٧٩ - باب مشروط بوده توبه كسى كه مردمان را گمراه نموده به اينكه آنان را به سوى حق بازگرداند

حديث :

٧٤٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : كان رجل فى الزمن الاول طلب الدنيا من حلال فلم يقدر عليها و طلبها من حرام فلم يقدر عليها فاته الشيطان فقاله له : الا ادلك على شى ء تكثر به دنياك و تكثر به تبعك ؟ فقال : بلى قال : تبتدع دينا و تدعو الناس اليه ففعل فاستجاب له الناس و اطاعوه فاصاب من الدنيا ثم انه فكر فقال : ما صنعت ابتدعت دينا و دعوت الناس ‍ اليه ما ارى لى من توبه الا ان اتى من دعوته اليه فارده عنه فجعل ياتى اصحابه الذين اجابوه فيقول ان الذى دعوتكم اليه باطل و انما ابتدعته فجعلوا يقولون كذبت هو الحق و لكنك شككت فى دينك فرجعت عنه فلما راى ذلك عمد الى سلسله فوتدلها و تدا ثم جعلها فى عنقه و قال : لا احلها حتى يتوب الله عزوجل على فاوحى الله عزوجل الى نبى من النبياء قل لفلان و عزتى لو دعوتنى حتى تنقطع اوصالك ما استجبت لك حتى ترد من مات على ما دعوته اليه فيرجع عنه

ترجمه :

٧٤٧ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: در زمانهاى نخستين مردى بود كه دنيا را از راه حلال طلب كرد و به آن نرسيد و از راه حرام آن را جست اما باز هم به آن نرسيد، پس شيطان به نزد او آمد و گفت : آيا تو را به چيزى رهنمون سازم كه به سبب آن هم دنيايت زياد شود و هم پيروانت ؟ مرد گفت : آرى شيطان گفت : دين تازه اى به وجود بياور و مردم را به سوى آن فراخوان آن مرد چنين كرد و مردم نيز به وى پاسخ مثبت دادند و از او فرمانبردارى نمودند و او به دنيا رسيد پس از چندى به فكر فرو رفت و با خود گفت : اى چه كارى بود كه دين نو به وجود آوردم و مردم را به سوى آن خواندم ؟! گمان نمى كنم توبه ام پذيرفته شود مگر اينكه آنانى را كه به اين دين ساختگى دعوت كرده ام بياورم و از اين دين برگردانم ، پس اصحاب خود را كه دعوت او را اجابت نموده بودند فرا خواند و به آنان گفت : دينى كه شما را به سوى آن خواندم دين باطلى بود و آن را من خود به خود به وجود آوردم آنان گفتند: تو دروغ مى گويى ، اين دين حق است ولى تو در دين خود به شك افتاده اى ، و از پيش وى بيرون رفتند. پس چون چنين ديد به زنجيرى پناه برد و بر آن ميخى كوفت سپس آن را به گردن انداخت و گفت : اين زنجير را نمى گشايم مگر اينكه خداى عزوجل توبه ام را بپذيرد. خداوند عزوجل نيز به پيامبرى از پيامبرانش وحى فرستاد كه : به وى بگو: به عزتم سوگند اگر به قدرى مرا بخوانى كه مفصلهايت از هم جدا شوند دعايت را اجابت نمى كنم مگر اينكه آن كسانى را كه به دعوت تو گمراه شدند و در گمراهى مردند برگردانى و از عقيده باطل خود باز گردند.

حديث :

٧٤٨ - عن الرضاعليه‌السلام عن آبائهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ان الله غافر كل ذنب الا من احدث دينا و من اغتصب اجيرا اجره او رجل باع حرا.

ترجمه :

٧٤٨ - امام رضاعليه‌السلام از پدران بزرگوارش روايت فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : راستى كه خداوند همه گناهان را مى بخشد به جز گناه كسى كه دين جديدى به وجود آورده و كسى كه مزد كارگرى را به زور و ستم براى خود گرفته است و كسى كه آزاده اى را فروخته است (انسانى آزاد و غير اسير را به فروش رسانده است ). ٨٠ - باب تحريم الرضا بالظلم و المعونه للظالم و اقامه عذره

٨٠ - باب تحريم راضى بودن به ظلم و يارى كردن ستمگر و عذرآوردن و توجيه كردن ظلم او

حديث :

٧٤٩ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : من عذر ظالما بطلمه سلط الله عليه من يظلمه فان دعالم يستجب له و لم ياجره الله على ظلامته

ترجمه :

٧٤٩ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه براى ظلم ظالمى بهانه آورد (او را در ظلم كردنش معذور دارد) خداوند كسى را بر او مسلط مى سازد كه به وى ظلم كند پس چنين كسى اگر دعا كند خداوند دعايش را بر آورده نمى سازد و بر ستمى كه مى بيند به او اجر و پاداشى نمى دهد.

حديث :

٧٥٠ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام فى وصيته لاصحابه قال : و اياكم ان تعينوا على مسلم مظلوم فيدعو عليكم فيستجاب له فيكم فان ابانا رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم كان يقول : ان دعوه المسلم المظلوم مستجابه و لعين بعضكم بعضا فان ابانا رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم كان يقول : ان معونه المسلم خير و اعظم اجرا من صيام شهر و اعتكافه فى المسجد الحرام

ترجمه :

٧٥٠ - امام صادقعليه‌السلام در وصيتش به اصحاب خود فرمود: بر حذر باشيد از اينكه ستمكارى را بر عليه مسلمان مظلومى يارى كنيد اگر چنين كنيد آن مظلوم شما را نفرين مى كند و دعايش درباره شما اجابت مى شود، همانا پدر و ما رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مى فرمود: به راستى كه دعاى مسلمان مظلوم بر آورده مى شود، و بايد برخى از شما برخى ديگر را يارى كند زيرا پدر ما رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مى فرمود: يارى كردن مسلمانى ، پاداشش بهتر و بزرگتر از يك ماه روزه و اعتكاف در مسجد الحرام است

حديث :

٧٥١ - عن جعفر به محمدعليه‌السلام عن آبائهعليه‌السلام فى وصيه النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لعلىعليه‌السلام قال : يا على شر الناس من باع آخرته بدنياه و شر منه من باع آخرته بدنيا غيره

ترجمه :

٧٥١ - امام صادقعليه‌السلام از پدران بزرگوارش روايت فرمود كه : در وصيت پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علىعليه‌السلام آمده است : اى على ! بدترين مردمان كسى است كه آخرتش را به دنيايش بفروشد و بدتر از او كسى است كه آخرتش را به دنيا ديگرى بفروشد.

حديث :

٧٥٢ - عن عبدالله بن سنان قال : سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : من اعان ظالما على مظلوم لم يزل الله عليه ساخطا حتى ينزع عن معونته

ترجمه :

٧٥٢ - عبدالله بن سنان گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: كسى كه ظالمى را بر عليه مظلومى يارى كند پيوسته خداوند از او خشمگين است تا اينكه دست از يارى او بردارد.

حديث :

٧٥٣ - عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام انه قال : للظالم من الرجال ثلاث علامات يظلم من فوقه بالمعصيه و من دونه بالغلبه و يظاهر القوم الظلمه

ترجمه :

٧٥٣ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: براى مردمان ستمگر سه نشانه وجود دارد: با نافرمانى كردن بر مافوق خود ستم مى كند و با غلبه و چيره شدن بر زير دست خود ستم روا مى دارد و ستمكاران را يارى و پشتيبانى مى كند.

٨١ - باب تحريم اتباع الهوى الذى يخالف الشرع

٨١ - باب تحريم پيروى كردن از آن خواهش نفسانى كه مخالف شرع است

حديث :

٧٥٤ - عن ابى محمد الوابشى قال : سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : احذروا اهواءكم كما تحذرون اعداءكم فليس بشى ء اعدى للرجال من اتباع اهوائهم و حصائد السنتهم

ترجمه :

٧٥٤ - ابى محمد وابشى گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: همانگونه كه از دشمنانتان حذر مى كنيد از خواهشهاى نفسانى خود حذر كنيد زيرا هيچ چيزى براى مردمان دشمن تر از پيروى خواهشهاى نفسانى و درو شده هاى زيانها نيست

حديث :

٧٥٥ - قال اميرالمؤمنينعليه‌السلام : انما اخاف عليكم اثنتين اتباع الهوى و طول الامل اما اتباع الهوى فانه يصد عن الحق و اما طول الامل فينسى الاخره

ترجمه :

٧٥٥ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: من از دو چيز بر شما ترسانم : يكى پيروى از خواهشهاى نفس و ديگرى درازى آرزو، اما پيروى خواهشهاى نفس ؛ زيرا آدمى را از راه حق باز مى دارد و اما درازى آرزو؛ زيرا آخرت را فراموش انسان مى سازد.

حديث :

٧٥٦ - عن عبدالرحمن بن الحجاج قال : قال لى ابوالحسنعليه‌السلام : اتق المرتقى السهل اذا كان منحدره و عرا قال : و كانعليه‌السلام يقول : لاتدع النفس و هواها فان هواها فى رداها و ترك النفس و ما تهوى اذاها و كف النفس عما تهوى دواوها.

ترجمه :

٧٥٦ - عبدالرحمن بن حجاج گويد: امام رضاعليه‌السلام به من فرمود: از اوج گرفتن و بالا رفتنى كه آسان است بپرهيزيد آنگاه كه سراشيبى آن دشوار باشد و فرمود: نفس و خواهش نفس را به حال خود وامگذار زيرا خواسته نفس در هلاكت آن است و به حال خود گذاردن نفس يا آنچه كه دوست دارد مايه آزار نفس است و باز داشتن نفس از پرداختن به آنچه كه دوست مى دارد دواى نفس است

٨٢ - باب وجوب اعتراف المذنب لله بالذنوب و استحقاق العقاب

٨٢ - باب وجوب اقرار نمودن و اعتراف كردن شخص گناهكار در پيشگاه خداوند به گناهان خويش و به اينكه مستحق كيفر است

حديث :

٧٥٧ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : و الله ما ينجو من الذنب الا من اقربه و قال ابوجعفرعليه‌السلام : كفى بالندم توبه

ترجمه :

٧٥٧ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: به خدا سوگند كه رهايى و خلاصى از (عقوبت ) گناه براى كسى حاصل نمى شود مگر كسى كه (در پيشگاه خداوند) به آن اقرار و اعتراف كند و فرمود: پشيمانى از گناه براى توبه كفايت مى كند.

حديث :

٧٥٨ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : لا و الله ما اراد الله من الناس ‍ الا خصلتين ان يقروا له بالنعم فيزيدهم و بالذنوب فيغفرها لهم

ترجمه :

٧٥٨ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: به خدا سوگند كه خداوند از مردمان جز دو خصلت را نخواسته است : يكى اينكه به نعمتهايى كه به آنان بخشيده است اعتراف كنند تا او نيز بر نعمتهايشان بيفزايد و ديگر اينكه به گناهان خويش (در پيشگاه او) اقرار و اعتراف كنند تا او نيز از گناهانشان در گذرد.

حديث :

٧٥٩ - عن معاويه بن عمار قال : سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : انه و الله ما خرج عبد من ذنب باصرار و ما خرج عبد من ذنب الا باقرار.

ترجمه :

٧٥٩ - معاويه بن عمار گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: همانا سوگند به خدا كه هيچ بنده اى با اصرار و پافشارى بر گناه از گناه بيرون نرفته است و هيچ بنده اى جز با اقرار و اعتراف بر گناهش از گناه خارج نگشته است

حديث :

٧٦٠ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : من اذنب ذنبا فعلم ان الله مطلع عليه ان شاء عذبه و ان شاء غفرله غفرله و ان لم يستغفر.

ترجمه :

٧٦٠ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه مرتكب گناهى شده باشد پس از آن بداند كه خداوند بر گناه او واقف است اگر بخواهد مى تواند او را كيفر دهد و اگر بخواهد مى تواند او را ببخشايد، چنين كسى اگر چه طلب مغفرت هم نكند خداوند از گناهش در مى گذرد.

حديث :

٧٦١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ان الله يحب العبد ان يطلب اليه فى الجرم العظيم و يبغض العبد ان يستخف بالجرم اليسير.

ترجمه :

٧٦١ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا خداوند بنده اى را كه پس از ارتكاب گناهى بزرگ دست خواهش بخشايش به سوى او دراز كند دوست مى دارد و بنده اى را كه انجام گناهى كوچك را سبك مى شمارد دشمن مى دارد.

حديث :

٧٦٢ - عن الصادق جعفر به محمدعليه‌السلام عن ابيه عن آبائهعليه‌السلام عن رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عن جبرئيلعليه‌السلام قال : قال الله عزوجل : من اذنب ذنبا صغيرا كان او كبيرا و هو لا يعلم ان لى ان اعذبه او اعفو عنه لا غفرت له ذلك الذنب ابدا و من اذنب ذنبا صغيرا كان او كبيرا و هو يعلم ان لى ان اعذبه او اعفو عنه عفوت عنه

ترجمه :

٧٦٢ - امام صادقعليه‌السلام از پدر بزرگوارشعليه‌السلام و ايشان از پدران خود: و آنان از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌ و ايشان از جبرئيلعليه‌السلام روايت فرمود كه : خداى عزوجل فرموده است : كسى كه مرتكب گناهى خواه كوچك يا بزرگ گردد در حالى كه نداند كه مى توانم او را عذاب كنم يا ببخشايم هرگز آن گناه را بر او نمى بخشم و كسى كه گناهى كوچك يا بزرگ مرتكب شود و بداند كه عذاب نمودن يا چشم پوشى از او در دست من است از گناهش در مى گذرم و او را مى بخشايم

حديث :

٧٦٣ - عن ابى جعفر الباقرعليه‌السلام انه قال : لقد غفر الله لرجل من اهل الباديه بكلمتين دعا بهما قال : اللهم ان تعذبنى فاهل ذلك انا و ان تغفرلى فاهل ذلك انت فغفر الله له

ترجمه :

٧٦٣ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: همانا خداوند مردى صحرانشين را به خاطر دو جمله كه در دعايش به خداوند عرض كرد، آمرزيد آن دو جمله اين بود: (خداوندا اگر مرا عذاب كنى من سزاوار عذابم و اگر بر من ببخشايى تو اهل بخششى ) خداوند نيز بر او بخشيد.

حديث :

٧٦٤ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام يرفعه الى النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قال : قال الله عزوجل : من اذنب ذنبا فعلم ان لى ان اعذبه و ان لى ان اعفو عنه عفوت عنه

ترجمه :

٧٦٤ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : خداوند عزوجل فرمود: كسى كه مرتكب گناهى شود پس بداند كه عذاب كردن و عفو كردنش تنها به دست من است ، او را مشمول عفو خود قرار مى دهم

٨٣ - باب وجوب الندم على الذنوب