امام مهدی علیه السلام از ولادت تا ظهور

امام مهدی علیه السلام از ولادت تا ظهور6%

امام مهدی علیه السلام از ولادت تا ظهور نویسنده:
گروه: امام مهدی عج الله تعالی فرجه

امام مهدی علیه السلام از ولادت تا ظهور
  • شروع
  • قبلی
  • 199 /
  • بعدی
  • پایان
  •  
  • دانلود HTML
  • دانلود Word
  • دانلود PDF
  • مشاهدات: 52003 / دانلود: 4555
اندازه اندازه اندازه
امام مهدی علیه السلام از ولادت تا ظهور

امام مهدی علیه السلام از ولادت تا ظهور

نویسنده:
فارسی

1

2

3

4

5

كشاورزى در عصر ظهور

همه مى دانيم كه زراعت و كشاورزى از منابع مهم ثروت ملى و از موارد اساسى پاسخگويى به نيازهاى مادى جامعه و از وسايل تاءمين مواد غذايى در جهان انسان و حيوان است و خداوند آب و خاك را در اختيار بشر نهاده است تا از امكانانت و بركات زمين بهره گيرد.

از اين رو در سراسر كره زمين بويژه در رگه هاى خاصى از آن، آب بر سطح يا درون آن جريان دارد. و اين انسان است كه بايد آب را استخراج نموده و زمين را زير كشت بگيرد و نهال غرس كند و يا دانه هاى گوناگون در آن بيافشاند و آن را سيراب سازد. اين مسئوليت انسان است و اثرگذارى و اثرپذيرى متقابلى كه ميان خورشيد و هوا و آب و خاك رخ مى دهد از قلمرو قدرت انسان خارج است و آنها در قلمرو قدرت آفريدگار هستى است كه اين خواص را در اين عناصر چهارگانه قرار داده است.

قرآن در اين مورد مى فرمايد:

( أَفَرَأَيْتُم مَّا تَحْرُثُونَ (۳۳) أَأَنتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ ) .( ۶۹۶ )

اما با وجود بركات و نعمتهاى بسيار و فوايد سرشار كه مى توان از كشت و زراعت براى جامعه كسب كرد، باز هم ميليونها انسان از سوءتغذيه و كمبود مواد غذايى شكايت دارند و كودكان در بسيارى از كشورها بويژه آسيا و آفريقا، از گرسنگى جان مى سپارند.

بايد پرسيد كه: (آيا زمين خدا گسترده نيست و وسعت زراعت و كشت و كار ندارد؟)

پاسخ اين است كه: چرا، زمين خدا وسيع و پهناور است.

آيا آب اين ماده حياتى، در زمين كم است و توان پاسخگويى به نيازهاى بشر و ديگر موجودات زنده را ندارد؟

پاسخ اين است كه: چرا، نه تنها چنين نيست بلكه ميليونها تن از اين ماده حياتى هر روز به هدر مى رود و انسان از آن استفاده نمى كند.

پس: عامل گرسنگى و كمبود مواد غذايى و گرانى قيمتها و ميوه ها چيست؟

پاسخ اين است كه: تنها عامل كمبود گرسنگى تورم، فقر، محروميت و بينوايى توده ها، دولتها و حكومتهاى بيدادگرى هستند كه ميان انسان و منابع طبيعى و نعمتها و روزيهايى كه آفريدگار هستى براى بهره ورى بندگان آفريده است فاصله افكنده اند. و ثمره اين بيدادگرى، مصيبت و فقر، محروميت و گرسنگى، گرانى و كاهش در ثروتها و نيروهاى انسانى و ميوه هاست كه بشر همواره از آنها رنج مى برد.

اما هنگامى كه امام مهدىعليه‌السلام ظهور مى نمايد، سيستم زراعى و كشاورزى بطور كامل دگرگون مى گردد و به بهترين و زيباترين شكل و محتوا و برنامه شكوفا مى گردد.

اينك نمونه هايى از روايات در نشانگرى آن شرايط شكوهبار را از نظر مى گذرانيم:

۱. امام باقرعليه‌السلام در روايتى طولانى در اين مورد مى فرمايد: (آن اصلاحگر بزرگ جهانى سپس دستور مى دهد از كربلا و از پشت زيارتگاه امام حسينعليه‌السلام نهر عظيمى را حفر مى كنند و بوسيله آن آب را به كوفه و اطراف آن مى رساند و اين نهر تا نجف ادامه مى يابد و با استفاده از قدرت و نيروى برخاسته از اين آب خروشان انواع دستگاهها را بكار مى اندازند...)( ۶۹۷ )

از اين روايت استفاده مى شود كه امام مهدىعليه‌السلام به حفر بناى پلها و سدها بر شطها و رودخانه ها بويژه ميان كربلا و نجف فرمان مى دهد و دستور مى دهد كه انواع دستگاهها از جمله آسيابها براى آسياب نمودن حبوبات نصب گردد تا هر كس بتواند بطور رايگان از آنها بهره گيرد.

تا آنجايى كه يك زن در كمال امنيت و آرامش هر گاه دلش خواست حبوبات و مواد غذايى مورد نياز خويش و خانواده اش را بطور رايگان با بهره ورى از آسيابها و دستگاههايى كه در مسير آب نصب شده است برطرف مى سازد.

به نظر مى رسد كه امام مهدىعليه‌السلام دستور مى دهد ميان كربلا و نجف نهرى عظيم براى احياى كشاورزى و تعديل آب و هواى منطقه حفر نمايند. چرا كه اين منطقه به صحراها و بيابانها پيوسته است و هزاران كيلومتر از زمينهاى شرق و غرب و جنوب آن منطقه همچون بيابانهاى و مرزهاى آن با عراق و اردن و صحراى (نفود) كه حدود آن به كويت و حجاز مى رسد و (ربع خالى) و حدود آن كه (مسقط) و (يمن) است بصورت مطلوبى احيا و دگرگون مى گردد.

اين صحراها و بيابانهاى پهناورى كه جز اندكى از آنها بقيه خشك و خالى و بدون آب و علف است و از سكونت و كشت و زرع و آب و گياه تهى است به زودى پس از ظهور امام عصرعليه‌السلام از آن نهر سيراب مى گردد و شرايط آن بطور كامل دگرگون مى شود.

روشن است كه اين نهر، از شط عريض و طويل و عميق فرات منشعب مى شود كه ميليونها تن آب در هر دقيقه در آن جريان دارد و سرانجام به خليج مى ريزد و به هدر مى رود.

با آن بيان و پس از اجراى اين طرح عظيم آبرسانى و احياى زمينها و افشاندن انواع بذرها و دانه ها و غرس نهالها و درختان گوناگون و ساختن شهرها و مناطق مسكونى و زنده كردن و نشاط بخشيدن به منطقه آيا مى توان گسترده خيرات و بركات و نعمت رفاه و آسايشى را كه نصيب صدها ميليون انسان ساكن اين منطقه پهناور مى شود در ذهن ترسيم كرد؟

و آيا مى توان تصور كرد كه چقدر جو لطيف مى گردد و آب و هوا دگرگون مى شود و بيماريها كاهش مى يابد و بيشتر مشكلات زندگى رخت بر مى بندد و آمار جرايم و جنايات، قوس نزولى مى پيمايد؟ چگونه بيكارى به صفر مى رسد و انواع مواهب و نعمتها و امكانات زندگى شايسته و در خور شاءن انسان به صورت وصف ناپذيرى كه اينك انديشه ها توان تصور آنها را ندارد گسترده و فراوان در دسترس مردم قرار مى گيرد؟

اينها پرتويى از ثمرات و ره آوردهاى اين زندگى شكوفا و شكوهبار است. و تازه اين يك نقطه از نقاط بى شمار گيتى است كه روح حيات در آن جريان مى يابد و از اين گونه طرحها و برنامه هاى عمرانى در ديگر زمينهاى موات و ديگر دشتها و بيابانها و كويرهاى افتاده و خشك و سوزان در سراسر جهان اجرا مى گردد.

روشن است كه برنامه ريز و طراح اين طرحها و برنامه هاى زندگى ساز امام مهدىعليه‌السلام است. و اوست كه دستور اجراى طرحها را با تدبير بى نظير و بدست خويش مى دهد اين بدان معنا نيست كه خود آن حضرت اين طرحها را بدست تواناى خويش پياده مى كند چرا كه نيازى هم به اين كار نيست بلكه كافى است كه او دستورات لازم و آموزشهاى ضرورى را صادر و طرحها را بدون تشريفات و مانع تراشيهاى موجود در وزارتخانه و دستگاههاى ادارى و اجرايى كنونى و نامه هاى متقابل تشريفاتى براى اجرا امضا مى كند و كارها هرگز بخاطر امضاى فلان كميسيون و يا پشت گردنه ها و موانع در بند كندها و زنجيرها و سيستم كاغذ بازى حاكم بر سازمانهاى ادارى كه هزاران مشكل در مسير زندگى و رشد و ترقى مردم ايجاد مى كند متوقف نمى شود.

و نيز لازم به ياد آورى است كه احياى زمينها و رونق كشاورزى منحصر به آبيارى و سيراب شدن آنها از نهرها نيست بلكه خداى جهان آفرين درهاى آسمان را بر روى زمينيان مى گشايد و خيرات و بركات آسمان را بسوى زمين فرو مى باراند.

با رواياتى كه ترسيم خواهد شد اين نكته روشنتر مى شود:

۱. ابوسعيد خدرى از پيامبر گرامىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آورده است كه فرمود:

«تتنعم امتى فى زمن المهدى - نعمة لم يتنعموا مثلها قط، ترسل السماء عليهم مدرارا و لاتدع الارض شيئا من نباتها الا أخرجته ».( ۶۹۸ )

يعنى: امتم در روزگار ظهور مهدىعليه‌السلام از نعمتهايى بهره ور مى گردد كه همانندش سابقه ندارد آسمان بركات خويش را پياپى بر آنان مى فرستد. و زمين تمامى گياهان و گلها و درختان خويش را براى آنان مى روياند.

۲. و نيز فرمود:

«يخرج فى آخر امتى المهدى يسقيه الله الغيث و تخرج الارض نباتها و يعطى المال صحاحا و تكثر الماشية و تعظم الامة ».( ۶۹۹ )

يعنى: در آخرالزمان در ميان امتم مهدى، آن نجات بخش ملتها قيام مى كند خدا كران تا كران قلمرو حكومت جهانى او را بوسيله باران سيراب مى سازد و زمين، گياه و نبات خويش را مى روياند آن گرامى اموال عمومى را بطور عادلانه به مردم اعطا مى كند و به دامدارى و دامپرورى و رونق اقتصادى اهميت مى دهد و امت را تكريم نموده و عظمت مى بخشد.

۳. و نيز فرمود:

«و تزيد المياه فى دولته و تمد الانهار و تضاعف الارض اكلها ».( ۷۰۰ )

يعنى... آبها در دولت او فراوان مى گردد و زمين بركات خويش را چندين برابر مى سازد.

۴. امیرمؤمنانعليه‌السلام ضمن روايت طولانى در اين مورد مى فرمايد:

«و لو قد قام قائمنا لانزلت السماء قطرها و لاخرجت الارض نباتها... حتى تمشى المراءة بين العراق و الشام لاتضع قدميها الا على النبات ...»( ۷۰۱ )

يعنى: هنگامى كه قائم ما قيام نمايد، آسمان باران رحمت خويش را فرو مى ريزد و زمين، روييدنيهاى خود را مى روياند تا آنجايى كه زنى ميان عراق تا شام مى رود و پاى خويش را جز بر گل و گياه نمى گذارد.. چرا كه جاى پايى براى خود نمى يابد.

۵. و نيز در روايتى از عصر حاكميت امام مهدىعليه‌السلام مى فرمايد:

«و يزرع الانسان مدا ( ۷۰۲ ) يخرج له سبعمأئة مد كما قال الله تعالى :( كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاءُ ) ».( ۷۰۳ )

يعنى: انسان در عصر حاكميت جهانى آن حضرت هر آنچه از انواع دانه هاى زراعى بر زمين بيافشاند، هفتصد برابر، برداشت مى نمايد همانگونه كه خدا در قرآن مى فرمايد:

( كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاءُ ) .( ۷۰۴ )

يعنى: مثل آنان كه مالشان را در راه خدا انفاق كنند به مانند دانه هاى است كه از يك دانه هفت خوشه برويد و در هر خوشه اى صد دانه باشد. و خداوند براى هر كس كه بخواهد مى افزايد.

از رواياتى كه از نظرتان گذشت روشن شد كه تمامى صحراها و دشتها و زمينهاى خشك و سوزان و تهى از كشت زرع و نهال و درخت، پس از ظهور امام مهدىعليه‌السلام در اندك مدتى به مزارع سبز و خرم تبديل مى گردد. و بخاطر بارانهاى مفيد و پياپى و حفر و جارى ساختن نهرهاى پر آب كران تا كران زمين نشاط و طراوت بهاران به خود مى گيرد.

ريزش بارانها بصورت مفيد و ثمربخشى انجام مى گيرد، نه چون بارانهاى سيلاب خيزى كه در برخى كشورها گاه به گونه اى فرو مى ريزد كه با سيلاب مهيب خود شهرها و روستاها را ويران مى كند و مزارع را غرق و انسان و حيوان را نابود مى سازد.

و روشن است كه مردم در عصر ظهور در زراعت و غرس انواع درختان آزادند و در راه تلاش و سازندگى آنان موانع و خوانها و گردنهاى بازدارنده اى همچون مالياتهاى ظالمانه و مقررات ضد انسانى و اسلامى قرار نمى دهند؛ چرا كه اسلام به فرد و گروه تلاشگرى كه بخواهند زمينهاى موات را احيا كنند و آنها را به مزارع سرسبز و باغات پرميوه و شهر و روستاهاى آباد و آزاد تبديل سازند آزادى اعطا مى كند و كار آنان را جهان عنوان مى دهد، براى نمونه:

۱. از پيامبر گرامىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آورده اند كه فرمود:

«من احيا ارضا مواتا فهى له.»( ۷۰۵ )

يعنى: هر كس زمين مرده اى را زنده كند از آن خود اوست

۲. و نيز فرمود:

«من غرس شجرا او حفر واديا لم يسبقه اليه أحد او أحيا أرضا ميتة فهى له قضاء من الله ورسوله

يعنى: هر كس درختى را غرس كند يا نهرى پيش از ديگران حفر نمايد يا زمين مرده اى را زنده سازد، از آن اوست. اين حكم و داورى خدا و پيامبر است.

۳. و امام باقرعليه‌السلام فرمود:

«ايما قوم احيوا شيئا من الارض و عمروها، فهم أحق بها و هى لهم ».( ۷۰۶ )

يعنى: هر گروهى قطعه اى از زمين را احيا و آن را آباد سازد، بدانها شايسته تر و زيبنده تر است و آن زمين از احياگر آن است.

و روايات ديگرى كه تصريح مى كند كه هر انسانى، قطعه اى از زمين را احيا كند، ملك اوست، مشروط بر اينكه پيش از آن ملك كسى نباشد. و زراعت و نهالهايى را نيز كه در آن كشت مى كند از آن اوست نه فئودالها و يا دولتها، همانگونه كه در كشورهاى ماركسيستى و... اينگونه بود. و امروز نيز در نقاط مختلف جهان، ميليارها هكتار از زمينها همچنان در طى قرون و اعصار وا افتاده و بدون كشت و زرع و بهره بردارى مانده است و يا اگر كشت گردد، محصول آن به جيب زمين داران، سرازير مى گردد.

همه اين بيدادگريها و حق كشيها، محصول قوانين ضد اسلامى و وارداتى از كشورهاى استعمارى است.

اما هنگامى كه امام مهدىعليه‌السلام قيام كند اين مقررات ظالمانه و ساختگى و باطل را از بين مى برد و انسان به آزادى، آن موهبت الهى خويش، دست مى يابد. و در نتيجه، در زمين خدا براى خويشتن كشت مى كند. و از بركات خاك انواع دانه ها و ميوه ها و محصولات زارعى را، براى حيات سعادتمندانه و رونق و رفاه زندگى خويش برمى دارد و نهايت فراوانى و رونق و آسايشى را كه انسانها بدان دست مى يابند، تنها خدا آگاه.

بدين سان به سبب كشت و زرع بسيار و سرشار شدن پستانها از شير، خيرات و بركات فراوان چند برابر مى گردد. و نعمتها بصورت وصف ناپذيرى افزايش مى يابد و عمران و آبادانى چهره مى گشايد. و دامدارى و پرورش طيور و مرغدارى، گسترش و رونق جديد و وصف ناپذيرى مى يابد.

حل مشكل مسكن در عصر ظهور

مشكل مسكن همواره از مشكلاتى است كه جامعه انسانى در روزگاران گذشته از آن رنج برده و امروز نيز رنج مى برد. چرا كه اگر نگوييم بيشتر انسانها، مى توان گفت بيشى از آنان به بحران مسكن گرفتارند. و عمر خويش را بناچار در خانه هاى محقر و يا اجاره اى سپرى مى كنند و پول و امكاناتى كه بتوانند براى سكونت خود و خانواده خويش، خانه اى مناسب فراهم ساخته و با آسايش و آرامش و رفاه در آن زندگى كنند، ندارند.

اين مشكل اساسى نيز بدبختانه از مشكلاتى است كه ثمره شوم قوانين ظالمانه و ضد اسلامى حاكم بر جامعه ها و تمدنهاست. چرا كه دولتها، آزادى اين موهبت الهى را در مورد مسكن و محل زندگى، از انسانها سلب نموده و سركوب مى كنند. و به اين انبوه عظيم از مردم اجازه نمى دهند جز با شرايط بى رحمانه و ماليات و عوارض سنگين و ظالمانه و غير اسلامى حتى در خارج از شهرها نيز خانه اى براى خود و خانواده خويش بسازند.

بنظر مى رسد ثمرات و شوم و تاءسفبار و درد و رنجهايى كه از اين راه، دامنگير خانواده ها و جامعه ها مى شود، نيازى به پرسش و پاسخ ندارد.

بسيارى از جوانان به خاطر بحران مسكن، دوران طراوت و شادابى عمر خويش را بدون تشكيل نهاد مقدس و مسؤ ليت آفرين خانواده مى گذرانند كه اين شيوه زندگى، خود ره آورد شومى همچون: ضعف مبانى عقيدتى و اخلاقى، انحرافات جنسى و تزلزل روانى و ديگر آفتها و كارها ناپسند را براى جامعه به بار مى آورد. و آنگاه پس از سپرى شدن دوران طلايى جوانى تازه ازدواج مى كنند و ناگزير مى گردند عمر خويش را در يك خانه اجاره اى و يا يك طبقه محقر و كوچك با شرايط وخامت بارى بگذارنند كه اين نيز عوارض ويرانگرى در پى دارد.

از ميوه هاى تلخ بحران مسكن و نداشتن محيط زندگى مناسب، انواع بيماريها است كه بخاطر تنفس در يك فضاى تنگ و نامناسب دامنگير انسانها مى گردد و نيز انواع درگيريهاى خانوادگى و عقده هاى روانى از ديگر ره آوردهاى نداشتن مسكن مناسب و زيستن انبوهى، در يك محيط كوچك و نامناسب است.

در اين شرايط است كه كودكان از بازى و سرگرمى و فوتبال در محيط زندگى محروم مى گردند و به ناگزير براى بازى به خيابانها و كوچه ها و پاكها و گردشگاهها روى مى آورند. و چه بسا كه همين اوقات فراغت و بازى در محيطى دور از چشم پدر و مادر، به انحرافات فكرى و رفتارى آنان منجر مى گردد. زيرا عوامل فساد و تباهى و عناصر وابسته به جريانهاى گمراه كننده و احزاب و دستجاتى كه در انديشه شكار جوانان بيگناه و كم تجربه اند، بيشتر در همين محيطهاى عمومى براى صيد آنان انواع دامها را مى گشايند تا بدينوسيله آنان را به راه دلخواه خويش سوق دهند. و نيز دهها مشكل اجتماعى و فردى و رنج و درد و جنايت ديگر كه همه، ره آورد شوم بحران مسكن و نداشتن خانه مناسب است.

اما در عصر ظهور و حاكميت امام عصرعليه‌السلام ، اين مشكل بزرگ اجتماعى و اقتصادى نيز بصورت كامل حل مى گردد همانگونه كه در روزگار درخشان حكومت عادلانه و انسان ساز علىعليه‌السلام با تدابير ژرف و سازنده آن حضرت، در مدتى كوتاه خود به خود حل شد.

تاريخ، بيانگر اين واقعيت كه به بركت حكومت امیرمؤمنانعليه‌السلام و تدابير و طرحهاى او، هر انسانى براى خويش صاحب خانه اى مستقل گرديد و مشكل مسكن بطور كامل حل شد.

يك پرسش: (چگونه امام عصرعليه‌السلام در دوران حاكميت خويش اين معضل اجتماعى را حل مى كند؟)

پاسخ: از راه تطبيق و پياده كردن دقيق مقررات و قوانين زندگى ساز و سعادت آفرين اسلام.

اسلام بر اين انديشه رهنمون است كه:

«الأرض لله و لمن عمرها

يعنى: زمين از آن خداست و پس از آن، از آن كسى است كه آن را آباد سازد.

از اين رو هر زمين كه ملك ديگرى نباشد، هر انسانى مى تواند آن را احيا و آباد سازد. و پس از آن مرحله به مالكيت او در مى آيد و هيچ قدرتى همچون دولت يا شهرداريها يا ديگران، حق جلوگيرى و مزاحمت و يا دريافت ماليات و عوارض و پولهايى از اين قبيل از او را ندارند، چرا كه اسلام مالياتى جز آنچه در آيات قرآن و روايات بدان تصريح شده است، ندارد.

اينك با يكى از روايات بيانگر حل بحران مسكن در حكومت امام مهدىعليه‌السلام است، بحث را به پايان مى بريم:

امام صادقعليه‌السلام فرمود:

«اذا قام ال محمد... اتصلت بيوت الكوفة بنهر كربلا( ۷۰۷ ) يعنى: هنگامى كه قائم آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قيام نمايد، خانه هاى شهر (كوفه) به نهر (كربلا) متصل مى شود و شهر بقدرى گسترش مى يابد كه همه صاحب خانه مى شود.

بدينسان، اين روايت، بيانگر اين مطلب است كه مردم زمينهاى خشك و سوزان و بيابانهاى بى آب و علف را احيا و آباد مى سازند و بصورت خانه هاى زيبا و پرشكوه و باغهاى پرطراوات در مى آورند كه يك نمونه آن، گسترش شايسته خانه هاى كوفه تا نهر كربلا مى باشد، آن هم با آن مسافت بسيارى كه اينك ميان آن دو شهر موجود است.

حل بحران بيكارى در عصر امام مهدىعليه‌السلام

مشكل بيكارى از بلاهاى اجتماعى است و بطور آشكار و تأسف بارى در سراسر جهان بصورت گوناگونى گسترش يافته است و از مشكلات پيچيده است كه بسيارى از مردم از رنج مى برند و آمار آن بصورت دهشتبارى در حال افزايش است.

اين مشكل اجتماعى آثار و ره آورد وخامت بارى در جامعه بر جاى مى گذرد و در دامان خود هزاران ضد ارزش و رذايت اخلاقى و انحراف عقيدتى و عقده هاى روانى مى پرورد و جناياتى چون سرقت، غارت و تجاوز را به ارمغان مى آورد.

بيكارى باعث مى شود كه بسيارى براى وقت گذرانى به كوچه و بازار و رستورانها روى آورند به ناموس مردم نگاه كنند و به ياوه گويى و متلك پرانى و... به دختران و زنان بپردازند و عمر خويش را در كارهاى بى ثمره و زيانبار همچون: غيبت، تهمت تراشى، پرده درى و... تلف نمايند.

با اينكه اسلام، سستى و تن پرورى و بيكارگى را سخت نكوهيده مى داند و همگان را به كار و تلاش و نشاط و تحرك فرا مى خواند، بدبختانه اين آفت در كشورهاى اسلامى نيز آشكار است. و عامل آن نيز چيزى جز مقررات ضد اسلامى حاكم بر اين كشورها نيست. مقرراتى كه آزادى مردم را در جلوه ها و ابعاد گوناگون سركوب مى كند و جز با شرايط سخت و مالياتهاى سنگين و قيد و بندهاى اسارتبار، اجازه كار و تجارت و... به مردم نمى دهد.

در برخى از كشورها و در قلمرو برخى دولتها به فرد تنها هنگامى اجازه كار داده مى شود كه از نظر نژاد و مليت با آنان هماهنگ باشد چنانكه گويى فردى كه از نظر نژاد و مليت از آنان نيست، نه انسان است و نه از حق حيات و كار و معيشت برخوردار است.

در برخى كشورها، به فرد، تنها پس از پايان خدمت نظام و يا رسيدن به مرحله خاصى از عمر، اجازه كار مى دهند... به هر حال عوامل بيكارى و اسباب آن بسيار است و ما در اينجا نمى خواهيم اين بحث را بصورت گسترده بياوريم.

...اما در عصر حاكميت امام مهدىعليه‌السلام بحران بيكارى در همه چهره ها و ميدانها حل مى گردد. و اين آفت ويرانگر، براى هميشه از جامعه رخت برمى بندد، چرا كه آن اصلاحگر بزرگ و با كفايت، اين آفت اجتماعى را از بيخ و بن ريشه كن مى سازد و اسباب و عوامل آن را نابود مى كند.

از اين رو در عصر ظهور، آزادى در كار، مسافرت، تجارت، نوآورى، ابداع و امكانات، به همه مردم ارزانى مى گردد. و ميدان كار و تلاش و ابتكار براى همه استعدادها فراهم مى شود، مالياتها الغاء مى گردد و ملاكها، معيارها و مقررات تبعيض نژادى بكلى باطل اعلان مى شود، چرا كه اسلام، گرايشهاى نژادى و طبقاتى را به شدت همانگونه كه امیرمؤمنانعليه‌السلام در حكومت عادلانه خويش در دستورالعمل جاودانه اى به مالك اشتر مرقوم داشت كه:

«الناس صنفان: اما أخ لك فى الدين او نظير لك فى الخلق ».( ۷۰۸ )

يعنى: هان اى مالك! مردم دو گروهند: يا در دين با تو برادرند و يا در آفرينش با تو برابر.

و بر اين اساس است كه تمامى طبقات مردم در عصر ظهور در اوج نشاط و تلاش و رفاه و غنا زندگى مى كنند. و به بركت حكومت امام مهدىعليه‌السلام بحران بيكارى و فقر محو مى گردد و ره آورد شوم و ويرانگر آن نيز از جامعه زدوده مى شود.

امنيت و آرامش در عصر ظهور

در جهان معاصر جامعه هاى انسانى، در شرايط سخت و طاقت فرسايى از نظر فقدان امنيت و آرامش در ابعاد گوناگون حيات، زندگى مى كنند. براى نمونه: سرقت اموال و دارايى مردم از خانه ها و محلات، سرقت ماشينها و سرقت بانكها بوسيله سارقان حرفه اى و باندهاى خطرناك....

جناياتى كه راهزنها به آن دست مى يازند و هر روز در جايى اموال و هستى مردم را به غارت مى برند، آدم رباييهاى رنگارنگ، از ربودن كودكان گرفته تا زنان، باجگيريها و... همه و همه بارز فقدان امنيت مالى و جانى در جامعه هاى انسانى است.

در برخى كشورها، دلهره و وحشت بطور كامل بر جامعه سايه افكنده و اين ترس و رعب در شامگاهان به اوج خود مى رسد، بطورى كه اگر درب خانه اى بصدا در آيد اضطراب و دلهره، صاحب خانه و خانواده اش را پيش از شناختن كسى كه درب را بصدا در آورده است، سخت فرا مى گيرد.

اما در عصر ظهور امام مهدىعليه‌السلام ترس و دلهره در همه چهره هايش نابود مى گردد و امنيت و آرامش بر كران تا كران كره زمين سايه گستر و حاكم مى شود و بشريت در جوى از صلح و اطمينان خاطر و آسايش و آرامش فكرى زندگى مى كند.

يك پرسش: سؤال اين است كه: (چگونه نعمت گرانبهاى امنيت و آرامش بر سراسر گيتى و بر جانها و دلها حاكم مى گردد؟)

پاسخ: براى دريافت پاسخ، ما بايد نخست، عوامل و اسبابى را كه باعث زوال و آرامش و امنيت مى گردد بشناسيم تا پس از اين مرحله، دريابيم كه امنيت و آرامش چگونه در روزگار درخشان آن حضرت تحقق مى يابد.

واقعيت اين است كه فقدان امنيت به يكى از سه عامل ويرانگرى كه خواهد آمد برمى گردد و اينها آفتهاى امن و امان هستند:

۱.فقر و محروميت : اين آفت است كه در بسيارى از مواقع، باعث مى شود كه فرد، مرتكب سرقت شود ويا به كارهاى زشتى همانند آن دست زند، چرا كه او در فشار فقر و نياز است و براى نجات زندگى خود و خانواده اش به اين راه ناپسند و زشت كشيده مى شود.

۲.ضعف ايمان : عامل ديگر جنايات كه آفت ناامنى را در جامعه پديد مى آورد، ضعف مبانى عقيدتى و ايمان به خداست.

ضعف ايمان: باعث مى شود كه فرد و جامع نه به دليل فقر و نياز تنها، بلكه گاه بخاطر آفت هستى سوز طمع و حرص و آز، در مال اندوزى و دنياطلبى و دنياپرستى و يا آلودگيهاى روحى و ديگر انحرافات، در ميدان عمل دست تجاوز به حق و اموال مردم دراز كند.

۳.ضعف مديريتها و حكومتها : ممكن است ضعف مديريت و حكومت و ناتوانى آن از تنظيم امور و تدبير شئون و نگهبانى شايسته از مال و جان و كرامت و آزادى فرد و جامعه و دستگيرى و كيفر جنايتكاران و گروهاى تبهكار آفت جان امنيت شود و نعمت امن و امان را از جامعه ها سلب نمايد.

اما در عصر ظهور و حكومت امام مهدىعليه‌السلام همه اين عوامل ناامنى محو و نابود مى گردد و تمامى آفتهاى آرامش زندگى از فرد خانواده و جامعه زدوده مى شود و همگان در اوج رفاه و آسايش و بهروزى و فراوانى نعمتها روزگار مى گذرانند تا آنجايى كه طبق روايات رسيده هر از چندى از سوى حكومت عادلانه و پر مهر امام مهدىعليه‌السلام اعلان مى گردد كه: (هر كس نياز به پول و مال دارد بيايد و هر چه مى خواهد بگيرد.) اما جز يك نفر كسى نمى رود و آن يك تن نيز نه بخاطر فقر بلكه به انگيزه حرص و آز و فزون خواهى مى رود و با چنان عطاى بزرگى روبرو مى گردد كه پشيمان از كار خويش پولها را بر مى گرداند....

و نيز در جامعه عصر ظهور بر اثر شيوه هاى تربيتى و سازندگى ويژه اى كه آن پيشواى راستين توحيد و عدالت در ابعاد گوناگون بكار مى گيرد ايمان و اخلاص در كران تا كران دلها نفوذ مى كند و قلبها مركز ايمان مى گردد و به بركت چنين ايمان سرشار و تزلزل ناپذيرى جرم و گناه كه ره آورد ضعف ايمان است از جامع بشرى رخت بر مى بندد.

حكومت عادلانه مهدىعليه‌السلام پر اقتدارترين حكومتهايى خواهد بود كه زمين بر روى خود ديده است آسمان و زمين و تمامى نيروهاى طبيعى و ماوراى طبيعى در پشتيبانى و استوارى و برقرار ساختن پايه هاى شكوهمند آن دست به همكارى مشترك مى زنند و آن حكومت عدل و مهر تنها حكومت در سراسر جهان خواهد بود به جهت عناصر فاسد و گروههاى راهزن و متجاوز آفتهاى امنيت اصولا امكان تشكل نمى يابند. چرا كه دست قدرتمند و دقيق عدالت آنان را در همان نخستين مرحله به كيفر شايسته و بايسته مى رساند.

علاوه بر آنچه آمد مردم بر اثر طرحها، برنامه ها تربيتها رفتار و گفتار آن حضرت و به دست يارانش به مراحل والايى از رشد فكرى و عقيدتى، علو نفس و شرافت انسانى اوج مى گيرند كه خويشتن را فراتر از ارتكاب گناه و تجاوز به مال و جاه و هستى مردمان مى نگرند.

با اين بيان روشن است كه پايه هاى استوار آرامش و امنيت جهانى در كران تا كران جامعه بزرگ انسانى پى ريزى مى گردد.

و بدينسان چگونگى تحقق بخشيدن به امنيت در همه ابعاد به دست توانا و انديشه والاى آن حضرت پى مى بريم.

شايسته است به اين نكته نيز اشاره گردد كه نعمت امنيت در حكومت آن گرامى، تنها ويژه جامعه انسانى نيست بلكه شامل حيوانات نيز مى گردد حيوانات با يكديگر بر اساس عدالت روبرو مى گردند و هم با انسانها از اين رو نه انسانها از سوى حيوانات احساس خوف مى كنند و نه حيوانات ناتوان از حيوانات قوى مى هراسند و روح مهر و الفت در ميان آنان حاكم مى گردد.

در اين مورد به برخى روايات اشاره مى رود:

۱. امام باقرعليه‌السلام در روايتى پيرامون اصل امنيت در دوران آن حضرت فرمود:

«...و تخرج العجوز الضعيفة من المشرق تريد المغرب، لاينهاها احد ...»( ۷۰۹ )

يعنى: و زن سالخورده و ناتوان از شرق تا غرب عالم مى رود بى آنكه از هيچ كس و هيچ چيزى احساس ناامنى و اذيت و آزار نمايد.

۲. امیرمؤمنانعليه‌السلام ضمن بيانى فرمود:

«...حتى تمشى المرأة بين العراق و الشام، لاتضع قدميها الا على النبات و على راءسها زينتها لايهيحها سبع و لاتخافه ».( ۷۱۰ )

يعنى: در عصر حكومت آن اصلاحگر بزرگ امنيت كامل همه جا برقرار مى گردد تا آنجايى كه يك زن در كمال امنيت و آزادى راه ميان عراق تا شام را مى پيمايد و پاى خويش را جز بر سبزه زارها و بوستانهاى خرم و آباد نمى نهد و در حالى كه جواهرات خويش را بطور آشكار بر سر و سينه دارد نه درنده اى او را خواهد ترساند و نه ناامنى و خطرى او را تهديد خواهد كرد.

۳. و نيز فرمود:

«لو. قدقام قائمنا... ولذهبت الشحناء من قلوب العباد واصطلحت السباع والبهائم ».( ۷۱۱ )

يعنى: هنگامى كه قائم ما قيام كند... كينه و عداوت از دلهاى بندگان ريشه كن مى شود و درندگان و حيوانات نيز اصلاح خواهند شد.

و فرمود:

«وترعى الشاة و الذئب فى مكان واحد ويلعب الصبيان بالحيات والعقارب، لايضرهم شى ء ويذهب الشر ويبقى الخير ».( ۷۱۲ )

يعنى: در روزگار او گرگ و گوسفند در يك مكان مى چرند و كودكان با عقربها و مارها بازى مى كنند و چيزى به آنان زيان نمى رساند همه بديها و شرارتها از جهان رخت بر مى بندد و شايستگيها مى ماند.

يك پرسش: ممكن است اين سؤال در ذهن شما پديد آيد كه: (چگونه ممكن است درندگان اصلاح گردند با اينكه مى دانيم سرشت و غريزه آنها شكار و دريدن است؟)

پاسخ اين است كه: اين كار شگرفت و تحول اعجازآميز ممكن است از طريق اعجاز صورت گيرد. زيرا خدايى كه درندگان را آفريد و اين غريزه و طبيعت را در وجد آنان قرار داد به آسانى مى تواند خوى درندگى را از آنها سلب كند و آنها را همانند حيوانات اهلى رام سازد كه خطرى از آنها متوجه آدمى زاد و همنوعانشان نگردد.

سؤال ديگر: ممكن است سؤال شود كه: (چگونه اين كار ممكن است با اينكه مى دانيم كه غذاى مورد نياز برخى درندگان و حيوانات وحشى تنها در گوشت خلاصه مى شود؟)

جواب: حيوان شناسان تصريح مى كنند كه غذاى درندگان و حيوانات وحشى منحصر به گوشت نيست بلكه گوشت از لذيذترين غذاهاى آنهاست و در صورتى كه بدان دسترسى نداشته باشند با برگ درختان و گياهان و گلها نيز مى توانند نياز غذايى خود را برطرف سازند.( ۷۱۳ )

و ما در بخشى كه تحت عنوان (بشارتها از آمدن امام مهدىعليه‌السلام داشتيم اين مطلب را بطور فشرده توضيح داديم.)

آرى! و بدينسان عصر ظهور و روزگار حكومت امام مهدىعليه‌السلام روزگار صلح و صفا و آرامش و امنيت و عدالت و آزادى به تمام معنا و به مفهوم حقيقى آن خواهد بود.

حديث - ۷۴

امام رضاعليه‌السلام فرمودند:

مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه يـَوم القيامة؛

هر کس اندوه و مشکلي را از مومني بر طرف نمايد خداوند در روز قيامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد.

(اصول کافي، ج ۳، ص ۲۶۸)

حديث - ۷۵

امام صادقعليه‌السلام :

لِجَرّاحِ المَدائِنيِّ : ألا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؟ اَلصَّفحُ عَنِ النّاسِ ، وَمُواساةُ الرَّجُلِ أخاهُ في مالِهِ ، وَذِکرُ اللّه کَثيرا؛

به جرّاح مدائني فرمودند: آيا به تو بگويم که مکارم اخلاق چيست؟ گذشت کردن از مردم، سهيم کردن برادر (ديني) در مال خود و بسيار به ياد خدا بودن.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۵۱، ح۳۲۶۰)

حديث - ۷۶

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

إنّ اللّه تَبارَکَ وَتَعالي خَصَّ رَسولَ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بِمَکارِمِ الأخلاقِ ، فَامتَحِنوا أنفُسَکُم فَإن کانَت فيکُم فَاحمَدوا اللّه عَزَّوَجَلَّ وَارغَبوا إلَيهِ في الزِّيادَةِ مِنها ـ فَذَکَرَها عَشرَةً ـ : اليَقينُ ، والقَناعَةُ ، والصَّبرُ ، والشُّکرُ ، والحِلمُ ، وحُسنُ الخُلقِ ، والسَّخاءُ ، والغَيرَةُ ، والشَّجاعَةُ ، والمُروءَةُ؛

خداي تبارک وتعالي رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را به مکارم اخلاق مخصوص گردانيد. پس شما نيز خود را بيازماييد، اگر اين صفت ها در شما بود خداي عزوجل را سپاس گوييد و از او اين مکارم را بيشتر بخواهيد. سپس آن ده خصلت را برشمردند : يقين، قناعت، صبر، شکر، بردباري، خوش اخلاقي، سخاوت، غيرت، شجاعت و جوانمردي.

(نهج البلاغه، خطبه ۹۱)

حديث - ۷۷

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

وَقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَةُ مَن قَطَعَکَ وَإعطاءُ مَن حَرَمَکَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلي نَفسِکَ؛

درباره مکارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسي که به تو ظلم کرده، رابطه با کسي که با تو قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دريغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.

(نهج الفصاحه، ح ۷۸۱)

حديث - ۷۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

خَيرُ الخَلائق الرِّفقُ؛

بهترين خوبي ها رفق است (مهرباني و لطف با مردم).

(غررالحکم)

حديث - ۷۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلعَدلُ أَفضَلُ مِنَ الشَّجاعَةِ لأَِنَّ النّاسَ لَوِاستَعمَلُوا العَدلَ عُموما في جَميعِهِم لاَستَغنَوا عَنِ الشَّجاعَةِ؛

عدالت بهتر از شجاعت است زيرا اگر مردم همگي عدالت را درباره همه بکار گيرند از شجاعت بي نياز مي شوند.

شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۳۳، ح۸۱۶

حديث - ۸۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا أَشجَعَ مِن لَبيبٍ؛

شجاع تر از خردمند، وجود ندارد.

غررالحکم، ج۶، ص۳۷۳، ح۱۰۵۹۱

حديث - ۸۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

ثَمَرَةُ الشَّجاعَةِ الغيرَةُ؛

غيرت ميوه شجاعت است.

غررالحکم، ج۳، ص۳۲۸، ح۴۶۲۰

حديث - ۸۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

جُبِلَتِ الشَّجاعَةُ عَلي ثَلاثِ طَبائِعَ، لِکُلِ واحِدَةٍ مِنهُنَ فَضيلَةٌ لَيسَت لِلخري: اَلسَّخاءُ بِالنَّفسِ وَالنَفَةُ مِنَ الذُّلِّ وَطَلَبُ الذِّکرِ ؛

شجاعت بر سه خصلت سرشته شده که هر يک از آنها فضيلتي دارد که ديگري فاقد آن است: از خودگذشتگي، تن ندادن به خواري و ذلّت و نامجويي.

تحف العقول، ص ۳۲۳

حديث - ۸۳

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلسَّخاءُ وَالشَّجاعَةُ غَرائِزُ شَريفَةٌ، يَضَعُهَا اللّه سُبحانَهُ فيمَن أَحَبَّهُ وَامتَحَنَهُ؛

سخاوت و شجاعت خصلت هاي والايي هستند که خداوند سبحان آن دو را در وجود هر کس که دوستش داشته و او را آزموده باشد مي گذارد.

غررالحکم، ج۲، ص۵۶، ح۱۸۲۰

حديث - ۸۴

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلشَّجاعَةُ نُصرَةٌ حاضِرَةٌ وَفَضيلَةٌ ظاهِرَةٌ؛

شجاعت، نصرتي نقد و فضيلتي آشکار است.

غررالحکم، ج۲، ص۳۰، ح۱۷۰۰

حديث - ۸۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

العَفافُ يَصونُ النَّفسَ ويُنَزِّهُها عَنِ الدَّنايا؛

عفّت، نفس را مصون مي دارد و آن را از پستيها دور نگه مي دارد.

(غرر الحکم، ح ۱۹۸۹ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)

حديث - ۸۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

العِفَّةُ أفضَلُ الفُتُوَّةِ؛

عفّت ، برترين جوانمردي است.

(غرر الحکم، ح ۵۲۹ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)

حديث - ۸۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

العِفَّةُ رَأسُ کُلِّ خَيرٍ؛

عفّت ، سرآمد هر خوبي است.

(غرر الحکم، ح ۱۱۶۸ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)

حديث - ۸۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَصلُ المُروءَةِ الحَياءُ وَ ثَمَرَتُهَا العِفَّةُ؛

ريشه مردانگي حيا و ميوه اش پاکدامني است.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۱۸، ح۳۱۰۱)

حديث - ۸۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

عِفَّتُهُ (الرَّجُل) عَلي قدرِ غَيرَتِهِ؛

پاکدامني مرد به اندازه غيرت اوست.

(نهج البلاغه، حکمت‌۴۷)

حديث - ۹۰

پيامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

اَوَّلُ ما يوضَعُ في ميزانِ العَبدِ يَومَ القيامَةِ حُسنُ خُلقِهِ؛

نخستين چيزي که روز قيامت در ترازوي اعمال بنده گذاشته مي‌شود، اخلاق خوب اوست.

(قرب الإسناد، ص ۴۶، ح ۱۴۹)

حديث - ۹۱

امام حسينعليه‌السلام فرمودند:

اَلبُکاءُ مِن خَشيةِ اللهِ نَجآةٌ مِنَ النّارِ؛

گريه از ترس خدا سبب نجات از آتش جهنّم است

(حيات امام حسين، ج ۱، ص ۱۸۳)

حديث - ۹۲

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّي العمالَ وَتُنمي الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوي وَتُيَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛

صله رحم، اعمال را پاکيزه، اموال را بسيار، بلا را برطرف و حساب (قيامت) را آسان مي‌کند و مرگ را به تأخير مي‌اندازد.

(کافي، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳)

حديث - ۹۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَن کَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللهُ عَورَتَهُ؛

کسي که جلوي خشمش را بگيرد خداوند نقصها و کاستي هاي او را مي پوشاند.

(جهاد النفس، ح ۵۲۸)

حديث - ۹۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِيهِ کـانِ سَيِّـداً: کَظمُ الغَيظِ وَالعَفـوُ عَن المَسييءِ والصِّله بِـالنَفـسِ وَالمـالِ؛

سه چيز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.

(تحف العقول، ص ۳۱۷)

حديث - ۹۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلکَفُّ عَمّا في أَيدِي النّاسِ عِفَّةٌ وَکِبَرُ هِمَّةٍ؛

طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتي است.

(غررالحکم، ج۱، ص۳۶۵، ح۱۳۸۷)

حديث - ۹۶

امام حسنعليه‌السلام فرمودند:

اَلخَيرُ الَّذِي لا شَرَّ فِيهِ، اَلشُّکرُ مَعَ النِّعمَة وَ الصَّبرُ عَلَي النّازِلَة؛

خيري که هيچ شري در آن نيست، شکر بر نعمت و صبر بر مصيبت ناگوار است

(تحف العقول، ص ۲۳۷)

حديث - ۹۷

امام حسن عسکريعليه‌السلام فرمودند:

التَّواضُعُ نِعمَةٌ لايُحسَدُ عَليها؛

تواضع و فروتني نعمتي است که بر آن حسد نبرند.

تحف العقول، ص۴۸۹

حديث - ۹۸

امام رضاعليه‌السلام فرمودند:

تواضع درجاتي دارد: يکي از آنها اين است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طيب خاطر خود را در آن جايگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدي ديد آن را با خوبي جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نيکوکاران را دوست دارد.

کافي، ج۲، ص۱۲۴، ح۱۳

حديث - ۹۹

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ثَلاثٌ مَنْ اَتَي اللّه‌َ بِواحِدَةٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه‌ُ لَهُ الْجَنَّةَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَميعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛

هر کس يکي از اين کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را براي او واجب مي‌گرداند: انفاق در تنگدستي، گشاده‌رويي با همگان و رفتار منصفانه.

(نهج الفصاحه، ح ۱۲۸۱)

حديث - ۱۰۰

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّ لاِهْلِ الْجَنَّةِ اَرْبَعَ عَلاماتٍ: وَجْهٌ مُنْبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطيفٌ وَ قَلْبٌ رَحيمٌ وَ يَدٌ مُعْطيَةٌ؛

بهشتي‌ها چهار نشانه دارند: روي گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.

(مجموعه ورام، ج ۲، ص ۹۱)

حديث - ۱۰۱

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

خَمسُ خِصالٍ مَن لَم تَکُن فيهِ خَصلَةٌ مِنها فَلَيسَ فيهِ کَثيرُ مُستَمتَعٍ أَوَّلُهَا: اَلوَفاءُ وَالثّانيَةُ التَّدبيرُ وَالثّالِثَةُ الحَياءُ وَالرّابِعَةُ حُسنُ الخُلقِ وَالخامِسَةُ وَهِيَ تَجمَعُ هذِهِ الخِصالَ، الحُرِّيَّةُ؛

پنج خصلت است که در هر کس يکي از آنها نباشد خير و بهره زيادي در او نيست: اول: وفاداري دوم: تدبير سوم: حيا چهارم: خوش اخلاقي و پنجم: که چهار خصلت ديگر را نيز در خود دارد آزادگي.

(خصال، ص۲۸۴، ح۳۳)

حديث - ۱۰۲

امام هاديعليه‌السلام فرمودند:

اَلسَّهَرُ اَ لَذُّ لِلمَنامِ وَ الجوعُ يَزيدُ في طيبِ الطَّعامِ؛

شب زنده داري، خواب را شيرين تر و گرسنگي، غذا را لذت بخش تر مي کند.

(تنبيه الخواطر، ص ۱۴۱، ح ۱۸)

حديث - ۱۰۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ في مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه‌ِ کَثيرا؛

آيا به شما بگويم که مکارم اخلاق چيست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالي به برادر (ديني) خود و بسيار به ياد خدا بودن.

(معاني الأخبار، ص ۱۹۱، ح ۲)

حديث - ۱۰۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلمَکارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَکونَ فيکَ فَلتَکُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ، وَأداءُ الأمانَةِ ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّيفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَالمُکافاةُ عَليَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَياءُ؛

مکارم ده تاست: اگر مي تواني آنها را داشته باش : استقامت در سختي ها، راستگويي، امانتداري، صله رحم، ميهمان نوازي، اطعام نيازمند، جبران کردن نيکي ها، رعايت حق و حرمت همسايه، مراعات حق و حرمت رفيق و در رأس همه، حيا.

(غررالحکم، ج۶، ص۴۴۱، ح۱۰۹۲۶)

حديث - ۱۰۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

إِذا تَفَقَّهَ الرَّفيعُ تَواضَعَ؛

انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانايي رسد، متواضع مي شود.

غررالحکم، ج۳، ص۱۳۳، ح۴۰۴۸

حديث - ۱۰۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلينُ الجانِبِ؛

شريف ترين اخلاق، تواضع، بردباري و نرم خويي است.

غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، ح۳۲۲۳

حديث - ۱۰۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

إِنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أَبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللّه لِخاصَّةِ أَوليائِهِ وَهُوَ لِباسُ التَّقوي وَدِرعُ اللّه الحَصينَةِ وَجُنَّتُهُ الوَثيقَةُ؛

براستي که جهاد يکي از درهاي بهشت است که خداوند آن را براي اولياي خاص خود گشوده است. جهاد جامه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محکم اوست.

(نهج البلاغه، خطبه ۲۷)

حديث - ۱۰۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا يَفوزُ بِالجَنَّةِ اِلاّ مَن حَسُنَت سَريرَتُهُ وَخَلُصَت نيَّتُهُ؛

به پاداش بهشت نمي رسد مگر آن کس که باطنش نيکو و نيّتش خالص باشد.

(غررالحکم، ج۶، ص۴۲۳، ح۱۰۸۶۸)

حديث - ۱۰۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

إنّ تَقوَي اللّه مِفتاحُ سَدادٍ ، وذَخيرَةُ مَعادٍ ، وعِتقٌ مِن کُلِّ مَلَکَةٍ ، ونَجاةٌ مِن کُلِّ هَلَکَةٍ ، بِها يَنجَحُ الطّالِبُ ، ويَنجو الهارِبُ ، وتُنال الرَّغائبُ؛

تقواي خدا، کليد پاکي و درستي و اندوخته‌اي براي معاد و باعث آزادي از هر بندگي و رهايي از هر نابودي است. به وسيله تقواست که جوينده به مطلوبش مي‌رسد و گريزانِ (از عذاب و کيفر الهي) رهايي مي‌يابد و به خواست‌ها رسيده مي‌شود.

(نهج البلاغة، خطبه ۲۳۰)

حديث - ۱۱۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ؛

صله رحم، نعمت‌ها را فراوان مي‌کند و سختي‌ها را از بين مي‌برد.

غررالحکم، ح۵۸۳۶

حديث - ۱۱۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَاليثارِ؛

مکارم اخلاق به کمال نمي رسد، مگر با پاکدامني و از خود گذشتگي.

(التوحيد، ص ۱۲۷)

حديث - ۱۱۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لَو کُنّا لانَرجو جَنَّةً وَلا نَخشي نارا وَلا ثَوابا وَلا عِقابا لَکانَ يَنبَغي لَنا أَن نَطلُبَ مَکارِمَ الخلاقِ فَإِنَّها مِمّا تَدُلُّ عَلي سَبيلِ النَّجاحِ؛

اگر هم به بهشت اميد (و باور) نمي داشتيم و از دوزخ نمي هراسيديم و پاداش و کيفري در ميان نمي بود باز شايسته بود که در طلب مکارم اخلاق برآييم، زيرا که راه موفقيت و پيروزي در تحصيل مکارم اخلاق است.

(التوحيد، ص ۶۳)

حديث - ۱۱۳

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اَلصَّرعَةُ کُلُّ الصَّرعَةِ الَّذي يَغضبُ فَيَشتَدُّ غَضَبُهُ وَيَحمَرُّ وَجهُهُ وَيَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَيَصرَعُ غَضَبَهُ؛

کمال دليري آن است که کسي خشمگين شود و خشمش شدّت گيرد و چهره اش سرخ شود و موهايش بلرزد، امّا بر خشم خود چيره گردد.

نهج الفصاحه، ح ۱۸۷۲

حديث - ۱۱۴

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

يَروي عَن رَبِّهِ تَبارَکَ وَتَعالي ـ حُقَّت مَحَبَّتي عَلَي المُتَزاوِرَينِ فيَّ وَحُقَّت مَحَبَّتي عَلَي المُتَباذِلينَ فيَّ وَهُم عَلي مَنابِرَ مِن نورٍ يَغبِطُهُمُ النَّبيّونَ وَالصِّدّيقونَ بِمَکانِهِم؛

خداوند متعال مي فرمايد: بر خود واجب کرده ام دوست داشتن کساني را که به خاطر من به ديدار يکديگر مي روند و کساني که در راه من به يکديگر بخشش مي نمايند، چنين کساني (روز قيامت) بر منابري از نورند به گونه اي که پيامبران و صديقين به جايگاه آنان غبطه مي خورند.

(صحيح ابن حبّان، ج۲، ص۳۳۸)

حديث - ۱۱۵

پيامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إنَّ اللّه‌َ يُحِبُّ الحَيِيَّ الحَليمَ العَفيفَ المُتَعفِّفَ؛

خداوند انسان با حيايِ بردبارِ پاک دامني را که پاکدامني مي‌ورزد، دوست دارد.

(کافي، ج۲، ص۱۱۲، ح۸)

حديث - ۱۱۶

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

يا عَليُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الکَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن يَتَواضَعَ لِلنّاسِ کُلِّهِم؛

يا علي دانشمند سه نشانه دارد: راستگويي، حرام گريزي و فروتني در برابر همه مردم.

التوحيد، ص ۱۲۷

حديث - ۱۱۷

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

ثَلاثَةٌ لايَزيدُ اللّه بِهِنَّ إِلاّ خَيرا: اَلتَّواضُعُ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاَّ ارتِفاعا وَذُلُّ النَّفسِ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاّ عِزّا وَالتَّعَفُّفُ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاّغِنَيً؛

سه چيز است که خداوند به سبب آنها جز بر خير و خوبي نمي افزايد: تواضع که خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگي نمي افزايد، شکسته نفسي که خداوند به سبب آن جز عزّت نمي افزايد و مناعت طبع که خداوند به سبب آن جز بي نيازي نمي افزايد.

بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۲۴، ح۲۲

حديث - ۱۱۸

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخيهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ اَلبَتَّةَ؛

هرکس آبروي مؤمني را حفظ کند، بدون ترديد بهشت بر او واجب مي شود.

(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)

حديث - ۱۱۹

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِنَّ فِي الجَنَّةِ دارا يُقالُ لَها دارُ الفَرَحِ لايَدخُلُها اِلاّ مَن فَرَّحَ يَتامَي المُؤمِنينَ؛

در بهشت خانه اي هست که آن را شادي سرا گويند و جز آنان که يتيمان مؤمنان را شاد کرده اند وارد آن نمي شوند.

(نهج الفصاحه، ح ۸۶۴)

حديث - ۱۲۰

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

الشتاء ربيع المومن يطول فيه ليله فيستعين به علي قيامه و يقصر فيه نهاره فيستعين به علي صيامه؛

زمستان بهار مومن است از شبهاي طولاني‌اش براي شب زنده‌داري واز روزهاي کوتاهش براي روزه داري بهره مي‌گيرد.

(وسائل الشيعه، ج ۷ ص ۳۰۲، ح ۳)

حديث - ۱۲۱

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إنَّما بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الخلاقِ؛

براستي که من براي به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شده ام.

(کنزالعمال،ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲)

حديث - ۱۲۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛

با اخلاق نيکو، گفتار نرم مي‌شود.

(غررالحکم، ح ۴۰۵۲)

حديث - ۱۲۳

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

تَحَرِّي الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شيمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛

راستگو بودن و پرهيز نمودن از دروغ، زيباترين اخلاق و بهترين ادب است.

(کافي، ج ۸ ، ص ۱۵۰، ح ۱۳۲)

حديث - ۱۲۴

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَيْسَرَ اِتْلافَها؛

فضائل اخلاقي و صفات پسنديده چه به سختي به دست مي آيند و چه آسان از دست مي روند.

(شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج۲۰، ص ۲۵۹، ح۳۸)

حديث - ۱۲۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلينُ الجانِبِ؛

شريف ترين اخلاق، تواضع، بردباري و نرم خويي است.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، ح۳۲۲۳)

حديث - ۱۲۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلسَّخاءُ يُکسِبُ المَحَبَّةَ وَيُزَيِّنُ الخلاقَ؛

سخاوت، محبّت آور و زينت اخلاق است.

(غررالحکم، ج۲، ص۱۰، ح۱۶۰۰)

حديث - ۱۲۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

أَربَعٌ مَن أُعطيَهُنَّ فَقَد أُعطيَ خَيرَ الدُّنيا وَالخِرَةِ صِدقُ حديث - وَأَداءُ أَمانَةٍ وَعِفَّةُ بَطنٍ وَحُسنُ خُلقٍ؛

چهار چيز است که به هر کس داده شود خير دنيا و آخرت به او داده شده است: راستگويي، اداء امانت، حلال خوري و خوش اخلاقي.

(غررالحکم، ج۲، ص۱۵۱، ح۲۱۴۲)

حديث - ۱۲۸

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

کَمالُ الاَدَبِ وَالْمُروءَةِ سَبْعُ خِصالٍ: اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراةُ؛

کمال ادب و مروت در هفت چيز است: عقل، بردباري، صبر، ملايمت، سکوت، خوش اخلاقي و مدارا.

(بحار الأنوار ، ج ۸۴ ، ص ۳۲۵، ح ۱۴)

حديث - ۱۲۹

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَخْيارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛

انسان خوش اخلاق، از دوستي مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم‌هاي نابکار در امان است

(مستدرک الوسائل، ج ۸ ، ص ۴۴۹)

حديث - ۱۳۰

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صَلاةُ اللَّيْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَيِّبُ الرِّيحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِي الدَّيْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛

نماز شب، انسان را خوش سيما، خوش اخلاق و خوشبو مي کند و روزي را زياد و قرض را ادا مي نمايد و غم و اندوه را از بين مي برد و چشم را نوراني مي کند.

(ثواب الأعمال، ص ۴۲)

حديث - ۱۳۱

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

أکمَلُ الناسِ عَقلاً أحسَنُهُم خُلقاً؛

عاقل ترين مردم خوش خلق ترين آنهاست.

(اصول کافي، ج ۱، ص ۲۷)

حديث - ۱۳۲

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وَ تُسمِحُ الکَفَّ وَتُطيبُ النَّفسَ وَتَزيدُ فِي الرِّزقِ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛

صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکيزه جان مي نمايد و روزي را زياد مي کند و مرگ را به تأخير مي اندازد.

(کافي، ج ۲، ص ۱۵۱، ح ۶)

حديث - ۱۳۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلبِّرُ وَحُسنُ الخُلقِ يَعمُرانِ الدِّيارَ وَيَزيدانِ فِي العمارِ؛

نيکي و خوش اخلاقي، شهرها را آباد و عمرها را زياد مي کند.

(التوحيد، ص ۶۳)

حديث - ۱۳۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ مِمّا يُزَيِّنُ السلامَ الخلاقُ الحَسَنَةُ فيما بَينَ النّاسِ؛

خوش اخلاقي در بين مردم زينت اسلام است.

(کنزالعمال، ج۱۰، ص۱۴۳، ح۲۸۷۳۱)

حديث - ۱۳۵

امام حسن مجتبيعليه‌السلام فرمودند:

رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَةُ النّاسِ بِالجَميلِ؛

خوشرفتاري با مردم، رأس خرد است.

(ميزان الحکمة، ح ۱۳۷۰۳)

حديث - ۱۳۶

امام حسينعليه‌السلام فرمودند:

اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَةٌ؛

خوش اخلاقي عبادت است.

(کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲)

حديث - ۱۳۷

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّي العمالَ وَتُنمي الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوي وَتُيَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛

صله رحم، اعمال را پاکيزه، اموال را بسيار، بلا را برطرف و حساب (قيامت) را آسان مي‌کند و مرگ را به تأخير مي‌اندازد.

کافي، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳

حديث - ۱۳۸

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ مِمّا يُزَيِّنَ الإسلامَ الأخلاقُ الحَسَنَةُ فيما بَينَ النّاسِ:

خوش اخلاقي در بين مردم زينت اسلام است.

مشکاةالأنوار ص۲۴۰

حديث - ۱۳۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

يُستَدَلُّ عَلي کَرَمِ الرَّجُلِ بِحُسنِ بِشرِهِ ، وَ بَذلِ بِرِّهِ ؛

خوش‌رويي و احسان مرد ، دليل کرامت اوست

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۰۹۶۳

حديث - ۱۴۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَ الإيثارِ ؛

کرامت‌هاي اخلاقي جز با پاک‌دامني و از خودگذشتگي کامل نمي‌شوند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۰۷۴۵

حديث - ۱۴۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ يَجِدُهُ في نَفسِهِ ؛

دو روييِ آدمي از ذلّتي است که در خود مي‌يابد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۹۸۸

حديث - ۱۴۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

نِعمَ عَونُ الدُّعاءِ الخُشُوعُ ؛

خشوع ، چه نيک ياوري است براي دعا

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۹۴۵

حديث - ۱۴۳

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

ما تَزَيَّنَ الإنسانُ بِزينَةٍ أجمَلَ مِنَ الفُتُوَّةِ ؛

انسان به زيوري زيباتر از جوان‌مردي آراسته نشد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۶۵۹

حديث - ۱۴۴

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَا اتَّقي أحَدٌ إلاّ سَهَّلَ اللّه‌ُ مَخرَجَهُ ؛

هيچ کس پرهيزکاري پيشه نکرد ، مگر اين که خدا راه برون شدن از سختي‌ها را برايش آسان کرد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۵۶۵

حديث - ۱۴۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

يَکتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَةِ بِهِ ، وَ المَحَبَّةَ لَهُ ، وَ المَهابَةَ عَنهُ ؛

راستگو با راست‌گويي‌اش سه چيز به دست مي‌آورد : به او نيک اعتماد کنند ، دوستي‌اش بر دل‌ها نشيند ، و از وي انديشه کنند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۱۰۳۸

حديث - ۱۴۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

يَبلُغُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ما لا يَبلُغُهُ الکاذِبُ بِاحتِيالِهِ ؛

راستگو با راستي‌اش به چيزي مي‌رسد که دروغگو با چاره‌جويي به آن نمي‌رسد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۱۰۰۶

حديث - ۱۴۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَن رَقي دَرَجاتِ الهِمَمِ عَظَّمَتهُ الأُمَمُ ؛

هر کس از نردبان همّت بالا رود ، مردمان او را بزرگ مي‌دارند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۵۲۶

حديث - ۱۴۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَن دارَي النّاسَ أمِنَ مَکرَهُم ؛

هر کس با مردم مدارا کند ، از مکرشان در امان مي‌ماند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۴۶۵

حديث - ۱۴۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ کَثُرَ إخوانُهُ ؛

هر کس معاشرتش نيکو باشد ، برادرانش بسيار شوند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۳۹۲

حديث - ۱۵۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛

وفاداري ، سبب الفت است

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۵۱۱

حديث - ۱۵۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

زِيادَةُ الشُّحِّ تَشينُ الفُتُوَّةَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّةَ ؛

بسياريِ بخل ، جوان‌مردي را زشت و برادري را تباه مي‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۵۰۸

حديث - ۱۵۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

رَأسُ الفَضائِلِ مِلکُ الغَضَبِ وَ اِماتَةُ الشَّهوَةِ ؛

سرآمدِ فضيلت‌ها در دست داشتنِ زمام خشم و ميراندن خواهش نفس است

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۲۳۷

حديث - ۷۴

امام رضاعليه‌السلام فرمودند:

مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه يـَوم القيامة؛

هر کس اندوه و مشکلي را از مومني بر طرف نمايد خداوند در روز قيامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد.

(اصول کافي، ج ۳، ص ۲۶۸)

حديث - ۷۵

امام صادقعليه‌السلام :

لِجَرّاحِ المَدائِنيِّ : ألا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؟ اَلصَّفحُ عَنِ النّاسِ ، وَمُواساةُ الرَّجُلِ أخاهُ في مالِهِ ، وَذِکرُ اللّه کَثيرا؛

به جرّاح مدائني فرمودند: آيا به تو بگويم که مکارم اخلاق چيست؟ گذشت کردن از مردم، سهيم کردن برادر (ديني) در مال خود و بسيار به ياد خدا بودن.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۵۱، ح۳۲۶۰)

حديث - ۷۶

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

إنّ اللّه تَبارَکَ وَتَعالي خَصَّ رَسولَ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بِمَکارِمِ الأخلاقِ ، فَامتَحِنوا أنفُسَکُم فَإن کانَت فيکُم فَاحمَدوا اللّه عَزَّوَجَلَّ وَارغَبوا إلَيهِ في الزِّيادَةِ مِنها ـ فَذَکَرَها عَشرَةً ـ : اليَقينُ ، والقَناعَةُ ، والصَّبرُ ، والشُّکرُ ، والحِلمُ ، وحُسنُ الخُلقِ ، والسَّخاءُ ، والغَيرَةُ ، والشَّجاعَةُ ، والمُروءَةُ؛

خداي تبارک وتعالي رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را به مکارم اخلاق مخصوص گردانيد. پس شما نيز خود را بيازماييد، اگر اين صفت ها در شما بود خداي عزوجل را سپاس گوييد و از او اين مکارم را بيشتر بخواهيد. سپس آن ده خصلت را برشمردند : يقين، قناعت، صبر، شکر، بردباري، خوش اخلاقي، سخاوت، غيرت، شجاعت و جوانمردي.

(نهج البلاغه، خطبه ۹۱)

حديث - ۷۷

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

وَقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَةُ مَن قَطَعَکَ وَإعطاءُ مَن حَرَمَکَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلي نَفسِکَ؛

درباره مکارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسي که به تو ظلم کرده، رابطه با کسي که با تو قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دريغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.

(نهج الفصاحه، ح ۷۸۱)

حديث - ۷۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

خَيرُ الخَلائق الرِّفقُ؛

بهترين خوبي ها رفق است (مهرباني و لطف با مردم).

(غررالحکم)

حديث - ۷۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلعَدلُ أَفضَلُ مِنَ الشَّجاعَةِ لأَِنَّ النّاسَ لَوِاستَعمَلُوا العَدلَ عُموما في جَميعِهِم لاَستَغنَوا عَنِ الشَّجاعَةِ؛

عدالت بهتر از شجاعت است زيرا اگر مردم همگي عدالت را درباره همه بکار گيرند از شجاعت بي نياز مي شوند.

شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۳۳، ح۸۱۶

حديث - ۸۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا أَشجَعَ مِن لَبيبٍ؛

شجاع تر از خردمند، وجود ندارد.

غررالحکم، ج۶، ص۳۷۳، ح۱۰۵۹۱

حديث - ۸۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

ثَمَرَةُ الشَّجاعَةِ الغيرَةُ؛

غيرت ميوه شجاعت است.

غررالحکم، ج۳، ص۳۲۸، ح۴۶۲۰

حديث - ۸۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

جُبِلَتِ الشَّجاعَةُ عَلي ثَلاثِ طَبائِعَ، لِکُلِ واحِدَةٍ مِنهُنَ فَضيلَةٌ لَيسَت لِلخري: اَلسَّخاءُ بِالنَّفسِ وَالنَفَةُ مِنَ الذُّلِّ وَطَلَبُ الذِّکرِ ؛

شجاعت بر سه خصلت سرشته شده که هر يک از آنها فضيلتي دارد که ديگري فاقد آن است: از خودگذشتگي، تن ندادن به خواري و ذلّت و نامجويي.

تحف العقول، ص ۳۲۳

حديث - ۸۳

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلسَّخاءُ وَالشَّجاعَةُ غَرائِزُ شَريفَةٌ، يَضَعُهَا اللّه سُبحانَهُ فيمَن أَحَبَّهُ وَامتَحَنَهُ؛

سخاوت و شجاعت خصلت هاي والايي هستند که خداوند سبحان آن دو را در وجود هر کس که دوستش داشته و او را آزموده باشد مي گذارد.

غررالحکم، ج۲، ص۵۶، ح۱۸۲۰

حديث - ۸۴

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلشَّجاعَةُ نُصرَةٌ حاضِرَةٌ وَفَضيلَةٌ ظاهِرَةٌ؛

شجاعت، نصرتي نقد و فضيلتي آشکار است.

غررالحکم، ج۲، ص۳۰، ح۱۷۰۰

حديث - ۸۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

العَفافُ يَصونُ النَّفسَ ويُنَزِّهُها عَنِ الدَّنايا؛

عفّت، نفس را مصون مي دارد و آن را از پستيها دور نگه مي دارد.

(غرر الحکم، ح ۱۹۸۹ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)

حديث - ۸۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

العِفَّةُ أفضَلُ الفُتُوَّةِ؛

عفّت ، برترين جوانمردي است.

(غرر الحکم، ح ۵۲۹ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)

حديث - ۸۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

العِفَّةُ رَأسُ کُلِّ خَيرٍ؛

عفّت ، سرآمد هر خوبي است.

(غرر الحکم، ح ۱۱۶۸ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)

حديث - ۸۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَصلُ المُروءَةِ الحَياءُ وَ ثَمَرَتُهَا العِفَّةُ؛

ريشه مردانگي حيا و ميوه اش پاکدامني است.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۱۸، ح۳۱۰۱)

حديث - ۸۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

عِفَّتُهُ (الرَّجُل) عَلي قدرِ غَيرَتِهِ؛

پاکدامني مرد به اندازه غيرت اوست.

(نهج البلاغه، حکمت‌۴۷)

حديث - ۹۰

پيامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

اَوَّلُ ما يوضَعُ في ميزانِ العَبدِ يَومَ القيامَةِ حُسنُ خُلقِهِ؛

نخستين چيزي که روز قيامت در ترازوي اعمال بنده گذاشته مي‌شود، اخلاق خوب اوست.

(قرب الإسناد، ص ۴۶، ح ۱۴۹)

حديث - ۹۱

امام حسينعليه‌السلام فرمودند:

اَلبُکاءُ مِن خَشيةِ اللهِ نَجآةٌ مِنَ النّارِ؛

گريه از ترس خدا سبب نجات از آتش جهنّم است

(حيات امام حسين، ج ۱، ص ۱۸۳)

حديث - ۹۲

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّي العمالَ وَتُنمي الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوي وَتُيَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛

صله رحم، اعمال را پاکيزه، اموال را بسيار، بلا را برطرف و حساب (قيامت) را آسان مي‌کند و مرگ را به تأخير مي‌اندازد.

(کافي، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳)

حديث - ۹۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَن کَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللهُ عَورَتَهُ؛

کسي که جلوي خشمش را بگيرد خداوند نقصها و کاستي هاي او را مي پوشاند.

(جهاد النفس، ح ۵۲۸)

حديث - ۹۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِيهِ کـانِ سَيِّـداً: کَظمُ الغَيظِ وَالعَفـوُ عَن المَسييءِ والصِّله بِـالنَفـسِ وَالمـالِ؛

سه چيز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.

(تحف العقول، ص ۳۱۷)

حديث - ۹۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلکَفُّ عَمّا في أَيدِي النّاسِ عِفَّةٌ وَکِبَرُ هِمَّةٍ؛

طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتي است.

(غررالحکم، ج۱، ص۳۶۵، ح۱۳۸۷)

حديث - ۹۶

امام حسنعليه‌السلام فرمودند:

اَلخَيرُ الَّذِي لا شَرَّ فِيهِ، اَلشُّکرُ مَعَ النِّعمَة وَ الصَّبرُ عَلَي النّازِلَة؛

خيري که هيچ شري در آن نيست، شکر بر نعمت و صبر بر مصيبت ناگوار است

(تحف العقول، ص ۲۳۷)

حديث - ۹۷

امام حسن عسکريعليه‌السلام فرمودند:

التَّواضُعُ نِعمَةٌ لايُحسَدُ عَليها؛

تواضع و فروتني نعمتي است که بر آن حسد نبرند.

تحف العقول، ص۴۸۹

حديث - ۹۸

امام رضاعليه‌السلام فرمودند:

تواضع درجاتي دارد: يکي از آنها اين است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طيب خاطر خود را در آن جايگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدي ديد آن را با خوبي جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نيکوکاران را دوست دارد.

کافي، ج۲، ص۱۲۴، ح۱۳

حديث - ۹۹

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ثَلاثٌ مَنْ اَتَي اللّه‌َ بِواحِدَةٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه‌ُ لَهُ الْجَنَّةَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَميعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛

هر کس يکي از اين کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را براي او واجب مي‌گرداند: انفاق در تنگدستي، گشاده‌رويي با همگان و رفتار منصفانه.

(نهج الفصاحه، ح ۱۲۸۱)

حديث - ۱۰۰

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّ لاِهْلِ الْجَنَّةِ اَرْبَعَ عَلاماتٍ: وَجْهٌ مُنْبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطيفٌ وَ قَلْبٌ رَحيمٌ وَ يَدٌ مُعْطيَةٌ؛

بهشتي‌ها چهار نشانه دارند: روي گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.

(مجموعه ورام، ج ۲، ص ۹۱)

حديث - ۱۰۱

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

خَمسُ خِصالٍ مَن لَم تَکُن فيهِ خَصلَةٌ مِنها فَلَيسَ فيهِ کَثيرُ مُستَمتَعٍ أَوَّلُهَا: اَلوَفاءُ وَالثّانيَةُ التَّدبيرُ وَالثّالِثَةُ الحَياءُ وَالرّابِعَةُ حُسنُ الخُلقِ وَالخامِسَةُ وَهِيَ تَجمَعُ هذِهِ الخِصالَ، الحُرِّيَّةُ؛

پنج خصلت است که در هر کس يکي از آنها نباشد خير و بهره زيادي در او نيست: اول: وفاداري دوم: تدبير سوم: حيا چهارم: خوش اخلاقي و پنجم: که چهار خصلت ديگر را نيز در خود دارد آزادگي.

(خصال، ص۲۸۴، ح۳۳)

حديث - ۱۰۲

امام هاديعليه‌السلام فرمودند:

اَلسَّهَرُ اَ لَذُّ لِلمَنامِ وَ الجوعُ يَزيدُ في طيبِ الطَّعامِ؛

شب زنده داري، خواب را شيرين تر و گرسنگي، غذا را لذت بخش تر مي کند.

(تنبيه الخواطر، ص ۱۴۱، ح ۱۸)

حديث - ۱۰۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ في مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه‌ِ کَثيرا؛

آيا به شما بگويم که مکارم اخلاق چيست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالي به برادر (ديني) خود و بسيار به ياد خدا بودن.

(معاني الأخبار، ص ۱۹۱، ح ۲)

حديث - ۱۰۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلمَکارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَکونَ فيکَ فَلتَکُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ، وَأداءُ الأمانَةِ ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّيفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَالمُکافاةُ عَليَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَياءُ؛

مکارم ده تاست: اگر مي تواني آنها را داشته باش : استقامت در سختي ها، راستگويي، امانتداري، صله رحم، ميهمان نوازي، اطعام نيازمند، جبران کردن نيکي ها، رعايت حق و حرمت همسايه، مراعات حق و حرمت رفيق و در رأس همه، حيا.

(غررالحکم، ج۶، ص۴۴۱، ح۱۰۹۲۶)

حديث - ۱۰۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

إِذا تَفَقَّهَ الرَّفيعُ تَواضَعَ؛

انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانايي رسد، متواضع مي شود.

غررالحکم، ج۳، ص۱۳۳، ح۴۰۴۸

حديث - ۱۰۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلينُ الجانِبِ؛

شريف ترين اخلاق، تواضع، بردباري و نرم خويي است.

غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، ح۳۲۲۳

حديث - ۱۰۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

إِنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أَبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللّه لِخاصَّةِ أَوليائِهِ وَهُوَ لِباسُ التَّقوي وَدِرعُ اللّه الحَصينَةِ وَجُنَّتُهُ الوَثيقَةُ؛

براستي که جهاد يکي از درهاي بهشت است که خداوند آن را براي اولياي خاص خود گشوده است. جهاد جامه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محکم اوست.

(نهج البلاغه، خطبه ۲۷)

حديث - ۱۰۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا يَفوزُ بِالجَنَّةِ اِلاّ مَن حَسُنَت سَريرَتُهُ وَخَلُصَت نيَّتُهُ؛

به پاداش بهشت نمي رسد مگر آن کس که باطنش نيکو و نيّتش خالص باشد.

(غررالحکم، ج۶، ص۴۲۳، ح۱۰۸۶۸)

حديث - ۱۰۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

إنّ تَقوَي اللّه مِفتاحُ سَدادٍ ، وذَخيرَةُ مَعادٍ ، وعِتقٌ مِن کُلِّ مَلَکَةٍ ، ونَجاةٌ مِن کُلِّ هَلَکَةٍ ، بِها يَنجَحُ الطّالِبُ ، ويَنجو الهارِبُ ، وتُنال الرَّغائبُ؛

تقواي خدا، کليد پاکي و درستي و اندوخته‌اي براي معاد و باعث آزادي از هر بندگي و رهايي از هر نابودي است. به وسيله تقواست که جوينده به مطلوبش مي‌رسد و گريزانِ (از عذاب و کيفر الهي) رهايي مي‌يابد و به خواست‌ها رسيده مي‌شود.

(نهج البلاغة، خطبه ۲۳۰)

حديث - ۱۱۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ؛

صله رحم، نعمت‌ها را فراوان مي‌کند و سختي‌ها را از بين مي‌برد.

غررالحکم، ح۵۸۳۶

حديث - ۱۱۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَاليثارِ؛

مکارم اخلاق به کمال نمي رسد، مگر با پاکدامني و از خود گذشتگي.

(التوحيد، ص ۱۲۷)

حديث - ۱۱۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لَو کُنّا لانَرجو جَنَّةً وَلا نَخشي نارا وَلا ثَوابا وَلا عِقابا لَکانَ يَنبَغي لَنا أَن نَطلُبَ مَکارِمَ الخلاقِ فَإِنَّها مِمّا تَدُلُّ عَلي سَبيلِ النَّجاحِ؛

اگر هم به بهشت اميد (و باور) نمي داشتيم و از دوزخ نمي هراسيديم و پاداش و کيفري در ميان نمي بود باز شايسته بود که در طلب مکارم اخلاق برآييم، زيرا که راه موفقيت و پيروزي در تحصيل مکارم اخلاق است.

(التوحيد، ص ۶۳)

حديث - ۱۱۳

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اَلصَّرعَةُ کُلُّ الصَّرعَةِ الَّذي يَغضبُ فَيَشتَدُّ غَضَبُهُ وَيَحمَرُّ وَجهُهُ وَيَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَيَصرَعُ غَضَبَهُ؛

کمال دليري آن است که کسي خشمگين شود و خشمش شدّت گيرد و چهره اش سرخ شود و موهايش بلرزد، امّا بر خشم خود چيره گردد.

نهج الفصاحه، ح ۱۸۷۲

حديث - ۱۱۴

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

يَروي عَن رَبِّهِ تَبارَکَ وَتَعالي ـ حُقَّت مَحَبَّتي عَلَي المُتَزاوِرَينِ فيَّ وَحُقَّت مَحَبَّتي عَلَي المُتَباذِلينَ فيَّ وَهُم عَلي مَنابِرَ مِن نورٍ يَغبِطُهُمُ النَّبيّونَ وَالصِّدّيقونَ بِمَکانِهِم؛

خداوند متعال مي فرمايد: بر خود واجب کرده ام دوست داشتن کساني را که به خاطر من به ديدار يکديگر مي روند و کساني که در راه من به يکديگر بخشش مي نمايند، چنين کساني (روز قيامت) بر منابري از نورند به گونه اي که پيامبران و صديقين به جايگاه آنان غبطه مي خورند.

(صحيح ابن حبّان، ج۲، ص۳۳۸)

حديث - ۱۱۵

پيامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إنَّ اللّه‌َ يُحِبُّ الحَيِيَّ الحَليمَ العَفيفَ المُتَعفِّفَ؛

خداوند انسان با حيايِ بردبارِ پاک دامني را که پاکدامني مي‌ورزد، دوست دارد.

(کافي، ج۲، ص۱۱۲، ح۸)

حديث - ۱۱۶

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

يا عَليُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الکَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن يَتَواضَعَ لِلنّاسِ کُلِّهِم؛

يا علي دانشمند سه نشانه دارد: راستگويي، حرام گريزي و فروتني در برابر همه مردم.

التوحيد، ص ۱۲۷

حديث - ۱۱۷

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

ثَلاثَةٌ لايَزيدُ اللّه بِهِنَّ إِلاّ خَيرا: اَلتَّواضُعُ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاَّ ارتِفاعا وَذُلُّ النَّفسِ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاّ عِزّا وَالتَّعَفُّفُ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاّغِنَيً؛

سه چيز است که خداوند به سبب آنها جز بر خير و خوبي نمي افزايد: تواضع که خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگي نمي افزايد، شکسته نفسي که خداوند به سبب آن جز عزّت نمي افزايد و مناعت طبع که خداوند به سبب آن جز بي نيازي نمي افزايد.

بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۲۴، ح۲۲

حديث - ۱۱۸

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخيهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ اَلبَتَّةَ؛

هرکس آبروي مؤمني را حفظ کند، بدون ترديد بهشت بر او واجب مي شود.

(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)

حديث - ۱۱۹

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِنَّ فِي الجَنَّةِ دارا يُقالُ لَها دارُ الفَرَحِ لايَدخُلُها اِلاّ مَن فَرَّحَ يَتامَي المُؤمِنينَ؛

در بهشت خانه اي هست که آن را شادي سرا گويند و جز آنان که يتيمان مؤمنان را شاد کرده اند وارد آن نمي شوند.

(نهج الفصاحه، ح ۸۶۴)

حديث - ۱۲۰

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

الشتاء ربيع المومن يطول فيه ليله فيستعين به علي قيامه و يقصر فيه نهاره فيستعين به علي صيامه؛

زمستان بهار مومن است از شبهاي طولاني‌اش براي شب زنده‌داري واز روزهاي کوتاهش براي روزه داري بهره مي‌گيرد.

(وسائل الشيعه، ج ۷ ص ۳۰۲، ح ۳)

حديث - ۱۲۱

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إنَّما بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الخلاقِ؛

براستي که من براي به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شده ام.

(کنزالعمال،ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲)

حديث - ۱۲۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛

با اخلاق نيکو، گفتار نرم مي‌شود.

(غررالحکم، ح ۴۰۵۲)

حديث - ۱۲۳

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

تَحَرِّي الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شيمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛

راستگو بودن و پرهيز نمودن از دروغ، زيباترين اخلاق و بهترين ادب است.

(کافي، ج ۸ ، ص ۱۵۰، ح ۱۳۲)

حديث - ۱۲۴

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَيْسَرَ اِتْلافَها؛

فضائل اخلاقي و صفات پسنديده چه به سختي به دست مي آيند و چه آسان از دست مي روند.

(شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج۲۰، ص ۲۵۹، ح۳۸)

حديث - ۱۲۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلينُ الجانِبِ؛

شريف ترين اخلاق، تواضع، بردباري و نرم خويي است.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، ح۳۲۲۳)

حديث - ۱۲۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

اَلسَّخاءُ يُکسِبُ المَحَبَّةَ وَيُزَيِّنُ الخلاقَ؛

سخاوت، محبّت آور و زينت اخلاق است.

(غررالحکم، ج۲، ص۱۰، ح۱۶۰۰)

حديث - ۱۲۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

أَربَعٌ مَن أُعطيَهُنَّ فَقَد أُعطيَ خَيرَ الدُّنيا وَالخِرَةِ صِدقُ حديث - وَأَداءُ أَمانَةٍ وَعِفَّةُ بَطنٍ وَحُسنُ خُلقٍ؛

چهار چيز است که به هر کس داده شود خير دنيا و آخرت به او داده شده است: راستگويي، اداء امانت، حلال خوري و خوش اخلاقي.

(غررالحکم، ج۲، ص۱۵۱، ح۲۱۴۲)

حديث - ۱۲۸

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

کَمالُ الاَدَبِ وَالْمُروءَةِ سَبْعُ خِصالٍ: اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراةُ؛

کمال ادب و مروت در هفت چيز است: عقل، بردباري، صبر، ملايمت، سکوت، خوش اخلاقي و مدارا.

(بحار الأنوار ، ج ۸۴ ، ص ۳۲۵، ح ۱۴)

حديث - ۱۲۹

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَخْيارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛

انسان خوش اخلاق، از دوستي مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم‌هاي نابکار در امان است

(مستدرک الوسائل، ج ۸ ، ص ۴۴۹)

حديث - ۱۳۰

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صَلاةُ اللَّيْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَيِّبُ الرِّيحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِي الدَّيْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛

نماز شب، انسان را خوش سيما، خوش اخلاق و خوشبو مي کند و روزي را زياد و قرض را ادا مي نمايد و غم و اندوه را از بين مي برد و چشم را نوراني مي کند.

(ثواب الأعمال، ص ۴۲)

حديث - ۱۳۱

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

أکمَلُ الناسِ عَقلاً أحسَنُهُم خُلقاً؛

عاقل ترين مردم خوش خلق ترين آنهاست.

(اصول کافي، ج ۱، ص ۲۷)

حديث - ۱۳۲

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وَ تُسمِحُ الکَفَّ وَتُطيبُ النَّفسَ وَتَزيدُ فِي الرِّزقِ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛

صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکيزه جان مي نمايد و روزي را زياد مي کند و مرگ را به تأخير مي اندازد.

(کافي، ج ۲، ص ۱۵۱، ح ۶)

حديث - ۱۳۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلبِّرُ وَحُسنُ الخُلقِ يَعمُرانِ الدِّيارَ وَيَزيدانِ فِي العمارِ؛

نيکي و خوش اخلاقي، شهرها را آباد و عمرها را زياد مي کند.

(التوحيد، ص ۶۳)

حديث - ۱۳۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ مِمّا يُزَيِّنُ السلامَ الخلاقُ الحَسَنَةُ فيما بَينَ النّاسِ؛

خوش اخلاقي در بين مردم زينت اسلام است.

(کنزالعمال، ج۱۰، ص۱۴۳، ح۲۸۷۳۱)

حديث - ۱۳۵

امام حسن مجتبيعليه‌السلام فرمودند:

رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَةُ النّاسِ بِالجَميلِ؛

خوشرفتاري با مردم، رأس خرد است.

(ميزان الحکمة، ح ۱۳۷۰۳)

حديث - ۱۳۶

امام حسينعليه‌السلام فرمودند:

اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَةٌ؛

خوش اخلاقي عبادت است.

(کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲)

حديث - ۱۳۷

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّي العمالَ وَتُنمي الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوي وَتُيَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛

صله رحم، اعمال را پاکيزه، اموال را بسيار، بلا را برطرف و حساب (قيامت) را آسان مي‌کند و مرگ را به تأخير مي‌اندازد.

کافي، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳

حديث - ۱۳۸

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ مِمّا يُزَيِّنَ الإسلامَ الأخلاقُ الحَسَنَةُ فيما بَينَ النّاسِ:

خوش اخلاقي در بين مردم زينت اسلام است.

مشکاةالأنوار ص۲۴۰

حديث - ۱۳۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

يُستَدَلُّ عَلي کَرَمِ الرَّجُلِ بِحُسنِ بِشرِهِ ، وَ بَذلِ بِرِّهِ ؛

خوش‌رويي و احسان مرد ، دليل کرامت اوست

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۰۹۶۳

حديث - ۱۴۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَ الإيثارِ ؛

کرامت‌هاي اخلاقي جز با پاک‌دامني و از خودگذشتگي کامل نمي‌شوند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۰۷۴۵

حديث - ۱۴۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ يَجِدُهُ في نَفسِهِ ؛

دو روييِ آدمي از ذلّتي است که در خود مي‌يابد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۹۸۸

حديث - ۱۴۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

نِعمَ عَونُ الدُّعاءِ الخُشُوعُ ؛

خشوع ، چه نيک ياوري است براي دعا

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۹۴۵

حديث - ۱۴۳

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

ما تَزَيَّنَ الإنسانُ بِزينَةٍ أجمَلَ مِنَ الفُتُوَّةِ ؛

انسان به زيوري زيباتر از جوان‌مردي آراسته نشد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۶۵۹

حديث - ۱۴۴

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَا اتَّقي أحَدٌ إلاّ سَهَّلَ اللّه‌ُ مَخرَجَهُ ؛

هيچ کس پرهيزکاري پيشه نکرد ، مگر اين که خدا راه برون شدن از سختي‌ها را برايش آسان کرد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۵۶۵

حديث - ۱۴۵

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

يَکتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَةِ بِهِ ، وَ المَحَبَّةَ لَهُ ، وَ المَهابَةَ عَنهُ ؛

راستگو با راست‌گويي‌اش سه چيز به دست مي‌آورد : به او نيک اعتماد کنند ، دوستي‌اش بر دل‌ها نشيند ، و از وي انديشه کنند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۱۰۳۸

حديث - ۱۴۶

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

يَبلُغُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ما لا يَبلُغُهُ الکاذِبُ بِاحتِيالِهِ ؛

راستگو با راستي‌اش به چيزي مي‌رسد که دروغگو با چاره‌جويي به آن نمي‌رسد

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۱۰۰۶

حديث - ۱۴۷

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَن رَقي دَرَجاتِ الهِمَمِ عَظَّمَتهُ الأُمَمُ ؛

هر کس از نردبان همّت بالا رود ، مردمان او را بزرگ مي‌دارند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۵۲۶

حديث - ۱۴۸

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَن دارَي النّاسَ أمِنَ مَکرَهُم ؛

هر کس با مردم مدارا کند ، از مکرشان در امان مي‌ماند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۴۶۵

حديث - ۱۴۹

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ کَثُرَ إخوانُهُ ؛

هر کس معاشرتش نيکو باشد ، برادرانش بسيار شوند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۳۹۲

حديث - ۱۵۰

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛

وفاداري ، سبب الفت است

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۵۱۱

حديث - ۱۵۱

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

زِيادَةُ الشُّحِّ تَشينُ الفُتُوَّةَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّةَ ؛

بسياريِ بخل ، جوان‌مردي را زشت و برادري را تباه مي‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۵۰۸

حديث - ۱۵۲

امام عليعليه‌السلام فرمودند:

رَأسُ الفَضائِلِ مِلکُ الغَضَبِ وَ اِماتَةُ الشَّهوَةِ ؛

سرآمدِ فضيلت‌ها در دست داشتنِ زمام خشم و ميراندن خواهش نفس است

غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۲۳۷


9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45