شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

پی نوشت ها :

۱- طوسى، خواجه نصير الدين محمد بن محمد، اخلاق ناصرى، تصحيح : مجتبى مينوى، عليرضا حيدرى، انتشارات خوارزمى، تهران، ۱۳۶۰، ص ۲۹۸.

۲- فارابى، ابونصر، كتاب السياسة المدنيه، حققه : الدكتور خوزى مترى نجار، انتشارات الزهرا، تهران، ۱۳۶۶ ه. ش، ص ۱۰۴.

۳- همان، ص ۱۳۰.

۴- به مصداق اين روايت شريف : قلب المؤمن عرش الرحمن؛ قلب مومن عرش خداوند رحمان است مجلسى، محمد باقر، بحارالانوار، دارالكتب الاسلاميه، چاپ دوم، تهران، ۱۳۵۶ ه. ش، ج ۸، ص ۳۹.

۵- سوره الرعد، آيه ۱۱.

۶- سوره طه، آيات ۴۴ ۴۱.

۷- سوره النازعات، آيات ۱۹ ۱۵.

۸- سورة الواقعه، آيات ۱۱ ۱۰.

۹- بحارالانوار، ج ۲۳، ص ۴۵.

۱۰- سورة الواقعه، آيات ۱۱ ۷.

۱۱- بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۳۰۳.

۱۲- سوره البقره، آيات ۳ ۲.

۱۳- سورة المائده، آيه ۶۶.

۱۴-  ابوالحسن محمد بن سيد رضى، نهج البلاغه، تصحيح : صبحى صالح، انتشارات هجرت، قم، ۱۳۹۵ ه. ق، قصارالحكم، ش ۱۶۱.

۱۵- ظل السلطان مسعود ميرزا -  فرزند ناصر الدين شاه است كه در سال ۱۲۹۱ ه. ق. به حكمرانى اصفهان منصوب شد. او بر بسيارى از ايالات جنوب ايران مسلط بود و در نزد مردم آن نواحى رفتارهاى ظالمانه ى او صورتى اسطوره اى پيدا كرده است.

۱۶- بحارالانوار، ج ۵۸، ص ۳۹.

۱۷- سورة النجم، آيات ۴ ۳.

۱۸- سيوطى، عبدالرحمن جلال الدين، الدر المنثور، دارالفكر، چاپ اول، بيروت، ۱۴۰۳ ه. ق، ج ۴، ص ‍ ۱۲۰.

۱۹- ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه، موسسه ى مطبوعاتى اسماعيليان، قم، ج ۹، ص ۵۳.

۲۰- اصفهانى، ابوالفرج، مقاتل الطالبيين، منشورات رضى، چاپ دوم، قم، ۱۴۰۵ ه. ق، ص ۴۵ بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۵۳ شرح نهج البلاغه، ج ۱۶، ص ۱۵.

۲۱- ابن كثير، البداية و النهاية، دارالفكر، بيروت، ۱۴۰۲ ه. ق، ج ۸، ص ۱۹۱.

۲۲- دينورى، ابومحمد عبدالله بن مسلم، ابن قتيبه، الشعر و الشعرا، دارالكتب العلميه، چاپ دوم، بيروت، ۱۴۰۵ ه. ق ص ۵۱۹.

۲۳- شرح ميمية ابى فراس، ص ۱۱۹ به نقل از: العاملى، جعفر مرتضى، الحياة السياسية للامام الرضا، مؤ سسه ى نشر اسلامى، چاپ دوم، قم، ۱۳۶۲ ه. ش، ص ۹۶.

۲۴- بخارى، ابوعبدالله، محمد بن اسماعيل، صحيح بخارى، داراحياء التراث العربى، بيروت، ج ۱، ص ۳۹.

۲۵- ر. ك : ابوريه، محمود، اءضواء على السنة المحمديه او دفاع عن الحديث، الطبعة الخامسه، نشر البطحاء محمود ابوريه، شيخ المضيره ابوهريره، منشورات دار الذخائر، قم، ۱۳۶۸ ه. ش موسوى، السيد عبدالحسين شرف الدين، ابوهريره، انتشارات انصاريان، قم.

۲۶- سورة البلد، آيات ۱۰ ۸.

۲۷- سورة الفجر، آيه ۲۲.

۲۸- سورة الفتح، آيه ۱۰.

۲۹- صحيح بخارى، ج ۲، ص ۶۶.

۳۰- ابو داود، سليمان بن اشعث، سنن ابو داود، دار احياء السنة النبويه، بيروت، ج ۴، ص ۲۲۲ باب فى القدر، ح ۴۶۹۱و ۴۶۹۲ ابوعيسى، محمد بن عيسى، سنن ترمذى، دار احياء التراث العربيه، بيروت، ج ۴، ص ۴۵۴، ح ۲۱۴۹.

۳۱- ابونعيم، احمد بن عبدالله، حلية الاولياء، دارالكتب العربى، چاپ دوم، بيروت، ۱۳۸۷ ه. ق، ج ۶، ص ۳۲۶ ابوعبدالله، شمس الدين محمد ذهبى، تذكرة الحفاظ، منشورات رضى، چاپ سوم، قم، ۱۳۶۲ ه. ش، ج ۱، ص ۲۰۹ ابوالفتح، محمد بن عبدالكريم شهرستانى، الملل و النحل، منشورات رضى، چاپ سوم، قم، ۱۳۶۲ ه. ش، ج ۱، ص ۸۵.

۳۲- و اعظم خلاف بين الامة خلاف الامامة، اذ ما سل سيف فى الاسلام على قاعدة دينية مثل ما سل على الامامة فى كل زمان الملل و النحل، ج ۱، ص ۳۰.

۳۳- طوسى، خواجه نصير الدين محمد بن محمد، شرح الاشارات و التنبيهات، دفتر نشر كتاب، چاپ دوم، تهران، ۱۴۰۳ ه. ق ج ۳، ص ۳۶۳.

۳۴- سهروردى، شهاب الدين، شيخ اشراق، حكمة الاشراق، مجموعه مصنفات تصحيح و مقدمه : هانرى كربن، انجمن حكمت و فلسفه ايران، چاپ اول، تهران، ۱۳۹۷ ه. ق، ج ۲، ص ۱۲.

۳۵- ملاصدرا، صدرالدين محمد، صدرالمتاءلهين، اسفار، مكتبة المصطفويه، قم، ج ۲، ص ۲۹۱.

۳۶- احمد بن حنبل، مسند احمد، دارالفكر، بيروت ج ۳، ص ۱۷ نيشابورى، ابوعبدالله، حاكم، المستدرك على الصحيحين، دارالمعرفة، بيروت، ج ۳، ص ۱۴۸.

۳۷- سوره الانعام، آيه ۵۷.

۳۸- سورة الاحزاب، آيه ۶.

۳۹- سورة النساء، آيه ۵۹.

۴۰- سورة النساء، آيه ۶۰.

۴۱- سورة النساء، آيه ۶۰. ه. ق، ج ۲، ص ۲۸۴.

۴۲- ابوجعفر، محمد بن على ابن بابويه (صدوق)، كمال الدين، موسسه نشر اسلامى، چاپ اول، قم، ۱۴۰۵ ه. ق، ج ۲، ص ۲۸۴.

۴۳- ابوجعفر، محمد بن على ابن بابويه (صدوق)، علل الشرايع، داراحياء التراث العربى، چاپ دوم، بيروت، ۱۳۸۵ ه. ق، ص ۲۵۳.

۴۴- انصارى، شيخ مرتضى، مكاسب، مكتبة العلامه، چاپ سوم، قم، ۱۳۶۸ ه. ش، ص ۱۵۴ ۱۵۳.

۴۵- ابوعبدالله، محمد بن محمد، شيخ مفيد، المقنعة، موسسه نشر اسلامى، چاپ دوم، قم، ۱۴۱۰ ه. ق، ص ۲۵۲.

۴۶- التقية ترس المومن اصول كافى، ج ۲، ص ۲۲۱، ح ۲۳.

۴۷- التقية من دينى و دين آبائى اصول كافى، ج ۲، ص ۲۱۹.

۴۸- نهج البلاغه، خطبه ۳.

۴۹- شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۴۰.

۵۰- مير احمدى، مريم، دين و مذهب در عصر صفوى، موسسه ى انتشارات اميركبير، تهران، ۱۳۶۳ ه. ش، ص ۱۲۲.

۵۱- مير احمدى، مريم، دين و مذهب در عصر صفوى، مؤ سسه ى انتشارات اميركبير، تهران، ۱۳۶۳ ه. ش، ص ۱۲۲.

۵۲- بهرامى، يوسف بن احمد، لؤ لؤ البحرين، چاپ دوم، نجف، ۱۹۶۹م، ص ۱۵۳ ۱۵۲.

۵۳- همان، ص ۱۵۳.

۵۴- مطهرى، مرتضى، خدمات متقابل اسلام و ايران، انتشارات صدرا، قم، ۱۳۵۷ ه. ش، ص ۶۶۴.

۵۵- همان، ص ۶۶۴.

۵۶- ملا عبدالله زنوزى، در زمان فتحعلى شاه از اصفهان به تهران آمد و در مدرسه ى مروى به تدريس كتب فلسفى همت گمارد؛ آقا محمد رضا قمشه اى نيز بعد از آمدن به تهران حوزه ى فلسفى و عرفانى آن جا را از رونقى كم سابقه برخوردار ساخت.

۵۷- ميرزاى قمى، نامه به فتحعليشاه، كيهان فرهنگى، تحقيق : رضا استادى، سال يازدهم، شماره يكم، ۱۳۷۳ ه. ش ص ۴.

۵۸-  ميرزاى قمى، نامه به فتحعليشاه، كيهان فرهنگى، تحقيق : رضا استادى، سال يازدهم، شماره يكم، ۱۳۷۳ ه. ش، ص ۴.

۵۹- ميرزاى قمى، جامع الشتات، منشورات رضوان، تهران، ج ۱، كتاب الجهاد)) ص ۹۲.

۶۰- كاشف الغطاء، شيخ جعفر، كشف الغطاء، منشورات رضوان، تهران، كتاب الجهاد، ص ۳۹۴.

۶۱- همان.

۶۲- افندى اصفهانى، ميرزا عبدالله، رياض العلماء، تحقيق السيد احمد حسينى، مكتبة آية الله المرعشى، قم، ۱۴۰۱ ه. ق، ص ۱۷ ۱۵.

۶۳- كشف الغطاء، ص ۳۹۴.

۶۴-  حر عاملى، محمد بن الحسن، وسائل الشيعه، دار احياء التراث العربى، بيروت، ج ۱۸، ص ۴۱.

۶۵- سورة البقره، آيه ۵۵.

۶۶- ارون، ريمون، مراحل اساسى انديشه در جامعه شناسى، ترجمه : باقر پرهام، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، چاپ چهارم، تهران، ۱۳۷۶ ه. ش، ج ۱، ص ۶ ۱۲۵.

۶۷- حس گرايى در دهه هاى نخستين قرن بيستم در حلقه ى وين به صورت پوزيتويسم و آمپريسم منطقى بر محور وجود شليك شكل گرفت. اصل تحقيق پذيرى تجربى principle verifiability قضاياى علمى در اين حلقه و در نزد برخى اقمار آن از اثبات پذيرى به ابطال پذيرى و يا تأئید پذيرى بسنده نمود.

۶۸- الف. ج. آير، زبان، حقيقت و منطق، ترجمه : منوچهر بزرگمهر، مؤ سسه انتشارات علمى دانشگاه صنعتى شريف، تهران، ۳۵۶ ه. ش، ص ۲۴ ۲۳.

۶۹- سورة الدخان، آيه ۹.

۷۰- بوعلى، الالهيات من الشفاء، مراجعه : الدكتور ابراهيم مدكور، منشورات مكتبة آية الله المرعشى، قم، ۱۴۰۵ه. ق ص ۵۳ ۵۲.

۷۱- سهروردى، شهاب الدين، شيخ اشراق، المشارع و المطارحات، مجموعه مصنفات شيخ اشراق، تصحيح : هانرى كربن، انتشارات انجمن حكمت اسلامى و فلسفه اسلامى، تهران، ۱۳۵۵ ه. ش، ج ۱، ص ۴۸۴.

۷۲- شرح الاشارات و التنبيهات، ج ۲، ص ۲۹۷ ۲۹۶.

۷۳- سورة الرحمن، آيه ۲۷.

۷۴- سورة البقره، آيه ۱۱۵.

۷۵- فيض كاشانى، علم اليقين، انتشارات بيدار قم، ج ۱، ص ۴۹.

۷۶- نهج البلاغه، خطبه ۱.

۷۷- سورة الحشر، آيه ۱۹.

۷۸- توبه ى بشر به دست امام موسى كاظمعليه‌السلام رااعيان الشيعه از منهاج الكرامة نقل مى كند امين، سيد محسن، اعيان الشيعه، دارالتعارف للمطبوعات، بيروت، ۱۴۰۳ ه. ق، ج ۳، ص ‍ ۵۷۹

۷۹- سورة النور، آيه ۴۰.

۸۰- سوره البقره، آيه ۱۸ ۱۷.

۸۱- مراحل اساسى انديشه در جامعه شناسى، ج ۱، ص ۵.

۸۲- وبر، ماكس، دانشمند و سياستمدار، ترجمه : احمد نقيب زاده، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۸ ه. ش، ص ۱۶۶.

۸۳- همان، ص ۹۴.

۸۴- همان، ص ۹۳.

۸۵- همان، ص ۸۱ ۸۰.

۸۶- همان، ص ۷۶ ۷۴.

۸۷- همان، ص ۷۷۷۶.

۸۸- aphrodite خداى عشق در يونان باستان.

۸۹- apollon خداى الوهيت و هنر و نور يونان باستان.

۹۰- دانشمند و سياست مدار، ص ۸۹.

۹۱- سوره يوسف، آيه ۳۹.

۹۲- سوره الغافر، آيه ۱۶.

۹۳- دانشمند و سياستمدار، ص ۹.

۹۴- همان، ص ۸۸.

۹۵- ميل، جان استوارت، رساله درباره ى آزادى، ترجمه : جواد شيخ الاسلامى، مركز انتشارات علمى فرهنگى، تهران، ۱۳۶۳ ه. ش، ص ۲۳۱.

۹۶- همان، ص ۱۳۵.

۹۷- اكبرشاه (۱۶۰۵ ۱۵۴۲)پادشاه مسلمان هند كه نام اصلى اش جلال الدين محمد بود.

۹۸- شارلمانى (۷۱۴ ۷۴۲) پادشاهان فرنگ و امپراطور روم، معاصر خليفه ى عباسى، هارون الرشيد.

۹۹- رساله درباره آزادى، ص ۴۶ ۴۴.

۱۰۰- سورة الروم، آيه ۳۰.

۱۰۱- مصاحبه ى اشپيگل با پوپر در سال ۱۹۹۲ به نقل از: نكوروح، محمود، بحران ايدئولوژى، چاپخش، تهران، ۱۳۷۲ ه. ش، ص ۲۴۷.

۱۰۲- سورة النساء، آيه ۷۷.

۱۰۳- سورة المدثر، آيه ۳۹ -  ۳۸.

۱۰۴- ياسپرس، كارل، آغاز و انجام تاريخ، ترجمه : محمد حسن لطفى، انتشارات خوارزمى، تهران، ۱۳۶۲ ه. ش، ص ۱۸۵.

۱۰۵- سورة الزخرف، آيه ۵۴.

۱۰۶- سورة الزخرف، آيه ۵۱.

۱۰۷- سورة الزخرف، آيه ۵۳ -  ۵۲.

۱۰۸- سورة الغافر، آيه ۲۶.

۱۰۹- سورة الغافر، آيه ۲۹.

۱۱۰- سورة طه، آيه ۶۳.

۱۱۱- سورة الزخرف، آيه ۵۴.

۱۱۲- سورة الغافر، آيه ۲۶.

۱۱۳- سورة الروم، آيه ۶۰.

۱۱۴- رائين، اسماعيل، فراموشخانه و فراماسونرى در ايران، مؤ سسه ى انتشارات اميركبير، چاپ دوم، تهران، ۱۳۴۷ ه. ش، ج ۱، ص ۳۰۹.

۱۱۵- ميرزا ابوالحسن خان ايلچى، حيرت السفراء يا حيرت نامه، به كوشش محمد حسن مرسل وند، رسا، تهران، ۱۳۶۴ ه. ش، ص ۲۱۰.

۱۱۶- ميرزا صالح شيرازى، گزارش سفر ميرزا صالح شيرازى، ويرايش : همايون شهيدى، موسسه ى انتشاراتى راه نو، تهران، ۱۳۶۲ ه. ش، ص ۲۰۵

۱۱۷- الگار، حامد، ميرزا ملكم خان، ترجمه : جهانگير عظيما، شركت سهامى انتشار، تهران، ۱۳۶۹ه. ش، ص ۱۴ ۱۳.

۱۱۸- ميرزا ملكم خان، كتابچه ى غيبى يا دفتر تنظيمات، مجموعه آثار، مقدمه و تنظيم : محمد محيط طباطبايى، كتابخانه دانش، تهران، ۱۳۲۷ ه. ش، ص ۱۱.

۱۱۹- همان، ص ۱۳.

۱۲۰-  دفتر قانون، مجموعه آثار، ص ۱۲۶.

۱۲۱- همان، ص ۱۲۷.

۱۲۲- همان، ص ۱۶.

۱۲۳- همان، ص ۱۶۳ ۱۶۰.

۱۲۴- ميرزا ملكم خان ناظم الدوله، كليات ملكم، مجموعه رسائل، مطعبه ى مجلس، ۱۳۲۵ ه. ق، ص ‍ ۳۶ ۳۱.

۱۲۵- همان، ص ۳۰ ۲۹.

۱۲۶- همان، ص ۲۳.

۱۲۷- همان، ص ۲۶.

۱۲۸- آخوند زاده، ميرزا فتحعلى، تمثيلات، ترجمه : محمد جعفر قراچه داغى، انتشارات خوارزمى، چاپ دوم، تهران، ۱۳۴۹ ه. ش ص ۱۵۶.

۱۲۹- آخوند زاده، ميرزا فتحعلى، مكتوبات كمال الدوله، ص ۱۶.

۱۳۰- همان، ص ۲۱۳.

۱۳۱- آخوندزاده، ميرزا فتحعلى، الفباى جديد و مكتوبات، گردآورنده، حميد محمدزاده، نشريات فرهنگستان علوم شوروى سوسياليستى، باكو، ۱۹۶۳. م، ص ۱۷۲.

۱۳۲- مكتوبات، ص ۱۰.

۱۳۳- بوعلى سينا، الالهيات من الشفاء، افست از طبع سنگى، انتشارات بيدار، قم، ص ۵۵۵.

۱۳۴- مكتوبات، ص ۱۴۱ ۱۴۰.

۱۳۵-  تمثيلات، ص ۳۷۹.

۱۳۶- همان.

۱۳۷- مكتوبات، ص ۱۴۸.

۱۳۸- آدميت، فريدون، انديشه هاى ميرزا فتحعلى آخوندزاده، تهران، ۱۳۴۹، ۲۲۰

۱۳۹- الفبا، ص ۲۹۳.

۱۴۰- مكتوبات، ص ۱۲.

۱۴۱- همان.

۱۴۲- الفبا، ص ۲۰۱ ۲۰۰.

۱۴۳- مكتوبات، ص ۵۸ ۵۷.

۱۴۴- آخوندزاده، ميرزا فتحعلى، مقالات، مقدمه : باقر مؤمنى، انتشارات تيرنگ، تهران، ۱۳۷۵ه. ش، ص ۱۰۱.

۱۴۵- الفبا، ص ۲۶۸.

۱۴۶- مقالات، ص ۹۷.

۱۴۷- ميل، جان استوارت، آزادى فرد و قدرت دولت، ترجمه : محمود صالحى، گوهر نام، تهران، ص ‍ ۲۵۱ رساله درباره ى آزادى، بخشى از اين رساله از سوى آخوندزاده به نام تفهيم حريت ترجمه شده است (مقالات، ص ۹۷ ۹۳).

۱۴۸- مكتوبات، ص ۵۶ ۵۵.

۱۴۹- همان، ص ۵۶.

۱۵۰- همان، ص ۶۳.

۱۵۱- فراموشخانه و فراماسونرى در ايران، ج ۲، ص ۴۵۸ ۴۵۷.

۱۵۲- او در اين ادعا كه اولين مقلد است كاذب است. دكترشريعتى در حاشيه ى عبارت او مى نويسد: همين را هم دروغ مى فرمود، نشان مى دهد كه آن مرحوم حتى در ننگ هم اصالت نداشت و بمب تقليد و رجز تسليم، حق ميرزا ملكم خان ارمنى لاتارى دزد است شريعتى، على، چه بايد كرد؟، مجموعه آثار، ج ۲۰، ص ۳۲۸.

۱۵۳- مدنى، سيد جلال الدين، تاريخ سياسى معاصر ايران، چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامى، قم، ۱۳۶۱ ه. ش، ج ۱، ص ۷۱.

۱۵۴- كرمانى، ناظم الاسلام، تاريخ بيدارى ايرانيان، اهتمام : على اكبر سعيدى سيرجانى، انتشارات آگاه، چاپ سوم، ۱۳۶۷ ه. ش، ج ۳، ص ۵۱۳ ۵۱۲.

۱۵۵- جعفريان، رسول، بررسى و تحقيق جنبش مشروطيت ايران، انتشارات طوس، قم، ۱۳۶۹ ه. ش، ص ۲۷۰.

۱۵۶- تركمان، محمد، مجموعه اى از رسائل، اعلاميه ها، مكتوبات و.. و روزنامه شيخ فضل الله نورى، مؤ سسه خدمات فرهنگى رسا، تهران، ۱۳۶۲ ه. ش، ج ۱، ص ۳۷۸ ۳۷۷.

۱۵۷- همان، ج ۲، ص ۳۲۵ ۳۲۴.

۱۵۸- همان، ج ۱، ص ۲۴۶ ۲۴۵.

۱۵۹- همان، ج ۱، ۲۶۴ ۲۶۲.

۱۶۰- همان، ج ۱، ص ۲۶۸.

۱۶۱- كسروى، احمد، تاريخ مشروطه ايران، انتشارات اميركبير، تهران، ۱۳۵۷ ه. ش، ج ۱، بخش دوم، ص ۴۱۲ ۴۱۱.

۱۶۲- مجموعه اى از رسائل، ج ۲، ص ۳۲۵.

۱۶۳- همان، ج ۲، ص ۲۹۹.

۱۶۴- همان.

۱۶۵- آل احمد، جلال، غرب زدگى، ص ۷۸.

۱۶۶-  مدرس در روزهاى نخستينى كه زمينه هاى به قدرت رسيدن رضاخان فراهم مى آيد، در پيام به احمد شاه مى گويد: در رژيم نوى كه نقشه ى آن را براى ايران بينوا طرح كرده اند نوعى از تجدد به ما داده مى شود كه تمدن مغربى را با رسواترين قيافه تقديم نسل هاى آينده خواهند نمود. و آن روز فرا خواهد رسيد كه چوپان هاى قريه هاى ورامين و كنگاور با فكل و كراوات خودنمايى مى كنند، ممكن است شمار كارخانه هاى نوشابه سازى روزافزون گردد؛ اما كوره ى آهن گدازى و كاغذسازى پا نخواهد گرفت. درهاى مساجد و تكايا به عنوان منع خرافات و اوهام بسته خواهد شد؛ اما سيل ها از رمان ها و افسانه هاى خارجى به وسيله مطبوعات و پرده هاى سينما به اين كشور جارى خواهد گشت و عقايد و انديشه هاى پوچ را به عنوان فرهنگ غربى، آن هم با رقص و آواز و دزدى هاى عجيب آرسن لوپن و بى عفتى ها و مفاسد اخلاقى ديگر به ما تحميل خواهند كرد و اينها را لازمه ى تمدن غربى مى دانند (مدرسى، على، مدرس، بنياد تاريخ انقلاب اسلامى ايران، تهران، ۱۳۶۶ ه. ش، ج ۱، ص ۱۸۰).

۱۶۷-  تاريخ سياسى معاصر ايران، ج ۱، ص ۱۳۴.

۱۶۸-  دولت آبادى، يحيى، حيات يحيى، انتشارات عطار، تهران، ۱۳۶۱ ه. ش، ج ۴، ص ۳۲۵.

۱۶۹- آل احمد، جلال، در خدمت و خيانت روشنفكران، انتشارات رواق، چاپ سوم، ص ۲۲۸ ۲۲۳.

۱۷۰-  ذاكر حسين، عبدالرحيم، مطبوعات سياسى ايران در عصر مشروطيت، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۸ ه. ش، ص ۹۹.

۱۷۱- اين بيان نشان مى دهد كه زمان گفت و گوى با مرحوم سيد ابوالحسن اصفهانى در سال ۱۳۱۰ بوده است.

۱۷۲- سينا، واحد، قيام گوهرشاد، وزارت ارشاد اسلامى، ۱۳۶۱ ه. ش، ص ۲۲۳.

۱۷۳- دولت فروغى كه وزارت معارف آن را نيز على اصغر حكمت عهده دار بود، حكمى در چگونگى استفاده از كلاه بين المللى صادر كرد تا مردمى كه در پرتو تعاليم پرورش يافتگان لژهاى ماسونى در مسير ترقى گام بر مى دارند، مورد تمسخر اسوه هاى آدميت قرار نگيرند. حكم از طرف وزارت داخله به حكام ولايات در مورد شيوه ى كلاه بردارى و كلاه گذارى به اين صورت ابلاغ شد:

چون لازم است در اين موقع تغيير كلاه و استعمال كلاه بين المللى و آداب استعمال آن كاملا رعايت شود، لهذا موارد ذيل اعلام مى گردد، قدغن فرماييد. مراتب را به عموم مأمورين حوزه ى حكومتى ابلاغ و به وسائل مقتضيه به اطلاع طبقات برسانند:

۱ كاسك كلونيال كه منحصرا از دو رنگ سفيد و خاكى خواهد بود، فقط در ايام تابستان و تا موقع غروب آفتاب استعمال مى شود.

۲ انواع كلاه هاى حصيرى (پانا) نيز مخصوص تابستان است.

۳ انواع شاپوها، كپى و غيره در تمام فصل، شب و روز استعمال مى شود (مگر در مواقع مخصوص رسمى كه در نظام نامه دستور داده خواهد شد).

۴ در مواقع ورود به اتاق حتما بايد كلاه را بردارند براى احترام كامل؛ البته بايستى كلاه را خارج اتاق بگذارند و در موارد ديگر ممكن است، دست بگيرند.

۵ در مواقع برخورد در خيابان و معابر عمومى براى اجراى مراسم تعارف، شخص كوچك تر (چه از حيث مقام و چه از لحاظ سن) بايد قبلا كلاه خود را برداشته و پس از اداى همان مراسم از طرف، مجددا كلاه را به سر بگذارند.

۶ در مواقعى كه چند نفر در نقطه اى جمع هستند، يا عبور مى نمايند چنانچه شخص خارجى كه با يك نفر از آن جمعيت آشنايى داشته باشد، موقعى كه مبادله ى تعارف و سلام بين اين دو نفر به وسيله ى كلاه مى شود، سايرين هم بايد به احترام رفيق همراه خودشان به شخصى كه جهت آن ها كلاه برداشته، كلاه خود را بردارند.

۷رعايت نظافت شرط حتمى است و حتى الامكان بايد لباس اشخاص پاكيزه و اتو كشيده و صورت آن ها تراشيده باشد.

از انتخاب رنگ هاى لباس ناجور و زننده براى لباس پيراهن خوددارى نماييد. استعمال كفش سفيد، گيوه با لباس سياه كه غالبا ديده مى شود، پسنديده نيست. كراوات به مقتضاى فصل بايد مناسب با لباس ‍ باشد، استعمال كراوات با پاپيون سياه يا سفيد ساده در مواقع عادى خلاف تربيت است.

در بخش نامه ى ديگر، از اين كه برخى از كلاه دوزها دست به ابتكار زده و انواع جديدى از كلاه ها را ساخته اند، دولت اعتراض كرده و دستور اكيد بر منع هر گونه ابتكار مى دهد:

اخيرا ديده مى شود بعضى ها در تبديل كلاه از روى عدم اطلاع و بصيرت كلاه هايى از جنس پارچه هاى معمولى به رنگ هاى مختلف، شبيه به فرم كلاه هاى سبدى (شاپو و پاوى) به سر گذارده اند كه به هيچ وجه سابقه نداشته و قطعا در تهران تهيه شده است؛ چون منظور از تغيير كلاه استعمال كلاه هايى است كه معمول به دنيا مى باشد و علاوه بر اين كه اين نوع كلاه ها به كلى بى سابقه است، طبعا نيز خوش نما نبوده و مورد استهزا خواهد بود. بنابراين به طورى كه ضمن مراسله ى نمره ى ۱۷۲۲؛ مورخه ۹ /۴/۱۳۱۴ تذكر داده شد، لازم است هر چه زودتر به كليه ى صنف كلاه دوزها تذكر بدهيد كه در ساختن كلاه هاى بين المللى از خود ابتكار ننموده و از تهيه ى كلاه هايى كه متداول و مرسوم نيست، خوددارى نمايند.

۱۷۴-  نجفى، موسى، انديشه ى سياسى و تاريخ نهضت بيدارگرانه ى حاج آقا نورالله اصفهانى، ۱۳۶۹ ه. ش، ص ۳۸۵.

۱۷۵-  همان، ص ۳۸۶.

۱۷۶-  همان، ص ۳۸۶.

۱۷۷- در خدمت و خيانت روشنفكران، ص ۳۲۲ ۳۲۱.

۱۷۸-  صفوى، نواب، تاريخ فدائيان اسلام، مجله تاريخ و فرهنگ معاصر، شماره ۹و ۱۰.

۱۷۹- گروهى از هواداران نهضت اسلامى ايران و اروپا، روحانيت و اسرار فاش نشده از نهضت ملى شدن صنعت نفت، دارالفكر قم، ص ۱۸۵ براى توضيح بيشتر پيرامون نامه رجوع شود به مجله تاريخ و فرهنگ معاصر، شماره ۶ و ۷.

۱۸۰-  همان، ص ۱۵۵.

۱۸۱-  تاريخ سياسى معاصر ايران، ج ۱، ص ۲۹۶ ۲۶۸.

۱۸۲-  همان، ص ۲۷۷.

۱۸۳-  اطلاعات ۲۶/ ۳/ ۱۳۶۰.

۱۸۴-  مكى، حسين، مدرس قهرمان آزادى، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، تهران، ۱۳۵۹ ه. ش، جلد ۲، ص ‍ ۸۴۰.

۱۸۵-  تاريخ سياسى معاصر ايران، ج ۱، ص ۳۰۰. ى

۱۸۶-  رزاقى، ابراهيم، اقتصاد ايران، نشر نى، تهران، ۱۳۶۷ ه. ش، ص ۴۸۴.

۱۸۷- مصباح، محمد تقى، نقش علامه طباطبايى در معارف اسلامى، يادنامه ى علامه طباطبايى، مؤ سسه مطالعات و تحقيقات فرهنگى، ج ۱، ص ۱۹۷ ۱۹۶.

۱۸۸-  راه طى شده به نقل از: حامد الگار و عزيز احمد، نهضت بيدارگرى در جهان اسلام، ترجمه : جعفرى، سيد محمد، شركت سهامى انتشارات، تهران، ۱۳۶۲ ه. ش، ۱۶۱.

۱۸۹-  طباطبايى، سيد محمد حسين، علامه، اصول فلسفه و روش رئاليسم، مقدمه و پاورقى : مرتضى مطهرى، دفتر انتشارات اسلامى، قم، جلد ۵، مقدمه.

۱۹۰- مطالعه از طريق مطالعه طبيعت و تاريخ.

۱۹۱-  اقبال لاهورى، احياى فكر دينى در اسلام، ترجمه : احمد آرام، نشر پژوهش هاى اسلامى، ص ‍ ۱۴۷ ۱۴۵.

۱۹۲- همان، ۱۴۵.

۱۹۳- همان، ص ۱۴۶.

۱۹۴- مطهرى، مرتضى، مقدمه اى بر جهان بينى اسلامى، انتشارات صدرا، قم، ص ۱۷۳.

۱۹۵- ملاصدرا، صدر الدين محمد، صدر المتاءلهين، رساله سه اصل، انتشارات مولى، تهران، ۱۳۶۰۱ه. ش، ص ۸۳.

۱۹۶- مقدمه اى بر جهان بينى اسلامى، ص ۱۷۷ ۱۷۶.

۱۹۷- همان، ص ۱۷۴.

۱۹۸- امه سه زر، بازگشت به زاد بوم، ترجمه : كيانوش، انتشارات آگاه، ۱۳۵۶ ه. ش، ص ۳۱ ۳۰.

۱۹۹- فانون، فرانتس، دوزخيان روى زمين، مقدمه : ژان پل سارتر، انتشارات تلاش، اهواز، ۱۳۵۶ه. ش، ص ۲.

۲۰۰- همان، ص ۴.

۲۰۱-  چه بايد كرد، انتشارات كامل، ص ۳۰.

۲۰۲-  حاج سيد جوادى، على اصغر، طلوع انفجار، ص ۳۰ ۲۹.

۲۰۳- همان، ص ۴۳.

۲۰۴- شريعتى، على، اجتهاد و نظريه انقلاب دائمى، نشر نظير، چاپ اول، قم ص ۱۵.

۲۰۵- همان، ص ۹.

۲۰۶- اوزگان، عمار، افضل الجهاد، ترجمه : دكتر حسن حبيبى، ص ۳۹۵.

۲۰۷-  شريعتى، على، فلسفه تعليم و تربيت، انتشارات بعثت، تهران، ص ۵۸.

۲۰۸-  شريعتى، على، با مخاطب هاى آشنا، حسينيه ارشاد، تهران، ۱۳۵۶ ه. ش، ص ۲۰۰.

۲۰۹- مطهرى، مرتضى، نهضت هاى اسلامى در صد ساله اخير، انتشارات صدرا، قم، ص ۹۳.

۲۱۰- سوره الصف، آيه ۴.

۲۱۱- نهج البلاغه، خ ۲۷.

۲۱۲-  نيكسون، ريچارد، فرصت را از دست ندهيد، ترجمه : محمود حداديان، انتشارات اطلاعات، تهران، ۱۳۷۱، ص ۲۰۱.

۲۱۳-  نجفى، محمد حسن، جواهر الكلام، بيروت، ج ۱۵، ص ۴۲۲.

۲۱۴- همانه، ج ۲۱، ص ۳۹۵.

۲۱۵-  رجوع شود به دو جلد كتاب در اثبات اصل مالكيت، اثر آيت الله احمدى ميانجى با عنوان مالكيت خصوصى و مالكيت خصوصى زمين، دفتر انتشارات اسلامى، سال ۱۳۶۱ ه. ش.