برترى قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «فَضْلُ اَلْقُرْآنِ عَلَى سَائِرِ اَلْکَلاَمِ کَفَضْلِ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: برترى قرآن بر سایر سخنان، مانند برترى خداوند است بربندگانش. (1)

 

 

قرآن در کنار عترت

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ اَلثَّقَلَیْنِ أَحَدُهُمَا أَکْبَرُ مِنَ اَلْآخَرِ کِتَابَ اَللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ اَلسَّمَاءِ إِلَى اَلْأَرْضِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی فَإِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: من در میان شما دو چیز سنگین و (گرانبها) به یادگار مى گذارم، کتاب خدا و اهل بیت من از هم جدا نمى شوند، تا مرا نزد حوض کوثرملاقات کنند. (2)

 

 

تعلیم و تعلم قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «خَیْرُکُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَعَلَّمَهُ»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: بهترین شما کسانى هستند که قرآن را آموخته و به دیگران تعلیم مى دهند. (3)

 

 

قرآن خواندن جوان

قال الصادق (علیه السلام): «مَنْ قَرَأَ اَلْقُرْآنَ وَ هُوَ شَابٌّ مُؤْمِنٌ اِخْتَلَطَ اَلْقُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ.»
امام صادق (علیه السلام) فرمود: کسى که قرائت قرآن کند در حالى که جوان با ایمان باشد قرآن با گوشت و خونش آمیخته مى شود. (4)

 

 

عمل به دستورات قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «مَا آمَنَ بِالْقُرْآنِ مَنِ اسْتَحَلَّ مَحَارِمَهُ»
پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود: ایمان نیاورده است به قرآن کسى که حلال بداند چیزهاى را که قرآن حرام کرده است. (5)

 

 

تلاوت قرآن در خانه

قال النبى (صلی الله علیه وآله): «نَوِّرُوا بُيُوتَکُمْ بِتِلاَوَةِ اَلْقُرْآنِ وَ لاَ تَتَّخِذُوهَا قُبُوراً کَمَا فَعَلَتِ اَلْيَهُودُ وَ اَلنَّصَارَى صَلَّوْا فِي اَلْبِيَعِ وَ اَلْکَنَائِسِ وَ عَطَّلُوا بُيُوتَهُمْ فَإِنَّ اَلْبَيْتَ إِذَا کَثُرَ فِيهِ تِلاَوَةُ اَلْقُرْآنِ کَثُرَ خَيْرُهُ وَ أُمْتِعَ أَهْلُهُ وَ أَضَاءَ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ کَمَا تُضِيءُ نُجُومُ اَلسَّمَاءِ لِأَهْلِ اَلدُّنْيَا»
پیامبر گرامى (صلی الله علیه وآله) فرمود:
نورانى کنید خانه هاى خودتان را به تلاوت قرآن و آن را قبرستان قرار ندهید مانندکارى که یهود و نصارى کردند، نماز را در کلیساها و (کنیسه ها) خواندند و خانه هاى خود را معطل گذاشتند، پس به درستى که اگر زیاد شود تلاوت قرآن در خانه اى خیر و وسعت براى اهل آن زیاد مى شود و آن خانه مى درخشد و به اهل آسمان نور مى دهد، آنچنان که ستاره هاى آسمان به اهل زمین نور مى دهد و مى درخشد. (6)

 

 

احترام به قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «مَنْ وَقَّرَ اَلْقُرْآنَ فَقَدْ وَقَّرَ اَللَّهَ وَ مَنْ لَمْ يُوَقِّرِ اَلْقُرْآنَ فَقَدِ اِسْتَخَفَّ بِحُرْمَةِ اَللَّهِ وَ حُرْمَةُ اَلْقُرْآنِ عَلَى اَللَّهِ کَحُرْمَةِ اَلْوَالِدِ عَلَى وَلَدِهِ»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: کسى که از قرآن تجلیل کند، از خدا تجلیل کرده و کسى که قرآن را تجلیل نکند به حریم خدا اهانت کرده است، حرمت و قدر قرآن نزد خدا مانند برترى پدر بر فرزند است. (7)

 

 

کسانى که قرآن را به زحمت یاد مى گیرند

قال الصادق (علیه السلام): «إنَّ الذي يُعَالِجُ القُرآنَ وَ يَحفَظهُ بِمَشَقةٍ مِنهُ وَ قِلَّةِ حِفظٍ لَهُ أجرَان»
امام صادق (علیه السلام) فرمود: کسى که کشش حافظه اش کم است و با مشقت قرآن را فرا مى گیرد و اجر دارد. (8)

 

 

وضو داشتن

قال الامام على بن ابى طالب (علیه السلام): «لاَ يَقْرَأُ اَلْعَبْدُ اَلْقُرْآنَ إِذَا کَانَ عَلَى غَيْرِ طَهُورٍ حَتَّى يَتَطَهَّرَ»
على (علیه السلام) فرمود: هنگامى که وضو ندارید قرآن نخوانید.

 

 

مسواک زدن

قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «نظفوا طریق القرآن» قالوا: یا رسول الله: و ما طریق القرآن؟ قال: «افواهکم» قالوا: بماذا؟ قال «بالسواک»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: جاده قرآن را پاکیزه کنید. سوال شد: یا رسول الله جاده قرآن کدام است؟ فرمود: دهان. سوال شد: به چه ترتیب؟ فرمود: مسواک زدن. (9)

 

 

با خضوع خواندن قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «اِقْرَءُوا اَلْقُرْآنَ مَا اِئْتَلَفَتْ عَلَيْهِ قُلُوبُكُمْ وَ لاَنَتْ عَلَيْهِ جُلُودُكُمْ فَإِذَا اِخْتَلَفْتُمْ فَلَسْتُمْ تَقْرَءُونَهُ»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: مادامى که در تلاوت قرآن قلوب شما نرم مى شود و در خود احساس خضوع مى کنید قرآن بخوانید و در غیر این صورت حق تلاوت را اداء نکرده اید. (10)

 

 

تدبر و اندیشیدن در آیات

قال على (علیه السلام): «أَلاَ لاَ خَيْرَ فِي قِرَاءَةٍ لَيْسَ فِيهَا»
على(علیه السلام) فرمود: آگاه باشید که خیرى نیست درتلاوت قرآن بدون تدبر. (11)

 

 

نگاه کردن به کلمات قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «النَّظَرُ فِی الْمُصْحَفِ مِنْ غَیرِ قِراءَةٍ عِبادَةٌ، وَ النَّظَرُ»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: نگاه کردن به صفحات قرآن (حتى بدون خواندن آن) عبادت است. (12)

 

 

تلاوت از روى قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «اَلْقِرَاءَةُ فِي اَلْمُصْحَفِ أَفْضَلُ مِنَ اَلْقِرَاءَةِ ظَاهِراً»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: تلاوت قرآن از روى قرآن بهتر است تا از حفظ. (13)

 

 

قرائت قرآن با صوت نیکو

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «حَسِّنُوا القرآنَ بأصواتِكُم ؛ فإنّ الصَّوتَ الحَسَنَ يَزيدُ القرآنَ حُسنا»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: قرآن را با صورت نیکو زینت دهید که صوت نیکو بر زیبایى قرآن مى افزاید. (14)

 

 

صحیح خواندن قرآن

قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): «اعربوا القرآن والتمسوا غرائبه»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: قرآن را با اعراب صحیح بخوانید و عجائب آن را استخراج کنید. (15)

 

 

تلاوت قرآن توام با اخلاص

قال الصادق(علیه السلام): «إِنَّ مِنَ اَلنَّاسِ مَنْ يَقْرَأُ اَلْقُرْآنَ لِيُقَالَ فُلاَنٌ قَارِئٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقْرَأُ اَلْقُرْآنَ لِيَطْلُبَ بِهِ اَلدُّنْيَا وَ لاَ خَيْرَ فِي ذَلِكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقْرَأُ اَلْقُرْآنَ لِيَنْتَفِعَ بِهِ فِي صَلاَتِهِ وَ لَيْلِهِ وَ نَهَارِهِ.»
امام صادق (علیه السلام) فرمود: پاره اى از مردم قرآن تلاوت مى کنند که گفته شود چه خوب مى خواند و برخى قرآن مى خوانند براى تامین معاش. در این دو دسته خیرى نیست. ولى بعضى از مردم قرآن مى خوانند که از راهنمایى هاى او بهره مند شوند و در نماز و در حال و شب و روز از آیات الهام بخش قرآن بهره معنوى و فکرى بردارند. (16)

 

 

استعاذه پیش از تلاوت قرآن

قال الصادق (علیه السلام): «أغلِقُوا أبوابَ المَعصيَةِ بالاستِعاذَةِ ، و افتَحُوا أبوابَ الطاعَةِ بالتَّسميَةِ.»
امام صادق (علیه السلام) فرمود: درهاى معصیت را با گفتن (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم) ببندید و درهاى طاعت را با (بسم الله الرحمن الرحیم) بگشایید. (17)

 

 

دعاى پیش از خواندن قرآن

منقول از حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) :
«اَللّهُمَّ بِالحَقِّ اَنزَلتَهُ و بِالحَقِّ نَزَلَ ، اَللّهُمَّ عَظِّم رَغبَتی فیهِ وَاجعَلهُ نُوراً لِبَصَری وَ شِفاءً لِصَدری وَ ذَهاباً لِهَمّی وَ غَمّی وَ حُزنی ، اَللّهُمَّ زَیِّن بِهِ لِسانی وَ جَمِّل بِهِ وَجهی وَ قَوِّ بِهِ جَسَدی وَ ثَقِّل بِهِ میزانی ، وَارزُقنی تِلاوَتَهُ عَلیٰ طاعَتِکَ ءاناءَ اللَّیلِ وَ اَطرافَ النَّهارِ ، وَاحشُرنی مَعَ النَّبِیِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الاَخیار».
«بار خدایا قرآن را به حق نازل کردى و به درستى هم نازل شده، بار الها میل و رغبت مرا به قرآن بزرگ گردان و آن را روشنایى دیده و شفاى دل و برنده غم و غصه و اندوهم قرار ده، خداوندا زبانم را به خواندن قرآن زینت ده و چهره ام را به سبب آن نیکویى بخش و پیکرم را به پیروى آن نیرومند فرما و میزان علمم را به تبعیت آن سنگین گردان و خواندن قرآن را شب و روز با توفیق فرمانبردارى روزیم فرما و مرا با پیغمبرت حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) و آل برگزیده اش محشور گردان.»

 

 

دعا ختم قرآن

منقول از امام صادق (علیه السلام) :
«اللَّهُمَّ إِنِّی قَدْ قَرَأْتُ مَا قَضَیْتَ مِنْ کِتَابِکَ الَّذِی أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِیِّکَ الصَّادِقِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَلَکَ الْحَمْدُ رَبَّنَا اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ یُحِلُّ حَلالَهُ وَ یُحَرِّمُ حَرَامَهُ وَ یُؤْمِنُ بِمُحْکَمِهِ وَ مُتَشَابِهِهِ وَ اجْعَلْهُ لِی أُنْسا فِی قَبْرِی وَ أُنْسا فِی حَشْرِی وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ تُرْقِیهِ [تُرَقِّیهِ‏] بِکُلِّ آیَةٍ قَرَأَهَا دَرَجَةً فِی أَعْلَى عِلِّیِّینَ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِین.»
«بارالها به راستى و حقیقت خواندنم آنچه را بیان کردى در کتابى که بر پیغمبر راستگویت فرو فرستادى، اى پروردگار ما ستایش وثناء مخصوص تواست، بار خدایا مرا از آنانى که حلال قرآن را حلال و حرام آن را حرام مى دانند و به آیات محکم و متشابه آن ایمان دارند قرار بده و قرآن را مونس در قبر و روز بازپسین من گردان . و مرا از کسانى بگردان که هر آیه اى مى خواند ، درجه اى در بالاترین درجات بهشت به او عطا کنند ، به رحمتت اى رحیم ترین رحیمان.» (18)

پى نوشت ها :

1ـ بحارالانوار ج 92،ص 17.
2ـ بحارالانوار ج 2، ص 99.
3ـ بحارالانوار ج 92،ص 186.
4ـ الکافى ج 2،ص 603.
5ـ بحارالانوار ج 77، ص 160.
6ـ بحارالانوار ج 92، ص 200.
7ـ بحارالانوار ج 92، ص 17.
8ـ بحارالانوار ج 92، ص 202.
9ـ بحارالانوار ج 76، ص 135.
10ـ قرآن در احادیث اسلامى.
11ـ قرآن در احادیث اسلامى.
12ـ بحارالانوار ج 99،ص 65.
13ـ قرآن در احادیث اسلامى.
14ـ قرآن در احادیث اسلامى.
15ـ مستدرک ج 4، ص 372.
16ـ قرآن در احادیث اسلامى.
17ـ بحارالانوار ج 92، ص 216.
18ـ بحارالانوار ج 92، ص 206.