قال مولانا امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع): «إِنَّ الدُّنْیَا دَارُ صِدْقٍ لِمَنْ صَدَقَهَا وَ دَارُ عَافِیَةٍ لِمَنْ فَهِمَ عَنْهَا وَ دَارُ غِنًی لِمَنْ تَزَوَّدَ مِنْهَا وَ دَارُ مَوْعِظَةٍ لِمَنِ اتَّعَظَ بِهَا»[۱].

در آیات قرآن کریم و کلمات ائمه معصومین (ع)، دو دیدگاه نسبت به دنیا بیان شده است؛ در برخی از تعبیرات و روایات، نسبت به دنیا شدت عمل نشان داده شده است و از آن با تعابیری مانند «فتنه» یاد شده است، اما در برخی دیگر از تعبیرات، به خوبی‎های دنیا اشاره شده است. البته خوبی‎ها و بدی‎ها به نحوه رفتار انسان‎ها بستگی دارد لذا دنیا ذاتاً بد یا ذاتاً خوب نیست؛ به تعبیر دیگر اگر انسان در دام دنیا گرفتار شود و تمام آبرو و حیثیت خود را در جهت به دست آوردن دنیا مصرف کند، چنین دنیایی قطعاً پست و مذموم خواهد بود. اما اگر انسان با شناخت مناسب و آگاهی کافی با دنیا تعامل داشته باشد، این دنیا محل ورود ملائکه، انبیاءالله و اولیاءالله خواهد شد و بسیاری از درجات عالیه‎ای که انسان روز قیامت کسب می‎کند در سایه همین تعامل خوب با دنیا خواهد بود.

امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در روایت مذکور به همین موضوع اشاره کرده و فرموده است که دنیا سرای راستی است برای کسی که با آن راست بگوید و سرای ایمنی (از عذاب الهی) است برای کسی که آن را درست فهم کند و سرای توان‌گری است برای کسی که از آن توشه بردارد و سرای پند است برای کسی که از آن پند گیرد.

طبق فرمایش حضرت علی (ع)، اگر با دنیا به خوبی برخورد شود، دنیا محل صدق و راستی، عافیت، توانگری و غنا خواهد بود؛ به عنوان نمونه اگر انسان در دنیا طمع و حرص داشته باشد پیوسته در رنج و عذاب خواهد بود اما اگر قناعت پیشه کند، زندگی او همراه با آسایش و آرامش خواهد بود. حتی این دنیا می‎توانند محل توانگری و خانه ثروت انسان باشد و به تعبیر روشن‎تر انسانی که در پرتو زندگی در دنیا تلاش می‎کند تا اندوخته‎های معنوی خود را افزایش دهد و دین خود را تقویت می‎کند، غنی‎ترین افراد خواهد بود زیرا در سرای جاودان آخرت، تنها سرمایه‎ای که برای حال انسان مفید می‎باشد، همین اندوخته‎های معنوی است.

آیا شما در جاهای همان کسانی نیستنید که پیش از شما بودند و عمرشان درازتر و آثارشان پاینده تر... بود و سپس بی هیچ توشه ای که آن ها را به مقصد رساند و بی هیچ مرکبی که راه را درنورد کوچ کردند؟ آیا شنیده اید که دنیا خود را فدای آنان کند؟... و آیا جز گرسنگی توشه ای به آنان داد؟... آیا چنین دنیایی را بر می گزینید؟[۲]

آگاه باشید! که در روزگار هستید که مرگ در پی آن است، پس هر که در روزگار آرزو و پیش از سرآمدن مهلت، به کار نیک بپردازد، کارهایش به او سود می بخشد و از فرا رسیدن مرگ زیان نخواهد دید و هر کس در روزگار آرزو قبل از سر آمدن مهلت در آن کوتاهی کند، کارهایش زیان بخش و از فرا رسیدن مرگ زیان خواهد دید