شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فصل پنجم : پوشش و حجاب

اهميت حجاب

پرسش 125. درباره حجاب و دليل وجوب آن توضيح دهيد.

«وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَّ» [212] ؛ «و زينت خود را جز آن مقدار كه نمايان است، آشكار نكنند و [ اطراف ]روسرى   هاى خود را بر سينه خود افكنند [ تا گردن و سينه با آن پوشانده شود]».

«حجاب»، در لغت به معناى پرده، حاجب و پنهان كردن است و در اصطلاح «پنهان كردن زن خود را از ديد مرد بيگانه است». آنچه دين اسلام بر زنان لازم دانسته، همان پوشش است كه در متون دينى و در كلام فقيهان، از آن به ستر، پوشش، ساتر و پوشاننده تعبير شده است.

حجاب و پوشش پيش از اسلام، در ميان برخى از ملّت   ها ـ از جمله ايران باستان و قوم يهود و شايد در هند ـ مطرح و از آنچه كه در قانون اسلام آمده، سخت   تر بوده است. [213] اين دستور در دين اسلام، حدود سال   هاى چهارم و پنجم تشريع گرديده است. [214]

حجاب، يكى از احكام ضرورى اسلام به شمار مى   آيد و شيعه و سنى بر آن، اتفاق نظر دارند. خداوند متعال در اين باره سه آيه [215] در شهر مدينه، نازل كرده و در دو مورد آن [216] ، به مسأله پوشش بانوان اشاره كرده است. [217] علاوه بر اين، احاديث بسيارى درباره اهميت و چگونگ ى حجاب نقل شده است.

حضرت على (علیه   السلام)   مى   فرمايد: «پوشيدگى زن به حالش، بهتر است و زيبايى   اش را پايدارتر مى   سازد». [218]

فلسفه حجاب

پرسش 126. در مورد فلسفه حجاب، حدود، كيفيت و رنگ پوشش بانوان توضيح دهيد.

ترديدى نيست كه حجاب و پوشش زن يكى از احكام ضرورى اسلام به شمار مى   رود.

قرآن مجيد درباره اين امر مهم مى   فرمايد: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤذَيْنَ وَ كانَ اللّهُ غَفُوراً رَحِيماً» [219]؛ «اى پيامب ر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلباب   ها (روسرى   هاى بلند) خود را بر خويش فرو افكنند. اين كار براى اينكه [از كنيزان و آلودگان] شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، بهتر است و خداوند همواره غفور و رحيم است».

پوشش سابقه   اى به اندازه حيات بشريت دارد و غ ير از پيروان يكى از مكاتب كه بر لزوم برهنه زيستى پاى مى   فشارد همه جامعه بشريت به نوعى رعايت مى   كنند. [220]

درباره اهميت و فلسفه «حجاب»، اشاره به چند نكته بسيار حائز اهميت است:

1. كاهش خطا و خطر؛ مصونيت زن در برابر طمع ورزى هوس بازان از ثمرات آشكار رعايت حجاب است.

2. حفظ احترام؛ اگر چه رعايت حجاب، از يك سو به مردان كمك مى   كند كه به طور ناخواسته، و خارج از چارچوب   ها، عواطف و احساسات خود را هزينه نكنند. اما بيش از آن به خانم   ها كمك مى   كند كه به طور ناخواسته و خارج از چارچوب   ها، وسيله لذت انگارى قرار نگيرند و شخصيت و احترام آنان خدشه   دار نگردد.

3. نشاط و رغبت؛ احكام الهى بيش از آنكه به محدوديت لذت   ها بيانجامد به ماندگارى لذت   ها و پايدارى نشاط و خوشى   ها مى   انجامد از اين رو اگر چه حجاب از يك سو براى خانم   ها محدوديت است و موجب خستگى و زحمت مى   باشد اما از سوى ديگ ر اوج احساسات را سالم نگه مى   دارد و عا طفه   ها و محبت   ها را در كانون گرم خانواده متمركز مى   سازد و زن و مرد را از بى   تفاوتى نسبت به همديگر در نظام خانواده نجات مى   دهد و اين بحرانى است كه هم اكنون دامنگير جوامع غربى شده است، به طورى كه در هنگامه برپايى كانون خ انواده كه بر اساس عشق و محبت بايد تحكيم شود و مهم   ترين ابزار آن ميل جنسى نسبت به يكديگر است اين ميل رو به افول گذاشته و بنيان خانواده   ها را متزلزل ساخته است، بلكه عشق و عاطفه آن دو، در سال   هاى قبل از ازدواج و بعد از ازدواج در ميان افراد متعدد پخش شده است و تمركز خود را از دست داده است.

از اين رو «حجاب و پوشش زن»، داراى مشخصه   ها و ويژگى   هايى است كه بعضى از آنها اشاره مى   شود:

يك. حدود و ميزان پوشش: هر اندازه بدن زن پوشيده   تر باشد، نقش نيرومندترى در دورسازى ديدگان نظاره   گر ايفا مى   كند. اگر نگاه   هاى آلوده را «تيرهاى زهرآلود شيطان» همچنانكه در روايات آمده است [221] بدانيم پوشش زن همانند قوسى است كه تيرها را كمانه مى   كند و از اصابت آنها به هدف بازمى   دارد. هر اندازه حجاب كمتر رعايت شود، تيرهاى شيطانى بيشتر متوجه او مى   گردد و از آن آسيب مى   بيند. با توجه به اين امر، چادر حجاب برتر است؛ زيرا با وجود شرايط ديگر، بيشترين پوشش و مطمئن   ترين مصونيت ر ا به همراه دارد.

دو. كيفيت پوشش: پوشندگى لباس و كيفيت دوخت، بخش مهمى از حجاب را تشكيل مى   دهد. لباس   هاى نازك و تنگ و بدن نما، آماج پيكان مسموم شيطان و موجب خيره شدن چشم   هاى هر زه و آلوده است!! در مقابل لباس   هاى مناسب و كاملاً پوشيده، مانع اين نگاه   هاى هوس   آلود است.

سه. رنگ   ها: برخى از رنگ   ها ديدگان را خيره مى   سازد و باعث جلب توجه مى   شود و علماى دين هر چند نسبت به اصل رنگ لباس   ها، تأكيد چندانى ندارند؛ ولى بر اين مسأله پاى مى   فشا رند كه لباس نبايد موجب جلب توجه شود و عواقب سوئى داشته باشد. از اين رو در طول تاريخ، زنان مسلمان به ميل خود، لباس مشكى را براى حجاب برگزيدند و بدين وسيله احساس امنيت و مصونيت بيشترى مى   كر دند. اين سنت حسنه، مورد نظر و پذيرش پيامبر (صل ی   الله   عل یه   وآله)   و ا مامان (علیهم السلام) نيز قرار گرفت. گفتنى است كه عبا و چادر مشكى جزء لباس   هاى مكروه به شمار نمى   رود و از آن مستثنا شده است.

  چهار. شيوه گفت   وگو و حركت: حفظ وقار و متانت، همان نقشى را دارد كه پوشش زن ايفا مى   كند و عدم رعايت آن، عواقب شومى در پى دارد. قرآن مجيد يكى از صفات خوب زنان مؤمن را ـ كه در رفتار دختران شعيب جلوه   گر است ـ حيا و وقار مى   داند. [222]

بايد دانست كه پيدايش فحشا و فرزندان نامشروع، افزايش طلاق و از هم گسيختگى زندگى زناشويى و نا آرامى درونى و هيجان جنسى مستمر برخاسته از برهنگى و عشوه   گرى زنان ، همه آثار شوم بى   حجابى و بى   بندوبارى است و اين حجاب است كه مى   تواند به خوبى مصونيت   بخش باشد.

برخى به نادرستى ادّعا مى   كنند: حجاب به معناى مقابله با برهنگى را قبول داريم؛ ولى در هيج جاى قرآن از پوشش مو سخن به ميان نيامده است!! در پاسخ گفتنى است كه زنان حت ّى قبل از نزول آيه حجاب موهاى خود را مى   پوشاندند و مشكل تنها آشكار بودن گردن، گوش، زير گلو و گر دن آنان بود.

همان   طور كه مفسران بزرگ (مانند شيخ طوسى و طبرسى) فرموده   اند، در گذشته دو نوع روسرى براى زنان معمول بود: روسرى   هاى كوچك كه آنها را «خِمار» يا «مقنعه » مى   ناميدند و معمولاً در خانه از آن استفاده مى   كردند و روسرى   هاى بزرگ كه مخصوص بيرون خانه به شمار مى   آمد. زن ان با اين روسرى بزرگ ـ كه جلباب خوانده مى   شد و از «مقنعه» بزرگ   تر و از «ردا» كوچك   تر است و به چادر امروزين شباهت داشت ـ مو و تمام بدن خود را مى   پوش اندند. [223]

نزديك ساختن جلباب «يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ» كنايه از پوشيدن سر و روى خود با آن است؛ [224] يعنى، چنان نباشد كه چادر يا رو پوش   هاى بزرگ (مانتو) تنها جنبه تشريفاتى و رسمى داشته باشدو همه پيكرشان را نپوشاند و از مصاديق «كاسيات عاريات»[225] شم رده شوند! قرآن فرمان مى   دهد: بانوان با مراقبت، جامه را بر خود گيرند و آن را رها نكنند، تا نشان دهند اهل عفاف و وقار به شمار مى   آيند. از پايان آيه بر مى   آيد كه پوشش مطلوب آن است كه خود به خود دورباش ايجاد مى   كند و هوس   بازان را نااميد مى   سازد.

بنابراين، وظيفه پوشش اسلامى بانوان به معناى حبس و زندانى كردن و قرار دادن آنان پشت پرده و در نتيجه عدم مشاركت اين گروه، در فعاليت   هاى اجتماعى نيست. اين وظيفه بدان معنا است كه زن در معاشرت با مردان، بدنش را بپوشاند و به جلوه گرى و خودنمايى نپردازد و مشاركتش در فعاليت   ها، بر اصول انسانى و اسلامى استوار باشد.

پوشش زن

پرسش 127. پوشش بدن براى زنان بايد چگونه باشد؟

همه مراجع (به جز صافى): زن بايد تمام بدن و موى خود را [به جز گردى صورت و دست   ها تا مچ] در برابر مرد نامحرم بپوشاند. [226]

آيه   اللّه   صافى: زن بايد تمام بدن و موى خود را در برابر نامحرم بپوشاند و بنابر احتياط واجب، بايد دست و صورت را نيز بپوشاند. [227]

پوشش صورت

پرسش 128. آيا زير چانه نيز بايد از نامحرم پوشانده شود؟

همه مراجع (به جز سيستانى): آرى، زير چانه جزء گردى چهره نيست و بايد در برابر نامحرم پوشانده شود. [228]

آيه   اللّه   سيستانى: آن قسمت از چانه و زير چانه كه در هنگام پوشيدن مقنعه به طور معمول پوشانده نمى   شود، حكم گردى صورت را دارد. [229]

حجاب و نابالغ

پرسش 129. آيا بر زن لازم است در مقابل بچه نابالغ خود را بپوشاند؟

همه مراجع (به جز بهجت، تبريزى و مكارم): اگر خوب و بد را مى   فهمد و احتمال مى   دهد كه نگاهش به بدن زن، موجب تحريك شهوتش شود؛ بنابر احتياط واجب بايد بدن و موى خود را از او بپوشاند. [230]

آيه   اللّه   بهجت: اگر خوب و بد را مى   فهمد، بنابر احتياط واجب بايد بدن و موى خ ود را از او بپوشاند. [231]

آيات عظام تبريزى و مكارم: خير، لازم نيست؛ ولى بهتر است، بدن و موى خود را از پسرى هم كه خوب و بد را مى   فهمد، بپوشاند. [232]

وجوب حجاب دختران

پرسش 130. از چه زمانى بر دختر رعايت حجاب واجب مى   شود؟

همه مراجع: زمانى كه يكى از نشانه   هاى بلوغ در دختر آشكار شود، رعايت حجاب بر او واجب مى   گردد. [233]

تبصره. نشانه بلوغ در دختر سه چيز است: 1. روييدن موى درشت و خشن زير شكم (بالاى آلت تناسلى)، 2. بيرون آمدن منى، 3. تمام شدن نُه  سال قمرى. البته به نظر آيه   اللّه   سيستانى، نشانه بلوغ در دختر تنها تمام شدن نُه  سال قمرى است.

اجبار در پوشش

پرسش 131. پدرم اصرار دارد كه من بيش از حد معمول حجابم را رعايت كنم، چه كنم؟

آيات عظام امام، بهجت، تبريزى، فاضل، مكارم، نورى و وحيد: حجاب كامل زن در برابر مرد نامحرم، پوشاندن تمام بدن ـ جز گردى صورت و كف دست   ها ـ است. اگر شما كمتر از اين مقدار بدن خود را مى   پوشانيد، اطاعت از پدرتان در اين مورد واجب است؛ ولى اگر بيش از اين از شما حج اب مى   خواهند اطاعت از او واجب نيست؛ مگر آنكه نافرمانى شما باعث آزار و اذيت او شود. پس سعى كنيد به گ ونه   اى رفتار كنيد كه پدرتان از شما آزرده خاطر نشود. [234]

آيه   اللّه   سيستانى: حجاب كامل زن در برابر مرد نامحرم، پوشاندن تمام بدن  ـ جز گردى صورت و كف دست   ها ـ است. اگر شما خود را كمتر از اين مقدار مى   پوشانيد، اطاعت پدرتان در اين مورد واجب است. اما اگر بيش از اين از شما حجاب مى   خواهد، اطاعت او واجب نيست؛ مگر آنكه امر پدر ناشى از دو عامل باشد:

1. شفقت و دل   سوزى نسبت به شما باشد 2. نافرمانى شما باعث آزار و اذيت او شود. بگوييد به گونه   اى رفتار كنيد كه پدرتان از شما آزرده خاطر نشود .[235]

آيه   اللّه   صافى: حجاب كامل زن در برابر مرد نامحرم، پوشاندن تمام بدن است. نسبت به گردى صورت و دست   ها احتياط واجب در پوشاندن آن است؛ بنابراين اطاعت پدرتان در اين مورد واجب است. [236]

تبصره. اطاعت پدر و مادر در انجام دادن واجبات و ترك محرمات، در حقيقت اطاعت خداوند محسوب مى   شود و رعايت آن واجب است.

پوشش روى پا

پرسش 132. آيا پوشاندن پشت و روى پا در مقابل نامحرم واجب است؟

همه مراجع (به جز تبريزى و مكارم): آرى، بايد آن را از نامحرم بپوشاند. [237]

آيه   اللّه   تبريزى: پوشاندن زير چانه واجب است؛ ولى پوشاندن روى پا تا مچ بنابر احتياط واجب است. [238]

آيه   اللّه   مكارم: خير، واجب نيست؛ ولى بهتر آن است كه بپوشاند. [239]

تبصره. لازم نيست پشت و روى پا به وسيله جوراب پوشانده شود؛ بلكه اگر به وسيله چادر و مانند آن نيز پوشانده شود، كافى است.

پوشش زيبا رويان

پرسش 133. زنى كه مى   داند به جهت چهره زيبايش، مردان نامحرم به او نگاه مى   كنند، چه وظيفه   اى دارد؟ آيا پوشاندن آن واجب است؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، سيستانى، فاضل، مكارم و نورى: اگر باعث مفسده نشود، پوشاندن چهره بر آنان واجب نيست؛ ولى مردان وظيفه دارند به او نگاه نكنند. [240]

آيات عظام بهجت، تبريزى و وحيد: اگر باعث جلب توجه مرد نامحرم شود، بنابر احتياط واجب بايد چهره خود را بپوشاند. [241]

آيه   اللّه   صافى: بايد چهره خود را در برابر نامحرم بپوشاند. [242]

پوشش مشكى

پرسش 134. چرا پوشش بانوان مشكى است؛ با اينكه پوشيدن لباس مشكى در اسلام مكروه است؟

آيات عظام امام، بهجت، تبريزى، صافى، فاضل، نورى و وحيد: پوشيدن لباس سياه، هر چند مكروه است؛ ولى عبا از آن استثنا شده و چادر مشكى نيز داخل عنوان عبا است و مكروه نيست. [243]

آيات عظام سيستانى و مكارم: به طور كلى پوشيدن لباس سياه مكروه نيست؛ افزون بر آنكه چادر مشكى داخل عنوان عبا است و عبا استثنا شده است. [244]

برترى چادر

پرسش 135. چادر بهتر است يا مانتو؟

همه مراجع: براى زن كافى است كه حجاب كامل [شرعى] را با هر لباس مناسبى، در برابر مرد نامحرم رعايت كند، ولى بى   شك چادر به عنوان حجاب برتر [به ويژه در اماكن مذهبى] از ارزش والايى برخوردار است. [245]

پوشش نزد فاميل

پرسش 136. آيا عدم پوشش دختر دايى، دختر عمه، دختر خاله و دختر عمو ـ كه تأثيرى در من ندارد ـ گناه است؟

همه مراجع: آرى، گناه است و بايد خود را بپوشانند و با ساير نامحرمان تفاوتى ندارند و نگاه شما بر مو و بدن آنان جايز نيست. [246]

پوشش نزد محارم

پرسش 137. آيا دختران مى   توانند با لباس آستين حلقه   اى، در برابر پدر و يا برادرشان ظاهر شوند؟

همه مراجع: اگر باعث مفسده نشود، اشكال ندارد. [247]

تبصره. پدر يا برادر در حكم خصوصيتى ندارند؛ بلكه به طور كلى زن مى   تواند در برابر تمامى محارم خود، با لباس آستين حلقه   اى ظاهر شود؛ مشروط بر آنكه مفسده   اى  در بين نباشد.

حجاب توريست  ها

پرسش 138. آيا لازم است حجاب را براى توريست   ها الزامى كنيم؟

همه مراجع: افراد توريست از جهت حكم فقهى حجاب، تابع دين خود هستند؛ لكن همان گونه كه ملزم به رعايت ديگر قوانين كشور هستند، نبايد اجازه داده شود خلاف ارزش   هاى دينى و فرهنگى كشور اقدام كنند و باعث اشاعه فساد و ابتذال اخلاقى شوند. [248]

حجاب در كشور غير مسلمان

پرسش 139. آيا حفظ حجاب در سفر به كشورهاى غير مسلمان واجب است؟

همه مراجع: آرى، حفظ حجاب كامل [شرعى] بر زن در برابر مرد نامحرم، واجب است؛ خواه مسلمان باشد يا كافر و يا در كشور اسلامى باشد يا غيراسلامى. [249]

غفلت از حجاب

پرسش 140. اگر موى زنى به طور غير عمد بيرون باشد و يا به طور سهوى چادر كنار برود، آيا گناه كرده است؟

همه مراجع: اگر بدون توجه و به طور غيرعمد باشد، گناه نكرده است، و از زمانى كه متوجه شد، بايد تمام آن را در برابر نامحرم بپوشاند. [250]

محل ديد نامحرم

پرسش 141. رفتن بدون حجاب به حياط منزلى كه ساختمان   هاى بلند بر آن مشرف است، چه حكمى دارد؟

آيات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، مكارم، نورى و وحيد: اگر احتمال بدهد كه مرد نامحرم او را مى   بيند، بنابر احتياط واجب بايد حجاب خود را در اين گونه محل   ها حفظ نمايد. [251]

آيه   اللّه   سيستانى: اگر احتمال بدهد كه مرد نامحرم او را مى   بيند، بهتر است خود را بپوشاند. [252]

تبصره. اگر بداند كه مرد نامحرم او را مى   بيند، به فتواى همه بايد حجاب خود را در اين گونه محل   ها حفظ كند.

لباس روشن و نازك

پرسش 142. آيا پوشيدن چادر و لباس   هايى با رنگ روشن در ميهمانى   ها و در برابر نامحرم ـ نه به قصد جذب نگاه مرد نامحرم ـ حرام است؟

همه مراجع: اگر باعث جلب توجه نامحرم و مفسده نشود، اشكال ندارد .[253]

تبصره. اگر لباس به گونه   اى بدن   نما باشد و يا زينت محسوب شود، پوشاندن آن واجب است.

جوراب نازك

پرسش 143. پوشيدن جوراب نازك چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر ظاهر پا در آن پيدا باشد، پوشيدن آن جايز نيست. [254]

تبصره. به فتواى آيه   اللّه   مكارم پوشاندن روى پا واجب نيست.

لباس  هاى تنگ

پرسش 144. پوشيدن مانتوهايى كه برجستگى   هاى بدن (مانند سينه و پشت) را نمايان مى   كند، چگونه است؟

همه مراجع: اگر باعث تهييج شهوت باشد، جايز نيست. [255]

پرسش 145. پوشيدن لباس   هاى تنگ و تحريك كننده ـ كه برجستگى   هاى بدن زن در آن پيدا ا ست ـ چه حكمى دارد؟

همه مراجع: پوشيدن اين نوع لباس   ها [در فرض مذكور] جايز نيست و بايد آنان را با چادر يا مانتوى مناسب و گشاد بپوشاند. [256]

پوشش حجم مو

پرسش 146. مشخص شدن حجم موى زن از زير چادر چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر باعث تهييج شهوت ديگران نشود، اشكال ندارد. [257]

كلاه گيس

پرسش 147. آيا استفاده از كلاه گيس به جاى روسرى كفايت مى   كند؟

آيات عظام امام، خامنه   اى و فاضل: بنابر احتياط واجب، بايد كلاه گيس را از نامحرم پوشاند. [258]

آيات عظام بهجت و وحيد: اگر باعث مفسده شود، جايز نيست. [259]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، صافى، مكارم و نورى: خير، كلاه گيس خود يك نوع زينت است و بايد از نامحرم پوشانده شود.[260]

كلاه گيس در خارج كشور

پرسش 148. آيا براى رفتن به خارج از كشور، مى   توانيم با كلاه گيس نزد مرد نامحرم عكس بيندازيم؟

آيات عظام امام، خامنه   اى و فاضل: بنابر احتياط واجب، بايد كلاه گيس را از نامحرم پوشاند.

آيات عظام بهجت و وحيد: اگر باعث مفسده شود، جايز نيست. [261]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، صافى، مكارم و نورى: خير، كلاه گيس خود يك نوع زينت است و بايد از نامحرم پوشانده شود.

كلاه گيس بازيگران

پرسش 149. آيا در بازيگرى و تئاتر خانم   ها مى   توانند به جاى روسرى از كلاه گيس استفاده كرد؟

آيات عظام امام، خامنه   اى و فاضل: بنا بر احتياط واجب، بايد كلاه گيس را از نامحرم پوشاند.

آيات عظام بهجت و وحيد: اگر باعث مفسده شود، جايز نيست. [262]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، صافى، مكارم و نورى: خير، كلاه گيس خود يك نوع زينت است و بايد از نامحرم پوشانده شود.

پرسش 150. آيا نگاه شوهر به كلاه گيس همسرش كه از موى زنان نامحرم درست شده، جايز است؟

همه مراجع (به جز امام، خامنه   اى و فاضل): نگاه به آن اشكال ندارد. [263]

آيات عظام امام، خامنه   اى و فاضل: بنابر احتياط واجب نگاه به آن جايز نيست. [264]

كفش صدادار

پرسش 151. آيا پوشيدن كفش   هاى صدادار براى بانوان اشكال دارد؟

همه مراجع: اگر باعث جلب توجه مرد نامحرم و مفسده شود، پوشيدن آن اشكال دارد. [265]

لباس ابريشم

پرسش 152. حكم پوشيدن لباس ابريشم براى زن و مرد چيست؟

همه مراجع: اگر ابريشم خالص باشد، پوشيدن آن براى مرد حرام است؛ ولى براى زن اشكال ندارد. [266]

پرسش 153. آيا پوشيدن لباسى كه آستر آن ابريشم است، براى مرد جايز است؟

همه مراجع (به جز بهجت): خير، جايز نيست. [267]

آيه   اللّه   بهجت: بنابر احتياط واجب، جايز نيست. [268]

كروات

پرسش 154. حكم خريدن و پوشيدن كروات براى داماد چيست؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، مكارم و نورى: اگر باعث ترويج فرهنگ غرب شود، جايز نيست. [269]

آيات عظام بهجت و صافى: بنابر احتياط، استفاده نكنند. [270]

آيات عظام تبريزى، سيستانى و فاضل: براى مسلمان بهتر است، از لباسى كه باعث تشبه به غيرمسلمانان شود، اجتناب كند .[271]

آيه   اللّه   وحيد: آنچه كه باعث تشبه به غير مسلمانان شود، جايز نيست. [272]

تبصره. اگر در موردى بر پوشيدن كروات مفسده   اى مترتب شود، پوشيدن آن حرام مى   شود.

آستين كوتاه

پرسش 155. پوشيدن پيراهن آستين كوتاه توسط مردان در مقابل زن نامحرم، چه حكمى دارد؟

همه مراجع (به جز بهجت، صافى و نورى): اگر باعث مفسده نشود اشكال ندارد. [273]

آيات عظام بهجت و صافى: بنابر احتياط واجب، بايد لباس آستين   دار بر تن كند. [274]

آيه   اللّه   نورى: اگر مخالف عفّت عمومى نباشد و در نظر افراد متشرع منكر محسوب نشود، اشكال ندارد. [275]

لباس رنگارنگ مردان

پرسش 156. آيا پوشيدن لباس   هاى جذاب و رنگارنگ در برابر نامحرم، براى مردان جايز است؟

همه مراجع: اگر منشأ فسادى خاص نشود، اشكال ندارد. [276]