سیب
در تقویت معده و پاک کردن روده‌ها و خوشبویی دهان کم‌نظیر است. برای از بین بردن خونریزی‌ها در کنار میوه به بی‌بدیل است. خواص سیب آن‌قدر زیاد است که نمی‌توان در چند سطر از آن‌ها یاد کرد. تنها اشاره می‌کنیم که مصرف سیب در کنار میوه‌هایی که ذکر شد برای سنین بالا ضروری است و برای تداوم عمر لازم!
گلابی
این میوه دل را صفا می‌بخشد و معده و کبد را قوت می‌دهد و انسان را از غم و غصه و افسردگی نجات می‌بخشد.
انبه
یکی از میوه‌هایی است که سرشار از هرگونه مواد مغذی و ویتامین و مواد معدنی گوناگون می‌باشد. کمتر ویتامین و مواد معدنی است که در انبه یافت نشود.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 30
ملین طبع است و در خونسازی کم‌نظیر می‌باشد. برای معده و کبد تقویت کننده و بدون کوچکترین عوارض است. خستگی را از بدن می‌زداید دردها را از بین می‌برد.
شیر مادر را افزایش می‌دهد.
برای پرهیز از طولانی شدن مطالب به دلیل کثرت وجود میوه‌ها تنها به نام برخی دیگر از میوه‌ها اشاره می‌کنیم که در طب اسلامی برای سلامتی بدن و طول عمر مورد تأکید قرار گرفته‌اند. خربزه، گرمک، طالبی، هندوانه، مرکبات، موز، خرما، ترنج، ازگیل و امثال آن در روایات طب اسلامی و در توصیه‌های طب ایرانی مورد توجه و بررسی قرار گرفته و مصرف آن برای ایجاد طول عمر مفید می‌باشد.
چشیدن نمک برای سالمندان قبل از خوردن غذا و در پایان غذا ضروری است. بلکه در سنین کهنسالی توجه به این فرمایش پیامبر اکرم (ص) اهمیت بیشتری دارد. امام رضا (ع) در مورد مصرف چربی و غذاهای دیر هضم و سنگین هشدار می‌دهند. خوردن دل و قلوه و جگر را بطور عادت برای همگان مضر می‌دانند و البته در مورد کهنسالان خسارت بارتر است. مثانه را خراب و خون را غلیظ و خشن و عروق را مسدود می‌سازد. مصرف ماهی زیاد بسیار بد است. این سخن را بویژه که اکنون در مورد مصرف ماهی تبلیغ زیادی می‌شود به‌خاطر بسپارید:
مصرف ماهی زیاد
پیامبر اکرم (ص
): «مصرف ماهی زیاد گوشت را ذوب می‌کند.»
سخنان افراط آمیز درباره مواد غذایی در جامعه زیاد است. باید توجه داشت که این تبلیغات گاه به‌خاطر منافع سرمایه‌داران است که برای فروش کالای خود در محدوده مواد غذایی از سیستم‌های پزشکی استفاده نامشروع می‌کنند. این روزها برای سنین بالا بر خوردن ماهی زیاد تأکید می‌شود و از خوردن گوشت قرمز نکوهش!
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 31
ماهی زیاد ضرر دارد همانطور که گوشت قرمز زیاد بد است. مصرف تخم مرغ زیاد بد است همانطور که مصرف دل و جگر و قلوه.
در سنین مختلف افراط و تفریط بد است و در سنین کهن احتیاط بیشتری باید بخرج داد. وقتی تبلیغات زیاد و افراط آمیز علیه غذایی مانند نمک و گوشت قرمز می‌شود، در نظر بگیرید در مهمانی غذایی از برنج و ماهی کاملا بی‌نمک و آب پز جلوی شما می‌گذارند چه حالی به شما دست می‌دهد!؟ توجه کنید به طب اسلامی و روایتی از معصوم (س).
امام علی (ع):
از مداومت بر خوردن ماهی پرهیز کنید زیرا ماهی بدن را به سل گرفتار می‌سازد.
و هم او می‌فرماید:
از مداومت بر خوردن ماهی پرهیز کنید زیرا ماهی بدن را ذوب می‌کند، بلغم را افزون و نفس را سنگین می‌سازد.
مصرف هم‌زمان ماهی و تخم‌مرغ
از جمله غذاهای ناسازگار بشمار می‌آیند. قولنج و باد بواسیر و دندان درد از عوارض آن می‌باشد.
خوردن ماهی نمک‌سود
خوردن ماهی نمک‌سود برای انسان بخصوص در سالمندی زیان‌بار است، بویژه که بعد از حجامت یا فصد و زالودرمانی مصرف شود. می‌تواند بیماری لاعلاج لک و پیس را باعث شود.
مصرف تخم‌مرغ فراوان
امام رضا (ع): مصرف تخم‌مرغ زیاد و همیشگی بیماری طحال می‌آورد و ایجادکننده بادهایی در دهانه معده است. زیاد خوردن تخم‌مرغ آب پز، آسم و نفس تنگی و نفس نیمه ایجاد می‌کند. همین تخم‌مرغ در جایی دیگر از سوی ائمه
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 32
معصومین (س) توصیه می‌گردد. در طب اسلامی زرده تخم‌مرغ در هضم سبک و سفیده آن سنگین می‌باشد.
نوشیدن آب
مردان و زنان مسن توجه کنند که نوشیدن آب زیاد چقدر برای بدن مضر است؛ آب‌درمانی که اکنون در جامعه مطرح است روش‌هایی دور از حکمت و عقل است. روشن نیست این دستورات از ناحیه چه کسانی صادر می‌گردد. علم کیست و علم چیست؟
امام علی (ع) خطاب به کمیل بن زیاد می‌فرماید: ای کمیل مبادا خوراکی معده‌ات را سنگین کند؛ در آن جایی برای آب و هوا واگذار و هنگامی که هنوز میل به خوردن داری از غذا دست بکش؛ اگر چنین کنی، غذا را گوارا خواهی یافت؛ چرا که تن درستی از کم خوردن و آشامیدن است.
امام صادق (ع): اگر مردم کم آب می‌نوشیدند بدن‌هایشان به سامان بود. و هم او می‌فرماید:
هرکس کم آب می‌نوشد تن درست است.
مصرف گوشت
در مورد مصرف گوشت هم توصیه و هم نکوهش شده است. پیداست که مانند همه امور تأکید بر میانه‌روی و اعتدال می‌شود.
امام صادق (ع) عادت به خوردن گوشت را بد می‌شمرد و می‌فرمود:
«آن اعتیادی هم‌چون اعتیاد به شراب است.»
امام علی (ع):
«شکم خود را مقبره حیوانات نسازید.»
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 33
پیامبر اکرم (ص):
«هرکس بر او چهل روز بگذرد و گوشت نخورد، باید به امید خداوند قرض بگیرد و گوشت بخرد و بخورد.»
راوی می‌گوید: به امام رضا (ع) عرض کردم مردم می‌گویند هرکس سه روز گوشت نخورد، بدخوی می‌شود. فرمود: دروغ می‌گویند: اما هرکس چهل روز گوشت نخورد خوی و بدن او دگرگون می‌شود چراکه نطفه در مدت چهل روز از حالتی به حالت دیگر تغییر می‌یابد.
روغن‌های مناسب
از روغن‌ها روغن حیوانی و روغن زیتون و روغن کنجد مناسب است. اگر از دنبه گوسفند روغن بگیرند به شرط آنکه با مواد زیر همراه باشد روغن خوبی بدست می‌آید. بر فرض اگر 4 کیلو دنبه داشته باشیم 4 عدد پیاز و یکی دو لیوان ماست ترش و همان مقدار سرکه یا آب لیموی ترش و گلاب و 150 گرم میوه و به همان مقدار پوست سیب درختی اضافه کرده، چرخ کنند و برای بوی آن نیز مقدار کمی میخک، سنبل، بهارنارنج یا هر خوشبو کننده طبیعی که مورد پسند باشد می‌افزایند. همه را چرخ کرده روی شعله می‌جوشانند و روغن را از آن جدا می‌کنند. این روغن سبک و زودهضم است و به دیواره ظروف هنگام سرخ کردن کمتر می‌چسبد.
نوشابه
نوشابه‌های مفید در سنین بالا استفاده از شربت‌هایی است که سرشار از مواد مغذی باشد و بندآورندگی و عطش ایجاد نکنند و بسیار شیرین نباشند. بلکه ترکیبی از شیرینی و ترشی باشند که در نتیجه اشتها را خوشایند باشند. شربت‌های شیرین اشتها را بند می‌آورند و خشکی را افزایش می‌دهند. یکی از آن شربت‌ها شربت مویز است:
مویز بدون هسته نیم کیلو، آب سیب، آب به، آب یک میوه مناسب ویژه همان فصل
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 34
مثلا انار، پرتقال، آناناس، انبه و امثال آن از هرکدام یک کیلو
عرق گل‌گاوزبان یک لیتر یا گل‌گاوزبان 50 گرم. زعفران به اندازه نوک قاشق چایخوری.
اگر گل‌گاوزبان انتخاب شده است آن را با یک لیتر آب بجوشانند تا نصف شود صاف کنند و اگر عرق گاوزبان را انتخاب کنند آن را با آب میوه‌ها روی شعله ملایم به مدت 10 دقیقه می‌جوشانند. سومین آب میوه فصل را براساس حال شخص و فصلی که در آن قرار دارند انتخاب می‌کنند. به‌عنوان مثال اگر گرما بر وی حاکم است و یا فشار خون بالا دارند یک کیلو آب میوه گریپ فوروت مناسب
تر است.
قدری آب لیموترش هم می‌توان به شربت اضافه نمود. پس از آنکه 10 دقیقه جوشید زعفران را اضافه کرده و 10 دقیقه دیگر هم جوشاندن ادامه داشته باشد. اگر شیرینی شربت کم است کمی شکر قرمز یا عسل مطمئن همراه با زعفران به جوشانده اضافه می‌شود. این شربت را در یخچال گذاشته و صبح و ظهر و شب هربار یک استکان تا یک لیوان تناول کنند.
شربتی دیگر برای مزاج اهل علم و کهنسالان
مویز مرغوب 3 کیلو، سیب شیرین خوب و سالم 3 کیلو؛ هر دو را درهم کنند و آن‌قدر بکوبند یا آسیاب کنند تا از هم باز شناخته نشوند و هسته مویزها کاملا نرم شود. 750 گرم گل‌گاوزبان را با 3 برابر آب آن‌قدر بجوشانند تا نیمی از آن تبخیر شود، آن را صاف کنند و روی سیب و مویز درهم کوبیده شده بریزند. 3 کیلو گیاه تازه خارشتر را بگیرند و خورد کنند و با مواد فوق مخلوط و در دیگ عرق‌گیری بپزند و عرق آن را بگیرند. هر روز سه بار صبح و ظهر و شب قبل از غذا یا 5/ 1 ساعت بعد از
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 35
غذا یک استکان آن را میل کنند. اگر تأثیر بیشتر می‌خواهند یک استکان آن را ناشتا میل کنند.
هنگام مصرف هر نوع شربت و مایعات باید حد اقل 5/ 1 ساعت از صرف غذا گذشته باشد. رعایت آب درمانی طب ایرانی- اسلامی یعنی مراعات نخوردن آب از نیم ساعت قبل از غذا تا 5/ 1 ساعت بعد از غذا ضروریست 8].
این بود غذاهای مناسب و توصیه‌های بهداشتی برای سنین بالا. برای کسانی که اهل علم و تحقیق هستند تمامی توصیه‌های مذکور مد نظر است، با این تفاوت که اهل علم به ابزارهای خدادادیشان مانند چشم، گوش و دست بیشتر نیازمندند، نیروی حافظه قوی و دور شدن از نسیان و فراموشی برای آنان لازم‌تر است.
پرهیزها
آنچه در سنین کهنسالی برای انسان خسارت
بار است در بسیاری از موارد برای سایر مردم از جمله کودکان و جوانان نیز نامناسب می‌باشد. برخی از موارد اجتناب و پرهیز ویژه کهنسالان می‌باشد.
از مصرف مرغ‌های به اصطلاح ماشینی بشدت پرهیز شود؛ چرا که روش پرورش این طیور براساس سرعت رشد و جذب مواد غذایی بوسیله هورمون‌های رشد است. گوشت حیوانات با هر کیفیتی که رشد کنند به همان شکل بر بدن انسان تأثیر می‌گذارند و بدن او را می‌سازند. گوشت باید از سیستم طبیعی رشد برخوردار شود و در طول زمان استحکام لازم را بدست آورده باشد.
گوشتی که اجزاء آن بسرعت روی هم‌سوار شود از قوای لازم برای ساخت بدنی قوی و مقاوم در مقابل آفات و بیماری برخوردار نیست. لذا می‌بینیم افرادی که
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 36
در قدیم با تغذیه طبیعی رشد کرده‌اند کمتر بیمار می‌شوند و زمان بیشتری از سلامتی برخوردارند؛ عمرشان طولانی و نشاط و تحرک بیشتری دارند. مقایسه کنید کیفیت و فیزیولوژی نسل فعلی را با نسل قبلی و همینطور با نسل آینده که اکنون هنوز به سن بلوغ، نرسیده‌اند.
بافت‌های سست در مقابل سرطان‌ها و انواع بیماری‌ها ناتوانند، و بیماری‌های صعب العلاج براستی افزایشی نگران‌کننده دارند. شاید چندین سال پیش این همه تنوع در تعداد بیماری‌ها غیر قابل باور بود اما اکنون سونامی دیابت و سرطان در کشور ما ابعاد فاجعه‌بارتری را به تصویر می‌کشد.
شاید اجتهاد شایسته علمای شیعه که در طول تاریخ نامشان در مبارزه با ناهنجاری‌های اجتماعی ثبت شده در این شرایط لازم باشد تا بتوان جلوی تولید بسیاری از مواد غذایی را گرفت. اگر قرار باشد تقلید نابجا از روش‌های غربی در تولید باعث بروز این همه بیماری‌های صعب العلاج شود آیا اجتهاد علمای فرهیخته دین شایسته نیست؟! اگر تولید سوسیس و کالباس موجب بروز سرطان‌های متعدد مغزی می‌شود باز هم باید بنشینیم و شاهد مرگ کودکان و جوانانمان باشیم؟! جالب است که این همه مواد غذایی خطرناک در بازار توزیع می‌شود آنگاه ناظرین مواد غذایی وقت خود را صرف مبارزه با عطاری‌ها می‌کنند، یا نگران عبور یک مگس از روی پیشخوان یک مغازه قصابی هستند و یا طبقات یخچال را برای گذاشتن مواد غذایی تقسیم‌بندی می‌کنند.
روغن‌های مایع یکی از بدترین مواد غذایی زیان‌بار است. توجه کنید از شروع کاشت دانه‌های سویا و دیگر دانه‌های روغنی، تا روغن‌گیری و حتی نگهداری از مواد شیمیایی و روش‌های خسارت‌بار استفاده کرده و همه چیز تبدیل به مواد سرطان‌زا شده
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 37
است. متأسفانه تبلیغات گمراه‌کننده نیز مردم را بسوی مصرف آن‌ها کشانده و سلامتی مردم را براستی که به مخاطره افکنده است.
اگر به آرشیوهای روزنامه‌های 30 و 40 سال قبل مراجعه شود، مشاهده می‌شود آن روزها که می‌خواستند روغن نباتی جامد را وارد بازار کنند و روغن‌های بومی از قبیل روغن حیوانی و غیرو را سد راه خود می‌دانستند، از طریق رسانه‌های جمعی و سوءاستفاده از علوم بهداشتی تغذیه با استدلالات علمی اثبات کردند که روغن جامد برای بدن انسان هیچ عوارض منفی ندارد و برعکس روغن‌های حیوانی باعث گرفتگی عروق قلب شده و سکته‌های قلبی و ده‌ها بیماری کشنده را به همراه می‌آورند. اکنون همان دلایل به ظاهر علمی را برای تشویق مردم به مصرف روغن‌های مایع بکار می‌برند و از روغن حیوانی و روغن نباتی جامد به شدت بدگویی می‌کنند. در حالی که برخی از مؤسسات آزاداندیش اعلام کرده‌اند که روغن حیوانی روغنی بسیار مناسب برای نرمی شرائین و عروق قلب است و موجب جلوگیری از سکته قلبی و آرتروز می‌شود. پس نتیجه می‌گیریم که علوم تغذیه و پزشکی بازیچه و آلتی است برای فریب مردم و فروش محصولات زیان‌بارشان در بازار! شاید اطلاعات درست هم بدهند اما خبرهای صحیح موجب جلب اعتماد مردم شده و از آن رهگذر اخبار پزشکی نادرست را بر ذهن‌ها دیکته می‌کنند.
مصرف دل و جگر و قلوه برای سنین بالا مناسب نیست اما سیراب و شیردان و جگر سفید گوسفند با چاشنی آب لیمو یا سرکه یا آب‌غوره مانعی ندارد.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 38
بخش ورزش
اشاره
ورزش برای انسان در هر سنی حائز اهمیت است. اگر همه موارد مربوط به سلامتی را اعم از تغذیه و دارو و علوم و فنون پزشکی بدانیم و اجرا کنیم باز هم 30% سلامتی تن آدمی وابسته به ورزش است. ورزش موجب خروج سموم درون ماهیچه‌ها می‌شود. حجم ماهیچه‌ها در اثر ورزش افزایش می‌یابد و گنجایش لازم را برای سوخت و ساز بهتر پیدا می‌کنند. اندام‌های بدن در اثر ورزش با جریان سریع‌تر خون مواجه شده و بخوبی تقویت می‌شوند. ورزش در هر سنی از نوزادی گرفته تا کهنسالی ضروری است. نوع ورزش در سنین مختلف متفاوت و از لحاظ جسمانی باید متناسب با ساختارهای بدنی شخص باشد. بهتر است ورزش مورد علاقه باشد تا با شوق و علاقه دنبال شود.
0%
نویسنده: محمد موسوی
