۴. آموزش نظامی
۶۵۵. مبارز سركش به خاك افتد؟
«لا بنه الحسن: لا تدعون إلی مبارزة، و أن دعيت إليها فأجب، فان الداعی باغ، و الباغی مصروع
»
امام علی به فرزند خود حسنعليه‌السلام
فرمود: هرگز مبارز مطلب، اما اگر به مبارزه دعوت شدی بپذير، زيرا آن كه به مبارزه فرا خواند سر كش است و سركش به خاك افتد.
۶۵۶. حمايت از يكديگر در عرصه ميدان
«من كلامه لاصحابه فی ساحة الحرب بصفين: و أی امری منكم أحس من نفسه رباطة جأش عند اللقاء، و رای من أحد من أخوانه فشلا، فليذب عن أخيه بفضل نجدته التی فضل بها عليه كما يذب عن نفسه، فلو شاء الله لجعله مثله
»
در قسمتی از سخنان آن حضرت در ميدان جنگ صفين آمده است: هر كدام شما كه در هنگام رويارويی با دشمن در دل خويش احساس دليری داشت و در برابر خود ترس و خوفی ديد، بايد به سبب برتری و دليری كه خداوند ارزانی اش داشته است، از برادر خويش دفاع كند، همان گونه كه از خويشتن دفاع می كند، زيرا كه اگر خدا می خواست او را نيز همچون ولی دلير می آفريد.
۶۵۷. ثابت قدم در جنگ
«لابنه محمد بن الحنفية لما أعطاه الراية يوم الجمل: تزول الجبال و لا تزل! عض علی ناجذك. أعر الله جمحمتك. تد فی الارض قدمك. ارم ببصرك أقصی القوم و غض بصرك و اعلم اءن النصر من عند الله سبحانه
»
امام علیعليه‌السلام
به فرزندش محمد بن حنفيه هنگای كه پرچم را به دست او داد فرمود: فرزندم! اگر كوه ها از جای كنده شوند، تو پابرجا باش.
دندان ها را روی هم بفشار. جمجمه ات را به خدا بسپار، قدمت را روی زمين چونان ميخ فرورفته ثابت بدار، چشم به آخرين صفوف دشمن بدوز، و ديده از نيروها و بارقه های شمشير آنان بپوش و خيره مباش و بدان كه پيروزی از نزد خداوند سبحان است.
۶۵۸. آموزش فنون جنگی
«فی تعليم الحرب و المقاتله: معاشر المسلمين، استشعروا الخشية، و تجلبوا السكينة و عضوا علی النواجذ، فانه أنبی للسيوف عن الهام و أكملوا اللامة و قلقوا السيوف فی أغمادها قبل سلها. و الحظوا الخزر و اطعنوا الشزر، و نافحوا بالظبا، و صلوا السيوف بالخطات و اعلموا إنكم بعين الله
»
امام علیعليه‌السلام
در آموزش فنون جنگ و جنگجويی می فرمايد: ای گروه مسلمانان! خدا ترسی را جامه زيرين خود كنيد و ردای آرامش را بپوشيد و دندان هايتان را بر هم بفشريد؛ زيرا كه اين كار تاءثير شمشيرها را بر سر كمتر می كند، زره كامل بپوشيد و پيش از بركشيدن شمشيرها آن ها را در نيامشان بجنبانيد و خشمگنانه با گوشه چشم بنگريد و از چپ و راست نيزه بزنيد و با تيزی شمشيرها ضربه زنيد و با پيش نهادن گام هايتان شمشيرها را به دشمن برسانيد و بدانيد كه زير نظر خدا هستيد.
۶۵۹. رموز شكست در جهاد
«أول ما تغلبون عليه من الجهاد، الجهاد بأيد يكم، ثم بألسنتكم، ثم بقلوبكم؛ فمن لم يعرف بقلبه معروفا، و لم ينكر منكرا، قلب فجعل أعلاه أسفه و أسفله أعلاه
»
اولين چيزی كه در جهاد از آن شكست می خوريد، جهاد با دست هايتان است، بعد با زبان هايتان، سپس با دل هايتان، پس آن كه با دلش خوبی ها را نشناسد و با بدی ها به مبارزه برنخيزد، قلبش واژگونه می شود، بالای آن پايين و پايين آن بالا می شود.
۶۶۰. جايگاه سربازان مسلح و غير مسلح
«قدموا الدارع، و أخروا الحاسر، و عضوا علی الاضراس، فانه أنبی للسيوف عن الهام؛ و التووا فی أطراف الرماح، فإنه أمور للاسنة؛ و عضوا الابسار، فانه أربط للجاش، و أسكن للقلوب، و أميتوا الاصوات، فانه أطرد للفشل
»
زره پوشان را در صف جلو و بی زرهان را در صفوف عقب قرار دهيد و دندان ها را برهم بفشاريد كه اين كار تأثير شمشير را بر سر كمتر می كند و در اطراف نيزه ها پيچ و تاب خوريد كه با اين كار در برابر نيزه ها بهتر می توان جا خالی كرد، ديدگان را فرو اندازيد كه اين كار بيشتر قوت قلب و آرامش دل می بخشد، صداهای خود را خاموش كنيد كه اين كار در زدودن ترس و سستی مؤ ثر است.
۶۶۱. جهاد سه گانه
«الله الله فی الجهاد بأموالكم و أنفسكم و ألسنتكم فی سبيل الله
»
خدا را، خدا را، در مورد جهاد با اموال، جان ها و زبان های خويش در نظر بگيريد.
۶۶۲. نيروی خشم را تيز كنيد!
«من أحد سنان الغضب لله قوی علی قتل أشدأ الباطل
»
هر كه برای خدا سرنيزه خشم خود را تيز كند، بر كشتن سردمداران باطل نيرومند گشته و پيروز شود.
۶۶۳. گزيده ترين سران سپاه
«وليكن آثر رؤ وس جندك عندك من واساهم فی معونته، و أفضل عليهم من جدته، بما يسعهم و يسمع من ورأ هم من خلوف أهليهم، حتی يكون همهم هما واحدا فی جهاد العدو؛ فان عطفك عليهم يعطف قلوبهم عليك... فافسخ فی آمالهم و ؤ اصل فی حسن الثناء عليهم و تعديد ما أبلی ذوو البلاء منهم؛ فان كثرة الذكر لحسن أفعالهم تهز الشجاع، و تحرض الناكل، إن شاء الله
»
بايد گزيده ترين سران سپاه نزد تو آن كسی باشد كه با ديگران همياری كند و آنچه دارد به آنان ببخشد، چندان كه خود و خانودهده شان را كه بر جايی گذاشته اند به خوبی تأمين كنند، تا همگی در جهاد و مبارزه با دشمن هماهنگ شوند؛ چه مهربانی تو با آنان دل های ايشان را به تو مهربان می كند.
آرزوهای آنان را برآؤ ر و پيوسته از آنان ستايش و تقدير كن و زحمت سختی ديدگان را به زبان آر، كه ياد كردن فراوان از كارهای خوب آنان به خواست خدا دليران را برانگيزد و ترسوی سست اراده را تشويق كند إن شاء الله.
۶۶۴. نهی از آزار به زنان
«من وصية لعسكرده قبل لقاء العدو بصفين: لا تهيجوا النساء باذی. و ان شتمن أعراضكم و سببن أرأ كم، فإنهن ضعيفات القوی و الانفس و العقول، إن كنا لنومر بالكف عنهن و إنهن لمشركات
»
وصيت اميرمؤ منانعليه‌السلام
به سپاه خود پيش از برخورد با دشمن در صفين: با آزار به زنان، خشم آن ها را برنيانگيزيد و آن ها را به هيجان نياوريد، اگر چه به آبرو و عرض شما ناسزا گويند و به اميرانتان دشنام دهند؛ كه آن ها از جهت نيرو و جان و عقل ضعيف اند و به اين امر توجه كنيد كه ما چنان بوديم كه به خود داری از آزار زنان، در آن وقت كه مشرك بودند فرمان داده شده بوديم. (پس از اين خودداری در عصر اسلام، لازم تر است.)
۶۶۵. خصوصيات فرمانده سپاه
«للاشتر لما ولاه مصر: فالجنود - باذن الله - حصول الرعية، و زين الولاة، و عز الدين، و سبل الامن، و ليس تقوم الرعيه اءلا بهم. ثم لا قوام للجنود إلا بما يخرج الله لهم من الخراج الذی يقوون به علی جهاد عدوهم، و يعتمدون عليه فيما يصلحهم
.
فول من جنودگ أنصحهم فی نفسك لله و لرسول و لامامك، و أنقاهم جيبا، أفضلهم حلما، ممن يبطی عن الغضب، و يستريح إلی العذر، و يرأف بالضعفاء، و ينبو علی الاقوياء و ممن لا يثير العنف، و لا يعقد به الضعف
»
در فرمان حكومت مصر به اشتر می فرمايد: سپاهيان، به اذن خدا، دژهای مردم اند و زيور واليان و مايه توانمندی و ارجمندی دين و وسيله امنيت. مردم جز با بودن سپاهيان پايدار نمی مانند و سپاهيان نيز جز با خراجی كه خداوند برای آن ها مقرر فرموده است، قوام نمی گيرند، آنان به وسيله خراج در جهاد با دشمنانشان توانا می شوند و كار خود را بدان سامان می دهند. پس از سپاهيان خود آن كس را به فرماندهی برگزيدن كه به نظر تو برای خدا، و پيامبر او و پيشوايت از همه خير خواه تر است و از همه خير خواه تر است و از همه پاكدامن تر و بردبارتر می باشد. كسی كه دير به خشم آيد و با پوزش فرد مورد غضب آرام گيرد، با ناتوانان مهربان باشد و با زورمندان قاطع، خشونت او را برنيانگيزد و ناتوانی او را برجای ننشاند.
۶۶۶. سفارش علی در ميدان جنگ صفين
«قال لعسكره قبل لقاء العدو بصفين -: لا تقاتلو هم حتی يبدوكم، فانكم بحمدالله علی حجة، وتر ككم أياهم حتی يبدوؤ كم حجة أخری لكم عليهم، فاذا كانت الهزيمه بأذن الله فلا تقتوا مدبرا، و لا تصيبوا معورا، و لا تجهزوا علی جريح
»
امامعليه‌السلام
به سپاه خود قبل از برخورد با دشمن در صفين فرمود: با آن ها جنگ نكنيد تا آن ها آغاز به جنگ كنند؛ زيرا بحمدالله شما برحقيد و حجت با شماست و آغاز نكردن شما به جنگ از طرف آن ها حجت ديگری برای شما و به زيان آنهاست و هنگامی كه آن ها به خواست خدا شكست خوردند، فراری ها را نكشيد و آن كه از در ناچاری به كشف عورت خود پناهنده شد مكشيد و مجروحان را نكشيد.
۶۶۷. جايگاه امير لشكر
(وصيتهعليه‌السلام
لمعقل بن قيس الرياحی حين أنفذه إلی الشام): لا تقاتلن إلا من قاتلك... «فاذا لقيت العدود فقف من أصحابك وسلطا، و لا تدن من القوم دنو من يريد أن ينشب الحرب و لا تباعد عنهم تباعد من يهاب البأس حتی ياءتيك اءمری، و لا يحملنكم شنانهم علی قتالهم قبل دعائهم و الاعذار اليهم
»
از سفارش های امامعليه‌السلام
به معقل بن قيس هنگامی كه او را به صفين می فرستاد فرمود: جز با كسی كه با تو سر جنگ دارد، پيكار مكن... هرگاه دشمن را ديدی جايگاهت را در قلب لشكريانت قرار ده، نه آن قدر به دشمن نزديك شو چون كسی كه می خواهد آتش جنگ را روشن كند و نه آن قدر از دشمن دور شو چون كسی كه از جنگ می ترسد تا فرمان من برسد، و مبادا با آنان قبل از آن كه آن ها را به صلح دعوت كنيد و عذر خود را تمام گردانيد وارد جنگ شويد.
0%
نویسنده: عباس عزيزى
