1

2

3

4

5

9

ILI NIWE PAMOJA NA WAKWELI

QADHAA NA QADAR (KWA MASUNNI)

Katika maisha yangu yaliyopita Qadhaa na Qadar lilikuwa ni fumbo gumu, kwani sikulipatia tafsiri inayotosheleza ambayo itaipumzisha fikra yangu na kuukinaisha moyo wangu, hivyo nilibakia mwenye kuchanganyikiwa baina ya mafunzo niliyoyasoma katika madarasa ya Masunni ya kwamba mtu ni mwenye kuendeshwa (hana hiyari) katika matendo yake yote kwa yale yanayowafiki, "Kila mtu amefanyiwa wepesi kutenda aliloumbiwa" Ni kwamba (inasemwa) Mwenyezi Mungu Mtukufu huwatuma Malaika wawili miongoni mwa Malaika kwenda kwa mtoto aliye tumboni mwa mama yake na humo huandika muda wake na rizki yake na kazi yake, na kama atakuwa muovu au mwema,[90] (nilibaki ndani ya itikadi hii hali ya kuwa nimechanganyikiwa hivyo) na baina ya kile ambacho kinashinikizwa na akili yangu na nafsi yangu katika uadilifu wa Mwenyezi Mungu Mtukufu na kutokuwa kwake dhalimu kwa viumbe wake. Itakuwaje awashinikize kwenye matendo fulani kisha awaadhibu kwa ajili ya makosa aliyowaandikia na akawashinikiza wayafanye?

Hapana shaka nilikuwa kama wengine miongoni mwa vijana wa Kiislamu nikiishi katika fikra hizo zinazogongana katika mtazamo wangu kwamba, Mwenyezi Mungu Mtukufu ndiye yeye mwenye nguvu mwenye uwezo ambaye haulizwi yale ayatendayo nao viumbe wataulizwa (Qur'an 21:23). Naye ni mwenye kufanya alitakalo (Qur'an 85:16). Amewaumba viumbe akawagawa, sehemu fulani miongoni mwao itakuwa peponi na sehemu nyingine motoni, kisha yeye ni mwingi wa rehma mpole mwenye kurehemu waja wake, hadhulumu kiasi hata cha chembe ndogo (Qur'an, 4:40). "Na Mola wako si mwenye kuwadhulumu waja" (Qur'an Fus-silat, 46). "Bila shaka Mwenyezi Mungu hawadhulumu watu chochote lakini watu wanajidhulumu nafsi zao (Qur'an. 10:44).

Kisha yeye Mwenyezi Mungu ni mwenye huruma mno kuliko mwanamke alivyo na huruma kwa mwanawe kama ilivyokuja ndani ya hadithi tukufu. BukhariJuz. 7 uk. 75. Na ni mara nyingi kulikuwa kukijitokeza kupingana ndani ya akili yangu kuhusu aya za Qur'an Tukufu, kwani wakati mwingine nilikuwa nikifahamu kwamba mtu anafahamu ndani ya nafsi yake naye peke yake ndiye mwenye jukumu la matendo yake. "Basi yeyote atakayetenda wema wenye uzito wa chembe (ndogo) atauona (wema huo) na yeyote mwenye kutenda uovu wenye uzito wa chembe (ndogo) atauona (uovu huo)." (Qur'an, 99:7-8)

Na wakati mwingine nilikuwa nikifahamu kwamba, mtu ni mwenye kuendeshwa na hana ujanja wala nguvu, hana mamlaka ya nafsi yake kujinufaisha, na au kukinga madhara wala namna ya kutafuta rizki. "Wala hamtataka (kitu) isipokuwa atake Mwenyezi Mungu" (Qur'an, 76:30). "Mwenyezi Mungu humpotoa amtakaye na humuongoa amtakaye" (Qur'an 35:8). Na siyo mimi peke yangu bali Waislamu wengi wanaishi katika hali hii ya kupingana kifikra na ndiyo maana utawakuta Masheikh wengi na wanachuoni pindi unapowauliza juu ya maudhui ya Qadhaa na Qadar huwa hawapati jawabu la kukinaisha nafsi zao wenyewe kabla ya kuwakinaisha wengine bali wao husema, "Maudhui hii si lazima kuingia kwa undani". Kuna baadhi yao huharamisha kuichimbua kwa undani na husema: "Inapasa kwa Muislamu kuamini Qadhaa na Qadar za kheri na shari, na kwamba zote zinatoka kwa Mwenyezi Mungu."

Na pindi mpinzani anapowauliza: "Ni vipi Mwenyezi Mungu atamshinikiza mja wake kutenda maovu kisha amtupe motoni"? Basi Masheikh hao humtuhumu kukufuru na uzandiki na kuwa eti ametoka katika dini, na tuhuma nyinginezo mbaya zisizokuwa hizo. Na kwa sababu hiyo akili (za watu) zimepooza na kutindia, imani (zao) zinaamini kwamba kuoa (hakupatikani ila) kama umeandikiwa, na talaka ( nayo haituki ila) kama imeandikwa, na hata kuzini (nalo ni suala la) kuandikiwa kwani wanasema, "Kila utupu umeandikiwa jina la yule utakayemuoa. Si hivyo tu,bali hata kunywa pombe, kuua nafsi na hata kula na kunywa huwezi kula wala kunywa isipokuwa kile alichokuandikia Mwenyezi Mungu!

Niliwaambia baadhi ya wanachuoni wetu (wa Kisunni) baada ya kuyaaridhi mas-ala haya kwamba, "Qur'an inapinga madai haya na wala haiwezekani kwa hadithi kuipinga Qur'an!! Mwenyezi Mungu Mtukufu amesema kuhusu jambo la kuoa "Waoweni muwapendao katika wanawake" (Qur'an, 4:3) Aya hii inajulisha juu ya kuwa na hiyari, na amesema Mwenyezi Mungu kuhusu talaka, "Talaka ni mara mbili, kisha ni kukaa kwa wema au kuachana kwa wema" (Qur'an, 2:229). Hii nayo pia ni hiyari. Na kuhusu zinaa amesema, "Musiikurubie zinaa hakika ni jambo chafu na ni njia mbaya (Qur'an, 12:32).

Hii nayo ni dalili ya kuwa na hiyari. Kuhusu pombe amesema, "Hakika shetani anataka kukutilieni uadui na bughdha baina yenu kwa ajili ya pombe, na kamari, na anataka kukuzuwieni kumkumbuka Mwenyezi Mungu na kusali basi komeni (kunywa pombe) (Qur'an5:91). Nayo pia inakataza kwa maana ya kuwa na hiyari. Amma kuua nafsi Mwenyezi Mungu amesema kuhusiana na jambo hilo,"Na msiue nafsi ambayo Mwenyezi Mungu ameharamisha (kuiua) isipokuwa kama kuna haki (ya kuuawa)" (Qur'an, 6:151) Na amesema tena Mwenyezi Mungu: "Na yeyote atakayemuua Muumini kwa kukusudia, basi malipo yake ni motoni, ataishi humo milele, na Mwenyezi Mungu amemkasirikia,amemlaani na amemuandalia adhabu kali" (Qur'an, 4:93) Aya hii pia inaonyesha hiari kuhusu kuua. Na hata mambo yanayohusu kula na kunywa, Mwenyezi Mungu ametuwekea mipaka akasema: "Na kuleni na mnywe lakini msivuke mipaka hakika yeye Mwenyezi Mungu hawapendi wanaovuka mipaka" (Qur'an 7:31). Kadhalika hii inaonyesha hiyari.

Basi ni vipi ewe Bwana wangu baada ya dalili zote hizi za Qur'an ninyi (bado) mwasema kwamba kila kitu kinatokana kwa Mwenyezi Mungu na mja yeye ni mwenye kuendeshwa katika matendo yake yote? Alinijibu akasema kwamba, "Mwenyezi Mungu Mtukufu yeye peke yake ndiye ambaye anauendesha ulimwengu na akatolea ushahidi kauli ya Mwenyezi Mungu isemayo: "Sema: Ewe Mola uliyemiliki ufalme wote, humpa ufalme umtakaye, humuondolea ufalme umtakaye, humtukuza umtakaye, na humdhalilisha umtakaye, kheri imo mkononi mwako bila shaka wewe ni mwenye uwezo juu ya kilakitu".(Qur'an,3:26) Mimi nikasema: "Hapana hitilafu yoyote baina yetu juu ya kutaka kwa Mwenyezi Mungu Mtukufu, na pindi anapotaka kufanya jambo, mtu au jini wala viumbe wengineo hawana uwezo wa kupinga kutaka kwake, bali hitilafu iliyopo ni kuhusu matendo ya waja, je, matendo hayo yanatokana na waja au yanatokana kwa Mwenyezi Mungu"?

Akanijibu: "Ninyi muna dini yenu nami nina dini yangu" Hapo akaufunga mlango wa majadiliano kutokana na usemi huo. Basi hizi mara nyingi ndizo hoja za wanachuoni wetu, na ninakumbuka kwamba nilirejea baada ya siku mbili nikamwambia "Ikiwa itikadi yako ni kwamba Mwenyezi Mungu ndiye atendaye kila kitu na waja hawana hiyari ya kufanya chochote, basi ni kwa nini husemi kuhusu Ukhalifa kama hivi usemavyo, ya kwamba Mwenyezi Mungu Mtukufu yeye ndiye mwenye kuumba na kuchagua na wao (waja) hawana hiyari"? Akasema: "Ndiyo hivyo ndivyo nisemavyo, kwani Mwenyezi Mungu ndiye aliyemchagua Abubakar na Umar na Uthman kisha Ali, lau Mwenyezi Mungu angelimtaka Ali awe ndiye Khalifa wa kwanza, basi watu na majini wasingeweza kulizuwia jambo hilo." Mimi nikasema:"Sasa umenasa." Akasema, "Kwa vipi nimenasa?" Nikasema: "Basi imma useme kuwa Mwenyezi Mungu ndiye aliye wachagua hao Makhalifa wanne kisha baada ya hapo akawaachia watu uamuzi wa yule wamtakaye, na imma useme kwamba Mwenyezi Mungu hakuwaachia watu uamuzi wa kumchagua wamtakaye bali yeye ndiye humchagua kila Khalifa tangu kufariki Mtume mpaka siku ya Qiyama"

Akajibu: "Nasema tena mara ya pili, "Sema, Ewe Mola uliyemiliki ufalme wote, unampa ufalme (mtu) umtakaye na unamuondolea ufalme umtakaye " Nikamwambia, "Kwa hiyo kila upotofu na kila maovu yaliyotokea katika Uislamu kutokana na wafalme na watawala yote yanatokana kwa Mwenyezi Mungu, kwani yeye ndiye aliyewatawalisha watu hawa juu ya shingo za Waislamu? Akajibu: "Ndivyo ilivyo na miongoni mwa wema wako waliosoma hivi, "Na tukitaka kuangamiza kijiji tunawapa amri watu wa kijiji wanaishi kwa raha yaani tunawafanya maamiri" Nikasema hali ya kushangazwa:"Kwa hiyo kuuawa kwa Ali kwa mkono wa Ibn Mul-Jam na kuuawa Husein bin Ali ni kutaka kwake Mwenyezi Mungu"?

Akasema katika hali ya kujitetea: "Naam, moja kwa moja, je, hukupata kuisikia kauli ya Mtume kumwambia Ali, "Mtu muovu mno katika watu wa hapo baadaye ni yule atakayekupiga juu ya hiki mpaka zilowane hizi, na akaashiria kichwa chake (Ali) na ndevu zake, na hivyo hivyo Imam Husein, Mtume (s.a.w.) aliyafahamu mauaji yake huko Karbala na alimsimulia mama Ummu Salama juu ya mauaji hayo, kama ambavyo Mtume alifahamu kwamba Sayyidna Hassan Mwenyezi Mungu ataleta upatanishi kupitia kwake kati ya makundi mawili makubwa miongoni mwa Waislamu. Basi kila kitu kimeandaliwa na kuandikwa tangu hapo zamani na mtu hana njia ya kukwepa, na kwa hali hii wewe ndiyo umenasa na siyo mimi."

Nilinyamaza kidogo na kumuangalia hali ya kuwa anatamba kwa maneno haya, akidhani kwamba ameninyamazisha kwa dalili madhubuti, (nikitafakari) ni vipi nitamkinaisha ya kwamba kujua kwa Mwenyezi Mungu juu ya kitu fulani haimaanishi moja kwa moja kwamba yeye ndiye aliyekadiria na kuwashinikiza watu juu ya kitu hicho, nami natambua tangu hapo mwanzo kwamba fikra yake haiwezi kuzingatia nadharia kama hii. Nilimuuliza tena mara nyingine: "Kwa hiyo marais na wafalme waliopita na waliopo sasa ambao wanaupiga vita Uislamu na Waislamu, Mwenyezi Mungu ndiye aliyewatawalisha? Akasema, "Bila shaka". Nikamwambia, "Hata wakoloni wa Kifaransa walioitawala Tunisia, Al-geria na Morocco nao ni kutoka kwa Mwenyezi Mungu". Akasema: Ndiyo, kwani pindi ulipofika wakati maalum Wafaransa waliondoka kwenye nchi hizo". Mimi nikasema: Sub-hanallah!! Basi ni vipi ulikuwa ukiitetea nadharia ya Masunni kwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu (s.a.w.) alikufa na kuliwacha jambo la Ukhalifa liwe la mashauriano baina ya Waislamu ili wamchague wamtakaye"? Akasema:"Mpaka sasa bado niko kwenye msimamo huo na nitabakia hivyo kwa mapenzi ya Mwenyezi Mungu".

Nikasema: "Basi ni vipi unakubaliana na kauli mbili, uchaguzi wa Mwenyezi Mungu na uchaguzi wa watu kwa mashauriano"? Akasema:"Hiyo ni kwa kuwa Waislamu walimchagua Abubakar basi bila shaka Mwenyezi Mungu kishamchagua"! Nikasema: "Aliwateremshia Wahyi (ufunuo) hapo Saqifah kuwajulisha juu ya kumchagua Khalifa"? Akasema:Astaghfirullah!!(Mwenyezi Mungu anisamehe) hapana Wahyi baada ya Muhammad kama wanavyoamini Mashia. (Mashia kama inavyofahamika hawaitakidi jambo hili bali hizo ni tuhuma zilizoambatanishwa kwao na maadui zao). Mimi nikasema: "Hebu tuachane na Mashia na uzushi wao, na ututosheleze kwa maelezo uliyonayo, ni vipi wewe umefahamu kwamba Mwenyezi Mungu alimchagua Abubakar"?

Akasema "Lau Mwenyezi Mungu angetaka kinyume cha hivyo basi, Waislamu na walimwengu wote wasingeweza kwenda kinyume cha vile atakavyo Mwenyezi Mungu". Basi hapo nilikumbuka kisa kingine nilipokuwa nikitembea katika shamba fulani pamoja na rafiki yangu, shamba ambalo lilikuwa na Mitende mingi nami nilikuwa nikimsimulia juu ya Qadhaa na Qadar, basi ghafla ilidondoka tende mbivu juu ya kichwa changu, nami nikaichukua toka kwenye majani ili niile na nikaiweka kinywani mwangu. Rafiki yangu alishangaa hali ya kuwa anasema: "Huwezi kula ila kile alichokuandikia Mwenyezi Mungu tende hii imedondoka kwa ajili yako". Mimi nikasema:"Maadamu wewe unaamini kwamba tende hiyo nimeandikiwa basi mimi sitaila" nikaitema. Akasema,"Subhanallah!! Ikiwa kitu hakikuandikwa kwa ajili yako, Mwenyezi Mungu atakitoa hata kama kimo tumboni mwako." Nikasema:"Kama ni hivyo basi nitaila" nikaiokota tena na kuimeza.

Hapo akasema:"Wallahi tende hiyo imeandikwa kwa ajili yako (akiwa na maana Mwenyezi Mungu amekuandikia) akawa amenishinda kwa njia hiyo kwani siwezi tena kuitoa tende hiyo tumboni mwangu. Naam, basi hiyo ndiyo itikadi ya Masunni kuhusu Qadhaa na Qadar au (ukipenda) sema hii ndiyo iliyokuwa itikadi yangu nilipokuwa sunni. Na kwa mujibu wa hali halisi ni kwamba (hali hii) inatufanya tuishi kutokana na itikadi hii tukiwa ni wenye kuchanganyikiwa kifikra baina ya mambo yanayopingana, na moja kwa moja tutabakia hivyo hivyo tunasubiri Mwenyezi Mungu atubadilishie mambo yetu, badala ya sisi wenyewe kubadili ili Mwenyezi Mungu atubadilishie, na tunakwepa majukumu ambayo tumeyabeba na tunamtupia majukumu hayo yeye Mwenyezi Mungu. Iwapo utamshutumu mzinifu au mwizi au hata muovu ambaye kamteka msichana asiyejiweza na akamuua baada ya kumaliza matamanio yake basi atakujibu kwa kusema "Mwenyezi Mungu ndiye mwenye nguvu, Mola wangu amenikadiria.

Nashangazwa, Mola huyu huyu anamuamuru mtu amzike binti yake akiwa hai kisha atamuuliza ni kwa kosa gani binti. huyu aliuawa? Umetakasika Ewe Mwenyezi Mungu, bila shako, huu ni uzushi mkubwa (uliozushwa). Ni jambo la kawaida wataalamu wa kimagharibi wanavyotudharau na kutucheka kutokana na akili yetu mbovu, bali wanatupachika majina na kutuita; "Waarabu walioandikiwa " na huifanya kuwa ndiyo sababu ya msingi ya ujinga wetu na kutokuendelea kwetu. Pa ni kawaida watu wenye kuchunguza wafahamu kwamba itikadi hii ilianza toka kwenye dola ya Banu Umayyah ambao walikuwa wakieneza uzushi kwamba, Mwenyezi Mungu Mtukufu ndiye aliyewapa ufalme na akawatawalisha juu ya watu, basi ni wajibu kwa watu kuwatii na kutokuwapinga, kwani yeyote mwenye kuwatii kamtii Mwenyezi Mungu, na mwenye kuwapinga basi kampinga Mwenyezi Mungu na ni lazima auawe.

Na kuhusu jambo hili tunao ushahidi mwingi kutoka katika historia ya Kiislamu: Huyu hapa Uthman bin Affan alipotakiwa ajiuzulu anapinga na kusema, "Siwezi kuivua kanzu aliyonivalisha Mwenyezi Mungu " Taz: Tarikh Tabari Hisar Uthman, pia Tarikh Ibn Athir. Basi kwa mtazamo wake (Uthman) Ukhalifa ni vazi la Mwenyezi Mungu kamvalisha, haipasi kwa yeyote miongoni mwa watu kumvua isipokuwa Mwenyezi Mungu, yaani kwa labda afe. Huyu hapa naye Muawiyyah pia anasema: "Kwa hakika mimi sikuwapigeni ili mfunge na mtoe zaka, bali nimewapigeni ili niwatawaleni, na bila shaka Mwenyezi Mungu amenipa hilo hali ya kuwa hamtaki". Taz: Maqatilut-Talibin uk. 70, Ibn Kathir Juz. 8 uk. 131 Ibn Abil-Hadid Juz. 3 uk. 16.

Na hata kumchagua mwanawe Yazid na kumtawalisha juu ya watu bila ridhaa yao, Muawiya alidai kwamba Mwenyezi Mungu ndiye aliyempa Ukhalifa mwanawe Yazid juu ya watu, na hilo wamelisimulia wanahistoria pale Muawiyah alipoandika baia yake na kuisambaza sehemu mbali mbali, na Gavana wake huko Madina alikuwa Mar-wan bin Al-Hakam, akamuandikia kile ambacho Mwenyezi Mungu (kwa mujibu wa madai yake) amekipitisha kupitia ulimi wake kuhusu baia ya Yazid. Taz: Al-Imamah Was-Siyasah Juz. 1 uk. 151 Baiatu Muawiya Liyazid Bis-Sham. Hivyo hivyo ndivyo alifanya yule muovu ibn Ziyad, pale walipomuingiza Imam Ali Zainul-Abidin kwa huyo ibn Ziyad hali yakuwa (Imam Zainul Abidin) kafungwa kwa minyororo basi aliuliza akasema:"Ni nani huyu" wakasema, "Ni Ali bin Husain" Akasema, Je, Mwenyezi Mungu hajamuua Ali bin Husayn"? Bibi Zainab shangazi yake Imam Zainul-Abidin akamjibu, "Sivyo bali waliomuua ni maadui wa Mwenyezi Mungu na Mtume wake".

Ibn Ziyad akamwambia bibi Zainab: "Waonaje ni jinsi gani Mwenyezi Mungu alivyowafanya watu wa nyumba yako". Bibi Zaynab akasema:"Sikuona isipokuwa wema tu, hawa ni watu ambao Mwenyezi Mungu amewafaradhishia kuuawa, walitoka hadi kwenye malazi yao, na Mwenyezi Mungu atakukutanisheni wewe na wao kisha muhojiane na kusutana, basi zingatia ni nani atakayeshindwa siku hiyo, mama yako akuhuzunikie ewe mwana wa Mar-Janah". Taz: Maqatilut-Talibin, Maq-Talul-Husayn. Basi hivi ndivyo ilivyoenea itikadi hii itokayo kwa Bani Ummayyah na wasaidizi wao na wakaisambaza ndani ya umma wa Kiislamu isipokuwa Mashia (Wafuasi) wa watu wa Nyumba ya Mtume (s.a.w.).

ITIKADI YA MASHIA KUHUSU QADHAA NA QADAR

Tangu nilipowafahamu wanachuoni wa Kishia- k.m. Shahid Muhmmad Baaqir As-sadri aliyenitosheleza mambo mengi kuhusu maudhui hii (Mwenyezi Mungu amrehemu) pia Sayid Al-khui na Al-allaamah Muhammad Ali Tabatabai na Sayid Hakiim na wengineo na kusoma vitabu vyao niligundua elimu mpya inayohusu Qadhaa na Qadar. Na bila shaka Imam Ali alikwisha kuifafanua kwa ubainifu mkubwa mno unaoenea pale alipomwambia mtu aliyemuuliza juu ya Qadhaa na Qadar. "Ole wako huenda wewe umedhania Qadhaa ya lazima na Qadar iliyokwishapitishwa, basi lau ingekuwa hivyo, thawabu na adhabu vingebatilika na ahadi na maonyo vingeporomoka. Bila shaka Mwenyezi Mungu amewaamuru waja wake kwa kuwahiyarisha na akawakataza kwa kuwatahadharisha, na akakalifisha mambo mepesi wala hakukalifisha mambo mazito, na hakuasiwa eti kwa kuwa ameshindwa na wala hakutiiwa hali ya kukarahisha, na hakuwatuma Manabii kwa ajili ya mchezo na wala hakuwateremshia waja vitabu kwa ajili ya upuuzi, na wala hakuumba mbingu na ardhi bure bure, hiyo ni dhanna ya wale waliokufuru, basi ole wao wale waliokufuru (wataadhibiwa adhabu ya) moto".

Taz: Sharh Nahjul-Balaghah ya Sheikh Mohammad Abdooh Juz. 4 uk. 673. Basi ubainifu ulioje, sijapata kusoma maneno yenye ufafanuzi wa kina na hoja inayojulisha ukweli kuliko maneno hayo (ya Ali), basi Muislamu hutosheka (na akafahamu) kwamba matendo yake yanatokana na kutaka kwake halisi na uamuzi wake, kwani Mwenyezi Mungu Mtukufu ametuamuru lakini akatuachia uhuru wa kuamua nayo ndiyo ile kauli ya Imam Ali aliposema, "Bila shaka Mwenyezi Mungu amewaamrisha waja wake kwa kuwahiyarisha ". Kama ambavyo Mwenyezi Mungu ametukataza na akatutahadharisha kutokana na adhabu iwapo tutamkhalifu, basi maneno yake yakajulisha ya kwamba mtu anao uhuru wa kutenda na anao uwezo wa kwenda kinyume na amri za Mwenyezi Mungu, na katika hali hii inamuwajibikia adhabu na hiyo ndiyo ile kauli ya Imam Ali (a.s.) aliposema, "Na akawakataza kwa kuwatahadharisha ". Zaidi ya hapo Imam Ali (a.s.) aliongeza kuyafafanua mas-ala haya akasema kwamba, "Mwenyezi Mungu Mtukufu hakuasiwa eti kwa kuwa amezidiwa". Na maana ya hayo ni kwamba lau Mwenyezi Mungu angetaka kuwashinikiza waja wake na kuwalazimisha kufanya kitu, basi wote wasingekuwa na uwezo wa kumshinda kuhusu amri yake. Hapo (Imam Ali) amejulisha ya kuwa Mwenyezi Mungu amewaachia (waja wake) uhuru wa kuamua kutii au kuasi, na (kauli hii) inathibitisha kauli ya Mwenyezi Mungu aliposema, "Wambie huu ni ukweli utokao kwa Mola wenu, atakaye na aamini na atakaye akufuru." (Qur'an, 18:29)

Kisha baada ya hayo Imam Ali (a.s.) anaielekeza dhamira ya mtu ili iweze kufikia undani wa hali yake halisi, analeta dalili madhubuti na isemayo,"Lau mtu angekuwa ni mwenye kulazimishwa juu ya matendo yake kama wanavyoitakidi baadhi ya watu, basi kutumwa kwa Mitume na kuteremshwa vitabu ni aina ya mchezo na upuuzi, jambo ambalo Mwenyezi Mungu ametakasika nalo, kwani nafasi ya Manabii wote na kuteremshwa vitabu vyote ni kwa ajili ya kuwarekebisha watu na kuwatoa kwenye kiza, kuwapeleka kwenye nuru na kuwapa tiba yenye manufaa juu ya maradhi yao ya kinafsi na kuwabainishia njia bora ya maisha mazuri, Mwenyezi Mungu anasema, "Bila shaka hii Qur'an inaongoza katika njia iliyonyooka mno." (Qur'an, 17:9).

Imam Ali (a.s.) anakamilisha kwa kubainisha kwamba, itikadi ya watu kuwa ni wenye kulazimishwa katika matendo yao ni itikadi inayomaanisha kuwa, "Mwenyezi Mungu ameumba mbingu na ardhi na vyote vilivyomo bure bure tu." Hii ni kufru na Mwenyezi Mungu amewaonya wasemao hivyo kwa adhabu ya moto. Na tunapoichambua kauli ya Mashia kuhusu Qadhaa na Qadar tunaikuta kuwa ni kauli ya sawa na ni rai muafaka. (Ni vema ifahamike kwamba), wakati kikundi fulani kilipochupa mpaka na kikaitakidi itikadi ya "Jabri" (kutenzwa nguvu) kmgine nacho kikachupa mpaka kikaamini kuwa kuna "Taf-widh"(uhuru usiyo na mipaka). Hapo watu wa nyumba ya Mtume (s.a.w.) wakaja kusahihisha Maf-hum (ufahamu) wa itikadi na kuwakosoa jamaa hawa na wale wao wakasema: "Hapana Jabri (kutenzwa nguvu) wala Taf-widh (uhuru usiyo na mipaka) lakini liko jambo baina ya mawili hayo". Taz: Itikadi za Mashia Juu ya Qadhaa na Qadar.

Naye Imam Jaafar As-Sadiq amepiga mfano ulio wazi juu ya jambo hilo, mfano ambao watu wote wanaweza kuufahamu kwa kadiri ya akili zao, nao ni pale alipomwambia muulizaji aliyeuliza: "Ni nini maana ya kauli yako kwamba hapana Jabr wala Taf-widh lakini liko jambo baina ya mawili hayo"? Imam Jaafar alimjibu muulizaji huyo (akasema) "Kutembea kwako juu ya ardhi siyo sawa na kuanguka kwako juu ya ardhi hiyo". Na maana ya maneno hayo ni kuwa, sisi tunatembea juu ya ardhi kwa hiyari yetu, lakin pindi tunapoanguka ardhini hilo siyo kwa hiyari yetu, kwani ni nani basi miongoni mwetu apendaye kuanguka jambo ambalo huenda likasababisha kuvunjika kwa baadhi ya viungo katika miili yetu na hatimaye kuwa vilema?

Hapo ndipo Qadha na Qadar inapokuwa ni jambo moja baina ya mambo mawili, yaani sehemu fulani inatokana nasi na kwa utashi wetu nasi ndiyo tuitendayo kwa kutaka kwetu kikamilifu, na sehemu ya pili iko nje ya matakwa yetu nasi ni wenye kuikubali tu (kuitii) na wala hatuwezi kuizuwia, basi tutaulizwa kwa ile sehemu ya kwanza na hatutaulizwa kwa hii sehemu ya pili. Hivyo basi katika hali hii na ile mja ni mwenye kuhiyarishwa na ni mwenye kuendeshwa kwa wakati huo huo. A. Ni mwenye kuhiyarishwa katika matendo yake ambayo yanatokana naye baada ya kufikiri na kutambua, kwani hapo huwa anapita katika nyanja za hiyari na upinzani baina ya kutenda au kujizuwia kutenda, na mwishoni mwake mambo huwa ni imma atende au asitende, na hiki ndicho alichokiashiria Mwenyezi Mungu Mtukufu aliposema: "Na (ninaapa) kwa roho na aliyeitengeneza, kisha akaifahamisha uovu wake na wema wake, bila shaka amefaulu aliyeitakasa nafsi yake". (Qur'an, 91:7-9).

Kuitakasa nafsi na kuichafua ni matokeo ya hiyari ya dhamira ipatikanayo kwa kila mtu, kama yalivyo mafanikio na kutofanikiwa vitu ambavyo moja kwa moja ni matokeo yanayokwenda sambamba na utashi. B. Mtu ni mwenye kuendeshwa katika kila yale ambayo yamzungukayo miongoni mwa siri za ulimwengu na nyendo zake zote ambazo zinatii atakavyo Mwenyezi Mungu Mtukufu kwa kila sehemu zake (hizo siri za ulimwengu) na maumbile yake, sayari zake na nguvu zake. Basi hapo mtu hana hiyari kuchagua jinsi yake kuwa mwanamume au mwanamke wala (hawezi) kuchagua rangi yake ukiachilia mbali kuchagua wazazi wawili ili tu awe katika malezi ya wazazi wawili matajiri badala ya kuwa na wazazi masikini, wala hawezi kuchagua hata urefu wa kimo chake na umbo la mwili wake.

Hivyo mtu ni mwenye kuyatii mambo mengi yenye kutenza nguvu (kama vile maradhi ya kurithi) na kanuni za kimaumbile zinazofanya kazi kwa faida yake bila ya yeye kulazimika, kwani yeye anapochoka hulala na huamka baada ya kupumzika, anakula anapohisi njaa, anakunywa anapohisi kiu, na hucheka na kuchangamka pale anapofurahi, hulia na kunyongea pale anapohuzunika hali ya kuwa ndani yake (mwanadamu) muna vitendea kazi na viwanda vya kutengeneza Hormone, chembechembe za uhai na maji yenye uwezo wa kubadilika. Vyote hivi kwa wakati huo huo huwa vinauweka mwili wake kwenye uwiano wa kufanya kazi kwa njia ya ajabu kabisa, hali ya kuwa yanapotendeka yote haya hana habari wala hafahamu kwamba uangalizi wa kiungu umemzunguka wakati wote katika nyakati za uhai wake bali hata baada ya kufa kwake.

Mwenyezi Mungu Mtukufu anasema kuhusu maana hii (iliyoelezwa hapo kabla): "Je, hivi mtu anadhani kuwa ataachwa hivi hivi tu, je, hivi yeye hakuwa ni tone la manii lililotonwa? Kisha akawa pande la damu, hatimaye (Mwenyezi Mungu) akamuumba na akamsawazisha (akawa mwanadamu kamili) kisha akamfanya namna mbili (akawepo) mwanaume na mwanamke, basi je, (aliyefanya hayo) hakuwa ni muweza wa kuhuisha na kufisha?" (Qur'an, 75:36-40) Hapana shaka Mwenyezi Mungu ni muweza, umetakasika na umetukuka Ewe Mola wetu wewe ndiwe uliyeumba na kusawazisha, nawe ndiwe ambaye umekadiria (kila kitu) na umekiongoza, nawe ndiwe ambaye umefisha kisha ukahuisha, utakatifu ni wako na utukufu ni wako, hakika ameangamia na amepotea yeyote mwenye kukupinga na kujitenga nawe na hakukutukuza vilivyo. Basi hebu tukamilishe uchambuzi huu kwa maneno aliyoyasema Imam Ali bin Musa Ar-Ridhaa ambaye ni Imam wa nane miongoni mwa Maimam wa nyumba ya Mtume (s.a.w.) naye kwa hakika alikuwa mashuhuri kwa elimu katika zama za Maamuni (Khalifa wa Banu Abbas) na kabla hata hajafikia umri wa miaka kumi na minne alikuwa kesha kuwa ndiye mtu mjuzi mno wa watu wa zama zake.

Taz: Al-iqdul-Farid cha ibn Abdi Rabih Juz. 3, uk. 42. Kuna mtu alimuuliza Imam Ridhaa kuhusu maana ya maneno ya babu yake Al-Imam Jaafar As-Sadiq aliposema kuwa: "Hapana Jabr wala Taf-widh, bali kuna jambo baina ya mambo mawili" Basi Imam Ar-Ridhaa alimjibu mtu huyo (akasema): "Yeyote mwenye kudai kwamba Mwenyezi Mungu anatenda matendo yetu kisha hutuadhibu juu ya matendo hayo, basi huyo atakuwa anazungumzia juu ya Jabr, na yeyote adhaniye kwamba Mwenyezi Mungu ameachia mambo ya viumbe na riziki kwa Maimamu wake, basi bila shaka huyo atakuwa amezungumzia Taf-widh, na asemaye kuhusu Jabr ni kafiri na asemaye kuhusu Taf-widh ni mshirikina."

Amma maana ya jambo baina ya mambo mawili ni kule kuwepo njia ya kuyatenda aliyoyaamuru Mwenyezi Mungu, na kuacha aliyoyakataza, yaani Mwenyezi Mungu amempa(mwanaadamu) uwezo wa kutenda maovu na kuyaacha kama ambavyo amempa uwezo wa kufanya mema na kuyaacha na akamuamuru kufanya hili la wema na kuacha la uovu." Naapa kuwa huu ndiyo ubainifu uliowazi unaotosheleza, ambao uko kwenye kiwango cha akili na unaofahamika kwa watu wote wenye taaluma na wasio na taaluma. Mtume wa Mwenyezi Mungu (s.a.w.) amesema kweli pale alipozungumza juu ya haki inayowastahiki Maimamu wa nyumba yake (Amani ya Mwenyezi Mungu iwashukie) akasema: "Musiwatangulie mtaangamia na wala musiwapuuze pia mtaangamia, wala musiwafundishe kwani bila shaka wao ni wajuzi mno kuliko ninyi." Taz: 1) Ibn Hajar katika Sawaiq Al-Muhriqah uk. 148

2) Maj-mauz-zawaid Juz. 9 uk. 163.

3) Yanabiul-Mawaddah uk. 41.

4) Ad-Durrul-Manthoor cha Suyuti Juz. 2 uk. 60.

5) Kanzul-UmmalJuz. 1 uk. 168.

6) Usudul-Ghabah Juz. 3 uk. 137.

7) Abaqatul-An-war Juz. 1 uk. 184.

6

ILI NIWE PAMOJA NA WAKWELI

UCHAMBUZI WA MADA

Madda muhimu katika uchambuzi: Imebakia madda moja muhimu ndani ya uchambuzi wote huu, madda ambayo inataka kuangaliwa kwa makini na kusomwa, na huenda hiyo pekee ndiyo kikwazo ambacho huwachemua wapinzani pale wanaposhinikizwa kwa hoja nzito. Utawaona wanashangaa na kutokuamini ya kuwa Masahaba wapatao laki moja walihudhuria kutawazwa kwa Imam Ali (kuwa Khalifa wa Mtume) na hatimaye hao hao Masahaba wakaafikiana wote kumkhalifu Imam Ali na kumpuuza na miongoni mwao wamo Masahaba wakubwa.

Hali hii (ya kushangazwa kwa wapinzani) imepata kunitokea mimi mwenyewe wakati nilipoingia kikamilifu ndani ya utafiti, sikuamini na haiwezekani kwa mtu yeyote kuamini pindi tukio hili linapoaridhiwa kama lilivyo, lakini wakati tunapolisoma tukio hili kwa pande zote basi kule kushangaa kunaondoka kwani hali halisi haiko kama tunavyoitazamia sisi au kama wanavyoiaridhi Masunni (ya kuwa) haiwezekani Masahaba laki moja wakaenda kinyume na amri ya Mtume, hivyo basi ilikuwaje mambo yakatokea kama yalivyotokea?

Kwanza Siyo kila aliyehuduria Baia ya Ghadir alikuwa akiishi Madina, bali ilikuwa kama ambavyo hali halisi ilivyokuwa kwamba kwa kiasi kikubwa itakuwa ni watu elfu tatu au Nne tu miongoni mwa Masahaba hao ndiyo waliokuwa wakiishi Madina.Na tutakapofahamu ya kwamba wengi wa hawa walikuwa ni watumwa na walioachwa huru na wanyonge ambao walimfikia Mtume (s.a.w.) kutoka sehemu mbali mbali na hapo Madina hawakuwa na uwenyeji wala jamaa (kwa mfano watu wa As-Safah) basi haitabakia isipokuwa nusu yao yaani watu elfu mbili tu, na hata hawa nao ni watiifu kwa viongozi wa makabila na muongozo wa kidugu ambao ndiyo wanaohusika nao na Mtume aliwakubalia (kuwa watiifu kwa viongozi wao) kwani ulipokuwa ukimfikia ujumbe wa kabila fulani, Mtume (s.a.w.) humtawalisha juu yao kiongozi wao, na kwa ajili hiyo ndiyo tumekuta katika Uislamu Istilahi ya kuitwa kwao kuwa ni Ahlul-Hilli wal-Iqdi, watu wanaotumainiwa kutowa maamuzi katika jamii au nchi.

Kadhalika tunapoutazama mkutano wa Saqifah ambao ulikutana mara tu baada ya kufariki Mtume (s.a.w.), tunawakuta waliohudhuria ambao waliuthibitisha uchaguzi wa Abubakar kuwa ni khalifa, idadi yao haizidi watu mia moja kwa makadirio ya juu, kwani katika Ansari ambao ndiyo wenyeji wa Madina hawakuhudhuria isipokuwa viongozi wao kama ambavyo Muhajirina ambao ni wenyeji wa Maka waliohama pamoja na Mtume (s.a.w.) hawakuhudhuria isipokuwa watu watatu au wanne wakiwakilisha Maquraishi. Hali hii itoshe basi kuwa ni dalili ya kupima ukubwa wa hiyo Saqifah ikoje, Saqifah ambayo ilikuwa haina nafasi ya kutosha, kwani haikuwa inakosa kuwa karibu katika kila nyurnba.

Kwa hiyo haikuwa uwanja wa maadhimisho wala siyo jumba la mikutano, na tunaposema kuwa watu mia moja walihudhuria hapo Saqifah bani Saida basi idadi hiyo sisi ndiyo tunaoizidisha ili tu, mwenye kutafiti aweze kufahamu kwamba wale Masahaba laki moja hawakuwepo wala hata hawakusikia mazungumzo yalivyofanyika ndani ya Saqifah isipokuwa baada ya muda mrefu kupita, .kwani hapo zamani hapakuwa na mawasiliano ya anga wala simu au Satellite.

Na baada ya mabwana wakubwa hawa kuafikiana juu ya Abubakar pamoja na upinzani wa bwana wa Kiansari Saad bin Ubbadah ambaye ni kiongozi wa kabila la Khazraj na mwanawe Qais, lakini wengi mno miongoni mwao (kama isemwavyo hii leo) walipitisha makubaliano hayo na kumpa Abubakar mkono wa Baia, wakati ambapo Waislamu wengi hawakuwepo hapo Saqifah, na baadhi yao walikuwa wameshughulika kumuandaa Mtume (s.a.w.) kwa mazishi au walihamanika kutokana na khabari za kifo chake, ambapo Umar bin Al-Khatab naye alikuwa amewatisha na kuwatia khofu iwapo watasema kuwa Mtume amefariki. Taz: Sahih BukhariJuz. 4 -195.

Zaidi ya hayo wengi wa Masahaba wa Mtume walikuwa amewateua wawemo ndani ya Jeshi la Usamaha na wengi wao walikuwa wameweka kambi mahala paitwapo Jorfi wakiwa tayari kwenda vitani na jeshi la Usamah hawakuwepo Mtume alipofariki wala hawakuhudhuria mkutano wa Saqifah. Basi je, inaingia akilini baada ya haya yaliyotokea kwamba mtu fulani katika kabila au ukoo kumpinga kiongozi wake kwa lile alilolipitisha na hasa inapokuwa hilo alilolipitisha lina ubora na utukufu mkubwa ambao kila kabila linaukimbilia? Ni nani ajuwaye ya kwamba huenda siku moja naye atawatawalia Waislamu wote, maadamu mwenye haki hiyo kisheria amekwisha tupwa mbali na mambo sasa yanakwenda kwa kushauriana wanabadilishana kwa kuachiana, basi ni kwa nini wasilifurahie hilo, na ni kwa nini wasiliunge mkono?

Pili Ikiwa wenye uwezo wa kuamua ni wakaazi wa Madina na wamepitisha jambo fulani, basi watu walio mbali katika sehemu mbali mbali za bara Arabu hawawezi kupinga na hali ya kuwa hawajui yanayopita wakati hawapo kwani vifaa vya mawasiliano kwa zama hizo vilikuwa ni vile vya kizamani kisha wao walikuwa wakifahamu kwamba wakazi wa Madina ndiyo waliokuwa wakiishi na Mtume wa Mwenyezi Mungu hivyo basi hao ndiyo wajuao mno mambo mapya miongoni mwa hukmu, kwani huenda ukashuka Wahyi wakati wowote au siku yoyote. Kisha kama kuna kiongozi wa kabila lolote lililo mbali na makao makuu basi jambo la Ukhalifa kwake si muhimu sana sana iwapo Abubakr atakuwa Khalifa au Ali au mtu mwingine yeyote, kwani watu wa Maka ndiyo wajuao zaidi utaifa wao, na cha muhimu kwao ni kubakia kwenye uongozi wa ukoo wake ambapo hakuna anayemkera katika uongozi huo.

Basi ni nani ajuwaye kwamba huenda baadhi ya watu waliulizia juu ya jambo hilo (la Ukhalifa) na walitaka kufahamu mambo yalivyokwenda lakini vyombo vya mtawala viliwanyamazisha sawa iwe kwa njia ya kuwapa tamaa ya mali au vyeo au vitisho, na huenda kisa cha Malik bin Nuwairah ambaye alikataa kutoa zaka kwa Abubakr ni utokea jambo hilo. Na yeyote mwenye kufuatilia matukio hayo yaliyotokea katika vita ya wanaokataa kutoa zaka katika zama za Abubakr atakuta kuna kupingana (kwa maelezo), wala hawezi kutosheka kwa maelezo yaliyoelezwa na baadhi .ya wanahistoria kwa lengo la kulinda heshima ya Masahaba na hasa wale watawala.

Tatu Kiini cha tatizo hili ni kule kushitukizwa ghafla kupatikana kwa Khalifa, hili ni jambo lililochangia mno kukubalika kwa kile ambacho leo kinaitwa kuwa "Hali halisi iliyopo". Kwani mkutano wa Saqifah ulifanyika ghafla kwa kuwashitukiza baadhi ya Mashaba ambao walikuwa wakimshughulikia Mtume (s.a.w.), na miongoni mwao alikuwa Imam Ali na Abbas na wengine miongoni mwa Bani Hashim, Miq-dad, Salman, Abu Dharri, Ammar, Zubair na wengineo wengi. Ama wale waliokuwa Saqifah walipotoka huko hali ya kuwa wakimshangilia Abubakr walielekea msikitini huku wakitoa mwito kwa watu wafanye baia ya jumla na watu wakaipokea baia hiyo kwa wingi watake wasitake kipindi hicho Imam Ali na wafuasi wake walikuwa hawajamaliza wajibu wao Mtukufu ambao tabia zao (mwenendo wao) mwema uliwalazimisha (wautimize) basi haikuwezekana kwao kumuacha Mtume (s.a.w.) bila ya kumkosha, kumvisha sanda, kumtayarisha na kumzika eti badala yake wakimbilie Saqifah kugombea Ukhalifa.

Walipomaliza wajibu wao huo, mambo yalikuwa yamekwisha kamilika kwa Abubakr na yeyote mwenye kwenda kinyume na baia hiyo akawa anahesabiwa kuwa ni miongoni mwa watu wenye fitna ambaye anabomoa umoja wa Waislamu, hivyo ni wajibu kwa Waislamu kumpinga au hata kumuuwa ikiwa itabidi, na ndiyo maana tunamuona Umar alimuonya Saad bin Ubbadah kuwa atauawa pale alipokataa kumbai Abubakr, Umar akasema, "Muuweni hakika yeye ni mtu wa fitna"[52] na baada ya hapo Umar aliwatishia wote waliobaki ndani ya nyumba ya Ali ya kuwa atachoma moto nyumba hiyo na wote waliomo humo. Tukishakufahamu vyema maoni ya Umar bin Al-Khatab kuhusu baia tutatambua mengi baada ya hapo miongoni mwa mambo yanayotatanisha.

Kwa hakika Umar anaona kuwa baia inatosha kusihi pale mmoja miongoni mwa Waislamu anapowahi, basi hapo inakuwa ni lazima kwa wengine kumfuata na yeyote atakayeasi miongoni mwao huyo atakuwa ametoka nje ya mshikamano ya Waislamu na ni wajibu kumuuwa. Basi hebu na tumsikilize yeye mwenyewe hasa kuhusu baia, kama alivyoeleza Bukhar ndani ya Sahih yake juzuu ya nane ukurasa wa ishirini na nane, Babu Rajmi Al-Hubla Minaz-Zinaa Idha-Ah-Sanat amesema: akisimulia yale yaliyotokea ndani ya Saqifah. "Basi fujo ikazidi na sauti zikapaa mpaka nikatishika kuwa kutatokea kuhitilafiana, nikasema, Ewe Abubakr kunjua mkono wako, Abubakar akakunjua mkono wake nikambai nao muhajirina wakambai[53] Ansari (nao wakambai) na tukamruka Saad bin Ubbadah, akasema msemaji miongoni mwao, "Mmemuuwa Saad bin Ubbadah" Mimi nikasema:

"Mwenyezi Mungu amuuwe Saad bin Ubbadah" Umar akasema: "Wallahi sisi hatujakutana na jambo gumu katika yote tuliyohudhuria kuliko kumbai Abubakar, tulichelea kuwa hawa jamaa tukiwaacha bila kupitisha baia, basi watambai mtu miongoni mwao baada yetu, hivyo imma tuwape madaraka, jambo ambalo hatulikubali, au tuwapinge itokee uharibifu, (naonya) yeyote atakayetoa baia bila ya kushauriana na Waislamu asifuatwe yeye wala yule aliyembai ili asiuawe. Basi jambo lililovyo kwa Umar siyo uchaguzi wala hiyari wala mashauriano, bali inatosha pale Mwislamu mmoja anapoiwahi baia hiyo iwe ni hoja kwa wengine na ndiyo maana alimwambia Abubakr, "Kunjua mkono wako Ewe Abubakar," na Abubakr naye akakunjua mkono wake akambai bila ya mashauriano tena haraka haraka kwa kuchelea kutanguliwa na mwingine na kwa hakika Umar amekwisha ieleza rai hii pale aliposema:

"Tulichelea lau tutawaacha watu hawa bila ya kuipitisha baia, watambai mtu miongoni mwao baia yetu (Umar aliwachelea Maansar wasimtangulie wakambai mtu miongoni mwao), na kinachomuongezea ufafanuzi zaidi ni pale anaposema: "Basi imma tuwape Baia jambo ambalo hatulikubali na au tuwapinge patokee uharibifu."[54]

Na ili tuwe waadilifu katika maamuzi na wenye kuchunguza kwa undani, inatupasa tukiri kwamba Umar bin Al-Khatab alibadilisha mtazamo wake kuhusu baia mwishoni mwa uhai wake na hilo ni pale mtu mmoja alipomjia Umar mbele ya Abdur-Rahman bin 'Auf katika Hijja yake ya mwisho aliyohiji, yule mtu akamwambia: "Ewe Amirul-Muuminina unayo habari kuwa fulani anasema, bila shaka Umar akifa hakika nitambai fulani kwani wallahi baia ya Abubakar haikuwa isipokuwa kwa kushitukiza tu na ilitimia". Umar alikasirika na kwa ajili hii alisimama akawahutubia watu alipokuwa akirudi Madina, miongoni mwa aliyoyasema katika khutba yake ni haya yafuatayo:

"Kwa hakika nimepata habari kwamba kuna asemaye miongoni mwenu kuwa, Wallahi lau Umar atakufa nitambai fulani, basi na asijidanganye mmoja wenu kusema kuwa baia ya Abubakar ilikuwa hivyo lakini Mwenyezi Mungu aliikinga shari yake.."[55] Kisha Anasema: "Yeyote mwenye kumbai mtu bila mashauriano kutoka kwa Waislamu, basi huyo asipewe baia yeye wala huyo aliyembai kuhofia asije uwawa.[56]

Basi laiti Umar angekuwa na mtazamo huu siku ya Saqifah na asiwalazimishe Waislamu kumbai Abubakr ambako kulikuwa kwa kushitukiza, na Mwenyezi Mungu aliikinga shari yake kama alivyoshuhudia yeye mwenyewe, lakini imekuwaje Umari awe na rai hii mpya katika mtazamo huu mpya, hakika atakuwa amejihukumia kifo yeye mwenyewe na rafiki yake (Abubakr) kwa kuwa kwenye mtazamo wake mpya anasema: "Yeyote mwenye kumbai mtu bila ya mashauriano toka kwa Waislamu basi asipewe Baia yeye wala huyo aliyembai ili asije uwawa."

Imebakia juu yetu kufahamu ni kwa nini Umar alibadilisha maoni yake mwishoni mwa uhai wake pamoja na kwamba yeye anafahamu mno kuliko mwingine ya kuwa mtazamo wake mpya unatengua baia ya Abubakar iliyotimia bila ya mashauriano toka kwa Waislamu na ilikuwa ni baia ya kushitukiza? Pia mtazamo wake huu mpya unatengua baia yake yeye aliyopewa, kwani aliupata ukhalifa kwa tamko la Abubakar wakati wa kufa bila ya makubaliano kutoka kwa Waislamu, kiasi baadhi ya masahaba walikwenda kwa Abubakar wakamkemea kwa kuwatawalishia mtu msusuavu tena mgumu wa tabia.[57] Na Umar alipotoka ili awasomee watu maandiko ya Abubakr kuna mtu alimuuliza: "Ewe Baba Hafs kuna nini ndani ya waraka huo?" Umar akasema, Sijuwi, lakini mimi nitakuwa wa kwanza kusikiliza na kutii." yule mtu akasema: "Lakini Wallahi mimi najua kilichomo, wewe ulimtawalisha (Abubakar) kipindi cha mwanzo naye amekutawalisha kipindi hiki".

Taz: Al-Imam Was-Siyasah cha Ibnu Qutaibah Juz. 1 uk. 25Mlango unaohusu maradhi ya Abubakri na kumtawalisha kwake Umar. Kauli hii inafanana na kauli ya Imam Ali kumwambia Umar pale alipomuona anawalazimisha watu kwa nguvu wambai Abubakr akasema "Nifanye jambo ambalo wewe utakuwa na hisa (wanitaka) leo nilikazanie jambo lake ili kesho akurudishie"? Taz: Al-Imamah Was-Siyasah cha ibnu Qutaiba Juz. 1 uk. 18. Cha muhimu ni kufahamu ni kwa nini Umar alibadilisha mtazamo wake kuhusu Baia?

Mimi ninakurubia kuamini kwamba, wakati alipowasikia baadhi ya Masahaba wanataka kumbai Ali bin Abi Talib baada ya kufa Umar jambo ambalo yeye Umar kamwe hakubaliani nalo, kwa kuwa yeye ndiye aliyezipinga maagizo ya Mtume yaliyobayana, na akapinga Mtume (s.a.w.) asiwaandikie yale maandiko[58] kwa kuwa yeye alilifahamu lengo lake kiasi kwamba akamtuhumu Mtume kuwa anaweweseka na akawatisha watu wasiseme kuwa Mtume amekufa[59] yote hayo ni kwa sababu wasije wakawahi kumbai Ali. Umar alitilia mkazo baia ya Abubakr na akawalazimisha watu kwa nguvu waikubali baia hiyo na kisha kumuonya kila atayepinga kuwa atamuua[60] ili tu kumtenga mbali Ali na ukhalifa.

Hivi itawezekana Umar aridhie aseme msemaji kwamba fulani atapewa baia lau Umar atakufa? Hasa pale msemaji huyu ambaye jina lake limebakia kuwa halijulikani na hapana shaka kuwa alikuwa miongoni mwa Masahaba wakubwa? Msemaji huyu alitumia hoja ya kitendo alichokitenda Umar mwenyewe alipombai Abubakar pale anaposema: "Wallahi Baia ya Abubakr haikuwa isipokuwa ya kushitukiza na ikatimia", yaani pamoja na kuwa ilitokea kwa kuwashitukiza Waislamu na bila kupata ushauri wao lakini ilitimia na likawa jambo lililothibitika, kwa hiyo ilifaa kwa Umar kulifanya kwa Abubakr kwa nini isifae kwake kulifanya yeye mwenyewe kwa njia ile ile kwa mwingine? Na hapa tunaona kwamba ibn Abbas na Abdur-Rahman bin Auf na Umar bin Khatab wanakwepa kulitaja jina la huyu msemaji kama ambavyo wanakwepa kulitaja jina la mtu anayetaka kupewa baia msemaji huyu. Na ilipokuwa wawili hawa wanao umuhimu mkubwa kwa Waislamu, tunamuona Umar alikasirika kwa usemi huu na haraka katika Ijumaa ya kwanza aliwahutubia watu na akaieleza maudhui ya Ukhalifa itakavyokuwa baada yake na akawaonesha maoni yake mapya kuhusiana na Ukhalifa, ili azuwie njia ya huyu anayetaka kurudisha ile ghafla iliyokwisha tokea kwani njia hiyo itamnufaisha mgomvi wake, kwani kwa kupitia uchunguzi tumefahamu kuwa usemi huo haukuwa ni maoni ya fulani tu peke yake, bali ulikuwa ndiyo mtazamo wa Masahaba wengi, na ndiyo maana Bukhari anasema: "Umar alichukia na kisha akasema bila shaka apendapo Mwenyezi Mungu mimi nitasimama usiku huu miongoni mwa watu niwaonye hawa ambao wanataka kuwapora mambo yao..." [61]

Basi kubadilisha kwa Umar mtazamo wake kuhusu Baia ilikuwa ni kuwapinga hawa ambao wanataka kuwapokonya watu mambo yao na wambai Ali, na hili ni jambo ambalo Umar hakubaliani nalo kwani yeye anaitakidi kuwa Ukhalifa ni miongoni mwa mambo ya watu na siyo haki ya Ali bin abi Talib, na itikadi hii itapokuwa ni sahihi, basi ni kwa nini yeye Umar aliruhusu kuwapokonya watu mambo yao baada ya kufariki Mtume (s.a.w.) na haraka haraka akambai Abubakar bila ya makubaliano na Waislamu. Na msimamo wa Abu Hafs (Umar) dhidi ya Abul-Hasan (Ali) unaeleweka na ni mashuhuri mno, nao ni kumtenga Ali kwenye utawala kwa kutumia njia yoyote inayowezekana.

Na matokeo haya hatukuyafahamu kutokana na hotuba yake (Umar) iliyotangulia hapo kabla peke yake, lakini yeyote mwenye kufuatilia historia atafahamu kuwa Umar bin Al-Khatab alikuwa ndiye mtawala mtendaji hata katika Ukhalifa wa Abubakr na ndiyo maana tunamuona Abubakr anamuomba Usamah bin Zaid amuachie Umar bin Al-Khatab ili amsaidie kuhusu suala la Ukhalifa kama alivyoeleza hilo Ibn Saad ndani ya Tabaqat yake na pia wanahistoria wengi walioelezea jeshi la Usamah - pamoja na hayo tunamuona Ali bin Abi Talib anabakia mbali na majukumu, hawakumpa cheo chochote wala utawala wowote wala kumpa uamiri wa jeshi lolote lile na wala hawakumuamini kuwa mweka hazina na yote haya ni kwa kipindi cha Ukhalifa wa Abubakr, Umar na Uthman, nasi sote twamjua Ali bin Abi Talib ni nani.

Cha kushangaza kuliko yote haya ni kuwa, sisi tunasoma ndani ya vitabu vya historia kwamba kifo kilipomfikia Umar alisikitika kwamba lau Abu Ubaidah bin Al-Jarrah au Salim Huru wa Abu Hudhaifah wangekuwa hai angewatawalisha baada yake. Lakini hapana shaka Umar alikumbuka kuwa hapo kabla alikwisha badilisha mtazamo wake juu ya baia kama hii na akaiona kuwa ni ya kushitukiza na ni kupokonya mambo ya Waislamu, basi hapana budi kwake aweke njia mpya kuhusu baia ili kati kwa kati asije yeyote akafaulu kumbai amuonaye kuwa anafaa na kuwalazimisha watu kumfuata kama alivyofanya yeye kwa Abubakr na kama alivyofanya Abubakar kwake Umar au kama atakavyofanya fulani ambaye anangoja kufa kwa Umar ili ambai jamaa yake.Basi hili haliwezekani baada ya Umar kuwa ameuhukumia Ukhalifa kuwa ni jambo lililofanyika ghafla na kuwa linataka kuwa ni jambo la kupora, na haiwezekani pia kwake kuliacha jambo hili liwe la makubaliano baina ya Waislamu. Na ule mkutano wa Saqifah uliofuatia kufariki kwa Mtume (s.a.w.) yeye Umar alihudhuria na akajionea mwenyewe hitilafu iliyotokea ambayo karibu zitoke roho za watu na damu imwagike.

Basi baadaye alitoa fikra ya watu wa mashauriano au (tuseme) watu sita ambao peke yao ndiyo wenye haki ya kumchagua Khalifa na Muislamu mwingine yeyote hana haki ya kushirikiana nao katika jambo hilo, na Umar alikuwa akitambua kwamba tofauti baina ya watu hawa sita haiwezi kuepukwa, ndiyo maana aliusia ikiwa watatofautiana basi wawe kwenye upande alioko Abdur-Rahman bin Auf hata kama itapelekea kuwauwa watu watatu ambao watamkhalifu Abdur-Rahman bin Auf wakati watakapogawika watu hawa sita makundi mawili, na hilo ni muhali kwani Umar anafahamu kwamba Saad bin Abi Waqas ambaye ni ibn Ammi ya Abdur-Rahman bin Auf na wawili hawa ni ukoo wa Bani Zuhrah, na alifahamu pia kwamba Saad hampendi Ali na moyoni mwake kulikuwa na chuki kwani Ali ndiye aliyewauwa wajomba zake wa ukoo wa Abdis-Shams, kama ambavyo Umar alikuwa akifahamu kwamba Abdur-Rahman bin Auf ni shemeji wa Uthman kwani mkewe aliyekuwa akiitwa Ummu Kul-thum ni dada wa Uthman. Si hivyo tu kadhalika alifahamu kuwa Tal-hah akimpenda Uthman kutokana na mahusiano yaliyokuwepo baina yao kufuatana na maelezo ya baadhi ya wapokezi wa khabari, na hakika ilitosha kwa Tal-hah kumpenda Uthman kutokana na kumpinga kwake Ali kwani yeye Tal-hah ni katika ukoo wa Bani Taym, na kulikuwa na chuki fulani baina ya Bani Hashim na Bani Taym kutokana na Ukhalifa wa Abubakar.

Taz: Shark Najul-Balaghah ya Muhammad Abdoh, Juz. 1 uk. 88.

Umar alikuwa akiyajuwa yote hayo na kwa ajili hii ndiyo maana akawachagua hawa peke yao. Umar aliwachagua hawa watu sita na wote wakiwa ni Maquraish na wote ni kutoka katika Muhajirina na hakuna yeyote kati yao ambaye ni kutoka miongoni mwa Ansar na wote hawa kila mmoja wao akiwakilisha na kuongoza kabila lenye umuhimu wake na athari yake.

1. Ali bin Abi Talib, kiongozi wa Bani Hashim.

2. Uthman bin Affan kiongozi wa Bani Umayyah

3. Abdur-Rahman bin Auf, kiongozi wa Bani Zuhrah

4. Saad bin Abi Waqqas, yeye ni kutoka katika Bani Zuhrah na wajomba zake ni Bani Umayyah.

5. Tal-ha bin Ubaidullah, Bwana wa Bani Taym.

6. Zubair bin Al-Awwan, yeye ni mtoto wa Safiyyah ambaye ni shangazi yake Mtume na ni mume wa As-maa binti Abubakr.

Basi hawa ndiyo wenye kutoa maamuzi, na hukmu yao ikubaliwe na Waislam wote, sawa sawa wakiwa ni wakaazi wa Madina (Makao Makuu ya Ukhalifa) au wengineo katika ulimwengu wote wa Kiislamu na ni wajibu wa Waislamu yeyote atakayetoka miongoni mwao akawa kinyume cha maamuzi yao basi damu yake imwagwe (auawe). Na hili ndilo jambo pekee tulilokuwa tunataka kulisogeza katika akili ya msomaji kuhusiana na kunyamaziwa kwa tamko la Ghadir katika maelezo yaliyotangulia.

Na ikiwa Umar anaufahamu undani, mapenzi na mtazamo wa watu hawa sita, basi bila shaka yeye alikuwa kisha mpendekeza Uthman bin Affan kuwa Khalifah au alikuwa anajua kuwa wengi miongoni mwa hawa sita hawamkubali Ali, vinginevyo ni kwa nini na ni kwa haki gani Umar anatilia nguvu upande wa Abdur-Rahman bin Auf dhidi ya Ali bin Abi Talib wakati ambapo Waislamu tangu hapo zamani na mpaka leo wamekuwa wakishindana juu ya ubora wa Ali na Abubakar na hatujamsikia yeyote akimlinganisha Ali na Abdur-Rahman bin Auf.

Na hapa hapana budi nisimame kidogo ili niwaulize Masunni ambao wanatetea msingi wa mashauriano na pia (niwaulize) watu wenye fikra iliyohuru wote kwa ujumla, nawauliza wote hawa, ni vipi mnaafiki baina ya mashauriano kwa maana yake ya Kiislamu na baina ya fikra hii ambayo kama itajulisha kitu fulani basi haitajulisha isipokuwa ni maoni ya ki-dikteta, kwani yeye Umar ndiye aliyewachagua watu hawa sita na siyo Waislamu, na iwapo kuufikia kwake Ukhalifa lilikuwa ni jambo la ghafla, basi ni kwa haki ipi anawalazimisha Waislamu wakubali mmoja wa hawa sita?

Kinachojitokeza kwetu ni kwamba Umar anauona Ukhalifa kuwa ni haki ya Muhajirina peke yao na mwingine yeyote hana haki ya kuwakorofisha kwenye jambo hili, bali zaidi ya hivi ni kuwa Umar anaitakidi kama anavyoitakidi Abubakar kwamba Ukhalifa ni milki ya Maquraish, bali wamo pia wasiokuwa Waarabu, hivyo basi haistahiki kwa Sal-man Al-Farisi wala Ammar bin Yasir wala Bilal wa Uhabeshi wala Suhayb Mrumi, wala Abu Dharri Al-Ghifari wala maelfu ya Masahaba ambao siyo Maquraish (haistahiki kwao) kujitokeza kwa ajili ya Ukhalifa. Na haya siyo madai ya hivi hivi tu sivyo kabisa, bali hiyo ndiyo itikadi yao ambayo historia na wataalamu wa hadithi wameisajili kutoka vinywani mwao (kina Abubakar na Umar) na hebu tuirudie khutba yenyewe ambayo Bukhari na Muslim wameieleza ndani ya Sahih zao:

Umar bin Al-Khatab anasema:

"Nilitaka kusema, na nilikuwa nimetunga vizuri usemi ambao ulinifurahisha nikitaka niutamke mbele ya Abubakr na nilikuwa nikimzunguka karibu. Basi nilipotaka kusema Abubakr akasema, tulia (ewe Umar), na sikupenda kumkasirisha. Abubakar akazungumza, na alikuwa mpole mno kuliko mimi na mtulivu mno, Wallahi hakuacha neno lolote katika maneno nilioyaandaa isipokuwa aliyasema vizuri zaidi mpaka aliponyamaza kisha akasema, nilichokieleza kwenu katika wema ninyi ndiyo mnaostahiki (akiwaambia Maansari) na wala jambo hili halitatambulika isipokuwa kwa upande huu wa Maquraish. Taz: Sahih Bukhar Babul-Wasiyyah.

Kwa hiyo inatubainikia wazi- kwamba Abubakr na Umar hawaamini mashauriano na hiyari, na baadhi ya wanahistoria wanasema kwamba Abubakar alitoa hoja dhidi ya Maansar kwa hadithi ya Mtume (s.a.w.) isemayo kuwa "Ukhalifa uko kwa Maquraish" Na hadithi hiyo hapana shaka ni sahihi (kama walivyoitaja Bukhar na Muslim na Sahih zote kwa Masunni na Mashia) Mtume (s.a.w.) amesema: "Makhalifa baada yangu ni kumi na wawili na wote ni kutoka kwa Maquraishi" na hadithi iliyo wazi zaidi kuliko hii ni ile kauli ya Mtume (s.a.w.) aliposema:

"Jambo hili (la Ukhalifa) halitakoma kwa Maquraish muda wote hata wakibakia watu wawili"[62] pia kauli yake isemayo "Watu ni wafuasi wa Maquraishi katika kheri na shari[63].

Basi ikiwa Waislamu wote wanaziamini hadithi hizi, ni vipi mtu aseme kuwa Mtume aliliwacha suala la Ukhalifa liwe la mashauriano baina ya Waislamu wamchague wamtakaye? Na haiwezekani kwetu sisi kukwepa kupingana huku, isipokuwa tutakapoyachukua maneno ya Maimamu wa nyumba ya Mtume na wafuasi wao na baadhi ya wanachuoni wa Kisunni ambao wanasisitiza kwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu aliwataja Makhalifa na akawabainisha kwa idadi yao na majina yao, na hapo ndipo utakapoweza pia kuufahamu msimamo wa Umar na kuuthibiti Ukhalifa kwa Maquraish na huyu Umar ni mtu aliyefahamika kwa Ijtihadi yake dhidi ya maagizo ya Mtume hata katika uhai wake mwenyewe Mtume (s.a.w.), kwani matukio ya Sul-hu ya Hudaybiyah[64] kuwasalia wanafiki,[65] msiba wa siku ya Al-Khamis,[66] na kuzuwiya kwake kubashiria watu pepo[67] ni ushahidi mkubwa wa haya tuyasemayo.

Basi haishangazi kwa Umar kufanya Ij-tihad baada ya kufariki Mtume dhidi ya hadithi inayohusu Ukhalifa, haoni ulazima wa kukubali agizo linalomuhusu Ali bin Abi Talib ambaye ni Quraish, mdogo kwa umri. Ni yeye aliyeidhibiti haki ya kumchagua Khalifa kwa Maquraish peke yao, na ni yeye ambaye alilazimisha peke yake kuchagua watu sita miongoni mwa watukufu wa Kiquraishi kabla hajafa ili ikubaliane kati ya hadithi ya Mtume (s.a.w.) na vile aonavyo yeye juu ya haki ya Maquraishi peke yao kuhusika na Ukhalifa. Huenda kumuingiza Ali katika kundi hilo hali yakuwa akifahamu kwamba wao hawatamchagua, ni udhibiti wake kwa Umma ili amlazimishe Ali kuingia pamoja nao ndani ya mchezo wa Kisiasa kama wanavyouita leo hii na ili pasibakie kwa Ali na wafuasi wake na wapenzi wake ambao walikuwa wakidai kuwa yeye ndiye wa mwanzo (pasibakie kwao) hoja yeyote. Lakini Imam Ali aliyazungumza yote hayo katika hotuba yake mbele ya watu wote akasema kuhusu jambo hilo:

"Nilivumilia muda wote wa taabu na majaribu mpaka alivyoondoka akauweka (Ukhalifa) chini ya maamuzi ya kikundi cha watu sita akidhania kuwa mimi nafanana nao oh! hayawi sawa ya Mungu na mashauriano! Toka lini nikatiliwa mashaka na wa kwanza miongoni mwao mpaka imebidi nilinganishwe na watu kama hawa! lakini nilitua walipotua na niliruka waliporuka (yaani, niliishi nao kwa hekima).

Nne: Hakika Imam Ali (a.s.) alitoa hoja dhidi yao kwa kila namna lakini bila mafanikio, na je, Imam Ali aombe baia ya watu ambao walimgeuzia nyuso zao na nyoyo zao zikawaelekea wengine imma kwa husuda dhidi yake kutokana na yale aliyompa Mwenyezi Mungu miongoni mwa fadhila zake, na imma kwa chuki dhidi yake kwani yeye ndiye aliyewaua mabwana zao, akawabomoa mashujaa wao, akawakatisha tamaa, akawadhalilisha na kuvunja ujeuri wao kwa upanga wake na ushujaa wake mpaka wakasilimu na kujisalimisha hali ya kuwa Imam Ali akiwa ni Mtukufu akimtetea mwana wa ammi yake (Mtume s.a.w.) na alipokuwa akifanya hayo haikumzuwia kuyatenda kwa ajili ya Mwenyezi Mungu lawama ya mwenye kulaumu na wala hakurudi nyuma kwenye azma yake kutokana na tamaa ya dunia. Mtume wa Mwenyezi Mungu (s.a.w.) naye alikuwa akiyajua vema hayo na kila tukio alikuwa akitilia mkazo fadhaila za nduguye na mwana wa ammi yake ili kuwafanya wampende. Mtume alikuwa akisema "Kumpenda Ali ni (dalili ya) imani na kumchukia (ni dalili ya) unafiki"[68] Na pia husema "Ali anatokana nami, nami natokana na Ali."[69] Na alikuwa akisema: "Ali ni mtawala wa kila muumini baada yangu"[70] na husema kuwa, "Ali ni mlango wa mji wa elimu yangu na ni baba wa wanangu."[71] Pia Mtume alikuwa akisema, "Ali ni Bwana wa Waislamu na ni Imamu wa wachamungu na ni kiongozi wa waumini wenye kutowa mwanga na nuru."[72]

Lakini inasikitisha kwamba yote hayo hayakuwazidishia isipokuwa chuki na husuda na kwa ajili hiyo Mtume alimuita Ali kabla ya kufariki akamkumbatia kisha akalia na akamwambia: "Ewe Ali bila shaka mimi nafahamu kwamba ndani ya nyoyo za jamaa hawa kuna shinikizo la chuki dhidi yako, na hapo baadaye watakudhihirishia baada yangu mimi, iwapo watakupa baia kubali vinginevyo basi subiri mpaka hapo utapokutana nami hali ya kuwa mwenye kudhulumiwa". Taz: Ar-Riyadun-Naz-Rah Fi Manaqibil-Asharah cha Tabari Babu Fadail Ali ibn Abi Talib. Basi ikiwa Abul-Hasan (a.s.) ilimlazimu kuvumilia baada ya baia ya Abubakr, hilo ni kutokana na usia wa Mtume kwake yeye na ndani ya hilo muna hekima ambayo iko wazi.

Tano: Zaidi ya yote hayo yaliyotangulia ni kwamba, Muislamu ataposoma Qur'an Tukufu na kuzizingatia aya zake, atafahamu kwa kupitia masimulizi yake kuhusu mambo ambayo yaliwafika watu na mataifa yaliyopita kwamba, kwao yalitokea mengi kuliko yale yaliyotokea kwetu sisi. Basi mwangalie huyu Qabil anamuuwa nduguye Habil kwa dhulma na uadui tu, na huyu hapa Nuh ambaye ni babu wa Manabii, baada ya miaka elfu moja ya jihadi hakuna aliyemfuata katika watu wake isipokuwa wachache tu, isitoshe mkewe na mwanawe walikuwa miongoni mwa makafiri.

Mtazame Nabii Lut haikupatikana katika kitongoji chake isipokuwa nyumba moja tu ya Waumini. Nao Mafirauni ambao walikuwa wenye kiburi katika nchi wakawafanya watu kuwa watumwa, hapakuwepo miongoni mwao isipokuwa Muumini mmoja anayeficha imani yake. Hawa hapa nduguze Yusuf watoto wa Yaaqub nao ni kikundi, wanakula njama kumuuwa ndugu yao mdogo asiye na kosa lolote lakini (wanafanya hivyo) kwa kumhusudu kwa kuwa yeye ni kipenzi kwa baba yao. Watazame wana wa Israel ambao Mwenyezi Mungu aliwaokoa kupitia kwa Musa na akawapasulia bahari na kumuangamiza adui yao Firauni na askari wake bila ya kuwakalifisha taabu yoyote ya vita, basi mara walipotoka baharini na nyayo zao hata hazijakauka, wakawafikia watu wanaoabudia sanamu (wana wa Israel) wakasema:

"Ewe Musa tutengenezee Mungu kama wao walivyo na Miungu, Musa akawaambia hakika ninyi ni watu msiojua." Na alipokwenda kwenye ahadi ya Mola wake na kumuacha nduguye Harun, walifanya njama dhidi yake karibu wamuuwe, wakamkufuru Mwenyezi Mungu, na wakamuabudia ndama kisha baadaye waliwauwa Manabii wa Mwenyezi Mungu. Mwenyezi Mungu anasema: "Kila walipokufikieni Mitume kwa yale ambayo nafsi zenu haziyapendi mlijivuna, kundi moja mlilipinga na kundi jingine mkaliua".(Qur'an, 2:87)

Huyu hapa naye Bwana wetu Yahya bin Zakariya naye ni Nabii na Mtawa miongoni mwa watu wema anauwawa na kichwa chake anazawadiwa mtu muovu miongoni mwa waovu wa Kibani Israel. Mayahudi na Wakristo nao walikula njama kumuua na kumsulubu bwana wetu Isa. Nao ummati wa Muhammad wanaandaa jeshi la kiasi ya watu elfu thelathini ili kumuuwa kipenzi cha Mtume wa Mwenyezi Mungu na Bwana wa vijana wa peponi ambaye hawakuwa pamoja naye isipokuwa watu Sabini miongoni mwa wafuasi wake, wakawauwa wote ikiwa ni pamoja na mwanawe mchanga. La ajabu ni lipi baada ya yote haya? Lipi litashangaza baada ya kauli ya Mtume kuwaambia Masahaba wake yakuwa: "Mutafuata nyendo za wale waliokuwa kabla yenu shubiri baada ya shubiri na dhiraa baada ya dhiraa mpaka hata wakiingia kwenye shimo la kenge nanyi mutaingia". wakasema, "Wadhani kuwa hao ni Mayahudi na Wakristo"? Mtume akasema, "Ni kina nani basi (kama si hao)"?

Taz: Sahih BukharJuz. 4 uk. 144 na Juz. 8 uk. 151. Ni kipi cha ajabu basi, nasi twasoma ndani ya Bukhar na Muslim kauli ya Mtume (s.a.w.) isemayo: "Siku ya Kiyama Masahaba wangu watapelekwa upande wa kushoto nami nitasema wanapelekwa wapi? Patasemwa Wallahi Motoni, nitasema, Ewe Mola wangu Masahaba wangu hao, patasemwa, Hakika wewe hujuwi waliyoyazusha baada yako, nitasema atengwe mbali aliyebadilisha baada yangu, na sitamuona anaokoka miongoni mwao isipokuwa kikundi kidogo kama cha ngamia waliotelekezwa".

Tax: Sahih Bukhar Juz. 7 uk. 209 na Sahih Muslim Babul-Haudh. Basi lipi la ajabu baada ya kauli yake Mtume (s.a.w.) aliposema: "Umati wangu utagawanyika makundi sabini na tatu na yote yataingia motoni isipokuwa kundi moja". Taz: Sunan Ibn Majah Kitabul-Fitan Juz. 2 hadith Na. 3993, Ahmad Juz. 3 uk. 120, Sunan Tirmidhi Kitabul-Iman. Amesema kweli Mwenyezi Mungu Mtukufu Mola mwenye nguvu na Utukufu, mjuzi wa undani wa nyoyo pale aliposema: "Na watu wengi hawataamini japo utapupia" (Qur'an, 12:103)

"Bali amewajia na ukweli na wengi wao wanaichukia kweli" (Qur'an,23:70)

"Bila shaka tumekujieni na ukweli lakini wengi wenu hawaupendi ukweli" (Qur'an 43:78)

"Fahamuni ya kwamba ahadi ya Mwenyezi Mungu ni ya kweli lakini wengi wao hawafahamu" (Qur'an, 10:55)

"Wanakuridhisheni kwa vinywa vyao na nyoyo zao zinakataa, na wengi wao ni mafasiki (Qur'an, 9:8)

"Bila shaka Mwenyezi Mungu ni mwenye fadhila juu ya watu, lakini watu wengi hawashukuru" (Qur'an, 10:60)

"Wanaitambua Neema ya Mwenyezi Mungu kisha wanaipinga na wengi wanakataa ila kukufuru tu" (Qur'an, 25:50)

"Na wengi wao hawawezi kumuamini Mwenyezi Mungu ila hali ya kuwa wanamshirikisha" (Qur'an, 12:106)

"Bali wengi wao hawaijuwi haki basi wao wanapinga" (Qur'an, 21:24)

"Hivi mwashangazwa na mazungumzo haya na mnacheka wala hamlii hali ya kuwa ninyi mmeghafilika (mmejisahau)" (Qur'an, 53:61