فضيلت تسبيح و تنزيه خداوند از آنچه لايق به او نيست
اما تسبيح ، پس در آيات قرآن زياد ترغيب شده و بيان شده كه تمام اشيا تسبيح خداوند تبارك و تعالى مى گويند: و معنى «سبحان الله» تنزيه خداوند است از آنچه لايق به او نيست يعنى : خداوند منزه و مبراست از هر چه كفار و مشركين و ظالمين بگويند. و در پنج نماز در ركوع و سجود ١٥٣ تسبيح است هر ركعتى نُه عدد.
از كتاب توحيد و معانى الاخبار نقل شده كه سوال كردند از اميرالمؤ منينعليه‌السلام
: چيست تفسير «سبحان الله»؟ فرمود: تعظيم جلال خداى عزوجل است و تنزيه خداست از هر چه هر مشركى بگويد. پس وقتى كه آن را بنده بگويد، تمام ملائكه بر او صلوات مى فرستند. يعنى طلب رحمت مى كنند از خدا براى او. و اين خبر را در مستدرك و بحار ج ١٩ در ابواب ذكر ص ٧ و در ج ٩ ص ٤٥٥ از كتاب فضائل ثقه جليل شاذان بن جبرئيل نقل كرده
جناب برقى نقل كرده از امام باقرعليه‌السلام
كه فرمود رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
: وقتى كه بنده بگويد: «سبحان الله» تنزيه كرده خدا را و حق است بر خدا كه او را يارى فرمايد.
و نيز از ابوبصير نقل كرده كه گفت : شنيدم او را (يعنى امام باقر يا صادقعليه‌السلام
ما) كه مى فرمود: رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرمودند: كسى كه بگويد: «سبحان الله» بدون تعجب ، خداوند خلق فرمايد از كلام او پرنده سبزى كه در سايه عرش جاى گيرد و تسبيح كند و نوشته شود ثواب آن براى او تا روز قيامت
و در مستدرك و بحار ج ١٤/٨١، و ج ٩٣/١٨٤ از عده الداعى نقل كرده كه در ضمن حديثى حضرت سليمانعليه‌السلام
فرمود: يك ذكر تسبيح كه خدا قبول فرمايد، بهتر است از تمام آنچه به آل داود داده شده است
و در حديث ديگر فرمود: اين ثواب براى اين است كه ثواب تسبيح باقى مى ماند و ملك سليمان فانى مى شود.
و در حديث ديگر در بحار ج ١٤/٨٣ فرمود: يك تسبيح در نامه عمل مؤ من ، بهتر است از آنچه به سليمان داده شده براى اينكه تسبيح باقى است و آن فانى است
و در ص ٧٢ نقل كرده از كتاب قصص الانبيا و تفسير قمى كه : ملكى از آسمان ندا كرد: ثواب يك تسبيح اعظم است از آنچه ديديد.
صدوق به سند صحيح نقل كرده از امام صادقعليه‌السلام
كه فرمود: كسى كه بگويد: سبحان الله و بحمده سبحان الله العظيم و بحمده بنويسد خدا براى او سه هزار حسنه ، و محو كند از او سه هزار گناه ، و بلند كند براى او سه هزار درجه ، و خلق فرمايد از آن كلام پرنده اى در بهشت كه تسبيح كند خدا را و ثواب تسبيح او براى گوينده اين كلام باشد.
در كتاب وسائل و بحار از معانى الاخبار به سند خود نقل كرده از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
كه فرمود: كسى كه بگويد: «سبحان الله و بحمده» بنويسد خدا براى او هزار هزار حسنه و محو كند از او هزار هزار گناه ، و بلند كند براى او هزار هزار درجه و اگر زيادتر گويد، خداوند زيادتر كند حسنات او را. و كسى كه استغفار كند خدا را، بيامرزد او را.
در كتاب مستدرك از سيد ابن طاووس در كتاب فلاح السائل از ربيع بن محمد المسلى در كتاب اصل خود به اسنادش از محمد بن طلحه از امام صادقعليه‌السلام
كه فرمود: كسى كه بگويد: «سبحان الله و بحمده سبحان الله العظيم» بدون تعجب ، محو كند خدا از او هزار گناه ، و ثابت كند براى او هزار حسنه ، و بنويسد براى او هزار شفاعت ، و بلند كند براى او هزار درجه ، و خلق فرمايد خدا از اين كلمه پرنده سفيدى كه بپرد و بگويد: سبحان الله و بحمده سبحان الله العظيم تا روز قيامت و نوشته شود براى گوينده اين كلام
و روايات ديگر در بحار و وسائل و مستدرك در فضيلت تسبيح نقل كرده اند، براى رعايت اختصار ترك شد.
فضيلت و شرافت تسبيحات اربعه
تسبيحات اربعه يعنى : سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر.
قال تعالى :(
وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا
.)
باقيات صالحات بهتر است نزد پروردگارت از حيث ثواب و بهره
در روايات مباركات «باقيات صالحات» تفسير شده به تسبيحات اربعه
در كافى به سند صحيح از امام صادقعليه‌السلام
كه در ضمن حديثى فرمود: رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرمودند: كسى كه صد مرتبه تكبير بگويد، هست افضل از صد بنده آزاد كردن كسى كه تسبيح بگويد صد مرتبه ، هست افضل از بردن صد بُدْنه (شتر يا گاو) به سوى قربانى مكه و كسى كه حمد كند خدا را صد مرتبه «لا اله الا الله» بگويد، افضل تمام مردم است از حيث عمل در آن روز مگر كسى كه زيادتر بگويد. و همين خبر را صدوق در كتاب ثواب الاعمال و غير آن نقل فرموده است
و نيز در كتاب كافى به سند خود از امام باقرعليه‌السلام
نقل كرده كه در ضمن حديثى فرمود: رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرمودند به مردى : وقت صبح و شام بگو: سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر كه به هر تسبيحى كه بگويى ده درخت در بهشت از انواع ميوه براى تو است و اين كلمات «باقيات صالحات» است
و در كافى به سند خود از امام صادقعليه‌السلام
نقل كرده است كه فرمود: اميرالمؤ منينعليه‌السلام
فرمودند: تسبيح نصف ميزان است و «الحمد لله» پر مى كند ميزان را. و «الله اكبر» پر مى كند مابين آسمان و زمين را. و اين روايت را در مستدرك از جعفريات و غيره نقل كرده است
در كافى به سند خود از امام صادقعليه‌السلام
نقل كرده است كه فرمود: ثمن و قيمت بهشت «لا اله الا الله و الله اكبر» است
در كتاب امالى صدوق به سند خود از امام حسن مجتبىعليه‌السلام
نقل كرده در روايات سوالات يهودى از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
كه عرض كرد يهودى : يا محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
خبر ده مرا از آن كلماتى كه اختيار كرد خداوند آنها را براى حضرت ابراهيمعليه‌السلام
وقتى كه بنا كرد خانه كعبه را. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرمود: آن كلمات «سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر» است يهودى عرض كرد: تفسير آن چيست ؟ پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرمود:
خداوند عزوجل دانست كه اولاد آدم دروغ مى بندند بر خدا، پس فرمود: «سبحان الله». يعنى مبرا و منزه مى باشم از آنچه مى گويند.
و اما «الحمد لله» پس خدا دانست كه بندگان ادا نمى كنند شكر نعمتهاى او را، پس حمد فرمود خودش را قبل از آن كه حمد كنند او را. و آن است اول كلام اگر اين كلمه نبود، خدا نعمتى به كسى نمى داد.
و اما «لا اله الا الله» پس اقرار به وحدانيت است قبول نمى كند خدا اعمال را مگر به بركت اين كلمه و آن است كلمه تقوا. سنگين مى كند خدا به اين كلمه ميزان اعمال را در روز قيامت
و اما «الله اكبر» پس اين اعلى كلمات است و محبوبترين كلمات است به سوى خداوند. يعنى : نيست چيزى بزرگتر از خدا و افتتاح نمى شود نماز مگر به اين كلمه ، براى كرامت و بزرگوارى اين كلمه نزد خدا. و آن است اسم اكرم خدا.
يهودى عرض كرد: راست فرمودى اى محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
. ثواب اين كلمات چيست ؟ فرمود:
وقتى كه بنده گويد: «سبحان الله» تسبيح كند با او آن چه دون عرش است و عطا مى شود به گوينده آن ده مقابل آنها.
و وقتى كه بگويد «الحمد لله» خدا انعام مى فرمايد به او نعمتهاى دنيا را در حالى كه متصل باشد به نعمتهاى آخرت و اين كلمه اى است كه اهل بهشت مى گويند وقتى كه داخل بهشت شوند.
و اما «لا اله الا الله» پس بهشت ثواب اوست
از كتاب امالى و ثواب الاعمال روايتى از امام صادقعليه‌السلام
نقل شده كه آن حضرت از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
نقل فرمود كه براى گوينده هر كلمه از اين چهار كلمه يك درخت در بهشت مى باشد.
از كتاب تفسير قمى به دو سند صحيح و امالى شيخ به سند ديگر از امام صادقعليه‌السلام
نقل شده كه فرمود: پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
وقت معراج به بهشت وارد شدند، ديدند ملائكه مشغول بنايى مى باشند، گاهى مى ايستند. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرمود: چرا توقف مى كنيد؟ عرض كردند: تا آنكه مخارج ما برسد. فرمود: مخارج شما چيست ؟ عرض كرند: مخارج ما گفتار مؤ من است در دنيا سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر. چون بگويد، مشغول شويم و چون نگويد، ما متوقف مى شويم
از كتاب ثواب الاعمال روايتى نقل شده از امام صادقعليه‌السلام
از پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
كه فرمود: سپرى براى آتش جهنم تهيه كنيد به گفتن سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر و اين روايات را در كتاب وسائل نقل كرده است
عظمت و شرافت و ثواب شهادتين
بدان كه : شهادت به وحدانيت حق جل و علا و شهادت به رسالت رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
دو ركنى است براى اسلام و ايمان كه بدون اين كلمه شخص از كفر و شرك خارج نشود و داخل در سعادت ايمان نمى شود. و به آن دو از نجاست و خباثت و عداوت حق و رجاسَت و لعنت و نكبت كفر و شرك پاك و پاكيزه مى شود.
و اين دو اول طريق است به درجات سعادت و نيل به كمالات دنيا و آخرت اگر اين شهادت از روى اخلاص و حقيقت باشد، باعث نجات و سعادت دنيا و آخرت است و اگر از روى نفاق و تدليس باشد، باعث راحتى دنيا و پاكى بدن او و محفوظ بودن جان و مال او و امثال اين مى شود.
در كتاب كافى از امام باقرعليه‌السلام
است كه فرمود: كسى كه بگويد: اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريك له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله بنويسد خدا براى او هزار حسنه
صدوق از امام صادقعليه‌السلام
از امام باقرعليه‌السلام
نقل نموده كه فرمود: كسى كه فقط شهادت بدهد به «لا اله الا الله» نوشته شود براى او ده حسنه پس اگر شهادت به رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
داد، نوشته شود براى او دو هزار هزار حسنه و همين روايت را جناب برقى به سند ديگر از امام باقرعليه‌السلام
به همين طور نقل كرده است
صدوق به سند خود از پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
نقل كرده كه فرمود در تفسير آيه : «و ما كنت بجانب الطور» - الايه : خداوند ندا فرمود: اى امت محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
رحمت من سبقت گرفته بر غضب من عطا كردم شما را قبل از آنكه از من سوال كنيد. و آمرزيدم شما را قبل از آنكه استغفار كنيد. هر كس از شما ملاقات كند مرا و شهادت دهد اينكه نيست خدايى مگر من و اينكه محمد بنده من و رسول من است ، داخل مى كنم او را در بهشت به رحمت خود. و اين روايات را در وسائل نقل فرموده است
در كتاب مستدرك از امالى مفيد ثانى به سند خود از پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
نقل كرده كه فرمود: قسم به آن كسى كه جان من به يد قدرت اوست ، نمى گويد اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا عبده و رسوله را احدى مگر آن كه خدا بدن او را بر آتش حرام مى كند.
صدوق در كتاب ثواب الاعمال به سند صحيح از فضيل بن يسار از امام باقرعليه‌السلام
نقل كرده كه فرمود: ده خصلت است كه هر كس ملاقات كند خدا را و آنها را دارا باشد، داخل بهشت شود: شهادت به لا اله الا الله ، و اينكه محمد رسول الله است ، و اقرار به آنچه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرموده و آورده از جانب خدا، و انجام نماز، و دادن زكات ، و روزه ماه رمضان ، و حج خانه خدا و انجام ولايت اولياء الله و بيزارى از دشمنان خدا، و اجتناب از هر مسكرى
و همين روايت را در كتاب خصال به دو سند نقل كرده است و برقى در كتاب محاسن به سند خود نقل فرموده است و روايات زياد در بيان ثواب و اقرار و شهادت به وحدانيت در بحار ج ٣/٢ - ١٥ مذكور است
و اميرالمؤ منينعليه‌السلام
در خطبه وسيله كه در بحار ج ٧٧/٢٨٠ از تحف العقول نقل كرده مى فرمايد: اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريك له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله دو شهادتى است كه رفيع و عالى مى كند قول را و مضاعف مى كند عمل را. سبك است ميزان حسناتى كه نباشد اين دو شهادت در آن و سنگين است اگر باشد در آن و به اين دو است فوز و سعادت به رفتن بهشت و نجات از آتش و جواز عبور از صراط. و به شهادت داخل بهشت مى شويد...
در بحار ج ٢٧/١ از احتجاج طبرسى روايت كرده كه قاسم بن معاويه گفت : عرض كردم خدمت امام صادقعليه‌السلام
: اين مردم نقل مى كنند كه در شب معراج پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
ديد بر عرش نوشته شده : لا اله الا الله محمد رسول الله ابوبكر الصديق حضرت فرمود: سبحان الله ! تغيير دادند تمام شريعت حتى اين را!؟ عرض كردم بلى پس امام فرمود:
به درستى كه خداى عزوجل وقتى كه عرش را خلق كرد، نوشت بر قائمه هاى عرش لا اله الا الله محمد رسول الله على اميرالمؤ منين
و وقتى كه آب را خلق فرمود، نوشت در مجراى آب : لا اله الا الله محمد رسول الله و على اميرالمؤ منين
و وقتى كه خلق كرد كرسى را، نوشت بر قائمه هاى آن : لا اله الا الله محمد رسول الله و على اميرالمؤ منين
و زمانى كه لوح را خلق فرمود: نوشت در آن : لا اله الا الله محمد رسول الله على اميرالمؤ منين
و وقتى كه اسرافيل را خلق كرد، نوشت بر جبهه او: لا اله الا الله محمد رسول الله و على اميرالمؤ منين
تا آنكه فرمود - بعد از بيان آنكه همين كلمات شريفه بر بال جبرئيل و اكناف آسمانها و اطباق زمين و سر كوه ها و بر خورشيد و ماه نوشته شده -: پس وقتى كه بگويد كسى «لا اله الا الله محمد رسول الله .» پس بايد بگويد: «على اميرالمؤ منين ولى الله».
0%
نویسنده: آيت الله شيخ على نمازى شاهرودى
