پنج درس آموزنده از امام صادق (علیه السلام)

1- مرحوم قطب الدّین راوندى روایت كرده است :

روزى از امام جعفر صادق علیه السلام سؤال كردند، روزگار خود را چگونه سپرى می  فرمائى؟
حضرت در جواب فرمود : عمر خویش را بر چهار پایه و ركن اساسى سپرى می نمایم :
«میدانم آنچه كه روزى براى من مقدّر شده است، به من خواهد رسید و نصیب دیگرى نمی گردد.»
«میدانم داراى وظائف و مسئولیّت هائى هستم، كه غیر از خودم كسى توان انجام آنها را ندارد.»
«میدانم مرا مرگ در می یابد و ناگهان بدون خبر قبلى مرا می رباید؛ پس باید هر لحظه آماده مرگ باشم.»
«و میدانم خداى متعال بر تمام امور و حالات من آگاه و شاهد است و باید مواظب اعمال و حركات خود باشم.» (1)

2- در روایات متعدّدى وارد شده است :

هرگاه كه امام جعفر صادق علیه السلام در باغستان و مزرعه، بیل در دست داشته و مشغول كشاورزى و كارگرى می بود؛ و اصحاب و دوستان، حضرت را با آن حالت مشاهده مى كردند، عرضه می داشتند : یابن رسول الله! چرا در این موقعیت خود را به زحمت انداخته اید؟!
اجازه فرمائید تا ما كمك كنیم و شما استراحت نمائید؟
حضرت در جواب می فرمود : مرا به حال خود وا گذارید، من علاقه مندم كه خداوند مرا در حالتى مشاهده نماید كه با دست خود زحمت می كشم و كار می كنم و جسم خود را براى به دست آوردن روزى حلال به زحمت و مشقّت انداخته ام. (2)

3- بعضى از بزرگان همانند مرحوم إربلى حكایت كرده اند :

روزى مگسى بر صورت منصور دوانیقى نشست و منصور با دست خود آن را دور ساخت، مگس بار دیگر برگشت و بر همان جاى اول نشست و باز منصور آن را دور كرد.
و این كار چند مرتبه تكرار شد تا آن كه منصور به خشم آمد، در همان حال، امام جعفر صادق علیه السلام وارد شد.
منصور گفت : یابن رسول الله! خداوند متعال براى چه مگس را آفریده است؟
حضرت در پاسخ فرمود : براى آن كه به وسیله آن، جبّاران را ذلیل و متواضع گرداند. (3)

4- مرحوم نراقى در كتاب ارزشمند خود آورده است :

شخصى نزد امام جعفر صادق علیه السلام حضور یافت؛ و عرضه داشت : یابن رسول الله! پدرم پیر و ضعیف گشته است به طورى كه همانند بچه كوچك باید در خدمت او باشم؛ و نیز او را براى قضاء حاجت بغل می كنم .
حضرت فرمود : چنانچه توان داشته باشى باید این كار را ادامه دهی؛ و نیز باید با كمال ملاطفت و مهربانى برایش لقمه بگیرى و در دهانش بگذارى .
انجام این امور فرداى قیامت، راه ورود به بهشت را برایت آسان می گرداند. (4)

5- صفوان جمّال حكایت می كند :

روزى در خدمت آن حضرت بودم، كه فرمود : اى صفوان! آیا تعداد سفیران و پیامبرانى را كه خداوند متعال براى هدایت بندگان؛ مبعوث گردانیده است، می دانى؟
عرض كردم : خیر، نمی دانم .
امام صادق علیه السلام فرمود : خداوند یك صد و بیست و چهار هزار پیغمبر برانگیخت و به همان تعداد نیز وصیّ و جانشین منصوب و معرفى كرده، كه تمامى آنها اهل صدق حدیث و اداى امانت و زاهد در امور دنیا بوده اند.
سپس حضرت در ادامه فرمایش خود افزود : خداوند متعال پیغمبرى بهتر و با فضیلت تر از حضرت محمد مصطفى صلى الله علیه و آله نفرستاد.
و نیز جانشینى بهتر و با فضیلت تر از جانشین آن بزرگوار یعنی؛ حضرت امیرالمؤمنین امام على بن ابى طالب علیه السلام معرفى نكرده است .(5)
 

 

پى نوشت ها :

1- مستدرك الوسائل، ج 12، ص 172، ح 15.
2- كافى، ج 5، ص 76/ بحارالانوار، ج 47، ص 57/ وافى، ج 17، ص 30 و 36.
3- كشف الغمّة، ج 2، ص 373.
4- جامع السّعادات، ج 2، ص 265.
5- بحارالانوار، ج 16، ص 352، به نقل از اختصاص شیخ مفید.