شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

خاتمه (بعضی از آداب متفرقه و فواید نافعه)

قسمت اول

از حضرت صادق عليه‌السلام منقول است: بسیار است که بعضی از شیعیان ما در افتتاح بعضی از کارها فراموش می کنند گفتن «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» را، پس حق تعالی ایشان را امتحان می نماید به بلایی تا متنّبه شوند و به یاد آورند شکر الهی و ثنای بر او را، و حق تعالی به سبب آن بلا، محو می نماید از ایشان منقصت آن تقصیر را که از ایشان صادر شده است. پس باید که آدمی در ابتدای هر کاری افتتاح نماید به گفتن «بسم اللَّه».

از امام محمّد باقر عليه‌السلام منقول است: چون حق تعالی حضرت آدم را نهی فرمود از خوردن میوه آن درخت بهشت. گفت: بلی پروردگارا. نگفت: ان شاء اللَّه. پس از آن درخت خورد و از بهشت بیرون آمد. پس حق تعالی فرمود پیغمبرش را: ( وَلا تَقُولَنَّ لِشَی ءٍ اِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً اِلّا اَنْ یشاءَ اللَّهُ وَاذْکُرْ رَبَّکَ اِذا نَسیتَ ) [کهف / آیه 24-23]. پس فرمود: یعنی مگو هر چیزی را که این را می کنم فردا، مگر آن که مقید به مشیت الهی گردانی، که بگویی: مگر آن که خدا خواهد که نکنم. و یاد کن پروردگار خود را هرگاه که فراموش کنی او را، یعنی هرگاه که گفتن ان شاءاللَّه را فراموش کنی در هر وقت که به خاطرت بیاید بگو، اگر چه بعد از یک سال باشد.

در حدیث معتبر از حضرت موسی بن جعفر عليه‌السلام منقول است: نُه چیز است که کردن آن ها موجب غلبه فراموشی است: خوردن سیب ترش و گشنیز و پنیر و نیم خورده موش و بول کردن در آب ایستاده و خواندن نوشته قبرها و راه رفتن در میان دو زن و شپش انداختن و حجامت کردن در پشت گردن.

از امیر المؤمنین عليه‌السلام منقول است: سه چیز است که حافظه را زیاد می کند: مسواک کردن و روزه داشتن و قرآن خواندن.

در حدیث معتبر منقول است: روزی آن حضرت غمگین شدند، فرمودند که نمی دانم به چه سبب غمگین شده ام؟ بر عتبه در ننشستم، و میان گله گوسفندان نگذشتم، و زیر جامه را ایستاده نپوشیدم و دست و رو را به دامن جامه پاک نکردم.

از حضرت صادق عليه‌السلام منقول است: ده چیز است که اندوه را برطرف می کند: راه رفتن، و سوار شدن، و سر در آب فرو بردن، و به سبزه زار نگاه کردن، و خوردن، و آشامیدن، و جماع کردن، و مسواک کردن، و سر شستن با خطمی، و نظر بر روی زن مقبول کردن، و با مردان سخن گفتن.

از امیر المؤمنین عليه‌السلام منقول است: چند چیز است که باعث پریشانی می شوند، و چند چیز است که باعث توانگری می شوند. اما آن ها که موجب فقر و پریشانی می شوند: تار عنکبوت را در خانه گذاشتن، و در حمام بول کردن، و در حال جنابت چیزی خوردن، و با چوب گز خلال کردن، و ایستاده شانه کردن، و خاکروبه را در خانه گذاشتن، و قسم دروغ خوردن، و زنا کردن و اظهار حرص کردن، و خواب کردن در میان نماز شام و خفتن، و خواب کردن بعد از صبح و پیش از طلوع آفتاب، و دروغ بسیار گفتن، و غنا و خوانندگی شنیدن، و مردی را که در شب سؤال کند چیزی ندادن، و خرج را زیاده از اندازه کردن، و با خویشان بدی کردن؛ و اما آن ها که موجب توانگری و زیادتی مال می شوند؛ نماز پیشین و پسین را و نماز شام و خفتن را با یکدیگر کردن، و بعد از نماز صبح و بعد از نماز عصر تعقیب خواندن، و با خویشان نیکی و احسان کردن، و ساحت خانه را جاروب کردن، و مال خود را با برادران مؤمن قسمت کردن، و بامداد به طلب روزی رفتن، و استغفار بسیار کردن، و خیانت در مال مردم نکردن، و سخن حق و راست گفتن، و آنچه مُؤَذّن در اذان گوید از پی او گفتن، و در بیت الخلاء سخن نگفتن، و حرص در طلب دنیا داشتن، و شکر کسی که نعمتی بر این کس داشته باشد کردن، و از قسم دروغ اجتناب کردن، و پیش از طعام دست شستن، و ریزه ها که از سفره ریزد خوردن. و هرکه هر روزی سه مرتبه «سبحان اللَّه» بگوید، حق تعالی هفتاد نوع بلا را از او دور گرداند که کمترِ آن ها پریشانی باشد.

در حدیث معتبر از حضرت صادق عليه‌السلام منقول است: هرکه در مدح اهل بیت عليهم‌السلام یک بیت شعر بگوید، حق تعالی برای او خانه در بهشت بنا کند.

در حدیث دیگر فرمود: هرکه در مدح ما بیتی از شعر بگوید، مؤید به روح القدس گردد.

در حدیث دیگر از امام رضا عليه‌السلام منقول است: هر مؤمنی که یک بیت شعر در مدح اهل بیت عليهم‌السلام بگوید، حق تعالی برای او در بهشت شهری بنا کند بزرگ تر از هفت برابر دنیا، و چون در آن شهر آید، هر ملک مقرب و هر پیغمبر مُرسَلْ به دیدن او بیایند.

در حدیث معتبر از حضرت رسول صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم منقول است: شکم کسی پر از چرک و ریم باشد، بهتر است از آن که پر از شعر باشد.

و در حدیث معتبر منقول است: حضرت رسول صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نهی فرمود از چیزی خوردن در حال جنابت، و فرمود: مورث پریشانی است.

و نهی فرمود از گرفتن ناخن به دندان و از مسواک کردن در حمام و از آب بینی انداختن در مساجد و از خوردن نیم خورده موش.

و فرمود: مسجدها را راه مکنید که از دری درآیید و از در دیگر به در روید، مگر آن که دو رکعت نماز بگذارید.

و نهی فرمود از آن که بول کنند در زیر درخت میوه دار یا در میان راه.

و نهی فرمود از آن که به دست چپ یا بر پهلو تکیه کرده چیزی بخورند.

و نهی فرمود از گچ مالیدن قبرها و نماز کردن در قبرستان ها.

و فرمود: هرکه در فضایی غسل بکند، باخبر باشد که عورتش گشوده نشود.

و نهی نمود از آب خوردن از پیش دسته کوزه که در آنجا چرک جمع می شود.

و نهی نمود از بول کردن در آب ایستاده که باعث برطرف شدن عقل می شود.

و نهی فرمود از آن که کسی با یک تای نعلین راه رود یا ایستاده نعلین بپوشد.

و نهی فرمود از آن که کسی بول کند و فرجش محاذی آفتاب یا ماه باشد. و فرمود: چون داخل بیت الخلاء شوید اجتناب کنید از نشستن رو به قبله و پشت به قبله.

و نهی فرمود از گریه بلند و نوحه کردن در مصیبت.

و نهی فرمود از رفتن زنان از پی جنازه ها.

و نهی فرمود از آن که محو کنند چیزی از قرآن را به آب دهان، یا آن که چیزی از قرآن را به آب دهان بنویسد.

و نهی فرمود از خواب دروغ بستن، و فرمود: هرکه چنین کند حق تعالی او را تکلیف می کند که بر جو گره بزند و او نتواند کرد، به این سبب مُعَذّب باشد.

و نهی فرمود از ساختن صورت ها و فرمود: هرکه صورتی بسازد حق تعالی او را در قیامت تکلیف کند که جان در آن صورت بدمد و نتواند.

و نهی فرمود از آن که حیوانی را به آتش بسوزانند.

و نهی فرمود از دشنام دادن خروس، زیرا که از برای نماز بیدار می کند. و نهی فرمود از آن که مؤمنی خواهد چیزی بفروشد و یا بخرد و دیگری بیاید و بگوید من متاع بهتر دارم از من بخر یا این متاع را بیشتر می خرم.

و نهی فرمود از بسیار سخن گفتن در وقت جماع، و فرمود: از این می باشد لال بودن فرزند.

و فرمود: خاکروبه را شب در خانه مگذارید و روز بیرون برید که شیطان در آن جا می کند.

و نهی فرمود از آن که در شب کسی بخوابد با دست آلوده به طعام، پس اگر چنین کند و شیطان او را دیوانه کند ملامت نکند مگر خود را.

و نهی فرمود از آن که کسی استنجا کند با سرگین و استخوان.

و نهی فرمود از آن که کسی بی رخصت شوهر از خانه بیرون رود، پس اگر برود، لعنت کنند او را ملائکه آسمان ها و هرکه بر او بگذرد از جنیان و آدمیان تا به خانه برگردد.

و نهی فرمود از آن که زن برای غیر شوهر خود زینت کند، پس اگر بکند، بر خدا لازم است که او را به آتش جهنّم بسوزاند.

و نهی فرمود از آن که زن نزد غیر شوهر و نامحرمان خود زیاده از پنج کلمه ضروری سخن بگوید.

و نهی فرمود از آن که زنی در پهلوی زن دیگر بخوابد و جامه در میان ایشان حایل نباشد.

و نهی نمود از آن که زنی با زن دیگر نقل کند آنچه در خلوت میان او و شوهرش گذشته است.

و نهی نمود از آن که کسی با زن خود رو به قبله جماع کند.

و نهی فرمود از آن که در میان راه با زن خود جماع کند پس اگر چنین کند خدا و ملائکه و همه مردمان او را لعنت کنند.

و نهی فرمود از آن که بروند به نزد جماعتی که خبر از آینده می دهند مانند منجّمان و کاهنان و رمّالان و صوفیان کذّاب، هرکه به نزد ایشان رود و تصدیق کند ایشان را، پس او بیزار شده است از چیزهایی که بر حضرت رسالت پناه نازل شده است.

و نهی فرمود از بازی کردن نرد و شطرنج و طبل و تنبک و طنبور و عود.

و نهی فرمود از غیبت کردن و گوش دادن به آن و از سخن چینی و گوش دادن به آن، و فرمود: سخن چین داخل بهشت نمی شود.

و نهی فرمود از رفتن به ضیافت فاسقان.

و نهی فرمود از قسم دروغ، و فرمود: اهل خانه ها را از خانه ها برمی اندازد. و فرمود: هرکه قسم دروغ بخورد برای آن که مال مسلمانی را ببرد در قیامت خدا با او در غضب باشد مگر آن که توبه کند و مال آن شخص را پس دهد.

و نهی فرمود از نشستن بر خوانی که بر آن شراب خورند.

و نهی فرمود از آن که کسی زن خود را به حمام فرستد، یعنی در بلادی که احتیاج به حمام نباشد.

و نهی فرمود از داخل شدن حمام بی لنگ.

و نهی فرمود از طپانچه بر رو زدن در وقت مصیبت.

و نهی فرمود از سخن گفتن که آدمی را از یاد خدا غافل گرداند.

و نهی فرمود از آشامیدن در ظرف طلا و نقره.

و نهی فرمود از پوشیدن حریر و دیبا و کجینه مردان را، اما زنان را باکی نیست.

و نهی فرمود از فروختن خرما در درخت پیش از آن که سرخ یا زرد شود.

و نهی فرمود از آن که رطب را در درخت به خرما بفروشند و انگور را در درخت به مویز بفروشند.

و نهی فرمود از فروختن آلت نرد و شطرنج.

و نهی فرمود از خریدن و خورانیدن شراب، و فرمود: حق تعالی لعنت کرده است شراب را و آن که درخت انگور را به قصد شراب می کارد و آن که انگور را برای شراب می فشارد و آن که می خورد و آن که ساقی می شود و آن که می فروشد و آن که می خرد و آن که قیمتش را می خورد و آن که برمی دارد و آن که از برای او برمی دارد و آن که از برای او می برد، همه ملعونند.

و فرمود: هرکه شراب بخورد تا چهل روز نمازش مقبول نیست و اگر بمیرد و در شکمش از شراب چیزی باشد، بر خدا لازم است که بخوراند به او آنچه از فرج زناکاران از چرک و ریم بیرون آمده باشد و سال ها در دیگ های جهنم جوشیده است، پس چون بخورد، بگدازد احشا و امعا و پوست ایشان را.

و نهی فرمود از خوردن سود و از شهادت ناحق دادن و از نوشتن کاغذ سود. و خدا لعنت کرده است گیرنده سود و دهنده سود و نویسنده سود و گواه سود را.

و نهی فرمود از مصافحه کردن با کافران اهل ذمّه.

و نهی کرد از خواندن شعر در مسجد و برای گمشده فریاد کردن در مسجد.

و نهی فرمود از آن که در مسجد شمشیر برهنه کنند و از آن که چیزی بر روی جانوران بزنند.

قسمت دوم

و نهی نمود از آن که کسی به عورت مسلمانی نظر کند، و فرمود: هرکه دانسته بر عورت مسلمانی نظر کند، هفتاد هزار ملک او را لعنت کنند.

و نهی فرمود از آن که زنی به عورت زنی نظر کند.

و نهی فرمود از آن که بدمند در طعام یا آب یا بر موضع سجده.

و نهی نمود از نماز کردن در قبرستان و در میان راه و آسیابان ها و رودخانه ها و در جاهایی که شتران را بندند و بر بام کعبه معظمه.

و نهی فرمود از کشتن مگس عسل و از داغ کردن بر روی چهارپایان.

و نهی نمود از آن که کسی به غیر خدا قسم بخورد، و فرمود: هرکه به غیر خدا قسم خورد، از رحمت خدا بری شده است.

و نهی فرمود از قسم یاد کردن به سوره قرآن، و فرمود: هرکه به سوره ای از قرآن قسم یاد کند، به هر آیه از آن، یک کفّاره لازم است، خواه راست قسم خورده باشد و خواه دروغ، و علما حمل بر استحباب کرده اند کفّاره را.

و نهی فرمود از آن که کسی قسم بخورد به جان تو و به جان فلان.

و نهی فرمود از آن که کسی جنب در مسجد بنشیند.

و نهی فرمود از برهنه شدن در شب و در روز.

و نهی فرمود از حجامت کردن در روز چهارشنبه و روز جمعه.

و نهی نمود از سخن گفتن در روز جمعه در هنگامی که امام جمعه خطبه خواند، پس اگر چنین کند او را ثواب جمعه کامل نیست.

و نهی نمود از آن که انگشتر برنج و آهن در انگشت کنند.

و نهی فرمود از آن که صورت حیوان در نگین نقش کنند.

و نهی فرمود از نماز نافله کردن نزد بیرون آمدن و فرو رفتن آفتاب و در نزدیک زوال.

و نهی نمود از روزه گرفتن در عید رمضان و عید قربان و سه روز بعد از عید قربان در منی و یوم الشک به قصد ماه رمضان.

و نهی نمود از آن که به روش چهارپایان دهن بر آب گذارند و بیاشامند، و فرمود: با دست های خود بردارید و بیاشامید که بهترین ظرف های شماست.

و نهی نمود از آب دهن انداختن در چاهی که آب از آن خورند.

و نهی فرمود از آن که مزدوری را کار فرمایند پیش از آن که مزدش را قرار کنند.

و نهی فرمود از آن که دو کس با یکدیگر به آزردگی دوری کنند و اگر ناچار باشد زیاده از سه روز نکنند که هرکه چنین کند آتش جهنّم به او اولی است.

و نهی فرمود از آن که طلا را به طلا و نقره را به نقره بفروشند با زیادتی، بلکه می باید برابر یکدیگر بفروشند.

و نهی فرمود از مدح کردن مردم در برابر ایشان.

و فرمود: هرکه قرآن را یاد گیرد و از روی بی اعتنایی فراموش کند، در قیامت دست هایش در گردنش بسته باشد و حق تعالی به هر آیه ماری بر او مسلط گرداند، مگر خدا او را بیامرزد.

و فرمود: هرکه قرآن را بیاموزد، پس بعد از آن حرامی بخورد یا محبت دنیا و زینت دنیا را بر عمل کردن به قرآن اختیار کند، مستوجب غضب الهی گردد مگر آن که توبه کند. و اگر بی توبه بمیرد قرآن با او خصمی کند.

و فرمود: هرکه زنا کند با زن مسلمان یا زن ترسایی یا جهودی یا گبری، خواه آزاد باشد و خواه بنده، و بی توبه بمیرد، حق تعالی در قبرش سیصد در از جهنّم بگشاید که از آن ها مار و عقرب و اژدها از جهنّم به قبرش درآیند و او در آتش سوزد تا روز قیامت. پس چون از قبرش مبعوث شود مردم از گند او متأذّی باشند و همه کس او را به این عمل قبیح بشناسند تا به جهنّم رود.

و فرمود: هرکه در خانه مؤمنی نظر کند که بر امر مستور او مطّلع شود، خدا او را محشور کند با منافقانی که عیب های مسلمانان را تفحص می کردند، و از دنیا بیرون نرود تا خدا او را رسوا کند مگر آن که توبه کند.

و فرمود: هرکه راضی نباشد به آنچه خدا روزی او گردانیده است و شکایت کند از برای خدا و صبر بر تنگی روزی نکند، هیچ حسنه ای از او بالا نرود و در قیامت خدا از او در خشم باشد مگر آن که توبه کند.

و فرمود: هرکه ظلم کند بر زنی که مهر او را ندهد، او نزد خدا زناکار است و حق تعالی در قیامت به او عتاب می فرماید که من کنیز خود را به عقد تو درآوردم بر مهری و پیمانی، تو وفا به پیمان من نکردی و بر کنیز من ستم کردی، از حسنات او بگیرند و در عوض مهر به آن زن بدهند، و اگر حسنه اش تمام شود او را امر کنند که به جهنم برند.

و نهی نمود از پوشانیدن گواهی، و فرمود: هرکه گواهی نزد او باشد بپوشاند، حق تعالی در قیامت در حضور خلایق گوشت بدن او را به خورد او دهد.

و فرمود: پیوسته جبرئیل مرا وصیت می کرد در باب حق همسایگان که من گمان کردم که میراثی برای او قرار خواهد داد. و مرا وصیت می کرد در باب غلامان و کنیزان که من گمان کردم که میراثی مقرر خواهد کرد که چون آن قدر خدمت کنند، آزاد شوند. وصیت می کرد مرا به مسواک کردن، تا آن که گمان کردم که واجب خواهد کرد. وصیت می کرد مرا به نماز شب تا آن که گمان کردم که نیکان امّت من اصلاً در شب نخواهند خوابید.

و فرمود: هرکه سبک شمارد مسلمان فقیری را، حق خدا را سبک شمرده است و حق تعالی او را در قیامت سبک شمارد، مگر آن که توبه کند، و هرکه مسلمان بی چیزی را گرامی دارد، در قیامت خدا از او راضی و خشنود باشد. و هرکه گناهی و خواهش حرامی او را پیش آید و از ترس خدا آن را ترک نماید، حق تعالی جهنّم را بر او حرام گرداند و او را از ترس بزرگ قیامت ایمن گرداند و دو بهشت که در قرآن آن را وعده فرموده است، به او عطا فرماید.

و فرمود: هرکه در میان دنیا و آخرت متردّد شود، پس دنیا را بر آخرت اختیار کند، در قیامت او را حسنه نباشد که به سبب آن از جهنّم نجات یابد، و هرکه آخرت را اختیار کند بر دنیا، خدا از او خشنود گردد و گناهانش را بیامرزد.

و فرمود: هرکه چشمش را پر کند از نظر کردن به سوی کسی که بر او حرام باشد دیدن، حق تعالی در قیامت دیده او را از آتش پر کند، مگر آن که توبه کند.

و فرمود: هرکه مصافحه کند با زنی که بر او حرام باشد، خدا از او خشمناک گردد، و هرکه زنی را به حرام در بر گیرد او را با شیطانی در یک زنجیر آتش بکشند و هر دو را به جهنّم اندازند.

و فرمود: هرکه فریب دهد مسلمانی را در خرید و فروش، از ما نیست و در روز قیامت با یهودان محشور شود.

و فرمود: هر زنی که شوهر خود را به زبان آزار دهد، حق تعالی هیچ حسنه او را قبول نفرماید، تا او را از خود راضی گرداند، هرچند روزها به روزه باشد و شب ها به نماز بایستد و بنده ها آزاد کند و مردان را بر اسبان سوار کرده به جهاد بفرستد، همچنین است حال مرد اگر به زن خود ستم کند.

و فرمود: هرکه خشمی از کسی فرو برد، که تواند از او انتقام بکشد، حق تعالی به او ثواب شهیدی کرامت فرماید.

و نهی فرمود از خیانت کردن در اموال مردم، و فرمود: هرکه خیانت کند امانتی را در دنیا و به اهلش پس ندهد تا مرگ او را دریابد، بر غیر ملّت من مرده باشد و حق تعالی در قیامت از او در خشم باشد.

و فرمود: هرکه شهادت ناحقی بر احدی از مردم بدهد، حق تعالی او را بر زبانش درآویزد، در درک اسفل جهنّم با منافقان قرار دهد.

و فرمود: هرکه مال خیانتی را بِخَرد، دانسته، چنان است که خود خیانت کرده باشد.

و فرمود: هرکه حق برادر مؤمن را حبس کند، حق تعالی برکت روزی را بر او حرام گرداند، مگر آن که توبه کند.

و فرمود: هرکه گناهی از کسی بشنود و آن را فاش کند چنان است که خود کرده باشد.

و فرمود: هرکه برادر مسلمانش به او محتاج شود در قرضی و قادر باشد و ندهد، حق تعالی بوی بهشت را بر او حرام گرداند.

و فرمود: هرکه صبر کند از برای خدا بر کج خلقی زن خود، حق تعالی ثواب شکرکنندگان او را کرامت فرماید. و هر زنی که سازگاری و مدارا با شوهر خود نکند و او را بدارد بر چیزی چند که بر آن ها قادر نباشد، حق تعالی هیچ حسنه او را قبول نفرماید و در قیامت از او در خشم باشد.

و فرمود: هرکه گرامی دارد برادر مسلمان خود را چنان است که خدا را گرامی داشته باشد.

و نهی فرمود از آن که کسی پیش نمازی گروهی کند، که ایشان به او راضی نباشند، و هرکه پیش نمازی گروهی به رضای ایشان بکند و در وقت مناسب حاضر شود و نماز را نیکو به جا آورد، مثل ثواب آن گروه داشته باشد بی آن که از ثواب آن ها کم شود.

و فرمود: هرکه برود به نزد یکی از خویشان خود به دیدن او یا برای آن که مالی از برای او ببرد، حق تعالی ثواب صد شهید او را کرامت فرماید و به هر گامی چهل هزار حسنه برای او نوشته شود و چهل هزار گناه از او محو شود و چهل هزار درجه برای او بلند شود و چنان باشد که صد سال از برای خدا عبادت کرده باشد.

و فرمود: هرکه از برای کوری حاجتی از حوایج دنیای او را برآورد و از برای او در آن حاجت راه رود تا آن حاجت برآورده شود، حق تعالی بیزاری از نفاق و بیزاری از آتش جهنّم به او عطا فرماید و هفتاد حاجت از حاجات دنیای او را برآورد و پیوسته در رحمت الهی باشد تا برگردد.

و فرمود: هرکه یک روز و یک شب بیماری بکشد و به عیادت کنندگان خود شکایت نکند، حق تعالی او را با حضرت ابراهیم عليه‌السلام مبعوث گرداند تا آن که بر صراط بگذرد مانند برق لامع.

و فرمود: هرکه سعی نماید از برای بیماری در حاجتی، خواه برآورده شود و خواه نشود، از گناهان بیرون آید مانند روزی که از مادر متولد شده باشد. پس شخصی از انصار عرض کرد: اگر آن بیمار از اهل خانه او باشد آیا ثوابش بیشتر هست؟ فرمود: بلی.

و فرمود: هرکه از مؤمنی، شدّتی و غمی از غم های دنیا بردارد، حق تعالی هفتاد و دو غم از غم های آخرت را از او بردارد و هفتاد و دو بلا از بلاهای دنیا از او دفع کند که آسان تر آن ها درد شکم باشد.

و فرمود: هر شخصی از او حقی طلبد و قادر بر دادن آن باشد و تأخیر کند، هر روز گناه تمقاچی از برای او نوشته شود. و هرکه احسانی بر برادر مؤمن خود بکند و بر او منّت گذارد، حق تعالی عملش را حبط کند و او را ثواب ندهد. حق تعالی می فرماید: من بهشت را حرام کردم بر منت نهنده و بر بخیل و بر سخن چین.

و فرمود: هرکه تصدّقی بکند، به وزن هر درهمی برای او مثل کوه احد باشد از نعیم بهشت، و هرکه تصدّقی ببرد برای محتاجی، مثل ثواب آن کس داشته باشد که آن تصدق را داده است بی آن که از ثواب او چیزی کم شود.

و فرمود: هرکه از ترس خدا آب از دیده های او جاری شود به هر قطره که از دیده او بیرون آید، حق تعالی قصری در بهشت به او عطا فرماید که مزین باشد به مروارید و سایر جواهرات، و در آن قصر باشد آنچه چشمی ندیده و گوشی نشنیده و به خاطری خطور نکرده باشد.

قسمت سوم

و فرمود: هرکه به سوی مسجد برود برای نماز جماعت، به هر گامی که بردارد هفتاد هزار حسنه برای او نوشته شود و هفتاد هزار درجه برای او بلند شود و اگر مرگ او در این حال برسد، حق تعالی هفتاد هزار ملک به او موکل گرداند که در قبر، او را عیادت کنند و مونس او باشند در تنهایی و از برای او طلب آمرزش کنند تا مبعوث شود.

و فرمود: هرکه اذان بگوید از برای خدا، حق تعالی به او ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار صدیق کرامت فرماید و به شفاعت او چهل هزار گناه کار داخل بهشت شوند و به درستی که چون مؤذن «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلَّا اللَّه» می گوید برای او هفتاد هزار ملک صلوات می فرستند و از برای او استغفار می گویند و در روز قیامت در سایه عرش الهی باشد تا حق تعالی از حساب خلایق فارغ شود، و ثواب گفتن او «اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ» چهل هزار ملک باشد. و اگر در نماز جماعت محافظت نماید بر صف اوّل و تکبیر اوّل، و آزار مسلمانی نکند، حق تعالی مثل ثواب مؤذنان در دنیا و آخرت او را کرامت فرماید.

و فرمود: هیچ بدی را حقیر مشمارید هر چند در نظر شما کوچک نماید، به درستی که گناه کبیره نمی ماند با استغفار، و گناه صغیره نمی باشد با اصرار، بلکه چون بر گناه صغیره اصرار کردی و توبه نکردی، کبیره می شود.

در حدیث دیگر منقول است: نهی فرمود از کشتن مارهایی که در خانه ها می باشد. و نهی فرمود از آن کسی که گوش دهد به سخن جماعتی که نخواهند که او سخن ایشان را بشنود، اگر چنین کند در قیامت در گوشش سرب خواهند ریخت.

و نهی فرمود از خندیدن در قبرستان ها.

در حدیث معتبر از حضرت صادق عليه‌السلام منقول است: سه کسند که حق تعالی در قیامت نظر رحمت به سوی ایشان نمی افکند و اعمال ایشان را قبول نمی فرماید و به عذاب دردناک ایشان را معذب می گرداند: مردی که دویت باشد و کسی که فحش گوید و از شنود پروا نکند و کسی که چیزی داشته باشد و از مردم سؤال کند.

از حضرت رسول صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم منقول است: بهشت حرام است بر هر فحش گوینده کم حیایی که پروا نکند از آنچه خود گوید و از آنچه به او گویند، چنین کسی را اگر تفتیش کنی از احوال او، یا ولد الزناست یا شیطان در نطفه او شریک شده است.

در حدیث معتبر دیگر فرمود: بوی بهشت از پانصد ساله راه می رسد و عاق پدر و مادر و دیوث آن را نمی شنوند. پرسیدند که دیوث کیست؟ فرمود: کسی که زنش زنا کند و او داند و تغافل کند.

و در حدیث معتبر از حضرت صادق عليه‌السلام منقول است: زنانی که با یکدیگر مساحقه می کنند، در قیامت ایشان را می آویزند و جامه هایی از آتش و مقنعه هایی از آتش و زیر جامه هایی از آتش برایشان می پوشانند و عمودی از آتش در شکم ایشان می کنند و در جهنّم می اندازند ایشان را. اوّل کسی که این عمل کرد قوم لوط بودند.

از حضرت رسول صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم منقول است: کافرند به خدای عظیم، ده کس از امت من: کشنده مردم به ناحق و جادوگر و دویت و کسی که در دُبر زن به حرام جماع کند و کسی که با حیوانی جماع کند و کسی که با محرمان خود مانند مادر و خواهر جماع کند و کسی که سعی بر فتنه و فساد کند و کسی که حربه به کافران بفروشد و کسی که زکوة مال خود را ندهد و کسی که توانایی رفتن حج داشته باشد و بر او واجب باشد و نرود.

از امام موسی کاظم عليه‌السلام منقول است: هرکه مست شود از شراب و بعد از آن تا چهل روز بمیرد، نزد خدا مانند بت پرست باشد.

در حدیث دیگر منقول است: هرکه در خانه او طنبور یا عود یا چیز دیگر از آلت های ساز یا نرد یا شطرنج، چهل روز بماند مستوجب غضب الهی گردد و اگر در این چهل روز بمیرد فاجر و فاسق مرده باشد و جای او در جهنّم باشد.

از امیر المؤمنین عليه‌السلام منقول است: کبوتر در خوانندگی که می کند نفرین می کند بر آن ها که سازها می زنند و کنیزان خواننده نگاه می دارند و عود و نی می نوازند.

در حدیث معتبر از حضرت صادق عليه‌السلام منقول است: هرکه چهل روز در خانه او طنبور بنوازند، حق تعالی بر او مسلط گرداند شیطانی را که او را «قفندر» می گویند، پس هیچ عضوی از اعضای او نماند مگر آن که شیطان بر آن بنشیند، پس چون چنین شود حیا از او برطرف شود و پروا نکند از آنچه گوید یا شنود و غیرت از او زایل شود تا آن که اگر داند که با زنانش زنا می کنند غیرت نورزد.

از حضرت صادق عليه‌السلام پرسیدند از تفسیر این آیه کریمه، ( فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْاَوْثانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ ) [حج / آیه 30]، که ترجمه لفظش این است که اجتناب کنید از نجس و بد که آن هابت هاست و اجتناب کنید از گفتار باطل. فرمود: آن بت ها شطرنج است، و گفتار باطل، غنا و خوانندگی است و نرد بدتر از شطرنج است. و اما شطرنج پس نگاه داشتن آن کفر است و بازی کردن با آن شرک و یاد دادنش به کسی، گناه کبیره هلاک کننده است، و سلام کردن بر کسی که بازی کند گناه است و کسی که دست در میان آن گرداند چنان است که دست در میان گوشت خوک گرداند و کسی که نظر به سوی آن کند چنان است که به فرج مادر خود نظر کند و کسی که نرد بازی کند به قمار، مثل کسی است که گوشت خوک خورده و کسی که به قمار و گروبندی بازی کند، چنان است که دست در میان گوشت و خون خوک گذاشته باشد. و جایز نیست انگشتر بازی و تخته ای که بر رویش ریگ ها می چینند و بازی می کنند و این ها و امثال این ها تمام قمار است حتی بازی کردن اطفال به گردکان، و زنهار که سنج مزن، که شیطان با تو می دود و ملائکه از تو دوری می کند.

از امام رضا عليه‌السلام منقول است: هرکه با پسری لواط کند حدّش آن است که یا او را به آتش بسوزانند، یا دیواری بر سرش خراب کنند، یا شمشیری بر آن بزنند که کشته شود و خواهر و مادر آن پسر بر آن مرد حرام می شوند و در قیامت او را به حلق بکشند در کنار جهنّم، تا حق تعالی از حساب خلایق فارغ شود، پس او را در آتش اندازند، پس در هر طبقه ای از طبقات جهنّم او را عذاب کنند تا به آخر طبقات جهنّم برسد. و لواط بدتر از زناست زیرا که حق تعالی امتی را به زنا هلاک نکرد و به لواط، شهری چند را هلاک کرد.

از امیر المؤمنین عليه‌السلام منقول است: لواط آن است که در غیر دبر با پسر عمل بکند اما اگر در دبر فرو برد پس آن کفر است به خدا.

از حضرت رسول صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم منقول است: هرکه مُصرّ باشد بر وطی دبر پسران، نمیرد تا آن که مبتلا شود به آن که مردم را تکلیف کند که با او این عمل قبیح بکنند.

از امام محمّد باقر عليه‌السلام منقول است: حق تعالی می فرماید که به عزت و جلال خود سوگند می خورم که بر استبرق و حریر بهشت ننشیند کسی که در دبر او وطی کنند.

در حدیث موثّق منقول است: شخصی به خدمت امام جعفر صادق عليه‌السلام آمد و گفت: مرا موعظه بگو. فرمود: اگر حق تعالی متکفل روزی مردم شده است پس غم خوردن تو برای چیست؟ و اگر روزی از جانب خدا قسمت شده است پس حرص از برای چیست؟ و اگر حساب قیامت حق است پس جمع کردن مال از برای چیست؟ و اگر آنچه در راه خدا می دهی خدا عوض می دهد پس بخل ورزیدن برای چیست؟ و اگر عقوبت خدا به آتش جهنّم است پس نافرمانی خدا برای چیست؟ و اگر مرگ حق است پس شادی برای چیست؟ و اگر همه چیز بر خدا عرضه می شود پس مکر برای چیست؟ و اگر شیطان دشمن توست پس غافل شدن از آن برای چیست؟ و اگر همه کس را بر صراط می باید گذشت پس عُجب و خودستایی برای چیست؟ پس اگر همه چیز به قضا و قدر الهی است پس اندوه برای چیست؟ و اگر دنیا فانی است پس دل به دنیا بستن برای چیست؟

در حدیث معتبر از حضرت رسالت پناه صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم منقول است: عابدترین مردم کسی است که آنچه خدا بر او واجب کرده است به جا آورد.

و سخی ترین مردم کسی است که زکوة مال خود را بدهد.

و زاهدترین مردم کسی است که آنچه خدا حرام کرده است ترک نماید.

و پرهیزکارترین مردم کسی است که در همه جا حق بگوید، خواه برای او نفع داشته باشد و خواه ضرر داشته باشد.

و عادل ترین مردم کسی است که از برای مردم بپسندد آنچه از برای خود می پسندد و از برای مردم نخواهد آنچه از برای خود نمی خواهد.

و زیرک ترین مردم کسی است که یاد مرگ بیشتر کند.

و محسودترین مردم کسی است که به زیر خاک رفته باشد و از عقاب الهی ایمن شده باشد و امید ثواب خدا داشته باشد.

و غافل ترین مردم کسی است که از گردیدن های دنیا از حالی به حالی پند نگیرد.

و صاحب قدرترین مردم کسی است که دنیا را نزد او قدری نباشد.

و داناترین مردم کسی است که علم مردم را با علم خود جمع کند.

و شجاع ترین مردم کسی است که بر خواهش های نفس خود غالب شود.

و گران بهاترین مردم کسی است که عملش فراوان تر باشد.

و کم بهاترین مردم کسی است که عملش کمتر باشد.

و کم لذّت ترین مردم کسی است که رشک بر مردم برد.

و کم راحت ترین مردم کسی است که بخیل است.

و بخیل ترین مردم کسی است که بخل ورزد در چیزی که خدا بر او واجب گردانیده است.

و اولای مردم به حق کسی است که عمل به حق بیشتر کند.

و بی حرمت ترینِ مردم، فاسق است.

و فاسق ترین مردم، پادشاه است.

و کم دوست ترین مردم، پادشاه است.

و فقیرترین مردم، صاحب طمع است.

و بی نیازترین مردم کسی است که اسیر حرص نباشد.

و کسی که ایمانش بهتر است خلقش نیکوتر باشد.

و گرامی ترین ایشان پرهیزکارترین ایشان است.

و کسی قدرش عظیم تر است که به چیزهایی که فایده ای به او نداشته باشد، متعرض نشود.

و پرهیزکارترین مردم کسی است که مجادله و منازعه نکند، هرچند حق با او باشد.

و بی مروت ترین مردم دروغگو است.

و شقی ترین مردم پادشاهانند.

و دشمن ترین مردم نزد خدا و خلق خدا متکبرانند.

و داناترین مردم کسی است که از جاهلان بگریزد.

و سعادتمندترین مردم کسی است که با نیکان خلطه نماید.

و عاقل ترین مردم کسی است که با مردم مدارا بیشتر کند.

و سزاوارترین مردم به تهمت کسی است که با اهل تهمت همنشینی کند.

و طاغی ترین مردم کسی است که بکشد کسی را که قصد کشتن او ندارد و بزند کسی را که او را نزند.

و سزاوارترین مردم به عفو کردن کسی است که قدرت بر عقوبت بیشتر داشته باشد.

و سزاوارترین مردم به گناه کاری کسی است که در حضور مردم سفاهت کند و در غایبانه غیبت کند.

و ذلیل ترین مردم کسی است که مردم را خوار کند.

و دوراندیش ترین مردم کسی است که خشم خود را بیشتر فرو خورد.

و شایسته ترین مردم کسی است که برای مردم شایسته تر باشد.

و بهترین مردم کسی است که مردم از او منتفع شوند.