درسنامه علوم قرآنی، سطح یک

درسنامه علوم قرآنی، سطح یک0%

درسنامه علوم قرآنی، سطح یک نویسنده:
گروه: درس ها

درسنامه علوم قرآنی، سطح یک

نویسنده: حسین جوان آراسته
گروه:

مشاهدات: 38475
دانلود: 8201

درسنامه علوم قرآنی، سطح یک
جستجو درون كتاب
  • شروع
  • قبلی
  • 29 /
  • بعدی
  • پایان
  •  
  • دانلود HTML
  • دانلود Word
  • دانلود PDF
  • مشاهدات: 38475 / دانلود: 8201
اندازه اندازه اندازه
درسنامه علوم قرآنی، سطح یک

درسنامه علوم قرآنی، سطح یک

نویسنده:
فارسی

با توجّه به تجربه طولانی مؤلّف در تدریس مباحث علوم قرآنی در برخی از مراکز حوزوی، این اثر (در دو سطح) گامی است نو در راه انتقال مفاهیم و داده ‏های علوم قرآنی به قرآن‏ پژوهانی که در این وادی نورانی قدم می ‏گذارند.

پرداختن به‏ موضوعات مهم و اساسی در علوم قرآنی، پرهیز از اطناب و درازگویی، معرفی منابع مهمّ در بخش ‏های گوناگون و مراعات قواعد آموزشی از ویژگی‏ های این کتاب است که می‏ تواند خلأ متن مناسب آموزشی در مراکز حوزوی و دانشگاهی را جبران نماید.

این اثر ارزشمند، یکی از جامع ترین تالیفات فارسی علوم قرآن و سرشار از مطالب سودمند است که از منابع و مآخذ گسترده و قابل اعتماد، سود جسته و به طالبان علوم قرآنی خدمتی در خور قدردانی تقدیم داشته است.

این اثر ارزنده، برای سه واحد درسی یعنی پنجاه ساعت، سامان یافته و دارای فواید فراوان و نظم منطقی و چینش متناسب فصل ها در نه بخش ذیل است:

بخش اول: کلیات (علوم قرآنی و سیر تاریخی نگارش ها، عناوین قرآن، معانی قرآن، وجه تسمیه، علت علمیت قرآن و عربی بودن قرآن).

بخش دوم: تعریف وحی، وحی در قرآن، وحی پیامبران و اقسام آن و چگونگی وحی بی واسطه و با واسطه.

بخش سوم: نزول قرآن و بعثت، نزول دفعی و تدریجی، اسباب نزول، آیه و سوره در قرآن و مکی و مدنی.

بخش چهارم: تدوین قرآن در عصر رسول خدا (ص)، جمع آوری حضرت علی (ع) جمع آوری خلیفه اول، جمع آوری خلیفه سوم، اعراب و اعجام قرآن.

بخش پنجم: پیدایش قرائات، عدم تواتر قرائات، احرف سبعه، قرائات سبعه، ضابطه صحت قرائات.

بخش ششم: تحریف ناپذیری قرآن; آرای دانشمندان، دلایل عدم تحریف.

بخش هفتم: اعجاز، تحدی و ابعاد اعجاز.

بخش هشتم: سیر نگارش های ناسخ و منسوخ، امکان و وقوع نسخ

بخش نهم: محکم و متشابه، حکمت وجود متشابه، نمونه هایی از متشابهات، تاویل

برخی از امتیازات این اثر درسی عبارت است از:

1- در ابتدای هر بخش به اهداف مورد نظر اشاره شده است که ضمن ایجاد انگیزه، نمایی از مباحث را به خوانندگان ارائه می دهد.

2- چکیده مطالب هر فصل، در پایان همان فصل آمده است.

3- در آغاز بخش ها، بعضی از منابع مهم و سودمند به سه منظور کتاب شناسی و مطالعه آزاد و پاسخ یابی قسمت «پژوهش » معرفی شده است این اثر، تعلیقات و بخشی به نام «مطالعه آزاد» دارد.

4- در پایان هر بخش، سؤال هایی در دو قسمت پرسش از متن و پژوهش در باره متن طرح شده است.

امیدواریم تلاش این مجموعه مورد توجه مخاطبین عزیز قرار گیرد. ما را با نظرات و پیشنهادات خویش، در راستای بهبود سطح کیفی مطالب وب سایت کمک نمائید.

درسنامه علوم قرآنى

سطح 1

مؤلف: حسین جوان آراسته

این کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنینعليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام نگردیده است.

فهرست مطالب

مقدمه 13

سخنى با اساتید ارجمند 16

یادآورى چند نكته 17

پی نوشت ها 19

بخش اوّل : كلّیات 20

فصل اول : علوم قرآنى و سیر تاریخى نگارش هاى آن 20

مطالعه آزاد 24

گزیده مطالب 25

فصل دوم : عناوین قرآن 26

الف) اسامى قرآن 26

ب) اوصاف قرآن 27

گزیده مطالب 28

فصل سوم : معانى قرآن 28

گزیده مطالب 30

فصل چهارم : وجه نامگذارى قرآن 31

گزیده مطالب 32

پرسش 33

پژوهش 33

پی نوشت ها 34

بخش دوم : تاریخ قرآن، وحى 36

فصل اول : تعریف وحى 36

الف) معناى لغوى 36

ب) معناى اصطلاحى 37

گزیده مطالب 38

فصل دوم : وحى در قرآن 38

الف) الهام روحانى به ملائكه 38

ب) الهام روحانى به انسان 38

ج) الهام روحانى به جمادات 38

د) وسوسه شیطانى 39

ه) اشاره 39

و) غریزه 39

گزیده مطالب 39

فصل سوم : وحى نبوى و اقسام آن 40

اقسام وحى نبوى 42

گزیده مطالب 43

فصل چهارم : چگونگى وحى مستقیم 43

گزیده مطالب 46

فصل پنجم : چگونگى وحى غیرمستقیم 46

گزیده مطالب 47

پرسش 47

پژوهش 48

پی نوشت ها 49

بخش سوم تاریخ قرآن، نزول قرآن 51

فصل اول : نزول قرآن و بعثت 51

گزیده مطالب 54

فصل دوم : نزول؛ دفعى، تدریجى 54

الف) نزول دفعى 54

ب) نزول تدریجى 56

ج) رازهاى نزول تدریجى 57

گزیده مطالب 60

فصل سوم : آیه و سوره در قرآن 60

الف) معناى آیه 60

ب) معناى سوره 62

ج) فلسفه تقسیم قرآن به سوره ها 64

د) دسته بندى سوره ها 65

ه) عدد سوره ها، آیه ها و كلمات قرآن 66

مطالعه آزاد 69

گزیده مطالب 72

فصل چهارم : آیه و سوره، اولین و آخرین 73

الف) اوّلین آیه و سوره 73

ب) آخرین آیه و سوره 74

گزیده مطالب 76

فصل پنجم : سوره هاى مكّى و مدنى 76

الف) فایده این تقسیم 76

ب) ضابطه این تقسیم 77

ج) ویژگى هاى سوره هاى مكى و مدنى 78

د) جدول سوره هاى مكى و مدنى 80

آیات مستثنیات 81

گزیده مطالب 82

پرسش 83

پژوهش 83

پی نوشت ها 85

بخش چهارم : تاریخ قرآن، تدوین قرآن 89

فصل اوّل : تدوین قرآن در زمان رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله 90

مقدمه 90

مرحله حفظ قرآن 90

مرحله كتابت قرآن 91

كاتبان وحى 92

ابزار كتابت قرآن 93

چگونگى كتابت آیات قرآن 94

توقیفى بودن یا نبودن نظم آیات 96

جامعان قرآن 99

گزیده مطالب 101

فصل دوم : جمع آورى على بن ابى طالب عليه‌السلام 102

ویژگى هاى مصحف على عليه‌السلام 103

سرنوشت مصحف على بن ابى طالب عليه‌السلام 104

گزیده مطالب 104

فصل سوم : جمع آورى قرآن در زمان خلیفه اول 105

مقدمه 105

ادلّه معتقدان به جمع آورى قرآن پس از رحلت پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله 106

جنگ یمامه و پیامدهاى آن 109

كیفیت جمع آورى 111

مصاحف صحابه 114

مصحف ابىّ بن كعب 115

ویژگى هاى مصحف ابىّ بن كعب 115

مصحف عبدالله بن مسعود 117

ویژگى هاى مصحف ابن مسعود 118

گزیده مطالب 120

پی نوشت ها 123

فصل چهارم : جمع آورى خلیفه سوم 129

الف) انگیزه یكى كردن مصاحف 129

ب) تشكیل گروه توحید مصاحف 131

ج) چگونگى و مراحل انجام كار 132

د) تعداد مصاحف عثمانى 134

ه) خصوصیات مصاحف عثمانى 135

و) توقیفى بودن یا نبودن ترتیب سوره ها 136

ز) نظر ائمه عليه‌السلام در برابر جمع دوم و سوم 137

گزیده مطالب 139

فصل پنجم : اعراب و اعجام قرآن 140

الف) خط قرآن 140

ب) حركت گذارى و نقطه گذارى قرآن (اعراب و اعجام) 141

اعراب گذارى 142

اعجام قرآن 143

گزیده مطالب 146

پرسش 147

پژوهش 148

پی نوشت ها 150

بخش پنجم : تاریخ قرآن، قراءات قرآن 154

فصل اول : مراحل پیدایش قراءات 154

مرحله اول 155

مرحله دوم 155

مرحله سوم: مرحله توحید مصاحف است 156

مرحله چهارم: پیدایش نسل جدید از قرّاء 157

مرحله پنجم: پیدایش قرائت هاى معروف 159

مرحله ششم: نگارش قرائت ها 159

مرحله هفتم: حصر قرائت ها 160

عوامل پیدایش اختلاف قراءات 161

گزیده مطالب 164

فصل دوم : عدم تواتر قراءات 166

گزیده مطالب 167

فصل سوم : احرف سبعه 168

الف) احرف سبعه در روایات اهل سنّت 168

ب) روایات احرف سبعه از طرق امامیه 169

مطالعه آزاد 174

گزیده مطالب 180

پی نوشت ها 182

فصل چهارم : حصر قراءات 186

مقدمه 186

ابن مجاهد در كرسى قرائت قرآن 187

ابن مجاهد و قراءات سبع 188

قرّاى سبعه 191

مطالعه آزاد 192

نكاتى درباره قاریان هفت گانه 194

گزیده مطالب 195

فصل پنجم : ضابطه قبول قراءات 196

الف) مقیاس ابن مجاهد (م 324 ق.) 196

ب) مقیاس ابن جزرى (م 833 ق.) 197

گزیده مطالب 200

پرسش 200

پژوهش 201

پی نوشت ها 202

بخش ششم : تحریف ناپذیرى 204

فصل اول : كلیات 204

مقدمه 204

اهمیت ویژه با توجه به نظرگاه شیعه 205

تعریف تحریف 206

تحریف در اصطلاح 207

1 تحریف معنوى قرآن 207

2 تحریف لفظى 208

گزیده مطالب 209

فصل دوم : آراى دانشمندان اسلامى 209

گزیده مطالب 211

فصل سوم : دلایل عدم تحریف 212

اوّل: دلیل قرآنى؛ مانند آیه حفظ و آیه عدم اتیان باطل 212

دوم: دلیل روایى 214

سوم: دلیل عقلى 216

چهارم: تحلیل تاریخى 217

پنجم: شیوه هاى اختصاصى و انحصارى قرآن در ایجاد مصونیت براى خویش 218

گزیده مطالب 221

فصل چهارم : شبهات قائلان به تحریف 222

شبهات دوازده گانه 223

گزیده مطالب 228

پرسش 229

پژوهش 230

پی نوشت ها 231

بخش هفتم : اعجاز قرآن (مانند ناپذیرى) 233

فصل اوّل : تعریف 233

اعجاز در لغت 233

اعجاز و معجزه در اصطلاح 234

بهترین معجزه (فلسفه تنوّع معجزات) 234

گزیده مطالب 235

فصل دوم : تحدّى (مبارزه طلبى) 236

آیات تحدّى در قرآن 236

نكاتى راجع به آیات تحدّى 238

نظریه صَرفه 239

معارضه با آیات تحدّى 240

گزیده مطالب 241

فصل سوم : ابعاد اعجاز قرآن (وجوه اعجاز) 242

1 شخصیت پیامبر 242

2 فصاحت و بلاغت (اعجاز بیانى) 243

3 آموزه ها و معارف عالى (اعجاز معانى) 247

4 هماهنگى و عدم اختلاف 250

5 خبرهاى غیبى 251

6 طرح مسائل دقیق علمى 253

7 آفرینش هاى هنرى 254

8 اعجاز عددى 257

گزیده مطالب 258

پرسش 259

پژوهش 260

پی نوشت ها 261

بخش هشتم : ناسخ و منسوخ 264

فصل اول : تعریف لغوى و اصطلاحى نسخ 264

تعریف لغوى 264

تعریف اصطلاحى 266

گزیده مطالب 266

فصل دوم : شروط نسخ 267

شرایط حكم منسوخ (حكم اول) 269

شرایط حكم منسوخٌ به (حكم دوم) 271

شرط ناسخ 271

گزیده مطالب 273

فصل سوم : امكان و وقوع نسخ 273

گزیده مطالب 276

فصل چهارم : اقسام نسخ 276

الف) نسخ تلاوت و حكم 277

ب) نسخ تلاوت بدون حكم 277

ج) نسخ حكم بدون تلاوت 278

گزیده مطالب 280

فصل پنجم : بررسى آیات ناسخ و منسوخ 280

1 آیه عفو و بخشش 281

2 آیه نسخ حرمت زناشویى در شب هاى ماه رمضان 282

3 آیه جزاى فاحشه 282

4 آیه توارث از طریق ایمان 283

5 آیه نجوا 284

گزیده مطالب 285

پرسش 285

پژوهش 286

پی نوشت ها 287

بخش نهم : محكم و متشابه 289

مقدمه 289

فصل اول : محكم و متشابه 291

تعریف محكم و متشابه 291

تعیین محكم و متشابه (آرا و نظریات) 293

گزیده مطالب 294

فصل دوم : حكمت وجود متشابهات در قرآن 295

گزیده مطالب 297

فصل سوم : نمونه هایى از متشابهات 298

مرورى بر آیات متشابه 298

گزیده مطالب 301

فصل چهارم : تأویل 302

الف) تأویل چیست؟ 302

ب) آیا علم به تأویل مختص خداوند است؟ 304

گزیده مطالب 305

پرسش 306

پژوهش 306

پی نوشت ها 307

بخش دهم : هفتاد نكته درباره قرآن كریم 309

مقدمه 309

هفتاد نكته قرآنى 309

پرسش 329

پژوهش 330

پی نوشت ها 331

كتابنامه 332