شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

اعتقاد به معاد و موانع گسترش آن - قسمت اول

0 نظرات 00.0 / 5


يکى از بنيادى ترين باورهاى دينى «اعتقاد به معاد» است . اعتقاد به زنده شدن پس از مرگ ظاهرى و حيات دوباره، نه تنها ريشه در فطرت انسان ها دارد، بلکه در سرلوحه برنامه هاى فرهنگى و تبليغى پيامبران الهى قرار داشته است . تمامى راهنمايان آسمانى، انسان ها را به «باور قيامت » فرا خوانده اند، به طورى که تبيين و تعميق اعتقاد به معاد، به موازات اعتقاد به مبدا، فصل مشترک برنامه تمامى پيامبران توحيدى بوده است .
در برنامه تبليغى آخرين رسول الهى، پيامبر اکرم (ص) نيز اعتقاد به معاد از جايگاهى ويژه برخوردار بوده و آن معلم راستين بشرى در زمان بعثت و در جاى جاى پيام انسان ساز خويش، مردم را به باور قيامت دعوت کرده اند . قرآن کريم مجموعه تعاليم آسمانى و سند نبوت آن رسول الهى و بهترين شاهد اين مدعا است و در تعداد قابل توجهى از آيات قرآنى، مستقيم و غير مستقيم، به اين اعتقاد و ويژگى ها و آثار آن اشاره شده است . براساس يک طبقه بندى موضوعى قرآن کريم، بيش از 1640 آيه، معادل 8/25 درصد از کل آيات به تبيين و تشريح موضوع قيامت و آخرت اختصاص دارد . (1) که اين درصد در ميان موضوعات قرآنى داراى مقام دوم (پس از رسالت پيامبر اکرم با 30 درصد) است .
اين باور دينى، آثار سازنده و مثبت فراوانى در زندگى فردى و اجتماعى بر جاى مى گذارد و زمينه را براى تربيت انسان هاى مؤمن و تحقق جامعه توحيدى فراهم مى آورد . پرورش فضايل اخلاقى، جلوگيرى از رذايل روحى، مبارزه با هواها و هوس ها، ايجاد آرامش و اطمينان، تعديل علايق مادى و دنيوى، تغيير بينش نسبت به دنيا، پرورش روحيه ايثار و شهامت، تقويت روحيه تفاهم و مجاهدت براى برقرارى عدالت و قسط، از جمله آثار ارزشمندى است که در پرتو باور به قيامت و زندگى اخروى به وجود مى آيد . به بيان ديگر، اعتقاد به معاد هم هدف رسالت الهى است و هم زمينه را براى تحکيم پيام الهى در بينش و گرايش مؤمنان فراهم مى آورد و اجراى فرمان هاى پيامبران را تضمين مى کند . به همين دليل، در کلام مفسران پيام آسمانى و ائمه معصوم - عليهم السلام - نيز تبيين و تشريح اين اعتقاد، از جايگاهى ويژه برخوردار بوده و احاديث و روايات متواتر و فراوانى در اين باره به دست ما رسيده است .
در بررسى سير نزول آيات قرآن کريم و پيام ائمه هدى - عليهم السلام - نکته زير قابل تامل و توجه است: «هر زمان که جامعه در آستانه تحول عظيم فرهنگى و اجتماعى قرار داشته و مؤمنان بايد رسالت فردى و اجتماعى سنگينى را به عهده مى گرفتند، در چنين شرايطى تبليغ و ترويج اعتقاد به قيامت و زندگى اخروى از شدت و گستردگى بيشترى برخوردار شده است، زيرا تشريح ناپايدار بودن زندگى دنيوى و گذرا بودن لذات و سختى هاى مادى و تاکيد بر پايدارى حيات اخروى و مواهب آن، زمينه را براى پذيرش مسؤوليت هاى خطير دينى و تلاش در راستاى تحقق آرمان هاى الهى فراهم مى آورده است .
به همين دليل، بيش از 47 درصد از آيات نازله درباره معاد، در سه سال اول بعثت پيامبر اکرم (ص) و در آستانه علنى شدن رسالت رسول گرامى و در نتيجه سنگين شدن مسؤوليت مؤمنان و ياران او نازل شده است .» (2)
تجربيات تاريخى نيز گواه اين مدعاست که هر زمان اعتقاد و باور به قيامت در تار و پود جامعه تنيده شد و مردم آگاهانه و صادقانه به اين باور دينى ايمان آوردند، دستاوردهاى مهم و سترگ در زندگى فردى و اجتماعى آنان به وجود آمد، و هر زمان که اين باور تضعيف شد، آسيب پذيرى فردى و جمعى نيز افزايش يافت . براى نمونه، تجلى ارزشمند و ماندگار اعتقاد به قيامت را در دوران معاصر مى توان در مبارزات پيروزى انقلاب اسلامى و مجاهدات هشت سال دفاع مقدس به خوبى مشاهده کرد که تمامى اين دستاوردها در پرتو اعتقاد عميق و خالصانه به مبدا و معاد قابل تفسير و توجيه است .
اينک اين سؤال اساسى مطرح است که: «چگونه مى توان اعتقاد به معاد را در جامعه پايدار و نهادينه کرد؟»
پاسخ سؤال فوق از آن نظر در وضعيت فعلى حايز اهميت است که نسل حاضر در صدد ايجاد تحول عظيم فرهنگى در جامعه و برپايى تمدن اسلامى است . بى شک تحقق اين رسالت تاريخى و انقلابى تنها در سايه اعتقاد عميق و گسترده به مبدا و معاد ميسر است . در بعد داخلى، تنها زمانى احکام الهى و ارزش هاى انسانى - نظير اقامه نماز، امر به معروف و نهى از منکر، آزادى و آزادگى، عدالت و برادرى - حاکم مى شوند که باور به زندگى اخروى، عميق و گسترده باشد . در بعد خارجى نيز تنها امتى مى تواند در عصر حاضر، پرچمدار عدالت و قسط در زندگى فردى و اجتماعى باشد که آگاهانه و صادقانه به اين باورها ايمان بياورد و در راه تثبيت و حاکميت آنها آماده جانفشانى و ايثار باشد . بنابراين، يافتن پاسخ سؤال مذکور و تلاش در راه تعمق اعتقاد به زندگى اخروى، در واقع، تلاش براى پايدارى ارزش ها و حاکميت فرمان هاى آسمانى و در نهايت، تلاش براى برپايى تمدن اسلامى است .
براى يافتن پاسخ، ابتدا موانع تعميق اعتقاد به معاد بررسى مى شود و سپس روش ها و راهکارهاى مناسب براى پايدارى و تعميم اين اعتقاد در جامعه تشريح مى شود .

موانع گسترش و تعميق اعتقاد به معاد

عواملى که در جامعه دينى باعث تضعيف اعتقاد به معاد گشته و به عنوان موانع اصلى در راه گسترش و تعميق اين باور تجلى مى کنند، عبارت اند از:

1 - فرهنگ حاکم در دوران معاصر

پس از پيدايش رنسانس و فروپاشى اعتقادات مذهبى کليسا، فرهنگى جديد در اروپا متولد شد . اين فرهنگ با اعتقاد به «اصالت انسان » و تکيه بر «اومانيسم » در صدد نفى انديشه هاى آسمانى برآمد و دين و دين باورى را به شدت مورد حمله قرار داد . در فرهنگ جديد، انسان از خاک برآمده و در خاک فرو خواهد رفت و تاريخ زندگانى او نه ابتدايى دارد و نه انتهايي; هرچه هست همين زندگى مادى است که بايد از آن کمال استفاده و لذت را برد . انسان موجودى صرفا «اين دنيايى » است و خوشبختى و سعادت او نيز بايد «اين دنيايى » باشد . در اين فرهنگ، رابطه انسان با خدا و، در نتيجه، با خودش قطع شده است و انسان هيچ ارتباطى با پيامبران و تعاليم آسمانى ندارد . در زندگى ماشينى، انسان با خود و ديگران و حتى طبيعت، قطع رابطه کرده است و شب و روز بدون تفکر و تامل به دور خود مى چرخد و با تکرار پس از تکرار، زندگى را سپرى مى کند . در اين فرهنگ انگيزه اى و فرصتى براى انديشيدن درباره خدا و قيامت و زندگى روزمره وجود ندارد .
از سوى ديگر، با گسترش ارتباطات بين جوامع، داد و ستدهاى اقتصادى اجتماعى و فرهنگى بين کشورها فزونى يافت و با پيشرفت تکنولوژى ارتباطات، مبادلات فرهنگى در صحنه بين المللى از رونق چشمگيرى برخوردار شد; اما به دليل مقارن شدن تحولات اقتصادى با تغييرات فرهنگى و اجتماعى در اروپا و پيشرفت سريع و شگفت انگيز غرب در زمينه هاى اقتصادى و تکنولوژى، ارتباطات فرهنگى بين کشورها يک سويه گشت و تفکرات و دستاوردهاى فرهنگى غرب به همراه محصولات و کالاهاى غربى به ساير کشورها سرازير شد .
در نتيجه، در وضعيت کنونى فاصله هاى جغرافيايى از بين رفته و به تعبير مک لوهان، جامعه شناس مشهور معاصر، دنيا به «دهکده جهانى » تبديل شده است . «تبادل فرهنگى » بين کشورهاى پيشرفته و جهان سوم به «تهاجم فرهنگى » و انتقال يک طرفه فرهنگ و اطلاعات مبدل شده است و حکومت ها، غربگرايان و روشنفکران وابسته، با تبليغ و ترويج سکولاريسم سعى در حاکميت فرهنگ غرب دارند . روح حاکم بر تمدن غرب با اعتقادات دينى، مخصوصا باور به قيامت در تعارض است و فرهنگ ماده گرايى و زندگى اين دنيايى را تبليغ و ترويج مى کند، لذا حاکميت فرهنگ معاصر، مانع اصلى در گسترش اعتقاد به زندگى اخروى است .

2 - تعارض آخرت خواهى و دنياگرايى

انسان معاصر متاثر از فرهنگ حاکم، خواهان زندگى آرام مادى است و مى خواهد از لذات و مواهب طبيعت حداکثر استفاده را ببرد . از اين رو، يکى از اهداف راهبردى و بنيادى دولت ها، دست يابى به «توسعه ملى » است . اين توسعه بيشتر در «توسعه اقتصادى » تجلى پيدا کرده است و دولت ها در يک رقابت شديد و فشرده به سوى آن در حرکت اند . نظريه پردازان توسعه، معتقدند براى دستيابى به توسعه بايد «توليد» بالا برود و سرانه توليد ملى افزايش يابد و براى رشد توليد بايد «مصرف » افزايش پيدا کند . در نتيجه، مردم بايد «بيشتر» و «متنوع تر» مصرف کنند تا توليد کنندگان داخلى و خارجى «بيشتر» توليد کنند و چرخه اقتصاد به گردش درآيد و «توسعه » حاصل شود .
در جامعه دينى، سؤالات متعددى در زمينه اين نگرش و آثار مترتب بر آن وجود دارد که به برخى از آنها اشاره مى شود:
آيا دنيا ملعون و مذموم است؟ احاديث و رواياتى که در مذمت دنيا وارد شده است به چه معناست؟ در جامعه مذهبى تا چه
ميزان مى توان مردم را به مصرف بيشتر دعوت کرد؟ اگر توليد بيشتر، درآمد بيشتر را براى توليد کنندگان به وجود مى آورد، يک مسلمان تا چه ميزان مى تواند به کسب درآمد و ثروت بپردازد؟ آيا اين استغنا او را از خدا دور نمى کند؟ آيا بدون تقويت روحيه دنياپرستى و مصرف گرايى، مى توان توليد را افزايش داد؟ آيا فقر و تهيدستى نشانه دورى از دنيا و علاقه به آخرت است؟ آيا دنياخواهى و آخرت گرايى قابل جمع است؟ آيا پذيرش يکى مترادف و ملازم با نفى ديگرى است؟
متاسفانه عدم پاسخگويى روشن به سؤالات مزبور و عدم تمييز دقيق مرز آخرت گرايى و دنياخواهى، سبب شده است عده اى براى افزايش درآمد و ثروت خود به اعتقادات دينى و باورهاى فطرى، درباره معاد و زندگى اخروى، کم توجهى و يا بى توجهى نمايند و بدون دغدغه و با خاطرى آسوده به دنيا بپردازند .

3 - عدم تبيين دقيق معارف اسلامى در زمينه معاد

تصوير تاريک از زندگى پس از مرگ و تاکيد افراطى بر ترس از آخرت و عذاب هاى الهى، يکى از موانع گرايش به باورهاى مذهبى است . برداشت هاى غلط از قرآن کريم و احاديث، به همراه استناد به بعضى از روايات ضعيف، چهره اى هول انگيز و وحشت زا از معاد و قيامت ارائه مى دهد که نتيجه آن تلخ کردن زندگى روزمره در کام معتقدان و مختل نمودن گردش کار و زندگى است و استمرار آن مى تواند اين تصور غلط را به وجود آورد که دين و سمبل هاى دينى (نظير مسجد و روحاني) فقط از مرگ و مردن و گريه و زارى سخن مى گويند و با شادى و نشاط مخالف هستند . هم چنين تاکيد بر جنبه عاطفى اعتقاد به قيامت و عدم پرداختن به مبانى استدلالى و جنبه هاى عقلى و ذهنى آن، موجب کاهش گرايش به باور مزبور به ويژه در بين نسل جوان مى شود .
از سوى ديگر، بيان سطحى و تکرارى معارف الهى در برخى از محافل و مجالس و رسانه هاى گروهى، سبب اشباع کاذب در بعضى از جوانان شده است و آنان انگيزه و نياز جدى به درک و فهم معارف اسلامى، و از جمله مباحث مربوط به معاد، در خود احساس نمى کنند .

4 - تعارض رفتار و گفتار برخى از معتقدان به معاد

از جمله موانع مؤثر در گسترش و تعميق اعتقاد به معاد در جامعه، تعارض رفتار و گفتار برخى از معتقدان به معاد است که از يک سو مردم را به قيامت و باورهاى اخروى فرا مى خوانند و از سوى ديگر، رفتار و کردار آنها در زندگى فردى و اجتماعى، بيانگر علاقه شديد آنان به دنيا و دنياپرستى است . دعوت زبانى آنان به اين باور، نه تنها مردم را با آخرت گرايى و معاد مانوس نمى سازد، بلکه مخاطبان نيز با پيدا کردن توجيهات ناصحيح (کلاه شرعي) سعى در آرام کردن وجدان و نداى فطرت خويش خواهند کرد و از پذيرش مسؤوليت و رعايت اوامر الهى، شانه خالى خواهند کرد . هرچند همگان مسؤوليت دارند تا اعمالشان بيانگر اعتقاد آنها به قيامت و زندگى اخروى باشد، (يرغبکم بالآخرة عمله) (3) ليکن مسؤولان، حاکمان و مبلغان و کارگزاران حکومت دينى، مسؤوليت مضاعف دارند، زيرا توده مردم، رفتار و کردار آنها را ملاک عمل قرار داده و بر آن مبنا به قضاوت مى نشينند .

5 - هواى نفس و اميال شيطانى

خلقت انسان، ترکيبى از نار و نور است و غرايز پست حيوانى به همراه گرايش عالى انسانى در سرشت او به وديعت نهاده شده است; «فالهمها فجورها و تقويها» (4) همچنان که پيامبران آسمانى، انسان ها را به مبارزه با هواى نفس و رشد گرايش هاى عالى فطرى فرا مى خوانند و او را به فلاح و رستگارى دعوت مى نمايند . شياطين جن و انس نيز انسان را به تبعيت از غرايز و سير در عالم حيوانى و ميل هاى نفسانى سوق مى دهند . ملازمه حرکت در سرازيرى نفسانيت، پشت پا زدن به باور معاد و ناديده انگاشتن حساب و کتاب اخروى است . به بيان ديگر، باور به قيامت با پاسخ گويى به هواهاى نفسانى و نيازهاى شيطانى در تعارض است و با اعتقاد به زندگى اخروى نمى توان بى محابا در وادى لذات دنيوى و برآورده کردن نيازهاى نفسانى و شيطانى قدم برداشت .
يکى از نکاتى که زمينه ساز تقويت هوا و هوس نفسانى بوده و در تعليم و تربيت دينى (برخلاف تعليم و تربيت رايج) مورد توجه جدى قرار گرفته است، نامشروع بودن روش هاى کسب درآمد و ثروت و به تعبير احاديث «لقمه حرام » است که به عنوان مانع مؤثر و ناپيدا در تضعيف اعتقاد به معاد ايفاى نقش مى کند . اگر در جامعه اى ميدان بروز آزادانه هواى نفس به وجود آيد و فضاى گناه و آلودگى در آن رايج گردد، اعتقاد به معارف دينى به ويژه اعتقاد به معاد از بين خواهد رفت .

راهکارهاى گسترش و تعميق اعتقاد به معاد

با عنايت به موانع مذکور، مشخص مى شود که پاسخ اين سؤال را که: چگونه مى توان اعتقاد به معاد را در جامعه پايدار و نهادينه کرد؟ تنها در تبليغات زبانى نمى توان جستجو کرد، بلکه بايد با نگرش جامع نسبت به رفع موانع و ايجاد شرايط مناسب بر رشد باور به قيامت تاکيد کرد تا تمامى افراد جامعه آگاهانه و با اختيار کامل پذيراى اين باور اصيل و سازنده در جامعه دينى باشند . بدين منظور راه کارهاى زير پيشنهاد مى شود; بدان اميد که صاحب نظران و انديشمندان با غنى نمودن آنها زمينه تبيين حاکميت آنها را در جامعه فراهم آورند .

1 - حاکميت فرهنگ دينى و نفى فرهنگ بيگانه

اعتقاد به قيامت، رکنى مهم از ارکان اعتقادات مذهبى است که در سايه حاکميت فرهنگ دينى گسترش و عمق مى يابد . در نتيجه براى تعميق اين باور بايد در راستاى حاکميت فرهنگ دينى و نفى فرهنگ بيگانه و غربگرايانه تلاش کرد . نکته قابل تامل آن است که فرهنگ، شامل همه روابط آشکار و پنهان فردى و اجتماعى مى شود . بنابراين، حاکميت فرهنگ دينى نيز بايد تمامى زواياى زندگى فردى و اجتماعى و روح حاکم بر جامعه را در بر گيرد و کليه نهادها و ارگان هاى اجتماعى را متاثر سازد . در جامعه دينى کليه روابط اقتصادى، سياسى، اجتماعى و فرهنگى از اهداف و آرمان هاى دينى نشات مى گيرند و متناسب با ارزش ها و برنامه هاى الهى سازماندهى مى شوند . نهادهاى اجتماعى براى تحقق اهداف و برنامه هاى دينى مسؤوليت مشترک دارند و ضمن تلاش براى اجراى برنامه هاى خود، بايد براى حاکميت فرهنگ دينى نيز برنامه ريزى و تلاش نمايند . از اين رو، حاکميت فرهنگ دينى را نبايد صرفا از ارگان ها و نهادهاى فرهنگى و اجتماعى انتظار داشت، بلکه همه و همه بايد دينى بينديشند، دينى برنامه ريزى کنند و دينى عمل کنند . به بيان ديگر، کافى نيست که يک نهاد اجتماعى يا اقتصادى در کنار فعاليت خود به فعاليت هاى فرهنگى بپردازد، بلکه بايد تحقق اهداف جامعه و گسترش فرهنگ دينى را وظيفه اصلى خود بداند و در راستاى تحقق آن فعاليت اقتصادى و اجتماعى خويش را ساماندهى کند .
براى گسترش باور به معاد نيز تمامى ارگان هاى اقتصادى، سياسى، اجتماعى و فرهنگى بايد تلاش مشترک و همسو را سازماندهى کنند . در غير اين صورت فعاليت يک نهاد مى تواند فعاليت بخش ديگر را آسيب پذير و خدشه دار سازد . از آن جا که تعدادى از سازمان هاى اجتماعى در زمان حکومت غير دينى گذشته به وجود آمده و برنامه ها و اهداف خويش را متاثر از فرهنگ ضد دينى غربى طراحى و اجرا نموده اند و متاسفانه با گذشت چندين سال از حکومت اسلامى هنوز نتوانسته اند سازمان، اهداف و برنامه هاى خويش را متناسب با تعاليم و ارزش هاى مکتب توحيد متحول و اصلاح نمايند . لذا آسيب زايى عملکرد آنها بر باورهاى اخروى مردم به خوبى مشهود است و ناخواسته مردم را به سوى ارزش هاى فرهنگ غرب، نظير ماده گرايى، مصرف زدگى، تجمل گرايى، ارزش هاى طبقاتى و دورى از ارزش هاى معنوى و الهى سوق مى دهند .
براى نمونه، يکى از پايه هاى اصلى اقتصاد در فرهنگ غرب دريافت ماليات از مردم است . اجراى ناقص آن در کشورهاى جهان سوم سبب مى شود کارگزاران حکومت معمولا با اجبار و اکراه نسبت به اخذ آن از مؤديان مالياتى اقدام کنند . بنابراين، مردم نيز معمولا براى فرار از پرداخت آن به انواع حيله ها و پنهان کارى ها روى مى آورند . اين اعمال، رابطه ماليات دهنده را با باورهاى دينى و آخرتى خدشه دار مى سازد . در حالى که در سيستم اقتصاد اسلامى، براى پرداخت خمس، فرد خمس دهنده سعى مى کند آگاهانه با پرداخت بيشتر، رابطه خود و خدا را محکم تر کرده و براى آبادى آخرت خويش ذخيره اى از قبل بفرستد . در نتيجه، اين دو روش دو اثر متفاوت را بر رويکرد انسان نسبت به معاد بر جاى مى گذارد .
مثال ديگر را در مقايسه دو سيستم آموزش حوزوى و دانشگاهى مى توان جستجو کرد . هر چند اهداف، برنامه ها، حيطه عملکرد و روش هاى اين دو نهاد علمى و فرهنگى متفاوت است، ليکن نکته حائز اهميت آن است که در سيستم حوزوى هر چه دانشجو و طلبه مدارج علمى بيشترى را سپرى مى کند، اعتقادش به خدا و قيامت و ارزش هاى الهى بيشتر شده و روحيه خدمت گزارى به مردم و تواضع در مقابل آنان در او فزونى مى يابد . در حالى که در سيستم آموزش دانشگاهى، به ويژه در رژيم غير دينى گذشته، با افزايش معلومات علمى و مهارت هاى فنى توقع از مردم و ضرورت استفاده بيشتر از امکانات و سرمايه هاى جامعه بالاتر مى رفته است . در نظام حوزوى معمولا رشد معلومات با انگيزه رستگارى اخروى و آبادانى آخرت همراه است و در سيستم دانشگاهى معمولا تلاش براى کسب مدارج بالاتر با هدف آبادانى دنيوى قرين است البته اين سخن روح حاکم بر دو جريان علمى را تبيين مى کند وگرنه موارد نقض در هر دو جريان وجود دارد . در نتيجه، دو سيستم اجتماعى متفاوت دو اثر مختلف را بر باورهاى دينى و اجتماعى مردم بر جاى مى گذارد . بنابر اين، گسترش و تعميق اعتقاد به معاد نيازمند نفى فرهنگ و دستاوردهاى فرهنگ غربى در جامعه و حاکميت جدى فرهنگ دينى در تار و پود و در زندگى فردى و اجتماعى افراد جامعه است .

2 - بيدارى و پيرايش فطرت ها

در بينش اسلامى، انسان موجودى است که خداوند متعال گرايش هاى فطرى را در سرشت او به وديعت نهاده است . اين گرايش ها در تمام زمان ها و در تمامى مکان ها تجلى مى يابند . از جمله امور فطرى، کمال خواهى و آخرت گرايى در انسان است . بررسى سير تحولات اجتماعى انسان ها نشان مى دهد که اعتقاد به زنده شدن و بازگشت مردگان از ديرزمان در تمامى جوامع بشرى وجود داشته است و هر يک متناسب با اعتقادات خويش براى زندگى پس از مرگ چاره انديشى کرده اند .
معمولا با بالا رفتن سن آدميان، زمينه بيدارى اين گرايش بيشتر فراهم مى آيد; به طورى که اغلب افراد کهن سال در اواخر عمر به ياد مرگ و قيامت مى افتند و تلاش مى کنند با تمهيدات گوناگون و استفاده از امکانات و سرمايه هاى خويش براى زندگى اخروى خود توشه اى برگيرند . نکته قابل توجه آن است که بايد با بهره گيرى از روش هاى آموزشى و تربيتى مختلف گرايش به معاد را از دوران پيرى به ميان سالى و دوره جوانى کشاند; به طورى که جوانان بتوانند با نگاه به آخرت و التزام عملى به ثواب و عقاب اخروى براى زندگى خويش تصميم گيرى نمايند . در صورت بروز چنين پديده اى چنان تحولى در جوانان به وجود خواهد آمد که نمونه بارز و زيباى آن را در دوران جنگ تحميلى مشاهده کرديم و شهيدان عزيز، با ايمان به قيامت و باور به حساب و کتاب آن، نرد جان باختند و به لقاءالله پيوستند .
تبيين دقيق و صحيح اعتقاد به معاد با استفاده از روش هاى مؤثر آموزشى و تربيتى و در قالب هاى جذاب هنرى و فرهنگى در بيدارى نقش تعيين کننده دارد . سرمايه گذارى براى آموزش کودکان و نوجوانان و جلوگيرى از نفوذ فرهنگ مخرب غربى به اين مناطق (توسط رسانه هاى بيگانه و خودي!) و نيز اعزام معلمان و مبلغان کارآمد و باورمند به قيامت در بيدارى فطرت ها و تنوير افکار نقش تعيين کننده دارد . هم چنين هماهنگى رفتار و گفتار معتقدان و مبلغان معاد، زمينه تقويت گرايش فطرى مردم به حيات اخروى را بيش از پيش فراهم مى آورد و از تعارض هاى احتمالى جلوگيرى مى کند . برگزارى نشاط انگيز مراسم عبادى و عرفانى و جلوگيرى از برنامه هاى مذهبى کسالت آور، خسته کننده (و حتى محرف و منحرف) مى تواند در ايجاد رغبت به سوى معارف الهى و تقويت رابطه عاطفى با تعاليم آسمانى نقش مؤثر ايفا کند .
ادامه دارد .

--------------------------------------------
پى نوشت ها :
1) سير تحول قرآن، ص 165 .
2) همان، ص 161 .
3) اصول کافى، جلد دوم . امام صادق (ع) از قول حضرت عيسى مى فرمايند: دوستان شما بايد کسانى باشند که عمل آنها شما را به آخرت ترغيب و تشويق نمايد .
4) سوره شمس، آيه 8 . پس خداوند پاکى ها و ناپاکى ها را به نفس انسان ها الهام کرد .

نظر خود را اعلام كنید

نظرات كاربران

نظری وجود ندارد
*
*

شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)