پاسداری از اموال مردم
اموال مردم در پرتو نظام اسلامی تا حدی محترم و محفوظ است كه هيچگونه تعدی حتی به مقدار يك درهم به اموال مردم نمی شود، خواه مسلمان باشند و يا كفار در ذمه اسلام، بله در اسلام چهار نوع ماليات مقرر شده كه عبارتند از:
۱.خمس
، يعنی بيست درصد در آمدهای اضافه بر مقدار مصرف انسان، كه تفصيل آن در كتابی فقهی آمده.
۲.زكات
، كه حداكثر آن ده درصد و حداقل آن يك درصد است آنهم در نه كالا يعنی: (گندم، جو، خرما، مويز، شتر، گاو، گوسفند، طلا و نقره)، با شرايطی كه در كتابهای فقهی ذكر شد، و لذا شخصی از امام صادقعليه‌السلام
پيرامون موارد زكات پرسيد؟ امام نه مورد فوق را ذكر كرده و فرمودند: كه پيامبر خدا غير از اينها را عفو كرده، آن شخص عرضه داشت: ما حبوبات ديگری چون برنج، كنجد و نظاير اينها داريم، آيا زكات ندارد؟ امام فرمودند: من بتو می گويم كه پيامبر خداصلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
غير از اين موارد نه گانه را عفو كرده و تو مجددا ميپرسی؟!.
۳.جزيه
، و آن عبارت از ماليات بسيار اندكی است كه دولت اسلامی از اقليتهای مذهبی دريافت می كند، و در روايت است كه حضرت امير مؤمنان از ثروتمندان ساليانه ۴۸ درهم نقره و از افراد متوسط ساليانه ۲۴ درهم و از افراد كم درآمد ساليانه ۱۲ درهم دريافت می كرد، و همين تسهيلات و قوانين انسانی اسلام بود كه آنان را راغب به اسلام می نمود.
۴خراج
، و آن عبارت از پول اجاره سرزمينهای بلاد كفار است، كه توسط مسلمين فتح شده است.
در نظام اسلامی جز موارد فوق پولی به عنوان ماليات از مردم گرفته نمی شود، بنا بر اين ماليات بر سفر، اقامت، دخول و خروج از يك مملكت، نوسازی، ساختمان، مغازه، آب، برق، تلفن و دهها موارد ديگر همه و همه در اسلام نيست.
سؤال
: آيا تنها آن چهار موردی را كه در ماليات اسلامی ذكر كرديد، جهت اداره مملكت و انجام خدمات دولت كفايت می كند؟
پاسخ
: آری، بلكه اضافه هم می آيد كه آن اضافه بعنوان صلحه و جوايز بيت المال، بطور مساوی به عموم مسلمين داده می شود و اين شيوه از زمان خود پيامبر اسلامصلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
آغاز شد، كه آن حضرت اموال اضافی بيت المال را ساليانه چند بار بطور مساوی در ميان كليه مسلمين تقسيم می كرده و تا زمان آخرين خليفه عثمانی ادامه داشت، البته تعدادی از خلفا و فرمانروايان ماليات ديگری را هم گاهی دريافت می كرده، كه تمام علمای مسلمين آنها را منحرف می دانسته اند.
و علت اين افزايش بر مصارف دولت اين بوده كه در نظام اسلامی، دولت كارمندان زيادی ندارد، و تمام كارها و خدمات به مردم سپرده می شود، تا سرمايه گذاری كنند و اجحاف نكنند، و دولت فقط ناظر است و لذا هميشه پول بيت المال اضافه می آمده حتی در حالتهای بحرانی و شرايط جنگی هيچيك از رهبران اسلامی بيش از آن ماليات چهارگانه، چيز ديگری از مردم نمیگرفتند، مثلا پيامبر بزرگ اسلامصلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
در طول بيش از ده سال، كه غالبا در حال دفاع از تجاوزات جنگی كفار بود، و حضرت امير مؤمنان كه در طول حدود پنج سال دوران حكومت خود در مبارزه با جنگ افروزان به سر می برد، هيچگاه حتی يك درهم به زور از مردم دريافت نكردند، بلكه بعنوان اعانه و كمك گاهی پولهائی جمع آوری میكردند.
در زمانی كه تعدادی از مسلمين ثروتمند بودند، گاهی پيامبر اسلامصلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
از شدت گرسنگی سه شبانه روز به شكم مبارك خود سنگ می بست و غذائی نداشت، حضرت صديقه كبری فاطمه زهراعليه‌السلام
از شدت گرسنگی رنگ مباركشان دگرگون می شد و حضرت امام حسن و امام حسينعليه‌السلام
دراثر گرسنگی بمانند دو جوجه می لرزيدند، و اصحاب صفّه (كه جايگاهی در مسجد بوده و فقرای مسلمين آنجا اجتماع می كرده اند) برهنه و نيمه برهنه و بسياری از شبها گرسنه می خوابيده اند با اين وجود هيچ تاريخی ننوشته كه پيامبر اسلامصلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
جز در موارد چهارگانه حتی يك درهم از ثروتمندان بعنوان ديگری به زور گرفته باشد، چون اسلام پاسدار جان و اموال مردم است.
و در كتاب وسايل الشيعة، باب سيزدهم كتاب الزكات، روايتی از امير مؤمنانعليه‌السلام
نقل كرده، كه اهميت حفظ حقوق و اموال مردم را بيان می كند:
حضرت امير مؤمنان برای عاملين خود جهت دريافت ماليات، در توصيه نامه ای چنين می نوشت:
همراه با تقوای خدا (وحده لا شريك له) حركت كن، و مواظب باش كه هيچ مسلمانی را مترسانی، و به زور و اكراه از زمين او رد نشوی، و مواظب باش كه بيش از حق خدا از اموال او درياف نكنی، پس اگر به يك آبادی رسيدی، در خارج آن در كنار منبع و يا قنات آب آنها پياده شو، بدون اينكه وارد خانه هايشان گردی، آنگاه با آرامش و وقار بسوی آنان حركت كن تا به ميان آنان برسی، پس نخست با روئی گشاده سلام كن و بگو:
ای بندگان خدا، ولی و جانشين خدا مرا بسوی شما فرستاده تا حق خدا را از شما بستانم، پس آيا از حقوق خدا چيزی به شما تعلق گرفته تا آن را به ولیّ او برسانم؟ در اين حال اگر كسی گفت: نه، ديگر از او بازخواست مكن، و اگر كسی هم گفت: آری، با او حركت كن بدون اينكه او را بترسانی يا تهديد كنی، يا در مشكلات بيندازی و يا اينكه او را رنج و زحمت اندازی.
آنگاه آنچه را كه آن شخص از طلا و يا نقره به تو تقديم داشت، بپذير و مواظب باش هيچگاه مسلمانی را اهانت و حتی يك يهودی يا نصرانی را برای خراج مورد ضرب و توهين قرار ندهی، و هيچ حيوان باركشی را جهت تأمين ماليات بفروش نرسانی، زيرا ما مأمور گشته ايم از اموال اضافی آنان ماليات دريافت كنيم.
و در روايتی از حضرت امام جعفر صادقعليه‌السلام
از پدران بزرگوارش از حضرت امير مؤمنان علیعليه‌السلام
چنين آمده كه: پيامبر اسلامصلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
از اجبار مردم بر پرداخت ماليات نهی كرده و فرموده است، كه گفته مردم در تعلق و يا عدم تعلق ماليات اسلامی بر آنها كافی است، و جايز نيست كه سالانه دو بار از مردم ماليات دريافت شود، كه جز سالانه يكبار ممنوع است، همچنين پيامبر اسلامصلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
از دريافت ماليات اجباری، يا با ايراد ضرب و شدت و يا بيش از طاقت مردم نهی كرده، و به مأمور ماليات دستور فرموده كه با رعايت عدالت، جز ماليات آنچه را كه در دست مردم می بييند، چيز ديگری را مطالبه نكند.
و در آئين اسلام هركس كه حقوق خدا و حقوق مردم را بپردازد، بقيه دارائيش محترم است و هيچكس بهيچ عنوان حق تعرض به ثروت و دارائی مشروع مردم را ندارد.
0%
نویسنده: سيد محمد شيرازي
