شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

دعايى جهت خواب ديدن اميرالمؤمنين(عليه‌السلام)

٧ - و وقتى خواستى مولايت اميرالمؤمنين علىّ بن ابى طالب -صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - را در خواب ببينى، هنگام خوابيدن [يا: هنگام دراز كشيدن ، يا دراز كشيدن در رختخواب ]بگو:

أَللّهُمَّ، إِنّى أَسْأَلُكَ يا مَنْ لَهُ لُطْفٌ خَفِىٌّ، وَأَياديهِ باسِطَةٌ لاتَنْقَضى، أَسْأَلُكَ بِلُطْفِكَ الْخَفِىِّ الَّذى ما لَطُفْتَ بِهِ لِعَبْدٍ إِلاّ كُفِىَ، أَنْ تُرِيَنى مَوْلاىَ أَميرَالْمُؤْمِنينَ عَلَىَّ بْنَ أَبى طالِبٍ فى مَنامى .

- خدايا، از تو درخواست مى‏نمايم، اى كسى كه لطفش خفىّ، و نعمتها و عنايتهايش گسترده و پايان ناپذير است، به لطف خفىّ اى كه به هيچ بنده‏اى لطف نفرمودى مگر اينكه او كفايت شد، از تو مسئلت دارم كه مولايم اميرالمؤمنين علىّ بن ابى طالب را در خوابم به من نشان دهى.

ذكر عملى جهت به خواب ديدن اموات فاميل‏ ٨ - هر كس بخواهد ميّت فاميل خود را در خواب ببيند، در روايتى از بعضى از أئمّه(عليهم‌السلام) نقل شده كه فرمود: وقتى خواستى ميّت فاميل خود را در خواب ببينى، با طهارت به خواب رفته و بر سمت راست بدن خود دراز بكش، و پس از گفتن تسبيح حضرت فاطمه(عليهما‌السلام)، بگو:

أَللّهُمَّ، أَنْتَ الْحَىُّ [يا: الْحَدُّ] الَّذى لايُوصَفُ، وَالاِْيمانُ يُعْرَفُ مِنْهُ، مِنْكَ بَدَتِ الاَْشْيآءُ وَ إِلَيْكَ تَعُودُ، فَما أَقْبَلَ مِنْها كُنْتَ مَلْجَأَهُ وَ مَنْجاهُ، وَ ما أَدْبَرَ مِنْها لَمْ يَكُنْ لَهُ مُلْجَأٌ وَلا مَنْجا مِنْكَ إِلاّ إِلَيْكَ، فَأَسْأَلُكَ بِلا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ، وَ أَسْأَلُكَ [بِ] بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ، بِحَقِّ مُحَمَّدٍ(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) سَيِّدِ النَّبِيِّينَ، وَ بِحَقِّ عَلِىٍّ خَيْرِ الْوَصِيّينَ، وَ بِحَقِّ فاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسآءِ الْعالَمينَ، وَ بِحَقِّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ اللَّذَيْنَ [يا: أَلَّذى ]جَعَلْتَهُما سَيِّدَىْ شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، عَلَيْهِمْ أَجْمَعينَ السَّلامُ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ، وَ أَنْ تُرِيَنى فِى الْحالِ الَّتى هُوَ فيها .

- خداوندا، تو حدّ زنده‏اى [يا: در حدّى‏] هستى كه نمى‏توان توصيفت نمود، و ايمان از ناحيه‏ى تو شناخته مى‏شود، تمامى اشياء از تو به ظهور رسيده و به سوى تو بازمى‏گردد، لذا هر كدام از آنها كه [به تو] روى آوَرَد، تو پناهگاه و محلّ نجاتش هستى، و هر كدام كه پشت كند هيچ پناهگاه و محلّ نجاتى از تو جز به سوى تو نخواهد داشت، پس به [حقّ‏] اينكه معبودى جز تو نيست از تو درخواست مى‏نمايم، و به [حقّ‏] بسم اللّه الرحمن الرحيم، به حقّ حضرت محمّد (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) سرور پيامبران، و به حقّ حضرت علىّ بهترين اوصياء، و به حقّ حضرت فاطمه، سرور زنان عالم، و به حقّ امام حسن و حسين كه آن دو بزرگوار را آقاىِ جوانان اهل بهشت - كه سلام بر همه‏ى آنان باد - گردانيدى، مسئلت دارم كه بر محمّد و اهل بيت او درود فرستى، و او را در همان حالتى كه در آن است، به من بنمايانى.

ان شاء الله حتماً او را مى‏بينى.

اعمالى جهت بيدار شدن براى دعا و استغفار و نماز شب و امورديگر

درباره‏ى بيدار شدن براى هر امرى، و يا براى خصوص دعا و استغفار و رواياتى وارد شده است، از آن جمله:

٩ - براى بيدار شدن براى هر امرى منقول است كه امام باقر(عليه‌السلام) فرمود: هر بنده‏اى تصميم بگيرد كه هر ساعت و لحظه‏اى كه خداوند بهتر از آن آگاه است بيدار شود، خداوند دو فرشته به او مى‏گمارد تا او را در آن ساعت و لحظه حركت دهند.

١٠ - باز براى بيدار شدن براى هر امرى، عامر بن عبداللَّه بن جذاعه [يا خداعه ]مى‏گويد:٣٣٧ هر بنده‏اى هنگامى كه در رختخواب مى‏رود، آخر سوره‏ى كهف را بخواند، در همان ساعت و لحظه‏اى كه مى‏خواهد بيدار مى‏شود.

١١ - در روايتى پيرامون بيدار شدن براى خصوص دعا و استغفار، نقل شده كه حضرت ابى الحسن اوّل امام كاظم(عليه‌السلام) فرمود: هركس خواست شب بيدار شود. هنگام خوابيدن بگويد:

أَللّهُمَّ، لاتُنْسِنى‏ ذِكْرَكَ، وَلا تُؤْمِنِّى مَكْرَكَ، وَلا تَجْعَلْنى مِنَ الْغافِلينَ، وَ أَنْبِهْنى لاَِحَبِّ السّاعاتِ إِلَيْكَ، أَدْعُوكَ فيها فَتَسْتَجيبَ لى، وَ أَسْأَلُكَ فَتُعْطِيَنى، وَ أَسْتَغْفِرُكَ وَ تَغْفِرَلى [يا: فَتَغْفِرَلى‏]، إِنَّهُ لايَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاّ أَنْتَ، يا أَرْحَمَ الرَّاحِمينَ ،

- خداوندا، يادت را از فراموشم منما، و از مكر و فريبت ايمن نگردان، و از غافلان قرار مده، و در محبوبترين ساعتها و لحظات در نزد خود بيدارم بفرما، [تا اينكه‏] تو را در آن بخوانم تا برايم اجابت نمايى، و درخواست نمايم تا عطا فرمايى، و از تو طلب آمرزش نمايم [تا ]بيامرزى، كه گناهان را جز تو نمى‏آمرزد. اى مهربانترين مهربانها.

حضرت فرمود: خداوند متعال دو فرشته را بر او مى‏گمارد تا او را بيدار نمايند، اگر بيدار شد [كه شد]، وگرنه خداوند به آنان دستور مى‏دهد كه براى او استغفار نمايند. و اگر در آن شب مُرد، در حال شهادت جان مى‏سپارد، و اگر بيدار شد، هر چه كه در آن وقت [يا: در آن جا] از خداوند متعال بخواهد به او عطا مى‏فرمايد.

١٢ - و در پيرامون بيدار شدن براى شب بيدارى و عبادت در شب، آمده كه حضرت جعفر بن محمّد به نقل پدران بزرگوارش(عليهم‌السلام) از اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) فرمود كه رسول خدا(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) فرمودند: هركس خواست هر مقدار از شب رابيدار شود، وقتى در جايى كه مى‏خواهد بخوابد دراز كشيد، بگويد:

أَللّهُمَّ، لاتُؤْمِنّى مَكْرَكَ، وَ لا تُنْسِنى ذِكْرَكَ، وَلا تَجْعَلْنى مِنَ الْغافِلينَ. أَقُومُ إِنْ شآءِ اللَّهُ ساعَةَ كَذا وَ كَذا ..

خداوند، فرشته‏اى را بر او مى‏گمارد كه او را در همان لحظه بيدار نمايد.

١٣ - و از جمله روايات مربوط به بيدارى براى نماز، اينكه صفوان بن يحيى مى‏گويد: شنديم كه حضرت اباالحسن موسى بن جعفر(عليهما‌السلام) مى‏فرمود: هركس خواست شب براى نماز برخيزد و خواب نرود، هنگام رفتن به رختخوابش بگويد:

أَللّهُمَّ، لاتُؤْمِنّى مَكْرَكَ، وَلا تُنْسِنى ذِكْرَكَ، وَلا تَوَلَّ عَنِّى وَجْهَكَ، وَلا تَهْتِكْ عَنِّى سِتْرِكَ، وَلا تَأْخُذْنى عَلى تَمَرُّدى، وَلا تَجْعَلْنى مِنَ الْغافِلينَ، وَ أَيْقَظْنى مِنْ رَقْدَتى، وَ سَهِّلْ لِىَ الْقِيامَ فى هذِهِ اللَّيْلَةِ فى أَحَبِّ الاَْوْقاتِ إِلَيْكَ، وَارْزُقنى فيهَا الصَّلاةَ وَالشُّكْرَ وَ الدُّعآءَ، حَتّى‏أَسْأَلَكَ فَتُعْطِيَنى، وَ أَدْعُوكَ فَتَسْتَجيبَ لى، وَ أَسْتَغْفِرَكَ فَتَغْفِرَلى، إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ.

- خداوندا، مرا از مكر و فريبت ايمن مگردان، و يادت را فراموشم مكن، و روى از من مگردان، و پرده‏ى [ستّاريتت‏] را مَدَر، و به خاطر سركشى‏ام مرا مگير، و از غافلان قرار مده، و از خواب بيدارم كن، و بيدار شدن در اين شب را در بهترين اوقات در نزد تو براى من آسان گردان، و در آن وقت نماز و شكر و دعا را روزى‏ام فرما، تا اينكه از تو درخواست نمايم و به عطا كنى، و تو را بخوانم و اجابت نمايى، و از تو طلب آمرزش كنم و مرا بيامرزى، براستى كه تويى بسيار آمرزنده و مهربان.

اعمال هنگام پهلو به پهلو شدن در رختخواب‏ اينك آنچه را كه بنده بعد از خوابيدن و هنگام پهلو به پهلو شدن در رختخواب و پيش از نشستن بايد بگويد، ذكر مى‏كنيم:

١ - ابوبصير مى‏گويد: امام باقر(عليه‌السلام) پيرامون فرمايش خداوند - تبارك و تعالى - كه فرمود:

كانُوا قَليلاً مِنَ اللَّيْلِ مايَهْجَعُونَ .٣٣٨: (آنان همواره بخش اندكى از شب را نمى‏خوابيدند.) فرمود: اين گروه مى‏خوابيدند، وليكن هرگاه كه پهلو به پهلو مى‏شدند، مى‏گفتند:

أَلْحَمْدُللَّهِ‏ِ، وَاللَّهُ أَكْبَرُ .: (ستايش خدا را، و خداوند بزرگتر است.)

٢ - در روايت ديگر پيرامون آنچه كه هنگام پهلو به پهلو شدن بر رختخواب گفته مى‏شود، آمده است كه احمد بن عبد ربّه خانبه كرخى در كتاب ممليات خود آورده - هم او كه به گفته خود كتابش را بر حضرت ابى الحسن علىّ بن محمّد بن عسگرى، امام هادى(عليهما‌السلام) عرضه كرد، و حضرت آن را مشاهده نمود و فرمود: صحيح است و بدان عمل كنيد. البتّه در روايتى كه پيشتر نقل كرديم، راوىِ عرضه‏ى كتاب احمد بن خانبه بر مولايمان امام هادى(عليه‌السلام)، كس ديگرى غير از احمد بن خانبه بوده است - درهرحال، احمد بن خانبه در كتابى كه بدان اشاره كرديم آورده كه: وقتى از خواب بيدار شدى و بر رختخواب پهلو به پهلو كردى، بگو:

لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ الْحَىُّ الْقَيُّومُ، وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَديرٌ، سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ [الْعالَمينَ وَ إِلهِ الْمُرْسَلينَ، وَ سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ ]السَّمواتِ السَّبْعِ وَ ما فيهِنَّ، وَرَبِّ الاَْرَضينَ السَّبْعِ وَ ما فيهِنَّ، وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ، وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلينَ، وَالْحَمْدُللَّهِ‏ِ رَبِّ الْعالَمينَ .

- معبودى جز خداوند زنده پابرجا [و برپا دارنده‏ى همه‏ى مخلوقات‏] وجود ندارد، و او بر هر چيز تواناست، پاك و منزّه است خداوندى كه پروردگار [عالَميان و معبود پيامبران فرستاده شده است، پاك و منزّه است خداوندى كه پروردگار] آسمانهاى هفتگانه و هرچه در آنها وجود دارد و پروردگار زمينهاى هفتگانه و هرچه كه در آنها وجود دارد، و پروردگار عرش بزرگ مى‏باشد، و سلام بر پيامبران فرستاده شده، و ستايش مخصوص خداوندى كه پروردگار عالميان است.

ذكر عملى هنگام ديدن رؤياى ناخوشايند اينك عملى را كه اگر انسان در حال خواب، رؤياى ناخوشايندى را ديد آن بايد انجام دهد و بگويد، ذكر مى‏كنيم:

١ - در روايت آمده كه امام صادق(عليه‌السلام) فرمود: وقتى انسان در حال خواب چيزى را كه از آن كراهت دارد ديد، بايد از سمتى از بدنش كه بر روى آن خوابيده به طرف ديگر برگردد و بگويد:

إِنَّمَا النَّجْوى مِنَ الشَّيْطانِ، لِيَحْزُنَ الَّذينَ آمَنُوا، وَ لَيْسَ بِضارِّهِمْ شَيْئاً إِلاّ بِإِذْنِ اللَّهِ .٣٣٩

- سخن در گوشى و خصوصى گفتن تنها از ناحيه‏ى شيطان است، تا كسانى را كه ايمان آورده‏اند اندوهگين نمايد، ولى، هيچ ضرر و آسيبى جز به اذن خداوند، به آنها نخواهد رسانيد.

بعد بگويد:

أَعُوذُ بِما عاذَتْ بِهِ مَلآئِكَةُ اللَّهِ الْمُقَرّبوُنَ، وَأَنْبِيآءُ اللَّهِ الْمُرْسَلُونَ، وَ عِبادُ اللَّهِ الصّالِحوُنَ، مِنْ شَرِّ ما رَأَيْتُ، وَ مِنْ شَرِّ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ .

- پناه مى‏برم به آنچه كه فرشتگان مقرّب درگاه الهى و پيامبران فرستاده شده و بندگان شايسته‏ى خدا پناه بردند، از شرّ آنچه كه در خواب ديدم و از شرّ شيطان رانده شده.

٢ - و نيز در روايت ديگر جهت دفع رؤياى بد آمده كه امام باقر و امام صادق(عليهما‌السلام) فرمودند: [يا: امام باقر به نقل از امام صادق(عليهما‌السلام) فرمود:] حضرت فاطمه(عليهما‌السلام) به رسول خدا(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) از آنچه كه در خواب مشاهده مى‏نمود گله نمود، آن بزرگوار به او فرمود: وقتى اينچنين ديدى بگو:

أَعُوذُ بِما عاذَتْ بِهِ مَلآئِكَةُ اللَّهِ الْمُقَرَّبُونَ وَ أَنْبِيآءُ اللَّهِ الْمُرْسَلُونَ وَ عِبادُاللَّهِ الصّالِحُونَ، مِنْ شَرِّ رُؤْياىَ الَّتى رَأَيْتُ، أَنْ تَضُرَّنى فى دينى وَ دُنْياى .

- پناه مى‏برم به آنچه كه فرشتگان مقرّب درگاه الهى و پيامبران فرستاده شده و بندگان شايسته‏ى الهى به آن پناه بردند، از شرّ رؤيايى كه ديدم، به اينكه مبادا در دين و دنيايم به من ضرر برساند.

و سه بار بر سمت چپ خود آب دهان بيانداز.

٣ - در روايت ديگر درباره‏ى دفع رؤياى بد - كه كلمات بيشترى را در بردارد - منقول است كه امام صادق(عليه‌السلام) فرمود: اگر در خواب چيز بدى ديدى، هنگامى كه بيدار شدى بگو:

أَعُوذُ بِما عاذَتْ بِهِ مَلآئِكَةُ اللَّهِ الْمُقَرَّبُونَ وَأَنْبِيآءُ اللَّهِ الْمُرْسَلُونَ وَ عِبادُاللَّهِ الصّالِحُونَ وَالاَْئِمَّةُ الرّاشِدُونَ الْمَهْدِيُّونَ، مِنْ شَرِّ ما رَأَيْتُ، وَ مِنْ شَرِّ رُؤْياى، أَنْ تَضُرَّنى، وَ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ .٣٤٠

سپس سه مرتبه برطرف چپ خود آب دهان بيانداز.

خاتمه‏ى جلد اوّل كتاب ‏

از آنجا كه ديدم اگر همه اين كتاب، يعنى فَلاحُ السّآئلِ وَنَجاحُ الْمَسآئِلِ فى عَمَلِ الْيَوْمِ وَاللَّيْلَةِ لاَِصْحابِ الاِْتْمامِ فِى الصَّلَواتِ را در يك جلد جمع آورى كنم، حمل ونقل آن بر عبادت كنندگان دشوار خواهد بود، و نيز به نظرم آمد كه خواب - كه آداب آن را مشروحاً ذكر نموديم - انسان را از عبادت و ديگر امور جدا مى‏كند، لذا جزء اوّل اين كتاب را پيرامون آدابى كه از ابتداى كتاب تا هنگام خوابيدن ذكر شد، مرتّب گردانيدم، و جلد دوّم را با ذكر ادبى از پيامبر اكرم - عليه افضل الصّلاة والسّلام - هنگامى كه شخص با تندرستى و در حالى كه مقصودش كاملاً برآورده شده از خواب بيدار مى‏شود و مى‏نشيند، شروع خواهم نمود.

ان شاء اللَّه.

وَ صَلَّى اللَّهُ عَلى سَيِّدِ الْمُرْسَلينَ مُحَمَّدٍ النَّبِىِّ وَ آلِهِ الطّاهِرينَ.

٣٢٣) البتّه مؤلّف بزرگوار - رضوان اللَّه تعالى عليه - نامى از خود نياورده‏اند، و فرموده‏اند كه برخى ازبندگان خدا را مى‏شناسم كه اين اعمال را هنگام خوابيدن انجام مى‏دهند، ولى به احتمال قوى قريب به يقين، مقصود خود ايشان هستند.

٣٢٤) اعراف (٧): ١٧١.

٣٢٥) سوره‏ى آل عمران (٢): آيه ١٨ و ١٩.

٣٢٦) سوره‏ى فاطر (٣٥): آيه‏ى ٤١.

٣٢٧) آيه ٥٤ از سوره‏ى اعراف (٧).

٣٢٨) انبياء (٢١): ٤٢ - و بقيّه‏ى آيه شريفه چنين است: بَلْ هُمْ عَنْ‏ذِكْرِ رَبِّهِمِ مُعْرِضُونَ. و ترجمه مجموع آن به اين صورت است كه: بگو: كيست كه در شب و روز شما را از خداوند رحمت گستر محافظت نمايد، بلكه ايشان از ياد پروردگارشان روى گردانند.

٣٢٩) سوره‏ى اسراء (يا بنى اسرائيل: ١٧): ١١٠ و ١١١ -

٣٣٠) فاطر (٣٥): ٤١

٣٣١) اسراء (يا: بنى اسرائيل: ١٧): ١١٠ و ١١١.

٣٣٢) كهف (١٨): ١١٠.

٣٣٣) عين اين دعا همراه با ترجمه‏اش در ص ٥٩٦ گذشت.

٣٣٤) اسراء (١٧): ١٠٩ و ١١٠.

٣٣٥) ظاهراً به اين صورت كه: در هر ركعت بعد از سوره‏ى حمد،صد بار آية الكرسى را بخواند.

٣٣٦) حِلّ به سرزمينهاى غير حَرَم گفته مى‏شود و حَرَم سرزمينهاى اطراف خانه‏ى كعبه تامحدوده‏ى‏مشخّص مى‏باشد.

٣٣٧) اين روايت را در كافى، ج ٢، ص ٦٣٢، روايت ٢١، عبداللَّه بن جذاعه از امام صادق (عليه‏السلام) نقل كرده است، البتّه در آنجا لفظ هنگامى كه در رختخواب مى‏رودذكر نشده است.

٣٣٨) ذاريات (٥١): ١٧.

٣٣٩

) مجادله (٥٨): ١٠.

٣٤٠) پناه مى‏برم به آنچه كه فرشتگان مقرّب درگاه الهى و پيامبران‏فرستاده شده و بندگان شايسته‏ى خدا و پيشوايان راه دان و هدايت يافته به آن پناه بردند، از شرّ آنچه كه ديدم، و از شرّ رؤيايم، به اينكه مبادا به من ضرر برساند، و از شرّ شيطان رانده شده.