىعليه‌السلام انه قال لمحمد بن مسلم فى حديث : لا تستصغرن حسنه ان تعملها فانك تراها حيث تسرك و لا تستصغرن سيئه تعملها فانك تراها حيث تسووك الحديث

ترجمه :

٤٠١ - امام باقرعليه‌السلام در حديثى به محمد بن مسلم فرمود: كار نيكى را كه به جاى مى آورى كوچك مشمار زيرا كار نيك را در جايى مى بينى كه شادمانت مى كند و عمل زشتى را كه انجام مى دهى كوچك مشمار زيرا آن را در جايى مى نگرى كه بد حالت مى كند (مراد از آن جا صحنه قيامت است ).

حديث :

٤٠٢ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : من الذنوب التى لاتغفر قول الرجل ليتنى لا اواخذ الا بهذا.

ترجمه :

٤٠٢ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: يكى از گناهانى كه بخشيده نمى شود اين است كه كسى (گناهى كند و) بگويد: اى كاش تنها فقط به همين گناه مواخذه مى شدم

حديث :

٤٠٣ - و قالعليه‌السلام : اياكم و محقرات الذنوب فان لها من الله طالبا و انها لتجتمع على المرء حتى تهلكه

ترجمه :

٤٠٣ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: از گناهانى كه كوچك شمرده مى شوند بپرهيزيد زيرا آن گناهان (نيز) از جانب خداوند جوينده اى دارد (يعنى فرشته اى كه طلب كننده و پى گيرى كننده گناهان كوچك است ) و به راستى كه گناهان كوچك بر آدمى جمع مى شوند تا آنجا كه او را به هلاكت مى افكنند.

حديث :

٤٠٤ - قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ان الله كتم ثلاثه فى ثلاثه كتم رضاه فى طاعته و كتم سخطه فى معصيته و كتم و ليه فى خلقه فلا يستخفن احدكم شيئا من الطاعات فانه لايدرى فى ايها رضى الله و لا يستقلن احدكم شيئا من المعاصى فانه لايدرى فى ايها سخط الله و لايزرين احدكم باحد من خلق الله فانه لايدرى ايهم ولى الله

ترجمه :

٤٠٤ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: همانا خداوند سه چيز را در سه چيز پنهان نموده است : رضايت و خوشنودى اش را در طاعتش و خشمش را در معصيت و نافرمانى اش و ولى خود را در ميان خلقش پنهان ساخته است پس مبادا كسى از شما يكى از طاعات را سبك بشمرد زيرا او نمى داند كه رضايت و خوشنودى خداوند در كدام طاعت او پنهان است و مبادا يكى از معصيتها را كم بشمرد زيرا او نمى داند كه خشم خدا در كداميك از گناهان نهان است و مبادا يكى از خلق خدا را بى قدر و ارزش ‍ بداند زيرا نمى داند كه كداميك از آنها ولى خداوند است

حديث :

٤٠٥ - قال و من كلامهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لاتنظروا الى صغير الذنب و لكن انظروا الى ما اجتراتم

ترجمه :

٤٠٥ - و از كلام رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم است كه : به كوچكى گناه نكنيد بلكه به چيزى كه بر آن جرات يافته ايد بنگريد. (بنگريد به اينكه بر نافرمانى خدا دلير گشته ايد و اين بسيار بزرگ است ).

حديث :

٤٠٦ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : من هم بالسيئه فلا يعملها فانه ربما عمل العبد السيئه فيراه الرب فيقول : و عزتى و جلالى لااغفر لك ابدا.

ترجمه :

٤٠٦ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه قصد انجام دادن گناهى را نمود نبايد آن را انجام دهد زيرا چه بسا بنده گناهى را مرتكب مى شود و پروردگارش او را مى بيند و مى گويد: سوگند به عزت و بزرگى ام كه ديگر هرگز تو را نمى بخشايم

٤٤ - باب تحريم كفران نعمه الله

٤٤ - باب تحريم ناسپاسى در برابر نعمت خداوند حديث :

٤٠٧ - عن سدير قال : سال رجل ابا عبداللهعليه‌السلام عن قول الله عزوجل : (فقالوا ربنا باعد بين اسفارنا و ظلموا انفسهم ) الايه فقال : هولاء قوم كانت لهم قرى متصله ينظر بعضها الى بعض و انهار جاريه و اموال ظاهره فكفروا نعم الله و غيروا ما بانفسهم من عافيه الله فغير الله ما بهم من نعمه و (ان الله لايغير ما بقوم حتى يغيروا ما بانفسهم ) فارسل الله عليهم سيل العرم فغرق قراهم و خرب ديارهم و ذهب باموالهم و ابدلهم مكان جناتهم جنتين ذواتى اكل خمط و اثل و شى ء من سدر قليل ثم قال : (ذلك جزيناهم بما كفروا و هل نجازى الا الكفور).

ترجمه :

٤٠٧ - سدير گويد: مردى از امام صادقعليه‌السلام درباره اين گفتار خداى عزوجل پرسيد كه مى فرمايد: (پس گفتند: اى پروردگار ما، بين سفرهاى ما دورى بيفكن ، و بر خود ستم كردند و ما هم آنها را حكايت گردانيديم و پراكنده شان ساختيم )(٩٣) حضرت فرمود: آنها گروهى بودند كه روستاهاى متصل و به هم پيوسته اى داشتند به گونه اى كه ساكنان روستاهاى مجاور را مى ديدند و داراى جويهاى جارى و اموال آشكار بودند پس نعمتهاى خداوند را ناسپاسى كردند و سلامت و عافيتى را كه خداوند به آنان داده بود دگرگون ساختند خداوند نيز نعمتى را كه به آنان بخشيده بود دگرگون ساخت (و خداوند وضعيت قومى را تغيير نمى دهد مگر اينكه آنان خود را تغيير دهند)(٩٤) پس خداوند سيل سختى را بر آنان فرستاد و روستاهايشان را به زير آب برد و خانه هايشان را ويران ساخت و اموالشان را از بين برد و به جاى باغهايشان دو باغ كه داراى ميوهاى تلخ و درخت شورگز و مقدار كمى سدر بودند براى آنها بر جاى گذاشت سپس ‍ فرمود: (اين جزايى كه به آنان داديم به سبب كفران آنان بود و آيا جز ناسپاس را جزا مى دهيم ؟)(٩٥)

حديث :

٤٠٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : مكتوب فى التوراه اشكر من انعم عليك و انعم على من شكرك فانه لا زوال للنعماء اذا شكرت و لا بقاء لها اذا كفرت ، الشكر زياده فى النعم و امان من الغير.

ترجمه :

٤٠٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: در تورات نوشته شده است : شكر كسى را كه به تو نعمت بخشيده است به جاى آور و به كسى كه از تو قدردانى مى كند نعمت ببخش زيرا اگر سپاس نعمتها به جاى آورده شود نعمتها زائل نمى شوند و اگر ناسپاسى شود نعمتى باقى نمى ماند. پس ‍ شكرگزارى مايه زيادت نعمت و باعث ايمنى از تغيير نعمت است

٤٥ - باب وجوب اجتناب الكبائر

٤٥ - باب وجوب خوددارى كردن از گناهان كبيره حديث :

٤٠٩ - عن ابى بصير عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال سمعته يقول : (و من يوت الحكمه فقد اوتى خيرا كثيرا) قال : معرفه الامام و اجتناب الكبائر التى اوجب الله عليها النار.

ترجمه :

٤٠٩ - ابى بصير گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه درباره اين آيه كه مى فرمود: (به هر كس حكمت داده شود خير فراوان به او داده شده )(٩٦) فرمود: مراد از خير فراوان معرفت و شناخت امام و دورى كردن از گناهان كبييره اى است كه خداوند آتش را بر ارتكاب آنها واجب ساخته است

حديث :

٤١٠ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام فى قول الله عزوجل : (ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سيئاتكم و ندخلكم مدخلا كريما) قال : الكبائر التى اوجب الله عزوجل عليها النار.

ترجمه :

٤١٠ - امام صادقعليه‌السلام درباره گفتار خداى عزوجل كه مى فرمايد: (اگر خوددارى كنيد از كبيره هايى كه از آنها نهى شده ايد از گناهانتان در مى گذريم و شما را در محلى گرامى در مى آوريم )(٩٧) فرمود: مراد از كبيره ها، گناهانى هستند كه خداى عزوجل بر انجام آنها آتش دوزخ را واجب ساخته است

حديث :

٤١١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال اميرالمؤمنينعليه‌السلام : ما من عبد الا و عليه اربعون جنه حتى يعمل اربعين كبيره فاذا عمل اربعين كبيره انكشفت عنه الجنن

ترجمه :

٤١١ - امام صادقعليه‌السلام روايت است كه اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: هيچ بنده اى نيست مگر اينكه بر او چهل پرده (يا سپر) هست تا اينكه مرتكب چهل گناه كبيره شود كه اگر چنين كند اين پرده ها (يا سپرها) كنار مى رود. (در اين صورت گناه در نزد او زشتى ندارد و به قساوت قلب دچار مى گردد).

حديث :

٤١٢ - قال الصادقعليه‌السلام : من اجتنب الكبائر يغفرالله جميع ذنوبه و ذلك قول الله عزوجل (ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سيئاتكم و ندخلكم مدخلا كريما).

ترجمه :

٤١٢ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس از گناهان كبيره دورى كند خداوند همه گناهانش را مى بخشد و اين معناى گفتار خداى عزوجل است كه مى فرمايد: (اگر از گناهان كبيره اى كه از ارتكاب آنها نهى شده ايد دورى كنيد از گناهانتان در مى گذريم و شما را در محلى گرامى در مى آوريم .)(٩٨)

حديث :

٤١٣ - عن ابى الحسنعليه‌السلام فى قول الله عزوجل : (ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سيئاتكم ) قال : من اجتنب الكبائر ما اوعد الله عليه النار اذا كان مومنا كفر الله عنه سيئاته

ترجمه :

٤١٣ - امام رضاعليه‌السلام درباره گفتار خداى عزوجل كه مى فرمايد: (اگر از گناهان كبيره اى كه از ارتكاب آنها نهى شده ايد دورى كنيد از گناهانتان در مى گذريم )(٩٩) فرمود: كسى كه از كبيره هايى كه خداوند وعده آتش دوزخ بر آنها داده است دورى كند اگر مومن باشد خداوند از گناهان او چشم پوشى مى كند.

حديث :

٤١٤ - عن عباد بن كثير النواء قال : سالت ابا جعفرعليه‌السلام عن الكبائر فقال : كل ما اوعد الله عليه النار.

ترجمه :

٤١٤ - عباد بن كثير (كه هسته خرما فروش بود) گويد: از امام باقرعليه‌السلام پرسيدم كه كبائر كدام گناهان هستند؟ حضرت فرمود: هر گناهى كه خداوند بر انجام آن وعده آتش دوزخ را داده است

حديث :

٤١٥ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام فى حديث قال : قد سمى الله المومنين بالعمل الصالح مومنين و لم يسم من ركب الكبائر و ما وعدالله عزوجل عليه النار مومنين فى قرآن و لااثر و لانسمهم بالايمان بعد ذلك الفعل

ترجمه :

٤١٥ - امام صادقعليه‌السلام در حديثى فرمود: خداوند مومنين را به خاطر عمل شايسته آنان مومن ناميده است و كسانى را كه گناهان كبيره و گناهانى كه خداوند عزوجل وعده آتش بر آنها داده است را مرتكب مى شوند را نه در قرآن و نه در هيچ اثرى مومن نناميده است و ما هم آنان را پس از انجام چنين گناهانى مومن نمى ناميم

حديث :

٤١٦ - عن الرضاعليه‌السلام قال : من اقر بالتوحيد و نفى التشبيه الى ان قال و اقر بالرجعه باليقين و اجتنب الكبائر فهو مومن حقا و هو من شيعتنا اهل البيت

ترجمه :

٤١٦ - امام رضاعليه‌السلام فرمود: كسى كه به يگانگى خداوند و مثل و مانند نداشتن خداوند اقرار كند و اعتراف كند كه به رجعت يقين دارد و از انجام كبائر خوددارى كند چنين كسى مومن حقيقى است و از شيعيان ما اهل بيت است

حديث :

٤١٧ - عن زراره قال : قلت لابى عبداللهعليه‌السلام : ارايت قول رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لايزنى الزانى و هو مومن قال : ينزع منه روح الايمان

ترجمه :

٤١٧ - زراره گويد: به امام صادقعليه‌السلام عرض كردم : درباره گفتار رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم كه فرمود: (شخص زناكار در حالى كه مومن است زنا نمى كند) به من خبر ده حضرت فرمود: (زيرا وقتى كه زنا مى كند) روح ايمان از او جدا مى شود.

٤٦ - باب تعيين الكبائر التى يجب اجتنابها