٢٠ - شيخ عبدالطاهر و آزادى او از دوزخ

عده زيادى او را مورد آزمايش قرار مى دهند و قرآن هاى طبع مختلف و حتى قرآن هاى خطى كوچك و بزرگ آورده مى شود، و هر كس كه قرآنى را كه در نزد خود داشته ، و حتى قرآن هاى جيبى را، بيرون مى آورند و علاوه بر اين كه او را به خواندن آيات مختلفه از سوره هاى مختلف آزمايش مى كنند، و مثلا از او مى پرسند كه( لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ) در فلان سوره در آخر چند (آيه) است ؟ او بدون ترديد و تفكر جواب مى دهد و مى گويد: آخر آيه به تعداد فلان ، و در عدد فلان است !

و نيز بعضى ها عمدا در اعراب و بناى آيه اى تغييرى مى دهند، و او مى گويد: اين نحو غلط است ، و هر آيه را در هر قرآنى به هر نحوى كه از او مى خواهند قرآن را مى گيرد و به همان ترتيب كه گفتيم باز مى كند و نشان مى دهد.

... اشخاصى كه نوعا منكر اين گونه خوارق عاداتند با آزمايش هاى گوناگون وى را امتحان مى نمايند و موجب اعجاب همه مى شود.

بنده او را با انواع و اقسام امتحانات آزمايش نمودم آيه را غلط مى خواندم ؛ وى مى گفت : نه ، اين درست نبود و اين طور است تعداد جمل مكرره در يك سوره را از او مى پرسيدم ؛ فورا مى گفت چند است

چندين نوع قرآن به چاپ هاى مختلف را حاضر نمودم و از اواسط و اوايل قرآن آيه اى را در نظر مى گرفتم و قرآنى را به او مى دادم ؛ بلافاصله آن را مى گشود و آيه منظور را نشان مى داد؛ بطورى كه من دچار عبرت مى شدم

از طرف چندين نفر اشخاص مختلف كه فعلا در نظرم نيستند نيز مورد آزمايش قرار گرفت كه همگى دچار حيرت گرديدند؛ زيرا اگرچه حافظ قرآن شايد بسيار باشند، ولى به اين نحو كه بدون فكر و تاءمل بگويد آيه چندم فلان سوره و يا فلان جمله چند بار در فلان سوره تكرار شده ، و پيدا كردن فورى هر آيه اى را كه بخواهند آن هم از چنين مردى عامى و امى شايد منحصر به فرد باشد...

بنده چون اين وضع را (از) اين مرد ديدم و به تازگى او را مشاهده كردم از او درخواست كردم كه داستان خود را براى من نقل كند. اينك آن چه از او شنيدم ...:

«در چندين سال پيش از در ده يعنى دهى كه در آن رعيتى مى كردم روزى واعظى در حين وعظ مى گفت كه : نماز در ملك شخصى كه زكات نمى دهد باطل است

اين حرف در من اثر كرد. زيرا مى دانستم كه آن ملكِ مردى نيست كه زكات بدهد. از اين جهت به پدرم گفتم كه من در اين ملك نمى توانم توقف كنم زيرا من نماز مى خوانم و تمام نمازهاى من باطل است ، و من از اين ده بيرون مى روم

هرچه پدرم اصرار كرد كه بمانم و مى گفت : تو از كجا مى دانى كه او زكات نمى دهد؟ من چون قطع داشتم و مى دانستم كه صاحب ملك اعتنايى به دادن زكات ندارد، اصرار پدرم را نپذيرفتم لذا با اكراه و بالاجبار از آن ده بيرون آمدم ، و براى معيشت خود عملگى راه بين قم و اراك را قبول نمودم و روزى سى شاهى مزد به من داده مى شد، و من با اين مبلغ استعاشه مى كردم

سه سال بدين منوال گذشت روزى مالك من ، كسى را نزد من فرستاد و گفت : من اكنون زكات مى دهم ؛ بيا در همان ملك مشغول كار باش اگر هم نخواهى كه براى من رعيتى كنى ، زمينى به تو مى دهم ، بذر هم مى دهم ؛ براى خود كشت كن من تحقيق نمودم ؛ معلوم شد كه وى زكات مى دهد. از اين جهت به ملك مزبور برگشتم مالك ملك بذر دَه مَن زمين به من داد و يك بار گندم ، تا بدين وسيله كشت نموده امرار معاش نمايم

من ده من گندم را براى بذر برداشتم و نصف بقيه را براى معاش خود نگه داشته ، نصفه ديگر را براى فقراى آن ده و ارحام خويش تقسيم نمودم در نتيجه اين كار خداوند به زراعت من بركت داد و ده بار گندم از زراعت عايدم شد. باز به همان نحو شروع به كار كردم يعنى ده من گندم براى بذر نگه داشته نصف بقيه را خودم برداشتم و مابقى را به فقراى ده دادم

روزى در موقعى كه حاصل مرزعه را بريده و خرمن كرده بودم به قصد باد دادن گندم از منزل خارج شدم اتفاقا در آن روز به هيچ وجه باد نمى ورزيد. تا ظهر هرچه كوشش كرده به انتظار نشستم نتوانستم گندمى به دست آورم ناگزير دست خالى به قلعه مراجعت كردم در بين راه يكى از فقرا كه هر ساله در منافع زراعت من سهيم بود رسيد و گفت : كربلايى محمد كاظم ، من امشب هيچ گندم ندارم و زن و فرزندانم نان ندارند... خجل شدم كه داستان آن روز خود را به او بگويم

گفتم : به چشم ، و باز به سوى خرمن بازگشتم ، ولى چه سود كه بادى نمى وزيد! براى اين كه نان شب خانواده اين فقير تاءمين شود با زحمت زياد به وسيله دست مقدار گندمى را از كاه جدا نمودم و به سختى به هوا كردم ، تا مختصرى گندم به دست آورده در منزل آن شخص بردم و چون خسته بودم ، در ميدان گاهى كه جلوى دو امامزاده نزديك قلعه ، به نام امامزاده باقر و امامزاده جعفر، واقع است روى سكويى نشستم در اين وقت دو نفر سيد جوان پيدا شده به من رسيدند.

يكى از آن دو به من گفت : كربلايى محمد كاظم ، اين جا چه مى كنى ؟

گفتم : خسته ام و رفع خستگى مى كنم

همان سيد به من گفت : بيا برويم فاتحه بخوانيم من هم قبول كردم آنان در جلو، و من هم در عقب به سوى داخل امامزاه رهسپار شديم آنان شروع به خواندن چيزى كردند، كه من نمى فهميدم چه مى خوانند. و من ساكت ايستاده بودم

يكى از آنان گفت : كربلايى محمد كاظم ، چرا تو چيزى نمى خوانى ؟

گفتم : آقا، من سواد ندارم ؛ نمى توانم چيزى بخوانم ؛ من گوش مى دهم آنان از فاتحه خوانى در اين امامزاده فراغت يافته به سوى امامزاده ديگر رفتند و من هم در عقبشان روان شدم آن ها باز شروع به خواندن چيزى كردن كه من به علت بى سوادى نفهميدم ولى در اين هنگام چشمم به سقف امامزاده دوخته شده بود. ناگاه ديدم در اطراف بقعه نقش و نگارى پديدار است كه پيش از اين اثرى از آن ها نبود.

در حيرت بودم كه يكى از آن دو سيد باز به سوى من آمد و گفت : چرا نمى خوانى ؟

گفتم : آقا، من كه سواد ندارم

دست پشت شانه ام گذاشت و به سختى مرا تكان داد و گفت : بخوان چرا نمى خوانى ؟ و اين جمله را تكرار مى نمود.

من متوحش شدم ناگاه آن سيد ديگر به نزد من آمد و به ملايمت دست به پشت شانه ام زد و گفت : بخوان ؛ مى توانى بخوانى بخوان ؛ مى توانى بخوانى

من از وحشت به روى زمين افتادم و ديگر نفهميدم چه شد؟ وقتى به هوش ‍ آمدم و ديدم از آن نقش و نگارها در اطراف بقعه چيزى نيست و همان وضع ساده سابق را دارد، ولى آيات و سوره هاى قرآن در قلب من مثل سيل جارى است از بقعه بيرون آمدم و چون ديدم نزديك غروب است ، براى آن كه نماز بخوانم (خود را آماده مى كردم .) در اين وقت مردم اطراف بقعه به من با تعجب نگريستند و گفتند: كربلايى محمد كاظم كجا بودى ؟

گفتم : در بقعه فاتحه خوانى مى كردم

گفتند: تو دو روز، يا يك روز (است) است (ترديد از بنده است) پيدايت نيست و عقب تو مى گردند. من فهميدم كه در اين مدت در حال بيهوشى بوده ام و از آن زمان اين چنين كه مى بينيد هستم .»

اين است چيزى كه بنده خودم شخصا از اين مرد مشاهده كردم و شنيدم و عده اى نيز كه از حال اين مرد اطلاع پيدا كرده اند زيادند؛ مِن جمله عده اى از نويسندگان و دانشمندان ، و اين مرد اكنون بدون هيچ گونه اظهار، و هرگونه داعيه اى مانند مردم عادى به رعيتى خود ادامه مى دهد...(١٢٥)

٢٠ - شيخ عبدالطاهر و آزادى او از دوزخ

نقل شده است كه در زمان امام زين العابدينعليه‌السلام مرد عربى ، چند كيسه زر در مكه معظمه به شخص عالمى به نام عبدالطاهر خراسانى به عنوان امانت سپرد آن گاه سفر خود را آغاز نمود بعد از مدتى كه از سفر برگشت براى گرفتن امانتش به خانه عبدالطاهر مراجعه كرد و كيسه زر خود را از آن ها طلب نمود خانواده او گفتند:

چند روز پيش ايشان وفات كرده اند در ضمن سفارش و وصيتى هم به ما ننموده است و ما هيچ گونه اطلاعى از اين قضيه نداريم چون كه مرگ او ناگهانى روى داد لذا شخص عربى كه امانت خود را به دست او داده بود از سخنان بازماندگانش نتيجه اى دريافت نكرد، مات و مبهوت ماند كه چه كند، ناچار با راهنمايى گروهى خيرانديش به مدينه طيبه به محضر مبارك امام زين العابدينعليه‌السلام شرفياب شد. جريان پيش آمده را به عرض ‍ آن حضرت رسانيد سپس آن امام چنين فرمودند:

كه بايد به مكه بروى هنگامى كه به آن جا رسيدى حتما روز پنج شنبه روزه بگيرى و در وقت افطار كنار چاه زمزم تشريف مى برى و با صداى بلند او را مخاطب قرار مى دهى و مى گويى : ايهاالعالم الشيخ عبدالطاهر؛ اى جناب شيخ عبدالطاهر! اگر در آن جا باشد جوابت را خواهد داد و مشكل امانتت حل خواهد شد و اما در اين جا اگر جواب نشنيدى بايد بروى در صحراى من در وادى برهوت ، در آن جا چاهى است به نام حضر موت سه شنبه روزه مى گيرى ودر وقت افطار كنار چاه حضر موت او را با صداى بلند صدا مى زنى حتما جواب شما را خواهد داد، مرد عرب از محضر امام سجادعليه‌السلام بيرون رفت همان طورى كه آن حضرت او را راهنمايى نموده بود اول برنامه خود را در مكه پياده كرد نتيجه اى نگرفت عازم يمن گرديد و برنامه خود را در آن جا پياده كرد در اولين مرحله صداى عبدالطاهر را بلند شنيد لذا به فرموده آن حضرتعليه‌السلام به هدف خود نائل گرديد و آن مرد عالم فاضل را در عالم برهوت يمن پيدا كرد و از او سؤ ال مكان كيسه زر خود نمود و به عبدالطاهر گفت :

تمام مردم به تقوا و ايمان شما اعتقاد داشتند چه باعث شده است كه در اين مكان ناخوش آيند منتقل گشته ايد:

آن گاه شيخ عبدالطاهر به قدرت پروردگار عالم به سخن درآمد و جواب داد و گفت : بنده به علت سه چيز اهل دوزخ شده ام :

اولين ايرادى كه از من گرفتند به من گفتند: حق همسايگى را انجام ندادى ، دوم به من گفتند كه صله ارحام را تعطيل كردى سوم ، به من گفتند كه يك ر یال زكات خود را به غير مستحق دادى

عبدالطاهر بعد از بيان اين مطالب از مرد عرب درخواست كمك و يارى كرد تا اين كه هر چه زودتر با تماس به بازماندگانش بتواند از عذاب دردناك الهى نجات پيدا كند.

آن گاه مرد عرب هم اين زحمت را پذيرفت عبدالطاهر آدرس و نشانه كيسه زر را دقيقا به او داد، مرد عرب خود را به مكه رسانيد و جريان پيش آمده را مشروحا براى بازماندگانش توضيح داد طبق نشانه اى كه مرد عرب گرفته بود، امانت خود را از آن ها دريافت نمود و خانواده عبدالطاهر هم سريعا نسبت به آن سه مشكل اقدام لازم را به عمل آوردند سپس براى اطمينان بيشتر مرد عرب مانند گذشته روز پنج شنبه را روزه گرفت و در وقت افطار كنار چاه زمزم عبدالطاهر را مخاطب قرار داد او جواب داد و از زحمات آن مرد عرب قدردانى كرد و او را دعا كرد كه مرا از وادى برهوت نجات دادى

پس اى برادر مسلمان مواظب باش كه حقوق مردم را رعايت كنى خصوصا همسايه و صله ارحام و حقوق فقرا مانند زكات را در نزد خودت نگه ندارى و به مستمندان حقيقى و واقعى برسانى(١٢٦)

٢١ - حكايتى از مرحوم حجت الاسلام شفقىرحمه‌الله

يكى از علماى ربانى قرن دوازدهم مرحوم سيد محمد باقر شفقى رشتى معروف به (حجت الاسلام شفقى) است كه از مجتهدين برازنده و پرهيزگار بود، او در سال ١١٧٥ هجرى قمرى در جزيره طارم گيلان ديده به جهان گشود و در سال ١٢٦٠ هجرى قمرى در سن ٨٥ سالگى در اصفهان از دنيا رفت و مرقد شريفش در كنار مسجد سيد اصفهان ، معروف و مزار علاقمندان است(١٢٧)

وى در مورد نتيجه ترحم ، و فراز و نشيب زندگى خود، حكايتى شيرين دارد كه در اينجا مى آوريم :

حجت الاسلام شفقى در ايام تحصيل خود در نجف و اصفهان به قدرى فقير بود كه غالبا لباس او از زيادى وصله به رنگ هاى مختلف جلوه مى كرد، گاهى از شدت گرسنگى و ضعف ، غش مى كرد، ولى فقر خود را كتمان مى نمود و به كسى نمى گفت روزى در مدرسه علميه اصفهان پول نماز وحشتى بين طلاب تقسيم مى كردند، وجه مختصرى از اين ناحيه به او رسيد، چون مدتى بود گوشت نخورده بود، به بازار رفت و با آن پول جگر گوسفندى را خريد، و به مدرسه بازگشت ، در مسير راه ، در كنار كوچه اى چشمش به سگى افتاد كه بچه هاى او به روى سينه او افتاده و شير مى خورند، ولى از سگ بيش از مشتى استخوان باقى نمانده بود و از ضعف ، قدرت حركت نداشت

حجت الاسلام به خود خطاب كرده و گفت : اگر از روى انصاف داورى كنى ، اين سگ براى خوردن جگر از تو سزاوارتر است زيرا هم خودش و هم بچه هايش گرسنه اند، از اين رو جگر را قطعه قطعه كرد و جلو آن سگ انداخت

خود حجت الاسلام شفتى ، نقل مى كند، وقتى كه پاره هاى جگر را نزد سگ انداختم گوى او را طورى يافتم كه سر به آسمان بلند كرد و صدايى نمود، من دريافتم كه او در حق من دعا مى كند.

از اين جريان چندان نگذشته كه يكى از بزرگان از زادگاه خودم «شفت » مبلغ دويست تومان براى من فرستاد و پيام داد كه من راضى نيستم كه از عين اين پول مصرف كنى ، بلكه آن را نزد تاجرى بگذار تا با آن تجارت كند و از سود تجارت ، از او بگير و مصرف كن

من به همين سفارش عمل كردم ، بقدرى وضع مالى من خوب شد كه از سود تجارتى آن پول ، مبلغ هنگفتى به دستم آمد و با آن حدود هزار دكان و كاروانسرا خريدم و يك روستا را در اطراف محلمان بنام «گروند» بطور دربست خريدارى نمودم كه اجاره كشاورزى آن در هر سال نهصد خروار برنج مى شد، داراى اهل و فرزندان شدم و قريب صدنفر از در خانه من نان مى خوردند، تمام اين ثروت و مكنت بر اثر ترحمى بود كه به آن سگ گرسنه نمودم ، و او را بر خود ترجيح دادم(١٢٨)

٢٢ - داستان ابوطلحه انصارى

يكى از ياران پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بنام ابوطلحه انصارى در مدينه نخلستان و باغى داشت بسيار مصفا و زيبا، كه همه در مدينه از آن به سخن مى گفتند، در آن چشمه آب صافى بود كه هر موقع پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به آن باغ مى رفت از آن آب ميل مى كرد و وضو مى ساخت ، و علاوه بر همه اين ها آن باغ درآمد خوبى براى ابوطلحه داشت ، پس از نزول اين آيه ، به خدمت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمده و خطاب به حضرت عرض ‍ كرد:

آيا مى دانى كه محبوبترين اموال من همين باغ است و من مى خواهم آن را در راه خدا انفاق كنم تا ذخيره اى براى رستاخيز من باشد.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: آفرين بر تو، اين ثروتى است كه براى تو سودمند خواهد بود، سپس فرمود: من صلاح مى دانم آن را به خويشاوندان نيازمند بدهى

ابوطلحه به دستور پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عمل كرد و آن را در ميان بستگان خود تقسيم كرد.(١٢٩)

٢٣ - خبر عبدالوهاب مزنى

از او روايت شده كه گفت : وقتى به مدينة الرسول رسيدم و به مسجد رفتم ، ابوهريره را ديدم كه گريه مى كرد و خطاب به حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مى گفت : يا اباالقاسم من را خبرى ده ، و اين جمله را چندين بار تكرار كرد، آن گاه حضرتصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم او را از گريه كردن منع كرد، و بعد از بار سوم ابوهريره برخاست تا برود، من سراغ او رفتم و گفتم كه مردى غريبم و آمده ام تا حديثى از حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بشنوم ، و تو سه بار با آن حضرت سخن گفتى و گريه كردى ، اكنون كه مى روى به من بگو كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم چه فرمود:

ابوهريره گفت : كه حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: در روز قيامت مردى را مى آورند و به او مى گويند ما به تو مال بسيار داديم ، با آن ها چه كردى ؟

با صداى بلند گويد: كه بار خدايا صدقه دادم و انفاق كردم

به او گويند: صدقه دادى و انفاق كردى اما براى اين بود كه بگويند فلانى سخاوتمند و كريم است و آن ها نيز همگى سخنان را درباره تو گفتند چو سودى به حال تو دارد؟

ديگرى را مى آورند و به او مى گويند: ما به تو شجاعت و نيرو داديم با آن ها چه كردى ؟

گويد: بار خدايا جهاد كردم و در راه تو جان فشانى كردم

گويند: بلى جهاد كردى اما براى آن چنين كردى تا اين كه بگويند فلان كس ‍ شجاع و نيرومند است ، حال اين تعريف و تمجيدهاى مردم چه سودى به حال تو دارد؟

فرد سومى را مى آورند و به او مى گويند: ما به تو علم داديم و هوش و استعداد و درك اين دنيا، با آن چه كردى ؟

گويد: بار خدايا علم آموختم و به مردم ياد دادم و آن را منتشر نمودم

گويند: اين كارها را كردى تا مردم بگويند فلانى عالم است ، و اين تعريف و تمجيدهاى مردم چه سودى براى تو دارد؟

آن گاه دستور مى دهند كه هر سه را به جهنم ببرند.(١٣٠)

٢٤ - زبيده همسر هارون

زبيده همسر هارون الرشيد قرآنى بسيار گرانقيمت داشت كه آن را با زر و زيور و جواهرات تزيين كرده بود و علاقه فراوانى به آن داشت ، يك روز هنگامى كه از همان قرآن تلاوت مى كرد به آيه( لَن تَنَالُوا الْبِرَّ... ) رسيد، با خواندن آيه در فكر فرو رفت و با خود گفت : هيچ چيز مثل اين قرآن نزد من محبوب نيست و بايد آن را در راه خدا انفاق كنم ، كسى را بدنبال جواهرفروشان فرستاد و تزيينات و جواهرات آن را فروخت و بهاى آن را در بيابان هاى حجاز براى تهيه آب مورد نياز باديه نشينان مصرف كرد كه مى گويند: امروز هم بقاياى آن چاه ها وجود دارد و به نام او ناميده مى شود.(١٣١)

٢٥ - شب تاريك و راه محرمانه

تاريكى شب فضاى مدينه را فرا گرفته بود، حضرت صادقعليه‌السلام به تنهايى و محرمانه از خانه خويش با بار سنگينى بيرون آمد و راه (ظله بنى ساعده) كه محل تجمع فقراء بود پيش كشيد.

فقط (معلى بن خنيس) كه از صحابه نزديك آن حضرت بود متوجه شد، او با خود چنين مى گفت مگر سزاوار است حضرت را در اين ظلمت و تاريكى شب تنها بگذرم ، چند قدم دورتر از امام آهسته آهسته بدنبال حضرت مى رفت ، در اين حال متوجه شد كه چيزى از دوش حضرت بر زمين افتاد، زمزمه اى شنيد كه آقا مى گويد خدايا اين را به ما برگردان

(معلى بن خنيس) ناچار شد خود را آشكار كند، جلو رفت و سلام كرد، امامعليه‌السلام او را شناخت و فرمود: اين نان ها كه بر روى زمين ريخته جمع كن و به من بده ، او كم كم نان ها را از روى زمين برداشته و به حضرت مى داد و امامعليه‌السلام تمام آن ها را در انبان مى ريخت ، انبان هم آن قدر سنگين بود كه يك نفر به سختى مى توانست حمل كند، معلى عرض ادب كرد و عرضه داشت آقا اگر اجازه بفرمائيد من خودم به دوش كشيده و به هركجا كه بفرمائيد بياورم

حضرت اجازه نداد و فرمود: من از او سزاوارترم ، به دوش كشيد و هر دو به راه افتادند، وقتى كه به محل مذكور رسيدند همه فقرا در خواب بودند، حضرت امام صادقعليه‌السلام كليه نان ها را يكى يكى ، دوتا دوتا، كنار سر آن ها گذاشت و برگشت(١٣٢)

٢٦ - پنجاه سال عمر در مقابل يك لقمه نان

حضرت عيسى بن مريمعليه‌السلام با جمعى در جائى نشسته بود، مردى هيزم شكن از آن راه با خوشحالى و خوردن نان مى گذشت ، حضرت عيسىعليه‌السلام به اطرافيان خود فرمود: شما تعجب نداريد از اين كه اين مرد بيش از يك ساعت زنده نيست !!

ولى آخر همان روز آن مرد را ديدند كه با بسته اى هيزم مى آيد تعجب كردند و از حضرت علت نمردن او را پرسيدند. او بعد از احوالپرسى از مرد هيزم شكن ، فرمود: هيزمت را باز كن ، وقتى كه باز كرد مار سياهى را در لاى هيزم او ديد، حضرتعليه‌السلام فرمود: اين مار بايد اين مرد را بكشد ولى تو چه كردى كه از اين خطر عظيم نجات يافتى ؟

گفت : نان مى خوردم فقيرى از مقابل من گذشت ، قدرى به او دادم و او درباره من دعا كرد.

حضرتعليه‌السلام فرمود: در اثر همان دستگيرى از مستمند خداوند اين بلاى ناگهانى را از تو برداشت و پنجاه سال ديگر زنده خواهى بود.(١٣٣)

٢٧ - صدقه و تاءخير اجل

روايت است كه ملك الموت حضرت عزرائيلعليه‌السلام نزد حضرت سليمانعليه‌السلام آمد، مردى نزد وى نشسته بود، عزرائيلعليه‌السلام فرمود: از عمر اين مرد پنج روز بيشتر نمانده است ، آن گاه مرد لقمه نانى به عنوان صدقه به فقير داد.

گفت : خدا عمرت را طولانى كند، خداوند متعال پنجاه سال بر عمر او افزود.(١٣٤)

٢٨ - لقمه اى در مقابل لقمه اى

تاريخ ابن نجار او وهب بن منبه آورده است كه :

زنى از بنى اسرائيل در كنار دريا لباس مى شست و كودك او در نزدش از اين سو به آن سو مى رفت گدائى بر وى گذشت ، زن لقمه نانى كه داشت به او داد.

چيزى نگذشت كه گرگى آمد و آن كودك را به دهان گرفت ، زن بدنبالش ‍ مى دويد و فرياد مى زد: اى گرگ ، اين فرزند من است

خداى تعالى فرشته اى را فرستاد و كودك را از دهان گرگ بيرون كشيد و به سوى زن افكند، و گفت : لقمه اى به عوض لقمه اى(١٣٥)

٢٩ - نتيجه صدقه و ترحم به پيرمرد

روزى يك نفر يهودى از پيش روى پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عبور مى كرد، آن حضرتصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به حاضران فرمود: «بزودى عقرب سياهى پشت گردن اين يهودى را مى گزد و او به اين علت كشته مى شود.

آن يهودى به بيابان رفت و هيزم بسيار جمع كرد و به شهر (براى فروش) آورد.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به او فرمود: بار هيزم را به زمين بگذار، او آن را به زمين گذاشت ، ناگاه عقرب سياهى در ميان هيزم ديده شد، كه چوبى را به دهان گرفته و آن را مى گزد.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به يهودى گفت : امروز چه كار نيكى انجام داده اى ؟

او عرض كرد: هيزم را جمع كرده و آوردم ، و دو قرص نان كه با شير و شكر و آرد درست شده بود داشتم ، يكى از آن ها را خودم خوردم ، و ديگرى را به فقيرى دادم

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «بها دفع الله عنه ، ان الصدقة تدفع ميتة السوء عن الانسان ؛ خداوند به خاطر اين صدقه ، گزند آن گزنده را از اين شخص دور ساخت البته صدقه مرگ ناگوار را از انسان دور مى سازد.»(١٣٦)

٣٠ - زهرى تو را به خدا برگرد

«زهرى » در شبى سرد و بارانى حضرت سجادعليه‌السلام را كه مقدارى آرد به دوش داشت ملاقات كرد.

عرض كرد؟ اين چيست و به كجا مى رويد؟

فرمود: سفرى در پيش دارم و اين توشه اى است كه براى تنگناى مقصد با خود همراه مى برم

عرض كرد: غلام من حاضر است ، اجازه بدهيد آن را براى شما به دوش ‍ كشد.

حضرتعليه‌السلام فرمود: آن چه مرا در راه مخوف مسافرت نجاتم داد خوشبختانه مرا به مقصد مى رساند، كبر نمى ورزم از تو خواهش مى كنم كه براى رضاى خدا دست از سر من برداشته و پى كار خود روى

چند روزى گذشت و زهرى خدمت آن بزرگوار شرفياب شد و عرض كرد: من از آن سفرى كه فرموديد اثرى نديدم

فرمود: آرى آن طور است كه تو گمان كرده اى ! منظورم سفر مرگ بود و من خود را براى آن آماده مى سازم آمادگى براى مرگ انسان را از كار زشت باز داشته و به بذل و بخشش در راه خدا وا مى دارد.(١٣٧)

٣١ - در احوال زندگى امام سجادعليه‌السلام

از قول امام باقرعليه‌السلام چنين نقل شده كه :

چون امام باقرعليه‌السلام بدن مبارك پدر بزرگوارش امام زين العابدينعليه‌السلام را غسل داد، ناظران سجده گاه هاى حضرت از زانو و پشت پاهاى شريفش را ديدند كه هم چون زانوان شتر پينه بسته بود و به گردن مبارك نگريستند آن جا نيز پينه بسته ديدند.

به امام باقرعليه‌السلام عرض كردند: يا بن رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم پينه جاهاى سجده را از كثرت سجود مى دانيم ، اما اين كه بر دوشش ‍ مى بينيم از چيست ؟

فرمود: اگر از دنيا نرفته بود چيزى به شما نمى گفتم ، روزى بر او نمى گذشت جز آن كه يك يا چند گرسنه را سير مى كرد تا آن جا كه دسترسى داشت و چون شب فرا مى رسيد به بازمانده از قوت و روزى عائله اش نظر مى كرد آن را در انبانى مى گذاشت و چون مردم به خواب مى رفتند آن را به دوش ‍ مى كشيد و به كوچه هاى مدينه منوره مى رفت و آهنگ مردمى مى كرد كه از مردم به خاطر عزت نفس چيزى نمى خواستند، آن انبان را در نزد آن ها خالى مى كرد آن چنان كه نمى دانستند او كيست ؟ و از خاندانش جز من كسى از اين راز آگاه نبود و من اين روش را از او آگاهى يافتم ، اميد داشت كه صدقه را با دست پنهانى بدهد و از فضل آن برخوردار گردد و مى فرمود: همانا صدقه پنهانى خشم خدا را خاموش مى كند هم چنان كه آب آتش را فرو مى نشاند و چون يكى از شما صدقه بدهد كه اگر با دست راست عطا كند آن را از دست چپ مخفى و پنهان سازد.(١٣٨)

٣٢ - ابوذر غفارى و ميهمانش

روزى ميهمانى بر ابوذر وارد شد، او كه زندگى ساده اى داشت از مهمان معذرت خواست كه من بر اثر گرفتارى نمى توام شخصا از تو پذيرايى كنم ، من چند شتر در فلان نقطه دارم ، قبول زحمت كن و بهترين آن را بياور (تا براى تو قربان بكنم).

مهمان رفت و شتر لاغرى با خود آورد.

ابوذر به او گفت : به من خيانت كردى ، چرا چنين شترى آوردى ؟

او در جواب گفت : من فكر كردم كه روزى به شترهاى ديگر نيازمند خواهى شد.

ابوذر گفت : روز نياز من زمانى است كه از اين جهان چشم مى بندم (چه بهتر كه براى آن روز ذخيره كنم) آن گاه آيه فوق را قرائت فرمود.(١٣٩)

٣٣ - سندى بزرگ بر فضيلت اهلبيت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

ابن عباس مى گويد: حسنینعليه‌السلام بيمار شدند، پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با جمعى از ياران به عيادتشان آمدند و به علىعليه‌السلام گفتند: اى ابوالحسن ! خوب بود نذرى براى شفاى فرزندان خود مى كردى ، علىعليه‌السلام و فاطمهعليها‌السلام و فضه كه خادمه آن ها بود، نذر كردند كه اگر حسنينعليه‌السلام شفا يابند سه روز روزه بگيرند (طبق بعضى از روايات حسنينعليه‌السلام هم گفتند ما هم نذر مى كنيم روزه بگيريم).

چيزى نگذشت كه هردو شفا يافتند، در حالى كه از نظر مواد غذايى دست خالى بودند علىعليه‌السلام سه من جو قرض نموده ، و فاطمهعليها‌السلام يك سوم آن را آرد كرد و نان پخت ، هنگام افطار سائلى بر در خانه آمد و گفت : «السلام عليكم يا اهل بيت محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ؛ سلام بر شما اى خاندان محمد!» مستمندى از مستمندان مسلمين هستم ، غذايى به من بدهيد خداوند به شماها از غذاهاى بهشتى مرحمت كند، آن ها همگى مسكين بر خود مقدم داشتند، و سهم خود را به او دادند و آن شب جز آب ننوشيدند.

روز دوم را هم چنان روزه گرفتند و موقع افطار وقتى كه غذا را آماده كرده بودند (همان نان جوين) يتيمى بر در خانه آمد، آن روز نيز ايثار كردند و غذاى خود را به او دادند (بار ديگر با آب افطار كردند و روز بعد نيز روزه گرفتند).

در سومين روز اسيرى به هنگام غروب آفتاب بر در خانه آمد باز هم سهم غذاى خود را به او دادند هنگامى كه صبح شد علىعليه‌السلام دست حسنينعليه‌السلام را گرفته بود و خدمت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمدند، هنگامى كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آن ها را مشاهده كرد ديد از شدت گرسنگى مى لرزند! فرمود:

اين حالى را كه من در شما مى بينم براى من بسيار گران است ، سپس ‍ برخاست و با آن ها حركت كرد هنگامى كه وارد خانه فاطمهعليها‌السلام شد، در محراب عبادت ايستاده ، در حالى كه از شدت گرسنگى شكم او به پشت چسبيده ، و چشم هايش به گودى نشسته ، پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ناراحت شد.

در همين هنگام جبرئيل نازل شد و گفت : اى محمد! اين سوره (هل اتى) را بگير، خداوند با چنين خاندانى به تو تهنيت مى گويد.

سپس آن سوره را بر او خواند.(١٤٠)

٣٤ - جان باختن بينواى دل سوخته كنار قبر اميرمؤ منان علىعليه‌السلام

روايت شده : هنگامى كه امام حسنعليه‌السلام و امام حسينعليه‌السلام و همراهان از دفن جنازه پدرشان به سوى كوفه باز مى گشتند، كنار ويرانه اى ، پيرمرد بينوا و نابينائى را ديدند كه بسيار پريشان بود و خشتى زير سر نهاده بود وگريه مى كرد، از او پرسيدند: تو كيستى و چرا نالان و پريشان هستى ؟

گفت : من غريبى بينوا هستم ، در اينجا مونس و غم خوارى ندارم ، يك سال است كه من در اين شهر هستم ، هر روز مرد مهربان و غم خوارى نزد من مى آمد و احوال مرا مى پرسيد و غذا به من مى رساند و مونس مهربانى بود، ولى اكنون سه روز است او نزد من نيامده است و از احوال من جويا نشده است

گفتند: آيا نام او را مى دانى ؟

گفت : نه

گفتند: آيا از او نپرسيدى كه نامش چيست ؟

گفت : پرسيدم ، ولى فرمود: تو را با نام من چكار، من براى خدا از تو سرپرستى مى كنم

گفتند: اى بينوا! رنگ و شكل او چگونه بود.

گفت : من نابينايم ، نمى دانم كه رنگ و شكل او چگونه بود.

گفتند: آيا هيچ نشانى از گفتار و كردار او دارى ؟

گفت : پيوسته زبان او به ذكر خدا مشغول بود، وقتى كه او تسبيح و تهليل مى گفت : زمين و زمان و در و ديوار با او هم صدا و همنوا مى شدند، وقتى كه كنار من مى نشست مى فرمود: درمانده اى با درمانده اى نشسته و غريبى هم نشين غريبى شده است

امام حسنعليه‌السلام و امام حسينعليه‌السلام (و محمد حنفيه و عبدالله به جعفر) آن مهربان ناشناخته را شناختند، به روى هم نگريستند و گفتند: اى بينوا اين نشانه ها كه بر شمردى ، نشانه هاى باباى ما اميرمؤ منان علىعليه‌السلام است

بينوا گفت : پس او چه شده است كه در اين سه روز نزد من نيامده است ؟

گفتند: اى غريب بينوا شخص بدبختى ضربتى بر آن حضرت زد، و او به ديار باقى شتافت و ما هم اكنون از كنار قبر او مى آئيم

بينوا وقتى كه از جريان آگاه شد، خروش و ناله جانسوزش بلند گرديد، خود را بر زمين مى زد و خاك زمين را به روى خود مى پاشيد، و مى گفت : مرا چه لياقت كه اميرمؤ منانعليه‌السلام از من سرپرستى كند؟ چرا او را كشتند؟ امام حسنعليه‌السلام و امام حسينعليه‌السلام هرچه او را دلدارى مى دادند آرام نمى گرفت

آن پير بينوا به دامن حسنينعليه‌السلام چسبيد و گفت : شما را به جدتان سوگند، شما را به روح پدرتان سوگند، مرا كنار قبر او ببريد.

امام حسنعليه‌السلام دست راست او و امام حسينعليه‌السلام دست چپ او را گرفته و او را كنار مرقد مطهر علىعليه‌السلام آوردند، او خود را به روى قبر افكند و در حالى كه اشك مى ريخت ، مى گفت : خدايا من طاقت فراق اين پدر مهربان را ندارم ، تو را به حق صاحب اين قبر، جانم را بستان دعاى او به استجابت رسيد و همان دم جان سپرد.

امام حسنعليه‌السلام از اين حادثه جانسوز گريستند، و خود شخصا جنازه آن بينواى سوخته دل را غسل دادند و كفن كردند و نماز بر آن خواندند و او را در حوالى همان روضه پاك به خاك سپردند.(١٤١)