شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

چهارم ـ عبادت و حالات معنوی امام (ع )

۱ ـ مدهوش شدن در عبادت

ابودرداء (به نقل از عروة بن زبیر) در مسجد مدینه خطاب به مردم گفت :

آیا می دانید پارساترین مردم کیست ؟

گفتند : شما بگوئید.

پاسخ داد :

امیرالمؤ منین علی علیه السّلام .

و آنگاه خاطره ای نقل کرد که :

مـا و تـعـدادی از کارگران با علی علیه السّلام در یکی از باغات مدینه کار می کردیم ، بـه هـنـگام عبادت ، علی علیه السّلام را دیدم که از ما فاصله گرفت و در لابلای درختان ناپدید شد،

با خود گفتم شاید به منزل رفته است ،

چـیـزی نـگـذشـت که صدای حزن آور علی علیه السّلام را در عبادت شنیدم که با خدا راز و نیاز می کند.

آرام آرام خود را به علی علیه السّلام رساندم ، دیدم در گوشه ای بی حرکت افتاده است .

بـا خـود گـفـتـم : شـاید از خستگی کار و شب زنده داری به خواب رفته است ، کمی صبر کـردم خـواسـتـم او را بـیـدار کـنـم ، هـرچـه تـکـانـش دادم بیدار نشد، خواستم او را بنشانم نتوانستم ، با گریه گفتم :

اِنّا لِلّه وَ اِنّا اِلَیهِ راجِعُونَ

فـورا بـه مـنـزل فـاطـمـه سـلام الله عـلیها رفتم و گریان و شتابزده خبر را گفتم که حضرت زهراء سلام الله علیها فرمود:

(ابـودرداء بـه خـدا عـلی علیه السّلام مانند همیشه در عبادت از خوف خدا مدهوش شده است .)

آب بـردم ، بـه سـر و صـورت امـام عـلی عـلیه السّلام پاشیدم ، به هوش آمد، وقتی مرا گریان دید، فرمود:

(پس در قیامت که مرا برای حساب فرا می خوانند چگونه خواهی دید.)

ابودرداء می گوید:

بـه خـدا سـوگـنـد کـه ایـن حـالت را در هـیـچ کـدام از یـاران رسول خدا صلی الله علیه و آله ندیدم . (۷۴)

۲ ـ عبادت در کودکی

هـمـه مـردم مـی دیـدنـد کـه رسـول خـدا صـلی الله علیه و آله ، خدیجه سلام الله علیها و کودکی بنام علی علیه السّلام وارد مسجدالحرام می شوند و نماز می گزارند.

حضرت امیرالمؤ منین علی علیه السّلام فرمود:

وَ لَقـَد صـَلَّیـتُ مَعَ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله قبلَ النّاسِ بِسَبعَ سِنین وَ اءنَا اءوَّلُ مَن صَلّی مَعَهُ

(و همانا من با پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پیش از همه انسانها نمازخواندم ، در حالی که من هفت ساله بودم ، من اوّل کسی هستم که باپیامبر نمازگزاردم .) (۷۵)

و رسول گرامی اسلام هم فرمود :

یَا عَلی اءنتَ اءوَّلُ هذِهِ الاُمَّةِ اِیمانَاً بِاللّهِ و رَسُولِهِ

(ای عـلی ! تـو اوّل فـرد از ایـن امّت اسلامی هستی ، که به خدا و پیامبرش ایمان آوردی .) (۷۶)

پنجم ـ شجاعت و مردانگی

۱ـ شجاعت و چالاکی در کودکی

علی علیه السّلام را در کودکی با فقر مالی که بر خانواده ابیطالب حاکم شد.

پیامبر او را به خانه خود برد و در دامن خود بزرگ کرد.

نوشته اند :

در کودکی با هریک از همسالان خود که کشتی می گرفت آنها را بر زمین می کوبید،

پـیـاده چنان سریع می دوید که درحال دویدن به اسبان تندرو می رسید و بر آنها سوار می شد. (۷۷)

و خود در نهج البلاغه فرمود :

اءَنَا وَضَعتُ فِی الصِّغَرِ بِکَلاکِلِ العَرَبِ وَ کَسَرتُ نَواجِمَ قُرُونِ رَبیعَةٍ وَ مُضَرَ

(مـن در کودکی ، بزرگان و شجاعان عرب را بخاک افکندم و شاخه های بلند درخت قبیله ربیعه و مضر را دَر هم شکستم .) (۷۸)

۲ ـ شجاعت بی همانند امام علی علیه السّلام

شجاعت و قدرت بازو و قوام وقدرت روحی امام علی علیه السّلام را با هیچ کس ، و با هیچ قدرتی نمی توان مقایسه کرد.

ـ کسی که در کودکی ونوجوانی سر سرکشان و دلاوران را به خاک مالید.

ـ کـسـی کـه سنگ بزرگی را که همه سپاهیان از کندن آن عاجز بودند، از جای کَند تا آب روان را همه بنوشند.

ـ کسی که تمام زخم های دشمن را روبرو تحمّل کرده ، و هرگز پُشت به دشمن نکرده است .

ـ کسی که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به او فرمود :

(اگـر مـردم شـرق و غرب در برابر علی علیه السّلام بایستند، بر همه آنها غلبه می کند.) (۷۹)

و خود فرمود:

وَاللّهِ لَو تَظاهَرتِ العَرَب عَلی قِتالی لَمّا وَلَّیتُ عَنها

(سـوگـنـد بـه خـدا اگر تمام اعراب رو در روی من قرار گیرند، از مقابلشان فرار نمی کنم .) (۸۰)

و درب بـزرگ ورودی خـیـبـر کـه ده ها نفر آن را باز و بسته می کردند با دست یداللّهی خـود از جـای کـنـد و بـرروی خـنـدقـی قـرار داد کـه سر بازان اسلام از آن عبورکنند وخود فرمود:

مـا قـَلَعـتُ بـابَ خـَیـبـَرَ وَ دَکـدَکـتُ حـِصـنَ یـَهـُودٍ بـِقـُوّةٍ جـِسـمـانـِیَّةٍ بَل بِقُوّةٍ اءلهِیَّة

(من در بزرگ خیبر و حصار یهود را با دست مادّی از جای نکندم و درهم نکوبیدم ، بلکه با قدرت الهی موفّق گردیدم .) (۸۱)

و باز نسبت به شجاعت و قوّت قلب خود فرمود:

اِنّی وَاللّهِ لَو لَقیتُهُم واحِداً وهم طِلاعُ الاَرضِ کُلِّها مابا لَیتُ وَ لا اِستَوحَشتُ

(سـوگـنـد بـه خـدا هـمـانـا مـن اگـر دشـمنان را در حالی ملاقات کنم که تمام روی زمین را پُرکرده باشند باکی نداشته ، وحشتی نخواهم کرد.) (۸۲)

آیا ویژگی های یاد شده را در انسان دلاور دیگری می توان سراغ گرفت ؟

آیـا اگـر هـمـه جـهـان و هـمـه قدرت ها هماهنگ شوند، می توانند چنان مبارز بی همانندی را پدید آورند؟

در کدام عصر و زمانی ، دلاوری یافت می شود که شکست ناپذیر باشد؟

و در هیچ شرائطی فرار نکند، و هرگز نترسد؟

۳ ـ زخم های علی علیه السّلام در پیکار

کسی که خط شکن جبهه هاست ، و خود را در تمام جنگها در قلب سپاه دشمن فرو می بُرد، و از فـراوانـی دشـمـن بـاکـی نـداشـت ، و سـَرِ سرکشان و شجاعان عرب را بر خاک مالید، طبیعی است که باید زخم های فراوانی برتن داشته باشد.

دو نکته نسبت به جراحات بدن حضرت امیرالمؤ منین علی علیه السّلام وجود داشت :

الف ـ همه زخم ها در قسمت جلوی بدن او وجود داشت .

ب ـ زخم ها فراوان و عمیق بود. (که تا هزار زخم را توانستند بشمرند)

چـون امـام عـلی عـلیـه السـّلام بـه دشـمن پُشت نمی کرد، وهمواره در حالت پیشروی و خط شکنی و دفاع بود.

نوشتند:

زِرِه حـضـرت امـیـرالمـؤ منین علی علیه السّلام تنها قسمت جلوی بدن را می پوشاند، زیرا نیازی نداشت تا پُشت سر را حفظ کند.

وعـمـیـق بـودن و فـراوانـی زخـمـهـا در طـول ۹۴ جـنگ و یورش و تهاجم بیگانگان در زمان رسـول خـدا صلی الله علیه و آله و سه جنگ مهم در دوران ۵ ساله حکومت ، حقیقت دیگری از ایثارگری های امام علی علیه السّلام را به اثبات می رساند.

وقـتـی در روز بـیست ویکم ماه رمضان سال چهلم هجری بدن حضرت امیرالمؤ منین علی علیه السّلام را غسل می دادند و زخمهای فراوان بدن آنحضرت را شمردند، دیدند که آثار حدود هـزار زخـم بـر پـیکر آن حضرت باقیمانده است که تنها هشتاد موردش مربوط به جنگ اُحُد بود آن هنگام که همه فرار کرده و تنها امام علی علیه السّلام و ابودجّانه باقی مانده واز پیامبر صلی الله علیه و آله دفاع می کردند. (۸۳)

و زخـم هـای پـیکر حضرت امیرالمؤ منین علی علیه السّلام پس از جنگ اُحُد چنان عمیق بود که جـرّاحـان و پـرسـتـاران از دوخـتـن زخـم هـا در مـانـده شـدنـد، زخـم اوّل را مـی دوخـتـنـد و بـه هـنـگام دوختن زخم دوّم ، زخم دوخته پاره می شد، که حضرت زهرا علیه السّلام با مشاهده آن فراوان گریست .

۴ـ شجاعت و خط شکنی

امام علی علیه السّلام پس از اتمام حجّت با شورشیان بصره ، وبردباری در آغاز نبرد، وقتی آنها جنگ را آغاز کردند، زره پوشید وپیشاپیش سپاه ، خود رابه قلب سپاه دشمن زد، و حملات شدیدی کرد که دشمن چون روباه درمقابلش می گریخت .

در حمله اوّل جناح راست لشگر دشمن را در هم ریخت ،

و در حمله دوّم جناح چپ لشگر بصره را دچار پراکندگی کرد.

و چند بار شمشیر حضرت امیرالمؤ منین علی علیه السّلام خم شد که به خیمه برگشت تا آن را اصلاح کند، اصحاب و فرزندان و مالک اشتر به امام علی علیه السّلام می گفتند:

حملات را به ما واگذار.

ولی حـضـرت امیرالمؤ منین علی علیه السّلام پاسخ نمی داد و دوباره حمله می کرد، و صف ها را درهم می شکست .

وقتی اصحاب اصرار کردند که :

إِن تُصَب یَذهَبُ الدِّین

(اگر به شما آسیبی برسد دین در خطر است )

در پاسخ فرمود :

وَاللّه ما اُریدُ بِما تَرَونَ اِلاّ وَجهَ اللّهِ وَالدّارَ الاخِرَة

(به خدا سوگند آنچه می بینید بخاطر خدا وآخرت است ) (۸۴)

۵ ـ شجاعت و جنگاوری

راویان حدیث اتّفاق نظر دارند که :

علی علیه السّلام به سوی هر دو قبله نماز گزارد و مهاجرت نمود و در جنگ بدر و حدیبیّه و دیگر جنگ ها شرکت داشت .

او در جـنـگ بـدر و احد و خندق و خیبر از امتحان الهی به خوبی بیرون آمد و همه آنها را در بی نیازی از غیر خدا بدست آورد و در منزلت کریم و والایی قرار گرفت .

پرچم سپاه اسلام در موارد بسیاری همچون روز بدر در دست علی علیه السّلام قرار داشت .

و چـون مـصـعـَب بـن عمیر (۸۵) در روز اُحُد که پرچم پیامبر را به دست خویش داشت کشته شد، رسول اللّه صلی الله علیه و آله آن را به دست علی علیه السّلام داد.

عـلی عـلیه السّلام شاهد جنگ بدر بود و در آن نقش تعیین کننده داشت ، در حالی که بیست و پنج ساله بود.

ابـن سـَرّاج در تـاریـخ خـویـش از قـول ابـن عـبـّاس گـفـتـه اسـت : رسول اللّه صلی الله علیه و آله پرچم را در روز ( بدر ) به دست علی علیه السّلام سپرد، در حالی که علی علیه السّلام بیست ساله بود. (۸۶)

۶ـ جلوه های شجاعت امام علی علیه السّلام