تأکید بیشتر بر منع مصرف چربی‌ها در پائیز
پائیز با همه زیبائی‌هایش فصلی است که بدن انسان در معرض بروز انواع بیماری‌ها قرار می‌گیرد و از این جهت با فصول دیگر بطور نسبی متفاوت است.
کهنسالان در این دوره زندگی باید از بدی‌های پائیز در امان باشند و از مواهب آن بهره‌مند گردند و بسلامت وارد زمستان گردند. زمستان و سرمایش برای افراد پیر سخت و طاقت‌فرساست پس باید با قدرت تمام از پائیز عبور کرده و به زمستان وارد گردند.
فصل پائیز از لحاظ سردی و گرمی معتدل است اما در خشکی و تری نامعتدل می‌باشد. هر فصلی بیماری‌هایی مخصوص بخود را دارد اما در پائیز بدن حساس‌تر است. در هر منطقه‌ای نیز بیماری‌ها فرق می‌کند، یعنی ممکن است در یک منطقه خاص استعداد بروز برخی از بیماری‌ها نسبت به مناطق دیگر متفاوت باشد. پزشک
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 134
باید خصوصیات بیماری را در هر منطقه‌ای مستقلا در نظر گرفته و تحقیق کند و براساس آن درمان را شکل دهد.
پائیز فصل بیماری و هجوم بادهای بیماری‌زا و عوامل خارجی مولّد ناخوشی‌ها است. براساس آنچه پیش از این ذکر شد هر بیماری برای حضور و اعلام موجودیت در بدن به دو عامل نیاز دارد. یکی عامل داخلی که همان اخلاط بیماری‌زا می‌باشد و دیگری عامل خارجی که عبارت از میکروب‌ها، ویروس‌ها و عوامل ناشناخته است.
بنابراین چنانچه اخلاط غیر طبیعی در بدن رشد کرده و بستر بیماری‌ها را فراهم سازند عوامل خارجی فرصت را غنیمت شمرده و وارد بستر بیماری‌ها شده و انسان را گرفتار ناخوشی می‌کند. کم خوری را باید مورد توجه قرار داد و از مصرف غذاهای چرب و غلیظ پرهیز نمود. میزان تحرک را باید در نظر گرفت و براساس آن معده را از غذا انباشت. مصرف مسهل‌ها را زیاد کنند تا بستر بیماری‌ها پاک شود. در این فصل بیماری‌های نزله‌ای مانند زکام افزایش می‌یابد. کبدهای ضعیف با عوارضی نظیر تبخال و بثورات جلدی نیز خود را نشان می‌دهند.
منع مصرف چربی با آب
اشاره
همانطور که قبلا اشاره شد مصرف چربی با آب می‌تواند باعث لیز شدن سطح روده‌ها شده و عملیات هضم را مختل کند. حالت تهوع و ضعف معده را بدنبال دارد و ممکن است کبد و کیسه صفرا را وادار به ترشحات غیر عادی نماید.
ترشی‌ها
ترشی‌ها عبارت از موادی هستند که در سرکه قرار گرفته و مدتی از آن بگذرد تا تبدیل به ترشی گردد. به عبارت دیگر مواد غذایی مزاج مایع افزودنی ترش مزه را بگیرد و از مزاج خود دست بردارد. بسیاری از مواد ویتامینه و معدنی در
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 135
ترشی‌ها از تعفن و فساد دور مانده و موجب حفظ غذاها هنگام تنگی می‌شود. ترشی‌ها به هضم غذا و جلوگیری از تخامه شدن در دستگاه گوارش کمک می‌کنند. خون را تصفیه کرده و چربی‌ها را در بدن زایل می‌نماید.
ضررهای ترشی‌ها شامل افراط در مصرف آن است که موجب خشکی سینه، التهاب عصبی معده و تشدید دلهره و اضطراب می‌شود. بیماری‌های نزله‌ای مانند زکام و سینوزیت را به حرکت واداشته و فرود می‌آورند که برای سینه و شش‌ها بسیار زیان‌بار می‌گردند. مصرف ترشی زیاد موجب لاغری توأم با خشکی مزاج و ضعف ماهیچه‌ها می‌گردد.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 136
بخش اعصاب
اشاره
تقویت اعصاب در سالمندان و علما حائز اهمیت فوق العاده‌ایی است. شاید بتوان گفت آنچه برای سنین بالا موجب تقویت اعصاب می‌شود نتیجه‌گیری از همه مواردی است که برای پیشگیری از مشکلات و بیماری‌های سالمندان تاکنون گفتیم.
توجه فرمائید:
پاکسازی اعصاب از اخلاط غیر طبیعی چهارگانه و بیرون راندن مواد سرد و رسوبی در تغییر و تقویت اعصاب نقش اساسی دارد. اعصاب بویژه از هر خلط اضافی و غیر طبیعی زیان می‌بیند، پس در پاکسازی اعصاب دفع اضافات مهم‌تر از هر چیزی می‌باشد. پاک‌سازی‌ها مشتمل بر پاکسازی دستگاه گوارش بوسیله منضج و مسهل و پاکسازی از طریق پوست بدن از جمله ورزش معتدل، حمام خشک یا حمام بخار (سونا)
و حمام تر و پس از آن عبور از آب یخ با تمام بدن یا بخشی از بدن و بعد ورزش و مالش و عطسه‌آورها و زالو درمانی و حجامت و فصد و غیرو!
به‌هرحال اگر توجه وافر داشته باشیم متوجه می‌شویم که سلامتی، طول عمر، نشاط و سرزندگی، همه و همه در پاکسازی کلی و پاکسازی عضوی است. اساسا می‌توان گفت که سلامتی یعنی باز بودن مسامات برای دفع هر نوع سوء مزاج خلطی و سموم و راندن اضافات از بدن و نابود کردن میکروب‌ها و ویروس‌ها. هر مکتب طبی که فاقد این اصول باشد ناکارآمد و از همان اول شکست خورده می‌باشد. اگر همه روش‌های پاکسازی کلی و عضوی بموقع انجام شود بخش اصلی آرامش و صلابت اعصاب بدست آمده است.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 137
داروی‌های تقویت اعصاب بخش کوچکتر حفظ و نگهداری اعصاب سالم و قوی به حساب می‌آید. غالب مردم داروهایی مانند: گل گاوزبان، سنبل الطیب و بهارنارنج را می‌شناسند، اما برای تقویت اعصاب باید از سیستم‌های علمی طب سنتی بهره گرفت. از جمله داروهایی که برای اعصاب مفید می‌باشند؛ شربت‌های تقویت اعصاب که از عصاره گیاهان دارویی بدست می‌آیند: شربت تخم خشخاش، شربت سوسن زرد، شربت اسطوخودوس و اسطوخودوس که با شربت عسل تناول گردد. دانه داخل ثمر صنوبر، مرزنجوش، پونه، بادرنجبویه، چای کوهی، انواع سنبل‌ها، بسفاویج، بهارنارنج، افسنتین، گل گاوزبان، سنبل الطیب، لیموی عمانی، بابونه، کاکوتی، سوسنبر، نعناع و برگ تیول از جمله تقویت‌کننده‌های اعصاب بشمار می‌آیند. مغز بریان شده خرگوش، جندبیدستر و امثال آن از فرآورده‌های دارویی حیوانی است که از مقویات اعصاب بشمار می‌آیند.
خواب منظم و بموقع، تفریح و گردش در طبیعت برای اعصاب بهترین دارو بشمار می‌آید. بهترین آب برای تقویت اعصاب آب باران می‌باشد. باید شرکت‌هایی به ذخیره کردن آب باران در موسم باران‌های بهاری بپردازند و در طول سال برای سالمندان عرضه نمایند.
بوهای خوش (شموم) نیز برای پیشگیری و علاج بیماری‌های اعصاب استفاده می‌شده است. فصل‌های گسترده‌ای در کتب طب سنتی ایرانی- اسلامی به بحث در مورد اثرات دارویی شموم اختصاص داده شده است. گل نرگس، انواع سنبل‌ها و گیاهان خوش‌بو و مشک و عنبر و امثال آن از گل‌ها و گیاهان خوشبویی هستند که از زمره مقویات اعصاب به حساب می‌آیند.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 138
مواردی که برای اعصاب مضرّند
زیاده‌روی در جماع، عادت به مصرف آب یخ، مصرف افراطی شیرینی، ترشی، شور، شراب خواری، حجامت و خونگیری زیاد.
باید در نظر داشت که اعصاب همواره از سرد شدن و یخ زدن بیشتر ضعیف می‌شوند. به همین دلیل است که اکثر داروهای مقوی اعصاب داروهایی هستند که مزاج گرم دارند. از طرف دیگر خارج شدن مزاج بدن یا عضوی از اعضای بدن به نفع گرمای حار نیز اعصاب را تخریب می‌کند. مزاجی که مایل به گرمی است و در این گرمی حد اعتدال را پیش گیرد بهترین حالت برای عصب می‌باشد.
تأثیر فصول در مصرف غذاها
فصل بهار
در این فصل چون هوا معتدل است غذاها نیز سزاوار است معتدل باشند.
بهار بهترین و معتدل‌ترین فصل سال است. خون که به اعتدال کشیده شود بهترین حالت را برای انسان به ارمغان می‌آورد. برای سنین بالا در صورتی که از اخلاط غیر طبیعی چیزی در بدن نمانده باشد بهترین است. فصل زمستان اخلاط اضافی و غیر طبیعی که از خط اعتدال بدورند در بدن جمع شده و بواسطه فشردگی که دارد در جاهای خالی رسوب می‌کند و گدارها را می‌بندد. چنانچه با ورود باد بهاری خون و لنف به هیجان بیاید کبد و آوندها و عروق تقسیم‌کننده مواد غذایی کبد آنچه در چنته دارند رو می‌کنند. اگر اخلاط صالح الکیموس و خون اصلاح شده در زمستان، عروق داخلی را احاطه کرده باشند این هیجان بهاری انسان را بوجد می‌آورد.
سرخوشی و سلامتی برقرار و بیماری و سوء مزاج دور می‌شود.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 139
برای کهنسالان چنین حالتی می‌تواند تا سال بعد نوید زندگی خوب و سرشار از نشاط را بدهد. اما چنانچه اخلاط اضافی و غیر طبیعی که در اثر سرمای زمستان ساکن شده و رسوب کرده‌اند اکنون در اثر باد بهار به هیجان بیایند بیماری‌های گوناگونی را ببار می‌آورند. اگر میزان اخلاط مضر و زیان‌بار از حد اعتدال خیلی دور باشند و بدن را از آلودگی‌ها پر کرده باشند نوید مرگ را خواهند داد. به همین جهت است که در اواخر فصل زمستان که به تدریج سرما جای خود را به نسیم خنک بهاری می‌دهد لازم است پاک‌سازی‌ها و خونگیری و حجامت و زالو درمانی و فصد آغاز گردد. در این صورت خون تصفیه شده و آلودگی‌ها و اخلاط بیماری‌زا از بدن کنده خواهند شد و با تحکیم فصل بهار نشاط و سلامتی برای صاحب خود به ارمغان خواهند آورد. ما برای بزرگسالان در روزهای پایانی فصل زمستان و آغاز فصل بهار پس از پاکسازی بوسیله منضج و مسهل و رژیم غذایی 15 روزه که در سطور قبل توضیح دادیم خونگیری با زالو را توصیه می‌کنیم که روش انجام آن را در بخش خونگیری آوردیم.
بیماری‌های مزمن در این فصل تشدید می‌شوند. سکته‌های مغزی و قلبی و فالج و دردهای مفصلی و آرتروزها و نقرس و خارپاشنه و سیاتیک و دمل‌های بزرگ چرکین و جوش‌های پوستی و غیرو روی آور می‌شوند. بیماری‌های فکری مانند مالیخولیا و امثال آن در این فصل اگر پاکسازی نشده باشند بروز می‌کنند. فن پیشگیری از این بیماری‌ها را گفتیم و تأکید می‌کنیم که بهترین راه را در طب اسلامی- ایرانی بجویید که همانا پاکسازی و زالو درمانی در سنین پیری است.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 140
0%
نویسنده: محمد موسوی
