شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فصل نهم ـ طلا و پلاتين

پرسش 185. آيا استفاده از طلا براى مردان بدون قصد زينت به طورى كه ديگران نبينند، اشكال دارد؟··· 117

پرسش 186. زينت مردان با طلاى زرد چه حكمى دارد؟··· 117

پرسش 187. طلاى سفيد براى مردان چه حكمى دارد؟··· 118

پرسش 188. آيا به دست كردن و استفاده از پلاتين براى مرد اشكال دارد؟··· 118

پرسش 189. اگر شك داشته باشيم طلاى سفيدى كه در بازار فروخته مى   شود، از جنس طلاى متعارف (حرام) است يا خير، تكليف چيست؟··· 119

پرسش 190. اگر از طلا و فلز ديگرى آلياژى درست كنيم كه نسبت طلا به آن فلز كم باشد، آيا استعمال چنين آلياژى به صورت انگشتر و يا ساعت براى مردان اشكال دارد؟··· 119

پرسش 191. آيا گرفتن روكش طلا براى دندان بر مرد جايز است؟··· 119

پرسش 192. استفاده از طلا براى مردان به مدت كوتاه ـ مانند لحظه عقد ـ چه حكمى دارد؟··· 120

پرسش 193. مدال   هاى طلا كه ورزشكاران دريافت مى   كنند و به گردن   شان، مى   آويزند چه حكمى دارد؟··· 120

پرسش 194. ساخت و خريد و فروش جواهرات طلا كه مخصوص مردان است (مانند انگشتر طلا)، چه حكمى دارد؟··· 121

فصل دهم ـ دانستنى  ها

پرسش 195. منظور از لباس شهرت چه نوع لباسى است؟··· 123

پرسش 196. مفهوم زينت در زنان چيست و چه چيزهايى را شامل مى   شود؟··· 124

پرسش 197. مقصود از «ريبه» و «تلذذ» در رساله   هاى مراجع چيست؟··· 125

پرسش 198. سن تمييز در پسر و دختر بچه در احكام نگاه و پوشش، چه سنى است؟··· 126

پرسش 199. كلمه «ضرورت» به عنوان شرط جواز لمس زن و يا نگاه به او در كلمات فقيهان، به چه معنا است و حدود آن كدام است؟··· 125

کليدواژه   ها··· 127

كتابنامه··· 131

 

 

مقدمه

«پرسش   گ رى» از آغاز آفرينش انسان، رخ   نمايى كرده؛ بر بال سبز خود، فرشتگان را فرانشانده؛ بر برگ زرد خود شيطان را فرونشانده و در اين ميان، مقام آدميت را نشان داده است. آفتاب كوفه چه زيبا فرموده است:

«مَن اَحسَنَ السؤال عَلِمَ» و «من عَلِمَ اَحسَنَ السؤال».

هم سؤال از علم خيزد هم جواب

همچنانكه خار و گُل از خاك و آب

آرى! هر كه سؤال   هايش آسمانى است، دانش و بينش پاسخش خواهد بود. پويايى و پايايى «جامعه» و «فرهنگ»، در گرو پرسش   هاى حقيقت طلبانه و پاسخ   هاى خِردورزانه است.

از افتخارات ايران اسلامى، آن است كه از سويى، سرشار از جوانانى پاك  دل، كمال  خواه و پرسش   گر مى   باشد و از ديگر سوى، از مكتبى غنى برخوردار است كه معارف بلند آن، گوارا نوش دل   هاى عطشناك پرسش   گر و دانش   جو است.

اداره مشاوره و پاسخ معاونت مطالعات راهبردى نهاد، محفل انسى فراهم آورده است، تا «ابر رحمت» پرسش   ها را به «زمين اجابت» پذيرا باشد و نهال سبز دانش را بارور سازد. ما اگر بتوانيم سنگ صبور جوانان انديشمند و بالنده ايران پرگهرمان باشيم، به خود خواهيم باليد.

شايان ذكر است در راستاى ترويج فرهنگ دينى، اداره مشاوره و پاسخ نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه   ها با همكارى گروه   هاى علمى، بيش از 80  هزار پرسش دانشجويى را در موضوعات مختلف انديشه دينى، مشاوره، احكام و... پاسخ داده است.

اين اداره داراى هشت گروه علمى و تخصصى، به شرح زير است:

1. گروه قرآن و حديث؛     2. گروه تربيتى و روان شناسى؛

3. گروه احكام؛     4. گروه انديشه سياسى؛

5. گروه فلسفه و كلام؛     6. گروه فرهنگى و اجتماعى؛

7. گروه حقوق و فلسفه احكام؛     8. گروه تاريخ و سيره.

9. گروه اخلاق و عرفان؛

آن   چه پيش رو داريد، بخشى از سؤالات فقهى درباره احكام نگاه و پوشش و روابط است كه توسط محقق ارجمند حجه   الاسلام سيدمجتبى حسينى(زيدعزه) پاسخ داده شده است.

ويژگى   هاى اين مجموعه و شيوه تنظيم آن در چند نكته ذيل بيان مى   شود:

الف. پاسخ پرسش   ها همراه با مأخذ و مستندات آن آورده شده است.

ب. پاسخ   هاى هم   مضمون با عبارت يكسان و روان تحرير شده است؛ از اين رو بيشتر پاسخ   ها به صورت اقتباس مى   باشد.

ج. جهت اتقان و اطمينان بيشتر علاوه بر مستندسازى پاسخ   ها، از دفاتر مراجع بزرگوار نيز استفتا گرديده است.

د. در تنظيم كتاب، نظر حضرت امام خمينى قدس   سره به عنوان اولين فتوا آمده و فتاواى ديگر مراجع بزرگوار كه نامشان به ترتيب حروف الفبايى در ذيل مى   آيد، سپس ذكر گرديده است:

1. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ محمدتقى بهجت (قدس سرّه)

2. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ ميرزا جواد تبريزى (قدس سرّه)

3. حضرت آيه   اللّه   حاج   سيدعلى   حسينى   خامنه   اى (رهبر معظم   انقلاب)(دام ظلّه   العالى)

4. حضرت آيه   اللّه   حاج سيد على حسينى سيستانى (دام ظلّه   العالى)

5. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ لطف   اللّه   صافى گلپايگانى (دام ظلّه   العالى)

6. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ محمد فاضل لنكرانى (قدس سرّه)

7. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ حسين نورى همدانى (دام ظلّه   العالى)

8. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ ناصر مكارم شيرازى (دام ظلّه   العالى)

9. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ حسين وحيد خراسانى (دام ظلّه   العالى)

لازم به ذكر است كه در متن كتاب تنها به ذكر اسامى مراجع بزرگوار به اختصار اكتفا شده است، لذا از ساحت آن بزرگواران پوزش مى   طلبيم و از درگاه خداوند متعال براى ايشان دوام عزت و سلامتى مسئلت داريم.

ه در اين كتاب تنها به بيان احكام تكليفى «واجب و حرام» و احكام وضعى «باطل و صحيح» بسنده شده و از بيان احكام استحبابى خوددارى شده است.

بر آنيم با توفيق خداوند، به تدريج ادامه اين مجموعه را تقديم شما خوبان كنيم. پيشنهادها و انتقادهاى سازنده شما، راهنماى ما در ارائه شايسته و پربارِ مجموعه   هايى از اين دست خواهد بود.

در پايان از تلاش   هاى مخلصانه مؤلف محترم و مجموعه همكاران اداره مشاوره و پاسخ، به خصوص حجج   اسلام سيد محمدتقى علوى و صالح قنادى كه در بازخوانى و آماده   سازى اين اثر تلاش كرده   اند، تشكر و قدردانى مى   شود و دوام توفيقات اين عزيزان را در جهت خدمت بيشتر به مكتب اه ل   بيت (عل یهم السلام) و ارتقاء فرهنگ دينى جامعه ـ به ويژه دانشگاهيان ـ از خداوند متعال مسألت داريم.

فصل اول : نگاه به نامحرم قرآن و نگاه نامحرم

پرسش 1 آيا درباره نگاه به نامحرم آيه   اى در قرآن هست؟

«قُلْ لِلْمُؤمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ» [1] ؛ «به مؤمنان بگو: چشم   هاى خود را از نگاه به نامحرم فرو گيرند».

«وَ قُلْ لِلْمُؤمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ» [2] ؛ «و به زنان با ايمان بگو: چشم   هاى خود را از نگاه هوس آلود فرو گيرند».

گفتنى است اگر انسان به خوبى بداند؛ «عالم محضر خداوند است» و باور كند هيچ يك از اعمال و حركات ما از ديد الهى پنهان نيست و اين مطلب را بارها و بارها به خود تلقين كند تا به مرحله احساس و باور قلبى برسد. ترك عملى كه موجب ناخشنودى خداوند است كارى ممكن و شدنى مى   باشد.

پيامبر بزرگ اسلام (صلی   الله   عل یه   وآله)   در حديثى مى   فرمايد: «يابن آدم... و اِنْ نازَعَك بَصرُكَ الى بعضِ مَا حَرمَتْ عليك فقد اَعنتُكَ عَليهِ بطبقتين فاطبق» [3] ؛ «فرزند آدم!... اگر چشمت بخواهد تو را به نگاه حرام بكشاند من دو پلك در اختيار تو قرار داده   ام، پس آنها را فرو بند».

و نيز پيامبر (صلی   الله   عل یه   وآله)   مى   فرمايد: «هر چشمى در روز قيامت گريان است، مگر سه چشم؛ چشمى كه از خوف خداوند بگريد و چشمى كه از محارم الهى بسته گردد و چشمى كه در راه خدا بيدار بماند».

حضرت صادق (علیه   السلام)   در حديثى نورانى مى   فرمايد: «النظر سهم مسموم من سهام ابليس من تركها للّه عزّوجلّ لا لغيره اعقبه امنا و ايمانا يجد طعمه» [4] ؛ «نگاه ناروا تيرى مسموم از تيرهاى شيطان است. هر كس آن را تنها به خاطر خدا ترك كند، خداوند آرامش و ايمانى به او مى   دهد كه طعم گواراى آن را در خود مى   يابد».

امير مؤمنان (علیه   السلام)   مى   فرمايد: «هر كس چشمش را آزاد بگذارد، حسرتش زياد مى   گردد» [5].

با مراقبت درونى و دورى از زمينه   هاى بيرونى و سپردن دل و روح خود به خداوند از دستبرد شيطان مى   توان محفوظ ماند و اگر انسان با وجود مواظبت و پاسدارى از دل و چشمش گاهى فريب خورد و نگاهى نا به جا انداخت، مى   تواند با توبه فورى، اين خطا را جبران كند و اثر سوء آن را از جان و روحش پاك كند.

مهم اين است كه نگاه حرام به صورت عادت در نيايد و قبح آن شكسته نگردد، يعنى بايد هوشيار باشد و از دل و چشم خود نگهبانى دهد و اگر گرفتار خطا شد با سلاح توبه دشمن را ناكارا كند. چون اگر چشم رها و آزاد گردد و به هر صورت و هر منظره   اى نگ اه كند، اين كار عادت و ملكه انسان مى   شود و در روايتى از امام عسكرى (عل یه   السلام)   آمده است: برگرداندن صاحب عادت از عادتش مانند معجزه است [6] .

اگر انسان به خوبى بفهمد كه بسيارى از آلودگى   ها و انحرافات از يك نگاه ناروا كه نگاه   هاى بعدى را به دنبال داشته و اس تغفار و توبه   اى همراه آن نبوده، سرچشمه گرفته، همين فكر، عامل كنترل بسيار مهمى است كه انسان بيدار و هوشيار را از خطا حفظ مى   كند.

 

نگاه  هاى حرام

پرسش 2. نگاه  هاى ممنوع و حرام كدام است؟

نگاه   هاى حرام عبارت است از:

1. نگاه به چهره آرايش كرده زن،

2. نگاه به زيور آلات زن،

3. نگاه به عكس بى   حجاب زن آشنا،

4. نگاه با ريبه (ترس افتادن به حرام)،

5. نگاه به بدن مرد نامحرم (به جز صورت و دست   ها)،

6. نگاه به تمام بدن زن نامحرم (به جز صورت و دست   ها تا مچ)،

7. نگاه هوس آلود (هر چند به صورت و دست   ها و يا به بدن هم   جنس).

 

نگاه حرام

پرسش 3. آيا نگاه حرام جزء گناهان كبيره است؟

خير، ولى اگر نگاه حرام به عمد تكرار و بر آن اصرار ورزيده شود، حكم گناه كبيره را پيدا مى   كند. [7]

 

نگاه   هاى حلال

پرسش 4. نگاه  هاى جايز و حلال كدام است؟

نگاه   هاى جايز (به شرط آن كه بدون قصد لذت و ريبه) عبارت است از:

1. نگاه به زن روستانشين كه نوعا خود را نمى   پوشاند، [8]

2. نگاه به عكس بى   حجاب زن ناشناس،

3. نگاه هم   جنس به هم   جنس (به جز عورت)،

4. نگاه به زن به منظور ازدواج (با شرايط خاص)،

5. نگاه به زن كهنسال [9] كه هيچ گونه رغبتى به ازدواج با او نيست،

6. نگاه به زن غيرمسلمان؛ خواه از اهل كتاب باشد يا نه. [10]

تبصره. جواز نگاه   هاى ياد شده در صورتى است كه با قصد لذت و يا ترس افتادن به گناه همراه نشود.

 

پرسش 5. حكم نگاه كردن به صورت نامحرم چيست؟ اگر نگاه به طور «خيره» و نه از روى قصد و غرضى باشد، باز هم اشكالى دارد؟

همه مراجع (به جز صافى): نگاه به صورت نامحرم، اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد؛ ولى اگر با يكى از اين دو مشخصه همراه باشد، جايز نيست. [11]

  آيه   اللّه   صافى: نگاه به قصد لذت حرام است و بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز بنابر احتياط واجب جايز نيست. [12]

  تبصره. فرض مسأله در رساله   هاى عمليه، در مورد نگاه عمدى و پيوسته است؛ وگرنه نگاه اتفاقى به فتواى همه مراجع تقليد اشكالى ند ارد.

 

نگاه به پاى نامحرم

پرسش 6. آيا نگاه كردن به پاى زن نامحرم، از مچ به پايين جايز است؟

همه مراجع (به جز مكارم): خير، نگاه به پاى زن از مچ به پايين نيز ـ هر چند بدون قصد لذت ـ حرام است. [13]

آيه   اللّه   مكارم: آرى، ولى بهتر آن است كه نگاه نكند. [14]

 

نگاه از آينه

پرسش 7. آيا نگاه به موهاى زن نامحرم، از داخل آينه جايز است؟

همه مراجع: خير، جايز نيست. [15]

تبصره. حكم نگاه از آينه، شيشه، آب صاف و مانند آن، با عكس و فيلم زن تفاوت دارد. نگاه از داخل آينه به زن نامحرم جايز نيست؛ ولى نگاه به عكس و فيلم او ـ اگر ناآشنا باشد ـ بدون قصد لذت جايز است.

 

نگاه به زيبايى  ها

پرسش 8. اگر انسان همان طور كه از ديدن باغ و گلستان لذت مى   برد، از نگاه كردن به چهره زن لذت ببرد؛ آيا اين كار حرام است و مصداق قصد لذت به حساب مى   آيد؟

همه مراجع: اين گونه نگاه   ها چون جنبه لذت جنسى دارد، جايز نيست. [16]

 

نگاه به مانتويى

پرسش 9. آيا نگاه به برجستگى   هاى بدن زن نامحرم (مانند سينه و پشت) از روى لباس و مانتو جايز است؟

همه مراجع: اگر با قصد لذت باشد و يا بترسد كه به گناه بيفتد، نگاه به اين مواضع جايز نيست. [17]

 

نگاه به مرد

پرسش 10. آيا همان گونه كه نگاه مرد به زن حرام است، نگاه زن به مرد نيز حرام است؟

همه مراجع (به جز بهجت و سيستانى): آرى، نگاه زن به بدن مرد نامحرم [به جز سر، گردن و دست   ها و جاهايى كه معمولا آن را نمى   پوشانند ]حرام است؛ هر چند بدون قصد لذت باشد. [18]

  آيات عظام بهجت و سيستانى: نگاه زن به بدن مرد نامحرم با قصد لذت حرام است و بنابر احتياط واجب بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام هم نيز [به جز قسمتى از بدن كه معمولا آن را نمى   پوشانند مانند سر و دست   ها ]جايز نيست. [19]

 

پرسش 11. حكم نگاه كردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چيست؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى: جايز نيست. [20]

آيه   اللّه   بهجت: بنابر احتياط واجب جايز نيست. [21]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، فاضل، مكارم، نورى و وحيد: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشكالى ندارد. [22]

 

پرسش 12. آيا زنان مى   توانند به حجم بدن مرد نامحرم (مانند پشت و سينه) از روى لباس نگاه كنند؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشكال ندارد. [23]

 

نگاه به استاد

پرسش 13. حكم نگاه پيوسته به صورت استاد زن، در هنگام درس چيست؟

همه مراجع (به جز صافى): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد. [24]

آيه   اللّه   صافى: بدون قصد لذت نيز بنابر احتياط واجب جايز نيست؛ ولى اگر نگاه اتفاقى باشد، اشكال ندارد. [25]

 

پرسش 14. استاد ما بد حجاب است و حجاب شرعى را رعايت نمى   كند و در هنگام نوشتن مطالب روى تخته سياه، دست و موهاى سر او، بيش از اندازه ظاهر مى   شود، تكليف ما چيست؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: نگاه به او هر چند بدون قصد لذت، اشكال دارد. [26]

آيه   الل ّه   بهجت: نگاه به او، هر چند بدون قصد لذت، جايز نيست. [27]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: اگر از زنان بى   باكى است كه او را امر به حجاب كنند، اعتناء نمى   كند؛ نگاه به او ـ بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام ـ اشكالى ندارد. [28]

 

پرسش 15. نگاه پيوسته دختران به چهره استاد نامحرم مرد، در كلاس درس چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشكال ندارد. [29]

 

نگاه به شاگردان

پرسش 16. تكليف استادى كه به عده   اى از دختران درس مى   دهد؛ ولى نمى   تواند خود را از نگاه هوس   آلود كنترل كند، چيست؟

همه مراجع: بايد تدريس براى آنان را رها كند. [30]

 

نگاه خواستگارى

پرسش 17. در چه صورت مى   توانم به چهره، گردن و موهاى دخترى كه قصد ازدواج با او را دارم، نگاه كنم؟

همه مراجع (به جز صافى): نگاه به دختر مورد نظر با شرايط ذيل جايز است:

1. به قصد لذت و ريبه نباشد [هر چند بداند با نگاه لذت قهرى پيدا مى   شود].

2. براى آگاهى از وضع جسمانى دختر باشد (پس اگر از حال او آگاه است، نگاه او جايز نيست).

3. مانعى از ازدواج در ميان نباشد (براى مثال دختر شوهر نداشته باشد).

4. احتمال بدهد دختر او را رد نمى   كند. [31]

آيه   اللّه   صافى: با رعايت شرايط ياد شده، بنابر احتياط واجب تنها به صورت و دست   ها تا مچ اكتفا كند. [32]

 

پرسش 18. مى   خواهم با دخترى ازدواج كنم آيا مى   توانم، به طور پنهانى به موها و گردن او نگاه كنم يا اينكه در اين نگاه رضايت و اجازه او شرط است؟

همه مراجع: اگر شرايط نگاه جايز را داشته باشد، رضايت دختر در آن شرط نيست. [33]

 

نگاه  هاى خيابانى

پرسش 19. شخصى قصد ازدواج دارد؛ آيا مى   تواند بدون قصد لذت به چهره و موهاى خانم   ها (مثلاً در خيابان) نگاه كند تا كسى را بپسندد و بعد از او خواستگارى كند ؟

همه مراجع: اين نوع نگاه   ها جايز نيست. [34]

تبصره. نگاه به دختر به منظور ازدواج با او، شرايطى دارد كه با رعايت آن جايز مى   شود. (ر.ك: پرسش 17).

 

نگاه به نامزد

پرسش 20. آيا نگاه به بدن نامزد خود كه هنوز نامحرم است ـ ولى محرم شدن قطعى است ـ جايز است؟

همه مراجع: خير، نامزد نامحرم با ساير زنان تفاوتى ندارد. [35]

 

نگاه ناخودآگاه

پرسش 21. با توجه به اينكه كلاس   هاى دانشجويان دختر و پسر با هم برگزار مى   شود، طبعاً ناخودآگاه چشم انسان به دختران نامحرم مى   افتد؛ حكم آن در صورتى كه بدون قصد لذت باشد چيست؟

همه مراجع: اگر ناخود آگاه و بدون قصد لذت باشد، اشكال ندارد. [36]

تبصره. طبق فتواى آيات عظام بهجت و صافى، اصل اختلاط دختر و پسر در يك كلاس با توجه به اينكه در معرض فساد است، جايز نيست (ر.ك: پرسش 92)

 

پرسش 22. با وضعى كه زنان بيرون مى   آيند و ما نيز مجبوريم ب ه كوچه و خيابان برويم و چشم   مان به آنان مى   افتد، تكليف چيست؟

همه مراجع: نگاه اتفاقى به بدن و موى آنان حرام نيست؛ ولى بايد از نگاه عمدى [و پيوسته] اجتناب كرد. [37]

تبصره. نگاه به زنان بى   بند و بار حكم خاصى دارد كه در «نگاه به بى   حجاب» آمده است.

 

نگاه به فاميل

پرسش 23. نگاه به زنان نامحرم ـ به ويژه فاميل و آشنا ـ بدون قصد لذت و تنها از روى علاقه و محبت (مثلاً به چشم خواهرى) باشد، چه حكمى دارد؟

همه مراجع (به جز صافى): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، نگاه به صورت و دست   ها تا مچ جايز است، ولی نگاه به جاهاى ديگر [هر چند بدون قصد لذت] حرام است. [38]

آيه   اللّه   صافى: نگاه به بدن آنان [هر چند بدون قصد لذت] حرام است و بنابر احتياط واجب، به صورت و دست   ها تا مچ نيز بدون قصد لذت نگاه نشود. [39]

 

نگاه به محرم

پرسش 24. زن و مرد محرم تا چه اندازه مى   توانند به بدن يكديگر نگاه كنند؟

همه مراجع (به جز مكارم): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، مى   توانند به تمام بدن يكديگر [به جز عورت] نگاه كنند. [40]

آيه   اللّه   مكارم: اگر قصد لذت و ترس افتادن به حرام نباشد، مى   توانند تنها به آن مقدارى كه در ميان محارم، نپوشاندنش معمول است، نگاه كنند و در غير آن (مثلاً ما بين ناف تا زانوها) بنابر احتياط واجب، نگاه به آن جايز نيست.[41]

نگاه به همجنس

پرسش 25. نگاه مرد به بدن مرد و زن به بدن زن، تا چه حدودى جايز است؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، مى   توانند به تمام بدن يكديگر [به جز عورت] نگاه كنند. [42]

 

نگاه به بدحجاب

پرسش 26. نگاه كردن به موهاى زنان بد حجاب ـ كه هيچ گونه امر و نهى در آنان تأثير ندارد ـ چگونه است؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: بنابر احتياط واجب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [43]

آيه   اللّه   بهجت: بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [44]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد. [45]

 

نگاه به روستايى

پرسش 27. در بعضى از مناطق ايران، زنان روستانشينى هستند كه نوعا خود را نمى   پوشانند؛ آيا مى   توان بدون قصد لذت به آنها نگاه كرد؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: بنابر احتياط واجب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [46]

آيات عظام بهجت و مكارم: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد. [47]

آيات عظام تبريزى، سيستانى و وحيد: چنانچه از زنان بى   باكى است كه اگر او را امر به حجاب كنند اعتنا نمى   كنند نگاه به آنان بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام، اشكال ندارد. [48]

 

نگاه به زنان اهل تسنن

پرسش 28. آيا نگاه به مو و بدن زنان اهل تسنن جايز است؟

همه مراجع: خير، نگاه به آنان نيز همان حكم نگاه به زنان شيعه را دارد. [49]

 

نگاه به مسلمانان خارجى

پرسش 29. حكم نگاه كردن به زنان مسلمان كه در كشورهاى خارجى فاقد حجاب و پوشش اسلامى   اند، چگونه است؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: بنابر حتياط وا جب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [50]

آيه   اللّه   بهجت: نگاه به آنان جايز نيست؛ هر چند بدون قصد لذت باشد. [51]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد (مگر اينكه از زنانى باشند كه اگر آنان را نهى كنند بپذيرند). [52]

 

نگاه به غير مسلمان

پرسش 30. آيا نگاه كردن به زن غير مسلمان كه پوششى ندارد، جايز است؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد؛ تنها نگاه به جاهايى از بدنشان كه معمولاً آن را نمى   پوشانند، جايز است. [53]