ترجمه غرر الحكم و درر الكلم جلد ۱

ترجمه غرر الحكم و درر الكلم0%

ترجمه غرر الحكم و درر الكلم نویسنده:
گروه: متون حدیثی

ترجمه غرر الحكم و درر الكلم

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

نویسنده: محمد تمیمی آمدی، مترجم: سيد هاشم رسولى محلاتى
گروه: مشاهدات: 53782
دانلود: 9424


توضیحات:

جلد 1 جلد 2 جلد 3
جستجو درون كتاب
  • شروع
  • قبلی
  • 319 /
  • بعدی
  • پایان
  •  
  • دانلود HTML
  • دانلود Word
  • دانلود PDF
  • مشاهدات: 53782 / دانلود: 9424
اندازه اندازه اندازه
ترجمه غرر الحكم و درر الكلم

ترجمه غرر الحكم و درر الكلم جلد 1

نویسنده:
فارسی

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

باب المداومة (پى گيرى)

٢٩٣٥ ١٦٧- ردع النّفس عن زخارف الدّنيا ثمرة العقل. ٤ ٨٨ باز داشتن نفس از نقش و نگارهاى دنيا ميوه عقل و خرد است. ٢٩٣٦ ١٦٨- رضا بالدّنيا من سوء اختيارك و شقاء جدّك. ٤ ٩٢ رضايت تو به دنيا (به جاى آخرت) از انتخاب بد و بخت برگشته تو است.

٢٩٣٧ ١٦٩- زيادة الدّنيا تفسد الآخرة.

٤ ١١٣ فزونى دنيا آخرت را تباه كند.

٢٩٣٨ ١٧٠- زخارف الدّنيا تفسد العقول الضّعيفة. ٤ ١١٤ زيباييها و تجمّلات دنيا خردهاى ضعيف و ناتوان را تباه سازد.

٢٩٣٩ ١٧١- سبب فساد العقل حبّ الدّنيا.

٤ ١٢٥ سبب تباهى عقل، دوستى و محبت دنيا است.

٢٩٤٠ ١٧٢- سلطان الدّنيا ذلّ و علوّها سفل. ٤ ١٣١ سلطنت دنيا خوارى و بلندى‏اش پستى است.

٢٩٤١ ١٧٣- سرور الدّنيا غرور و متاعها ثبور. ٤ ١٣٢ شادمانى دنيا فريب، و متاع آن (فنا و) نابودى است.

٢٩٤٢ ١٧٤- شرّ المحن حبّ الدّنيا. ٤ ١٧٢ بدترين محنتها دوستى دنياست.

٢٩٤٣ ١٧٥- شرّ الفتن محبّة الدّنيا. ٤ ١٧٧ بدترين فتنه‏ها محبّت دنياست.

٢٩٤٤ ١٧٦- صلاح الآخرة رفض الدّنيا.

٤ ١٩٦ صلاح آخرت در ترك علاقه به دنياست.

٢٩٤٥ ١٧٧- صحّة الدّنيا أسقام و لذّاتها آلام. ٤ ١٩٨ تندرستى دنيا بيمارى‏هاست، و لذتهاى آن دردها است.

٢٩٤٦ ١٧٨- طلاق الدّنيا مهر الجنّة. ٤ ٢٥٠ طلاق دادن دنيا مهريه و كابين بهشت است.

٢٩٤٧ ١٧٩- طلب الدّنيا رأس الفتنة. ٤ ٢٥٠ طلب كردن دنيا اساس فتنه است.

٢٩٤٨ ١٨٠- طالب الدّنيا بالدّين معاقب مذموم. ٤ ٢٥١ كسى كه دنيا را به وسيله دين بجويد مورد عقاب و نكوهش است.

٢٩٤٩ ١٨١- طالب الدّنيا تفوته الآخرة و يدركه الموت حتّى يأخذه بغتة و لا يدرك من الدّنيا الّا ما قسم له. ٤ ٢٥٥ كسى كه در طلب دنياست آخرت از دستش برود و مرگ او را دريابد و ناگهانى او را بگيرد و از دنيا جز همان كه قسمت او شده بود به دست نياورد.

٢٩٥٠ ١٨٢- ظفر بفرحة البشرى من اعرض عن زخارف الدّنيا. ٤ ٢٧٥ به شادمانى بشارت بهشت دست يافته كسى كه از زيباييها و تجملات دنيا روى گردانده است.

٢٩٥١ ١٨٣- عجبت لعامر دار الفناء و تارك دار البقاء. ٤ ٣٣٦ در شگفتم از كسى كه سراى فنا و نيستى را آباد كند و سراى پايدار و ماندنى را رها كند.

٢٩٥٢ ١٨٤- عجبت لمن عرف نفسه كيف يأنس بدار الفناء. ٤ ٣٣٩ در شگفتم از كسى كه خود را شناخته چگونه به سراى فنا و نيستى انس گيرد.

٢٩٥٣ ١٨٥- عبد الدّنيا مؤبّد الفتنة و البلاء. ٤ ٣٥٣ بنده دنيا براى هميشه در فتنه و بلاست.

٢٩٥٤ ١٨٦- غاية الدّنيا الفناء. ٤ ٣٧٠ نهايت دنيا فنا و نابودى است.

٢٩٥٥ ١٨٧- غرور الدّنيا يصرع. ٤ ٣٧٨ فريب دنيا انسان را بيفكند.

٢٩٥٦ ١٨٨- غرّى يا دنيا من جهل حيلك و خفى عليه حبائل كيدك. ٤ ٣٨٣ فريب ده اى دنيا كسى را كه نيرنگت را نداند، و دامهاى مكر و حيله‏ات بر او پنهان باشد.

٢٩٥٧ ١٨٩- غرّارة غرور ما فيها، فانية فان من عليها. ٤ ٣٨٥ دنيا پر فريب است، مايه فريب است آنچه در دنياست، نابود شدنى است هر كه در آن است.

٢٩٥٨ ١٩٠- غرّارة ضرّارة حائلة زائلة بائدة نافذة. ٤ ٣٨٧ (دنيا) پر فريب و پر زيان است، دگرگون شونده، زوال پذير، نابود شونده، و تمام شدنى است.

٢٩٥٩ ١٩١- غذاء الدّنيا سمام و أسبابها رمام. ٤ ٣٨٧ غذاى دنيا زهر كشنده، و اسباب و وسايل آن ريسمانهاى كهنه است.

٢٩٦٠ ١٩٢- فى العزوف عن الدّنيا درك النّجاح. ٤ ٣٩٤ در كناره گيرى از دنيا دريافت پيروزى است.

٢٩٦١ ١٩٣- فساد الدّين الدّنيا. ٤ ٤١٧ وسيله تباهى دين، دنياست.

٢٩٦٢ ١٩٤- كلّ أرباح الدّنيا خسران. ٤ ٥٣٠ همه سودهاى دنيا زيان است.

٢٩٦٣ ١٩٥- قد تصافيتم على حبّ العاجل و رفض الآجل. ٤ ٤٨١ به راستى كه صميمانه با هم كنار آمده‏ايد بر دوستى دنيا و ترك آخرت.

٢٩٦٤ ١٩٦- قد تزيّنت الدّنيا بغرورها و غرّت بزينتها. ٤ ٤٨٤ دنيا با فريبهايش خود را آراسته، و با زيورهايش مردم را فريفته است.

٢٩٦٥ ١٩٧- كلّ نعيم الدّنيا ثبور. ٤ ٥٣٢ همه نعمتهاى دنيا در هلاكت و نابودى است.

٢٩٦٦ ١٩٨- قليل الدّنيا لا يدوم بقاؤه و كثيرها لا يؤمن بلاؤه. ٤ ٥١٧ اندك دنيا كه پايدار نيست، و زياد آن نيز از بلا ايمن نيست.

٢٩٦٧ ١٩٩- كلّ فان يسير. ٤ ٥٢٦ هر نابود شدنى اندك است.

٢٩٦٨ ٢٠٠- كلّ شي‏ء من الدّنيا سماعة أعظم من عيانه. ٤ ٥٤٢ هر چيزى از دنيا شنيدنش بزرگتر از ديدن آن است. ٢٩٦٩ ٢٠١- قد أمرّ من الدّنيا ما كان حلوا و كدر منها ما كان صفوا. ٤ ٤٨٣ به حقيقت تلخ شده از دنيا هر آنچه شيرين بوده، وتيره شده است از آن هر آنچه صاف بوده است. ٢٩٧٠ ٢٠٢- قد حقّر الدّنيا و أهون بها و هوّنها و علم انّ اللَّه زواها عنه اختيارا و بسطها لغيره اختيارا. ٤ ٤٨٩ به راستى كه (آن حضرت يعنى رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم كوچك شمرده بود دنيا را و خوار مى‏دانست آن را، و در پيش ديگران نيز آن را خوار مى‏شمرد، و مى‏دانست كه خداوند با اختيار او دنيا را از وى باز گرفت، و براى ديگران از روى آزمايش پهن كرد. ٢٩٧١ ٢٠٣- قرنت المحنة بحبّ الدّنيا.

٤ ٤٩٥ رنج و محنت به دوستى دنيا مقرون گشته است.

٢٩٧٢ ٢٠٤- كلّ يسار الدّنيا اعسار. ٤ ٥٤٠ همه آسانى‏هاى دنيا در دشوارى است.

٢٩٧٣ ٢٠٥- قليل الدّنيا يذهب بكثير الآخرة. ٤ ٥١٢ اندك دنيا آخرت بسيار را از بين مى‏برد.

٢٩٧٤ ٢٠٦- كلّ أحوال الدّنيا زلزال و ملكها سلب و انتقال. ٤ ٥٤٤ همه حالات دنيا لرزان، و دارايى‏اش ربوده شده و در حال انتقال است.

٢٩٧٥ ٢٠٧- كلّ مدّة من الدّنيا الى انتهاء و كلّ حىّ فيها الى ممات و فناء. ٤ ٥٤٥ هر مدّتى از دنيا به سر آمدنى است، و هر موجود زنده‏اى به سوى مرگ و نابودى است.

٢٩٧٦ ٢٠٨- كما انّ الشّمس و اللّيل لا يجتمعان كذلك حبّ اللَّه و حبّ الدّنيا لا يجتمعان. ٤ ٦٢٤ همان گونه كه شب و روز جمع شدنى نيست، دوستى خداوند و دوستى دنيا جمع شدنى نيست.

٢٩٧٧ ٢٠٩- كم من بان ما لا يسكنه. ٤ ٥٥٣ چه بسا بنا كننده‏اى كه در بناى خود سكونت نكند.

٢٩٧٨ ٢١٠- كلّما ازداد المرء بالدّنيا شغلا و زاد بها و لها، اوردته المسالك و اوقعته فى المهالك. ٤ ٦١٩ به هر اندازه كه آدمى سرگرم به دنيا شود و دلبستگى خود را بدان زياد كند، به همان اندازه او را در راههاى خسران در آورد و در مهلكه‏ها اندازد.

٢٩٧٩ ٢١١- كيف يدّعى حبّ اللَّه من سكن قلبه حبّ الدّنيا. ٤ ٥٦٦ چگونه ادّعاى دوستى خدا كند كسى كه در دلش دوستى و محبت دنيا جاى گرفته است.

٢٩٨٠ ٢١٢- كم من واثق بالدّنيا قد فجعته.

٤ ٥٥١ چه بسا كسانى كه به دنيا وثوق و اعتماد يافته، و دنيا او را به مصيبت دچار كرده است.

٢٩٨١ ٢١٣- كم من ذى طمأنينة الى الدّنيا قد صرعته. ٤ ٥٥١ چه بسيار كسانى كه به دنيا اطمينان يافته و دنيا او را بر زمين افكنده است.

٢٩٨٢ ٢١٤- كونوا عن الدّنيا نزّاها و الى الآخرة ولّاها. ٤ ٦١٦ چنان باشيد كه از دنيا كنده شده و به سوى آخرت شيفته گرديد.

٢٩٨٣ ٢١٥- كن آنس ما تكون بالدّنيا أحذر ما تكون منها. ٤ ٦٠٧ چنان باش كه در هر زمان به دنيا بيشتر انس گرفته‏اى، در همان حال كه بيشتر از آن حذر كنى.

٢٩٨٤ ٢١٦- كرور الايّام أحلام و لذّاتها آلام و مواهبها فناء و أسقام. ٤ ٦٢٧ گردش روزگار خوابهايى است و لذتهاى آن دردهايى، و بخششهايش نابودى و بيماريهايى است.

٢٩٨٥ ٢١٧- كثرة الدّنيا قلّة و عزّها ذلّة و زخارفها مضلّة و مواهبها فتنة.

٤ ٥٩٧ زيادى دنيا اندك، و عزّتش خوارى و ذلّت، و زيورهايش گمراه كننده، و بخششهايش آزمايش و فتنه است.

٢٩٨٦ ٢١٨- كم من ذى ابهّة جعلته الدّنيا حقيرا. ٤ ٥٥١ چه بسيار انسانهاى با ابّهت و نخوت كه دنيا كوچكشان كرده است.

٢٩٨٧ ٢١٩- كونوا قوما علموا انّ الدّنيا ليست بدارهم فاستبدلوا. ٤ ٦١٧ از مردمانى باشيد كه دانسته‏اند دنيا خانه آنها نيست و آن را به آخرت تبديل كرده‏اند.

٢٩٨٨ ٢٢٠- كلّما لا ينفع [شي‏ء] يضرّ و الدّنيا مع حلاوتها تمرّ، و الفقر مع الغنى باللَّه لا يضرّ. ٤ ٦٢٠ هر آن چيزى كه سود ندهد زيان رساند، و دنيا با شيرينى و حلاوتش بگذرد، و فقر و ندارى در حال داشتن توانگرى و بى‏نيازى به خداى تعالى، زيان نرساند.

٢٩٨٩ ٢٢١- كلّما فاتك من الدّنيا شي‏ء فهو غنيمة. ٤ ٦٢٢ هر آن چيزى از دنيا كه از دستت رفت غنيمتى است (چون به آخرتت افزوده شود).

٢٩٩٠ ٢٢٢- كيف يعمل للآخرة المشغول بالدّنيا. ٤ ٥٥٩ كسى كه سرگرم دنياست چگونه براى آخرت كار مى‏كند.

٢٩٩١ ٢٢٣- لكلّ ناجم افول. ٥ ١٠ هر طلوع كننده‏اى افولى و غروبى دارد.

٢٩٩٢ ٢٢٤- ليس المتجر أن ترى الدّنيا لنفسك ثمنا و ممّا لك عند اللَّه عوضا.

٥ ٣٩ تجارت نيست آنكه دنيا را بهاى نفس خود بينى و پاداش آنچه را نزد خدا دارى آن را بهاى خود نفس بدانى. ٢٩٩٣ ٢٢٥- لم ينل أحد من الدّنيا حبرة إلّا أعقبته عبرة. ٥ ٩٤ كسى از دنيا به شادى و سرورى نرسد مگر آنكه به دنبال آن دنيا غم و اندوهى به او رسد.

٢٩٩٤ ٢٢٦- لم تظلّ امرأ من الدّنيا ديمة رخاء إلّا هتنت عليه مزنة بلاء. ٥ ١٠٣ سايه نينداخت بر كسى ابر فراخى و وسعت زندگى، مگر آنكه فرو ريزد بر او ابر گرفتارى و بلايى.

٢٩٩٥ ٢٢٧- من عمل للدّنيا خسر. ٥ ١٨١ كسى كه براى دنيا كار كند زيان كرده است.

٢٩٩٦ ٢٢٨- من سلا عن الدّنيا أتته راغمة. ٥ ٢٢٢ كسى كه از دنيا دست بردارد، دنيا بر خلاف ميلش به سراغ او آيد.

٢٩٩٧ ٢٢٩- من ساعى الدّنيا فاتته. ٥ ١٦١ كسى كه بخواهد پيشى گيرد بر دنيا و رسيدن بدان، از دستش برود.

٢٩٩٨ ٢٣٠- من قعد عن الدّنيا طلبته.

٥ ١٦١ كسى كه از طلب كردن دنيا دست بدارد، دنيا بسراغش آيد.

٢٩٩٩ ٢٣١- من صارع الدّنيا صرعته.

٥ ١٦٢ كسى كه با دنيا كشتى بگيرد دنيا بر زمينش زند.

٣٠٠٠ ٢٣٢- من عصى الدّنيا أطاعته.

٥ ١٦٢ هر كس نافرمانى دنيا كند، دنيا فرمانبردارى‏اش كند.

٣٠٠١ ٢٣٣- من أعرض عن الدّنيا أتته.

٥ ١٦٢ كسى كه از دنيا روى بگرداند دنيا به نزدش آيد.

٣٠٠٢ ٢٣٤- من ملكته الدّنيا كثر صرعه.

٥ ٢٣٩ كسى كه دنيا زمام اختيارش را به دست گيرد افتادنش بسيار شود.

٣٠٠٣ ٢٣٥- من عمّر دنياه خرّب ماله.

٥ ٢٧٧ كسى كه دنيا خود را آباد كند جاى بازگشت خود (يعنى آخرت) را ويران كرده است.

٣٠٠٤ ٢٣٦- من استكثر من الدّنيا استكثر ممّا يوبقه. ٥ ٢٦٠ كسى كه نسبت به دنيا زياده طلب باشد نسبت بدانچه او را به هلاكت اندازد زياده طلبى كرده است.

٣٠٠٥ ٢٣٧- من استقلّ من الدّنيا استكثر ممّا يؤمنه. ٥ ٢٥٩ كسى كه كمتر در طلب دنيا باشد، ايمنى بيشترى را براى خود طلب كرده است.

٣٠٠٦ ٢٣٨- من راقه زبرج الدّنيا ملكته الخدع. ٥ ٢٤٢ كسى كه خوش آيد او را زيور دنيا فريبها بر او چيره گردند و زمام امورش را به دست گيرند.

٣٠٠٧ ٢٣٩- من رضى بالدّنيا فاتته الآخرة. ٥ ٢٨٢ كسى كه به دنيا راضى شود آخرت از دستش برود.

٣٠٠٨ ٢٤٠- لكلّ شي‏ء من الدّنيا انقضاء و فناء. ٥ ١٧ هر چيزى از دنيا را پايان و فنائى است.

٣٠٠٩ ٢٤١- لقد كاشفتكم الدّنيا الغطاء و آذنتكم على سواء. ٥ ٣٢ به راستى كه دنيا پرده را براى شما به يكسو زده و بى‏وفايى و بى‏اعتبارى خود را براى همه آشكار كرده، و به طور يكسان بر همه اعلام كرده است.

٣٠١٠ ٢٤٢- لحبّ الدّنيا صمّت الاسماع عن سماع الحكمة، و عميت القلوب عن نور البصيرة. ٥ ٤٢

به خاطر دوستى دنيا گوشها از شنيدن حكمت (علم و صحيح و راست) كر شده‏اند و دلها از نور بصيرت و بينايى كور شده است.

٣٠١١ ٢٤٣- لم يصف اللَّه سبحانه الدّنيا لاوليائه و لم يضنّ بها على أعدائه.

٥ ٩٤ صاف و گوارا نگردانيد خداوند دنيا را براى اولياى خود، و بخل نورزيد بدان بر دشمنانش.

٣٠١٢ ٢٤٤- لم يلق أحد من سرّاء الدّنيا بطنا، الّا منحته من ضرّائها ظهرا. ٥ ٩٥ هيچكس از دنيا روى خوشى نديد جز آنكه با سختى و بد حالى پشت بدو كرد.

٣٠١٣ ٢٤٥- لو عقل أهل الدّنيا لخربت الدّنيا. ٥ ١١١ اگر مردم دنيا خردورزى مى‏كردند (و عاقل بودند) دنيا خراب مى‏شد (زيرا همه از دنيا دست كشيده و دنيا به ويرانه‏اى تبديل مى‏شد).

٣٠١٤ ٢٤٦- لو كانت الدّنيا عند اللَّه محمودا لاختصّ بها أوليائه، لكنّه صرف قلوبهم عنها و محا عنهم منها المطامع. ٥ ١١٩ اگر دنيا در پيش خدا پسنديده بود آن را مخصوص دوستان خود مى‏نمود، ولى خداوند دلهاى اينان را از دنيا بگردانده و طمعهاشان را از دنيا محو كرده است.

٣٠١٥ ٢٤٧- من طلب من الدّنيا ما يرضيه كثر تجنّيه و طال تعدّيه.

٥ ٣١٢ كسى كه از دنيا بخواهد به مقدارى كه خوشنودش سازد نسبت‏هاى ناروايش (به ديگران) بسيار گردد، و تعدّى و تجاوزش طولانى شود.

٣٠١٦ ٢٤٨- لو بقيت الدّنيا على أحدكم لم تصل الى من هى فى يديه. ٥ ١٢٢ اگر دنيا براى يكى از شما مى‏ماند (و پايدار بود) به دست كسى كه اكنون در دست اوست نمى‏رسيد.

٣٠١٧ ٢٤٩- من راقه زبرج الدّنيا أعقب ناظريه كمها. ٥ ٣٦٩ كسى كه در نظرش زيور دنيا خوش آيد كورى چشمانش از پى آيد.

٣٠١٨ ٢٥٠- من وثق بغرور الدّنيا أمن مخوفه. ٥ ٣١٨ كسى كه بر فريب دنيا اعتماد كند از آنچه بايد ترس داشته باشد (ندانسته) خود را ايمن دانسته است.

٣٠١٩ ٢٥١- من لهج قلبه بحبّ الدّنيا التاط منها بثلاث : هم لا يغنيه و حرص لا يتركه و امل لا يدركه.

٥ ٣٥٩ كسى كه دلش به دوستى دنيا شيفته شد، آن دل به سه چيز چسبيده : اندوهى پيوسته، حرص و آزى كه رهايش نكند، و آرزويى كه بدان نرسد.

٣٠٢٠ ٢٥٢- من حسن ظنّه بالدّنيا تمكّنت منه المحنة. ٥ ٣٧٩ هر كس به دنيا خوش گمان شود، رنج و محنت در او جايگير شود.

٣٠٢١ ٢٥٣- من رغب فى زخارف الدّنيا فاته البقاء المطلوب. ٥ ٣٧١ كسى كه رغبت كند در زينتها و تجمّلات دنيا، آن بقا و دوامى را كه مطلوب او است از دست مى‏دهد.

٣٠٢٢ ٢٥٤- من غلبت الدّنيا عليه عمى عمّا بين يديه. ٥ ٣٨٣ كسى كه دنيا بر او چيره گشت از ديدن پيش روى خود كور مى‏گردد.

٣٠٢٣ ٢٥٥- من عمر دنياه أفسد دينه و أخرب أخراه. ٥ ٣٨٣ كسى كه دنيا خود را آباد كند دين خود را تباه نموده و آخرتش را ويران مى‏كند.

٣٠٢٤ ٢٥٦- من قصّر نظره على أبناء الدّنيا عمى عن سبيل الهدى. ٥ ٣٨٦ كسى كه ديده خود را به دنيا داران محدود كند (و فقط آنها را ببيند) از راه هدايت كور گردد.

٣٠٢٥ ٢٥٧- من طلب من الدّنيا شيئا فاته من الآخرة أكثر ممّا طلب. ٥ ٣٩١ كسى كه چيزى از دنيا بخواهد، از آخرت‏

او بيش از آنچه مى‏خواهد از دستش برود.

٣٠٢٦ ٢٥٨- من طلب الدّنيا بعمل الآخرة كان أبعد له ممّا طلب. ٥ ٣٩٣ كسى كه دنيا را به وسيله عمل آخرت (اطاعات و عبادات) بجويد، اين كار او را از آنچه مى‏خواسته دور سازد.

٣٠٢٧ ٢٥٩- من سخت نفسه عن مواهب الدّنيا فقد استكمل العقل. ٥ ٣٩٤ كسى كه نفس خود را از بخششهاى دنيا واگذارد، به راستى كه عقل را به كمال رسانده است.

٣٠٢٨ ٢٦٠- من ملك من الدّنيا شيئا فاته من الآخرة اكثر ممّا ملك. ٥ ٣٩٤ كسى كه مالك چيزى از دنيا شود، از آخرت خود بيشتر از آنچه را مالك شده از دست مى‏دهد.

٣٠٢٩ ٢٦١- من عرف الدّنيا لم يحزن على ما أصابه. ٥ ٤٠١ كسى كه دنيا (و بى‏اعتبارى‏ها آن) را بشناسد، بر آنچه به او مى‏رسد اندوهگين نشود.

٣٠٣٠ ٢٦٢- من عرف خداع الدّنيا لم يغترّ منها بمحالات الاحلام. ٤ ٤٢٠ كسى كه نيرنگهاى دنيا را بشناسد، فريب خواب و خيالهاى محال آن را نخورد.

٣٠٣١ ٢٦٣- من ظفر بالدّنيا نصب، و من فاتته تعب. ٥ ٤٢٠ كسى كه به دنيا برسد در رنج است، و هر كس آن را از دست دهد در تعب است. ٣٠٣٢ ٢٦٤- من عظمت الدّنيا فى عينه و كبر موقعها فى قلبه، آثرها على اللَّه و انقطع اليها و صار عبدا لها. ٥ ٤٢٥ كسى كه دنيا در نظرش عظيم آيد و موقعيت آن در دلش جايگير شود، آن را بر خدا برگزيند، و دلبسته و برده آن گردد.

٣٠٣٣ ٢٦٥- من استشعر الشّغف بالدّنيا ملأت ضميره اشجانا لها رقص على‏

سويداء قلبه : همّ يشغله، و غمّ يحزنه حتّى يؤخذ بكظمه، فيلقى بالفضاء منقطعا ابهراه، هيّنا على اللَّه فناءه، بعيدا على الاخوان لقاؤه. ٥ ٤٣٤ كسى كه عشق به دنيا را شعار خويش گرداند، دنيا خاطرش را از اندوههايى پر كند كه بر سويداى قلبش بر قصد، (و آنها عبارت است) از اندوهى كه سرگرمش كند، و غمى كه محزونش سازد، تا اين كه او را بخشش بگيرد (در هنگام مرگ) و بيفتد در فضا در حالى كه رگهاى قلبش پاره شده و در پيشگاه خداوند خوار گشته، و ديدارش بر برادران، دور و منقطع گرديده است.

٣٠٣٤ ٢٦٦- من اعتمد على الدّنيا فهو الشّقىّ المحروم. ٥ ٤٤٢ كسى كه بر دنيا اعتماد كند بدبخت و محروم است.

٣٠٣٥ ٢٦٧- من خدم الدّنيا استخدمته و من خدم اللَّه سبحانه خدمته. ٥ ٤٤٤ كسى كه خدمت دنيا كند، دنيا به خدمتش گيرد، و كسى كه خدمت خدا كند دنيا خدمتش كند.

٣٠٣٦ ٢٦٨- من كانت الدّنيا همّه طال يوم القيامة شقاؤه و غمّه. ٥ ٤٤٦ كسى كه دنيا فقط هدف و اندوهش باشد روز قيامت بدبختى و اندوهش طولانى گردد.

٣٠٣٧ ٢٦٩- من سلا عن مواهب الدّنيا عزّ. ٥ ٤٦٢ كسى كه از بخششهاى دنيا كناره گيرد عزيز گردد.

٣٠٣٨ ٢٧٠- من نكد الدّنيا تنغيص الاجتماع بالفرقة و السّرور بالغصّة.

٦ ٢٤ از سختى و دشوارى زندگى دنياست كه اجتماع دوستان را با جدا كردن يكديگر بر هم زند، و شادمانى را به اندوه و غصّه تبديل كند.

٣٠٣٩ ٢٧١- من هوان الدّنيا على اللَّه ان لا يعصى الّا فيها. ٦ ٣١ از پستى دنيا نزد خداوند آن است كه نا فرمانى خدا جز در دنيا نشود.

٣٠٤٠ ٢٧٢- من ذمامة الدّنيا عند اللَّه ان‏

لا ينال ما عنده الّا بتركها. ٦ ٣٢ از نكوهيدگى دنيا در پيشگاه خدا آن است كه كسى جز به ترك دنيا بدانچه نزد خداست دست نيابد.

٣٠٤١ ٢٧٣- ما قدّمت من دنياك فلنفسك، و ما أخّرت منها فللعدوّ. ٦ ٨٤ آنچه از دنيا پيش فرستى از آن تو است، و آنچه را پس انداختى مال دشمن است. ٣٠٤٢ ٢٧٤- مصاحب الدّنيا هدف النّوائب و الغير. ٦ ١٣١ كسى كه مصاحب و همراه دنيا باشد، هدف و نشانه مصيبتها و حوادث است.

٣٠٤٣ ٢٧٥- موتات الدّنيا أهون من موتات الآخرة. ٦ ١٣٠ مرگ‏هاى دنيا آسان‏تر است از مرگ‏هاى آخرت. ٣٠٤٤ ٢٧٦- ما أفسد الدّين كالدّنيا. ٦ ٥٤ چيزى همانند دنيا دين را تباه نكرده است.

٣٠٤٥ ٢٧٧- مثل الدّنيا كظلّك ان وقفت وقف و ان طلبته بعد. ٦ ١٣٤ حكايت دنيا و مثل آن همانند سايه تو است كه اگر بايستى مى‏ايستد، و اگر به دنبال آن روى دور مى‏شود (و به آن نخواهى رسيد).

٣٠٤٦ ٢٧٨- ما بالكم تفرحون باليسير من الدّنيا تدركونه، و لا يحزنكم الكثير من الآخرة تحرمونه. ٦ ٩٥ چه شده است شما را به اندكى از دنيا كه به دست آورديد شادمان شويد، ولى اندوهگين نمى‏كند شما را آخرت بسيارى‏ كه از آن محروم شده‏ايد.

٣٠٤٧ ٢٧٩- ما دنياك الّتى تحبّبت اليك بخير من الآخرة الّتى قبّحها سوء النّظر عندك. ٦ ٨٢ اين دنيايى كه در نظر تو محبوب آمده بهتر از آخرتى نيست كه بدى نظر و نگاهت، آن را در چشم تو زشت جلوه داده است.

٣٠٤٨ ٢٨٠- ما ظفر بالآخرة من كانت الدّنيا مطلبه. ٦ ٧١ پيروزى آخرت را نيابد كسى كه دنيا خواسته و هدف او است.

٣٠٤٩ ٢٨١- ما التذّ أحد من الدّنيا لذّة الّا كانت له يوم القيامة غصّة. ٦ ٨٥ هيچكس از مردم دنيا به لذّتى از لذّتهاى دنيا بهره‏مند نشود جز آنكه همين لذّت براى او در قيامت غصّه و اندوهى است. ٣٠٥٠ ٢٨٢- ما نقص فى الدّنيا زاد فى الآخرة. ٦ ٨٥ هر چه از دنيا كاسته شود در آخرت افزوده گردد.

٣٠٥١ ٢٨٣- ما لك و ما ان ادركته شغلك بصلاحه عن الاستمتاع به، و ان تمتّعت به نغصّه عليك ظفر الموت بك. ٦ ١٠٤ چيست تو را و دنيايى كه اگر دريابى آن را اصلاح و رو به راه كردن آن تو را از بهره يافتن بدان سرگرم سازد، و اگر بهره‏مند شوى از آن، تيره و تاريك كند آن بهره و لذت را بر تو، چيره شدن مرگ به تو (كه با آمدن آن همه لذتها تبديل به اندوه شود).

٣٠٥٢ ٢٨٤- ما نلت من دنياك فلا تكثر به فرحا، و ما فاتك منها فلا تأس عليه حزنا. ٦ ٩٠ آنچه از دنيا كه بدان مى‏رسى شادى خود را بدان بسيار مكن، و آنچه را از دست داده‏اى با اندوه خود بر آن افسوس‏

مخور. ٣٠٥٣ ٢٨٥- ما خير دار تنقض نقض البناء و عمر يفنى فناء الزّاد. ٦ ٩٢ چيست خوبى خانه‏اى كه ويران شود همانند ويرانى ساختمان، و عمرى كه نابود شود همانند نابود شدن توشه راه.

٣٠٥٤ ٢٨٦- مثل الدّنيا كمثل الحيّة ليّن مسّها و السّم القاتل فى جوفها يهوى اليها الغرّ الجاهل و يحذرها اللّبيب العاقل. ٦ ١٣٨ مثال دنيا مثال مارى است كه (ظاهر آن و) دست ماليدن آن نرم است، ولى زهر كشنده در درون دارد، آدم فريب خورده نادان به سويش علاقه‏مند شود، و انسان زيرك عاقل از آن دورى و پرهيز كند.

٣٠٥٥ ٢٨٧- متاع الدّنيا حطام موبى‏ء فتجنّبوا مرعاة، قلعتها احظى من طمأنينتها، و بلغتها ازكى من ثروتها.

٦ ١٤٤ بهره‏هاى دنيايى علف خشكيده‏اى است وبا خيز، پس دورى گزينيد از چراگاهى كه كوچ كردنش بهره‏مندتر از آرام گرفتن در آن است، و روزى گذراى آن پاكيزه‏تر از ثروت و دارايى آن است.

٣٠٥٦ ٢٨٨- هلك من استنام الى الدّنيا و أمهرها دينه، فهو حيثما مالت مال اليها قد اتّخذها همّه و معبوده. ٦ ١٩٩ نابود گشته آن كس كه به دنيا آرامش يافته، و دين خود را كابين و مهر آن كرده، هر جا كه دنيا ميل كند او نيز به همان سو ميل كند، به راستى كه دنيا همه اندوه او است و آن را معبود خويش قرار داده است.

٣٠٥٧ ٢٨٩- هوّن عليك فانّ الامر قريب و الاصطحاب قليل و المقام يسير.

٦ ٢٠٢ بر خود آسان گير و سبك گردان كه كار نزديك است، و مصاحبت كم و كوتاه، و اقامت اندك است.

٣٠٥٨ ٢٩٠- هى الصّدود العنود، و الحيود الميود، و الخدوع الكنود. ٦ ٢٠٥ اين دنيا مركبى است باز دارنده و دشمن،پشت كننده‏اى است مضطرب و لرزان، پر فريبى است ناسپاس ٣٠٥٩ ٢٩١- هلك الفرحون بالدّنيا يوم القيامة و نجا المحزونون بها. ٦ ٢٠٦ آنها كه در دنيا شادمان بدان بوده‏اند در روز رستاخيز نابود شوند، و آنها كه بدان اندوهگين بوده نجات يابند.

٣٠٦٠ ٢٩٢- لا تنافس فى مواهب الدّنيا فانّ مواهبها حقيرة. ٦ ٢٨٩ در موهبتهاى دنيا رقابت و پيشدستى نكن كه موهبتهاى آن اندك است.

٣٠٦١ ٢٩٣- لا تخلّفنّ وراءك شيئا من الدّنيا، فانّك تخلّفه لأحد رجلين، إمّا رجل عمل فيه بطاعة اللَّه فسعد بما شقيت به، و إمّا رجل عمل فيه بمعصية اللَّه فكنت عونا له على المعصية، و ليس أحد هذين حقيقا أن تؤثره على نفسك. ٦ ٣٣٠ چيزى را از دنيا پشت سر خود به جاى مگذار، زيرا آنچه به جا مى‏گذارى براى يكى از دو نفر است : يا مردى است كه در آن بازمانده تو، به فرمانبردارى خدا عمل كند، كه در اين صورت خوشبخت گشته بدانچه تو بدان بدبخت شده‏اى، و يا مردى است كه در آن بازمانده به نافرمانى خدا عمل كند، كه در اين صورت نيز تو كمك كار او در نافرمانى خدا خواهى بود، و هيچكدام از اين دو نفر شايستگى ندارند كه تو آنها را بر خويشتن مقدم بدارى.

٣٠٦٢ ٢٩٤- لا يحنّنّ أحدكم حنين الامة على ما زوى عنه من الدّنيا. ٦ ٣٢٧ نبايد بگريد هيچ يك از شما همانند گريستن كنيز بر آنچه از دنيا كه از دستش رفته است. ٣٠٦٣ ٢٩٥- لا تفتننّك دنياك بحسن العوارى فعوارى الدّنيا ترتجع و يبقى عليك ما احتقبته من المحارم. ٦ ٣١٥ زنهار كه شيفته‏ات نكند دنيا به عاريتهاى نيكوى خود، كه عاريتهاى دنيا به خودش باز گردد، و پى آمدهاى آن از كارهاى حرامى كه كسب كرده‏اى برايت بماند.

٣٠٦٤ ٢٩٦- لا ترغب فى الدّنيا فتخسر آخرتك. ٦ ٢٧٢ در دنيا رغبت و ميل نكن كه آخرت زيان بار گردد.

٣٠٦٥ ٢٩٧- لا تفتننّكم الدّنيا و لا يغلبنّكم الهوى و لا يطولنّ عليكم الامد و لا يغرّنّكم الامل فانّ الامل ليس من الدّين فى شي‏ء. ٦ ٣٠٤ مبادا فريفته دنيا شويد، و مبادا مغلوب هوا و هوس گرديد، و مبادا زمان رسيدن مرگ و پايان عمر بر شما طولانى بنمايد، آرزو شما را فريب ندهد، كه آرزو چيزى از دين نيست (و نمى‏توان مبناى دين را بر آرزو قرار داد).

٣٠٦٦ ٢٩٨- لا ترفع من رفعته الدّنيا.

٦ ٢٧٥ بلند نكن كسى را كه دنيا او را بلند گردانده (و افتخارى براى بلندى خود جز اين ندارد).

٣٠٦٧ ٢٩٩- لا تعصم الدّنيا من لجأ اليها.

٦ ٣٩٠ نگه ندارد دنيا كسى را كه به او پناه برده است.

٣٠٦٨ ٣٠٠- لا تدوم حبرة الدّنيا و لا يبقى سرورها و لا تؤمن فجعتها.

٦ ٤١٨ شادى دنيا دوام ندارد و خوشى آن باقى نماند، و از مصيبت و بلاى آن ايمنى نباشد.

٣٠٦٩ ٣٠١- يسير الدّنيا يفسد الدّين.

٦ ٤٥٥ اندك دنيا (نيز) دين را تباه سازد (يعنى دنياى فاسد اندكش نيز دين را تباه سازد تا چه رسد به زيادش).

٣٠٧٠ ٣٠٢- ينبغي ان يتداوى المرء من أدواء الدّنيا كما يتداوى ذو العلّة و يحتمى من شهواتها و لذّاتها كما يحتمى المريض. ٦ ٤٤٥ شايسته است انسان از دردهاى دنيا خود را مداوا كند همان گونه كه بيمار مداوا مى‏كند، و از لذتها و شهوتهاى آن پرهيز كند همان گونه كه بيمار پرهيز مى‏كند.

٣٠٧١ ٣٠٣- لا ينفع العمل للآخرة مع الرّغبة فى الدّنيا. ٦ ٤١٢ سود ندهد عمل براى آخرت، با وجود رغبت و ميل در باره دنيا.

٣٠٧٢ ٣٠٤- ينبغي لمن علم شرف نفسه أن ينزّهها عن دناءة الدّنيا. ٦ ٤٤٢ شايسته است براى آن كس كه شرافت نفس خود را دانسته است، كه آن را از پستى دنيا پاك سازد.

٣٠٧٣ ٣٠٥- يسير الدّنيا خير من كثيرها و بلغتها أجدر من هلكتها. ٦ ٤٥٨ اندك دنيا بهتر است از بسيار آن، و مقدار گذراى آن شايسته‏تر است از آنچه موجب نابود كردن انسان باشد.

٣٠٧٤ ٣٠٦- يا أسرى الرّغبة أقصروا فانّ المعرّج على الدّنيا لا يروعه منها الّا صريف انياب الحدثان. ٦ ٤٥٩ اى در بندان و اسيران ميل و رغبت باز ايستيد، كه به راستى آنها كه بر علاقه به دنيا ايستادگى كرده‏اند جز صداى دندانهاى پيشين حوادث دنيا آنها را به خود نياورد و نترساند.

٣٠٧٥ ٣٠٧- يا عبيد الدّنيا و العاملين لها اذا كنتم فى النّهار تبيعون و تشترون، و فى اللّيل على فروشكم تتقلّبون و تنامون، و فيما بين ذلك عن الآخرة تغفلون، و بالعمل تسوّفون، فمتى تفكّرون فى الإرشاد، و تقدّمون الزّاد، و متى تهتمّون بأمر المعاد.

٦ ٤٦٢ اى بندگان دنيا و كارگران آن شما كه در روز خريد و فروش مى‏كنيد، و در شب هنگام نيز در بستر خود مى‏غلطيد و مى‏خوابيد، و در اين ميانه نيز از آخرت خود غافل هستيد، و عمل را پس اندازيد، پس چه زمانى در ارشاد خود انديشه مى‏كنيد، و توشه‏اى را پيش مى‏فرستيد و چه وقت در امر معاد خويش اهتمام مى‏ورزيد ٣٠٧٦ ٣٠٨- يسير الدّنيا يكفى و كثيرها يردى. ٦ ٤٥٧ اندكى از دنيا كفايت كند، و زياد آن هلاكت‏

آورد.

٣٠٧٧ ٣٠٩- احذروا الزّائل الشّهىّ و الفانى المحبوب. ٢ ٢٧٢ بپرهيزيد از دنياى دلفريب زوال پذير، و مورد علاقه‏اى كه فانى شود.

٣٠٧٨ ٣١٠- ربّ نزهة عادت نغصة. ٤ ٥٨ بسا خوشى كه باز گردد به ناخوشى.

٣٠٧٩ ٣١١- قد تنقلب النّزهة غصّة. ٤ ٤٦٩ گاه است كه خوشى به ناخوشى برگردد.

٣٠٨٠ ٣١٢- كيف يكون من يفني ببقائه و يسقم بصحّته و يؤتى من مأمنه.

٤ ٥٦٨ چگونه است حال كسى كه فناى او به بقا و ماندن او است، و بيماريش به تندرستى است، و از همان جا كه ايمن است دچار گردد ٣٨٠١ ٣١٣- لربّما قرب البعيد و بعد القريب. ٥ ٥٤ هر آينه چه بسا دور كه نزديك شود و نزديك كه دور گردد.

٣٠٨٢ ٣١٤- من بلغ غاية ما يحبّ فليتوقّع غاية ما يكره. ٥ ٣٧٢ كسى كه برسد به نهايت آنچه را دوست مى‏دارد، بايد چشم به راه باشد براى رسيدن نهايت آنچه را ناخوش دارد.

باب الدناءة (پستى)

٣٠٨٣ ١- النّفس الدّنيّة لا تنفكّ عن الدّناءات. ٢ ٢ نفس پست از پستى‏ها جدا نگردد.

٣٠٨٤ ٢- أعقل النّاس ابعدهم عن كلّ دنيّة. ٢ ٤١٣ عاقل‏ترين مردم كسى است كه از پستى‏ها دورتر باشد.

٣٠٨٥ ٣- اكرم نفسك عن كلّ دنيّة و ان ساقتك الى الرّغائب، فانّك لن تعتاض عمّا تبذل من نفسك عوضا.

٢ ٢١٩ گرامى دار نفس خود را از هر پستى اگر چه بكشاند تو را به سوى عطاهاى بسيار، كه به راستى به جاى آنچه از نفس خود بذل كرده و بخشيده‏اى، عوضى دريافت نخواهى كرد.

٣٠٨٦ ٤- المؤمن من طهّر قلبه من الدّنيّة. ٢ ٩٠ مؤمن كسى است كه دلّ خود را از هر پستى پاك كرده باشد.

٣٠٨٧ ٥- لا تلاح الدّنىّ فيجترئ عليك.

٦ ٢٧٤ با آدم پست ستيز نكن كه بر تو دلير شود (و حرمتت را نگاه ندارد).

٣٠٨٨ ٦- نزّه نفسك عن كلّ دنيّة و ان ساقتك الى الرّغائب. ٦ ١٧١ نفس خود را از هر پستى پاك كن اگر چه تو را به سوى عطاهاى بسيار بكشاند.

٣٠٨٩ ٧- نزّه عن كلّ دنيّة نفسك، و ابذل فى المكارم جهدك، تخلص من المآثم و تحرز المكارم. ٦ ١٨١ نفس خود را از هر پستى و آلودگى پاك كن، و ببخشاى تلاش خود را در راه تحصيل مكارم و بزرگوارى‏ها تا از گناهان آسوده شده و مكارم را براى خويش فراهم آورى.

٣٠٩٠ ٨- لا تؤثر دنيّا على شريف. ٦ ٢٦٢ مقدّم ندار و اختيار نكن چيز پستى را بر چيز شريفى.

٣٠٩١ ٩- ورع المرء ينزّهه عن كلّ دنيّة. ٦ ٢٢٦ پارسايى انسان او را از هر پستى پاك گرداند.

٣٠٩٢ ١٠- مباينة الدّنايا تكبت العدوّ.

٦ ١٢٧ جدا شدن از پستى‏ها دشمن را خوار گرداند (يا او را از دشمنى باز دارد).

٣٠٩٣ ١١- قد تزرى الدّنيّة. ٤ ٤٦٢ گاه است كه خصلت نكوهيده‏اى انسان را نزد مردم عيبناك كند.

باب الدولة

٣٠٩٤ ١- دولة الأكابر من أفضل المغانم.

٤ ١٠ دولت بزرگان از برترين غنيمتهاست.

٣٠٩٥ ٢- دول الاشرار محن الاخيار.

٤ ١١ دولتهاى بدان، رنج و محنت نيكان است.

٣٠٩٦ ٣- دول الفجّار مذلّة الابرار. ٤ ١١ دولتهاى بدكاران خوار كننده خوبان است.

٣٠٩٧ ٤- دولة الاوغاد مبنيّة على الجور و الفساد. ٤ ١١ دولت مردمان پست، بر ستم و تباهى پى ريزى شده است.

٣٠٩٨ ٥- صواب الرّأى بالدّول و يذهب بذهابها. ٤ ١٩٩ درستى رأيها به وجود دولتهاست و با رفتن آنها مى‏رود. ٣٠٩٩ ٦- الدّولة تردّ خطأ صاحبها صوابا و صواب ضدّه خطاء. ٢ ٥٣ داشتن دولت چنان است كه خطاى دولتمرد را به صواب و درستى باز گرداند، و صواب ضدّ آن را خطا به حساب آورد. ٣١٠٠ ٧- لكلّ دولة برهة. ٥ ١٤ هر دولتى را دورانى است.

٣١٠١ ٨- الدّولة كما تقبل تدبر. ١ ٣٢١ دولت همان گونه كه رو آورد پشت كند.

٣١٠٢ ٩- من لم يحسن فى دولته خذل فى نكبته. ٥ ٤٤٦ كسى كه در دوران دولتمردى خود احسان نكند در زمان بيچارگى و نكبت خوار گردد.

٣١٠٣ ١٠- من أعود الغنائم دولة الاكارم. ٦ ٣٤ از سودمندترين غنيمتها دولت مردمان گرامى و بلند مرتبه است.

٣١٠٤ ١١- مجاملة أعداء اللَّه فى دولتهم تقيّة من عذاب اللَّه و حذر من معارك البلاء فى الدّنيا. ٦ ١٤٢ سلوك نيكو با دشمنان خدا در زمان دولت ايشان، نگهدارنده است از عذاب خدا و پرهيزى است از معركه‏هاى بلا در دنيا.

٣١٠٥ ١٢- مجاهدة الاعداء فى دولتهم و مناضلتهم مع قدرتهم ترك لامر اللَّه و تعرّض لبلاء الدّنيا. ٦ ١٤٣ پيكار كردن با دشمنان در دوران دولتشان و مبارزه با آنها با وجود قدرتشان، ترك دستور خدا و تعرّض در برابر بلاى دنياست.

٣١٠٦ ١٣- يستدلّ على ادبار الدّول باربع : تضييع الاصول، و التّمسّك بالغرور، و تقديم الاراذل، و تأخير الافاضل. ٦ ٤٥٠ راهنمايى شود بر ادبار و پشت كردن دولتها به چهار چيز : تضييع و تباه كردن اصلها، و چنگ زدن به فريبكارى، و پيش انداختن افراد فرو مايه، و پس انداختن مردمان با فضيلت.

باب المداومة (پى گيرى)

٣١٠٧ ١- قد يدوم الضّرّ. ٤ ٤٦٨ گاه است كه زيان و ضرر دوام يابد.

٣١٠٨ ٢- قليل يدوم خير من كثير ينقطع. ٤ ٤٩٧ اندكى كه دوام داشته باشد بهتر است از بسيارى كه بريده شود.

٣١٠٩ ٣- قليل يدوم عليه خير من كثير مملول. ٤ ٤٩٩ كار اندكى كه پيوسته انجام دهى بهتر است از كار بسيارى كه خستگى آرد. ٣١١٠ ٤- قليل يدوم خير من كثير منقطع.

٤ ٥١٩ اندكى كه دوام داشته باشد بهتر است از بسيارى كه بريده شود.

٣١١١ ٥- مداومة المعاصى تقطع الرّزق. ٦ ١٢٧ مداومت و ادامه دادن بر گناهان روزى را قطع كند.