تفصيل احكام:
اسلام از آن جهت مردم را به ازدواج فراخوانده كه آن را ركنىحياتى مىشمرد ولذا آن را مستحب مؤكد مىداند كه گاهى به وجوبنيز مىرسد، وخداوند تبارك وتعالى در آيات عديده قرآن كريم بر آنتشويق كرده واز حكمت وپارهاى احكام آن سخن به ميان آورده استچنانكه پيامبر گرامىصلىاللهعليهوآله
وامامان معصومعليهمالسلام
نيز در روايات بسيارىبر آن تشويق كردهاند كه ما در آغاز بخشى از آنها را آورديم وبهخواست خدا در هر فصل از اين موجز به اندازه لازم باز هم ديگراحاديث وروايات را خواهيم آورد.
قرآن كريم اشاره كرده است كه ازدواج از سنتهاى الهى زندگانى بهشمار مى رود وانسان بايد با اين سنت همسويى داشته باشد ونيز اينسنت پاسخى است به مقتضيات فطرت آدمى كه با آن سرشتهشدهاست. خداوند در بيان چيرگى سنت "دوئيت" و "زوجيت" برهر چيز مى فرمايد: )وَمِن كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
واز هر چيزى دو نوع )نر وماده( بيافريديم، تا مگر متذكر حكمت خداشويد."
پروردگار در جارى شدن اين حكم بر انسان به اعتبار آن كه او نيزبخشى از آفرينش است مىفرمايد: )وَاللَّهُ خَلَقَكُم مِن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍثُمَّ جَعَلَكُمْ أَزْوَاجاً
"خدا شما را از خاك خلق كرد وسپس از نطفهبيافريد، وبعد از آن شما را جفت..جفت )مرد وزن( قرار داد."
آثار ازدواج ازدواج موجب جلب خير وبركت در روزىاست، چنانكه خداوندمىفرمايد: )إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
"اگر بينوا باشند خدا به كرم ولطف خود توانگرشان خواهد ساخت كهخدا رحمتش وسيع )ونامتناهى وبه احوال بندگان( آگاه است."
ونيز اسحاق بن عمار از امام صادقعليه‌السلام
در حديثى نقل مىكند كهبه حضرت عرض كردم آيا درست است كه مردم مىگويند فردى نزدپيامبر آمد ونزد ايشان از تنگدستى وفقر شكايت كرد، وحضرت سهبار به او دستور ازدواج داد؟
حضرت امام صادقعليه‌السلام
فرمود: "آرى.. درست است" سپسامام فرمود: "روزى به همراه زن وخانواده است
آرى! آيا روزى از نزد خدا نيست، وآيا زن وفرزندان نزد خدايى كهبراى هر چيز روزى قرار داده روزى ندارند؟ مرد با يافتن احساسمسؤوليت نسبت به خانواده فعاليتش را فزونى مىدهد، وبدينترتيب انرژى ونيروى كار او صد چندان مى شود ودر پرتو آن امكاناتاقتصادى را در محيط زندگى خود متحول مىكند.
بدين سان متون اسلامى ازدواج را مورد تشويق قرار مىدهندومردم را از عاقبت روى برتافتن از ازدواج بر اساس ترس از تهيدستىباز مىدارند. آيا خداوند در صورتى كه آدميان اين گام را بردارندگشودن در رزق وروزى را براى ايشان تضمين نكرده است؛ گامى كهخير را نصيب ايشان وجامعه مىسازد؟
ازدواج در خدمت امت از آثار اجتماعى ازدواج افزايش جمعيت يكتا پرست مسلمان درجاى جاى زمين است بدين ترتيب انسان متأهل در فزونى باريكتاپرستى در زمين سهيم است.
امام باقرعليه‌السلام
به نقل از پيامبر اكرمصلىاللهعليهوآله
مىفرمايد: "چه چيز مانع ازآن مىشود مؤمن خانواده بر گزيند شايد كه خداوند نسلى نصيب اوسازد كه با كلمه )لا اله الا اللَّه( زمين را سنگينى وثبات بخشد
از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله
نقل است كه فرمود: ".. در طلب فرزند باشيد كه منمايلم شما را در روز قيامت - در مقايسه با امتهاى ديگر - فزونتريابم
از ابو عبد اللَّهعليهالسلام
نقل است كه فرمود: "اگر مىتوانى نسلى تحويلجامعه دهى كه بار تسبيح وتنزيه خداوند را در زمين افزايش دهندچنين كن
ازدواج، يارى دين متون اسلامى تأكيد دارند كه ازدواج ابزارى است براى بالا بردنسطح ايمان انسان مسلمان.
يك جوان داراى حجم قابل توجهى از انگيزههاى جنسى است كهپيوسته بر او فشار مى آورند تا آنها را اشباع كند، اين انگيزههاى فعال- اگر بر آورده نشوند - در زندگى انسان نقش ويرانگر ايفا مىكنندونيروها وتوانائيهاى بشر را مىفرسايند واو را به تباهى وعقدههاىجنسى مهلك مىكشاند، ولى ازدواج مانع از آن مىشود كه جوان درپليدى فرو رود، واو را وا مى دارد كه انرژى خود را در زمينههاىمطلوب به كار بندد.
علاوه بر آن كه ازدواج نياز جنسى فرد را فرو مى نشاند، نياز روانىاو را نيز كه قرآن بدان اشاره دارد بر مى آورد:
)وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَوَدَّةًوَرَحْمَةً
"واز آيات الهى آن است كه از جنس خودتان جفتى آفريد تا در كناراو آرامش يابيد وميانتان دوستى ومحبت قرار داد."
انسان در پرتو ازدواج نياز عاطفى وروانى خود را از راه محبتودوستى والفت به همسر خود تأمين مىكند.
واين بيان قرآنى داراى عمق بلاغت وزيبائى است كه همسربخشى جدا از "خود" است كه اين "خود" جز بدو كمال نمىيابدوپيوستگى با آن در پرتو دوستىصورتمىپذيرد؛ عاطفهاى برخاستهاز نياز مادى ودر پرتو رحمت ومهربانى عاطفهاى جان گرفته از نيازمعنوى وروانى. در پرتو اين دوستى ومهربانى است كه ساختار بنيانخانواده كه جايگاه آرامش والفت است فراهم مىآيد، به ويژه اگرحاصل اين ازدواج فرزندان صالح وبابركتى باشد كه خانه را از گرمىوشادى بپا كند وموجب شود كه هر يك از زن ومرد در برابرموجوديت خانواده، كه در ساختار آن وبالا بردن بناى آن شريكبودهاند، احساس مسؤوليت مشترك كنند.
اينك بيائيد تا در كنار هم بر سر خوان روايات شريفه بنشينيمومعارف مهمى را پيرامون حكمت ازدواج از آن بر گيريم:
١ - از پيامبر اكرمصلىاللهعليهوآله
نقل شده است كه فرمود: "هيچ چيز نزدخدا محبوبتر از آن نيست كه در عرصه اسلام خانهاى به ازدواج آبادگردد
٢ - ونيز از پيامبر اسلام روايت شده است كه: "كسى كه مىخواهددر حالى خدا را ديدار كند كه پاك وپاكيزه است همسر برگزيند
٣ - وايضاً از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله
آمده است: "دو ركعت نماز يكمتأهل برتر است از مجردى كه شب را به عبادت گذرانده وروز را بهروزه
نكوهش پديده بى همسرى روايات انسان عزبى را كه مىتواند ازدواج كند واز آن سر برمىتابد سرزنش كرده است وآن را از عوامل مساعد ناقص بودن دينانسان وسستى ايمان او شمردهاند، به سبب اينكه در همه سطوحخطرات وآثارى منفى در پى دارد.
از پيامبر اكرمصلىاللهعليهوآله
نقل است كه فرمود:
"بيشتر اهل دوزخ عزبها هستند
"پستترين مردگان شما عزبها هستند
آرى، اقتضاى بى زنى وعزب بودن گسستن ومحو نسل انسان وياداوست وتوشه او را از دنيا بر مىچيند. آيا هر انسانى نيازمند فرزندانصالحى نيست كه پس از مرگ او ونوميديش از زندگى، با انجامكارهاى نيكو وطلب رحمت ومغفرت به آن توشه رسانند؟
37%
نویسنده: آيت الله حسين نورى همدانى
