การมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีงามต่อประชาชน

      

มารยาททางสังคมที่สำคัญยิ่งประการหนึ่งสำหรับมุสลิม และถือเป็นแนวทางในการคบหาสมาคมและการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมตามแบบอิสลาม นั่นก็คือ “การมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อเพื่อนมนุษย์”

 

การมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อเพื่อนมนุษย์หมายถึงการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้คน การช่วยเหลือเกื้อกูลกัน การทำคุณประโยชน์ให้แก่ประชาชน การรับใช้บริการเพื่อนมนุษย์ การร่วมทุกข์ร่วมสุขกับเพื่อนมนุษย์ และอื่นๆ

 

สิ่งเหล่านี้คือเคล็ดลับของความสำเร็จในการดำเนินชีวิตทางสังคมของมุสลิม และจะเป็นการสร้างพื้นฐานความรัก ความเมตตา การสนับสนุนและการปกป้องเราจากประชาชน ปลาจะมีชีวิตอยู่ได้ก็ต้องอาศัยน้ำ และมุสลิมจะมีชีวิตทางสังคมที่ประสบความสำเร็จได้ก็ขึ้นอยู่กับการมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อผู้อื่น เราจะต้องรับรู้ว่ามีสิ่งใดบ้าง มีพฤติกรรมอย่างใดบ้าง มีอารมณ์ความรู้สึกใดบ้างที่จะสร้างพื้นฐานความรัก ความเมตตา ความเป็นที่เคารพเทิดทูนและการสนับสนุนจากประชาชนและผู้คนในสังคมที่มีต่อเรา?

 

      

มนุษย์หากขาดปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อเพื่อนมนุษย์และการช่วยเหลือเกื้อกูลผู้อื่น นั่นย่อมหมายความว่าเขาเป็นคนหลงตนเอง บูชาตนเอง เป็นคนเห็นแก่ตัว และบรรทัดฐานในการดำเนินชีวิตของเขา คือตัวของเขาเองเท่านั้นไม่ได้สนใจใยดีต่อผู้อื่น คนประเภทนี้จะไม่ได้รับความเคารพให้เกียรติและความรักใดๆ ในสังคม คนที่มีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อเพื่อนมนุษย์เท่านั้นที่จะสามารถดึงดูดหัวใจของเพื่อนมนุษย์ได้ การดำรงอยู่ของเขาจะเป็นบ่อเกิดของความสงบสุขและความเจริญก้าวหน้าของสังคม

 

      

ในวจนะของท่านศาสนทูตของอัลลอฮ์ (ซ็อลฯ) ถือว่าการมีคุณลักษณะเช่นนี้ หากเคียงคู่อยู่กับการมีความศรัทธา (อีหม่าน) ต่อพระผู้เป็นเจ้าเจ้าแล้ว มันคือคุณธรรมความดีที่สูงส่งที่สุด

 

       ท่านศาสนทูตของอัลลอฮ์ (ซ็อลฯ) กล่าวว่า

 

خَصْلَتَانِ لَيْسَ فَوْقَهُمَا مِنَ الْبِرِّ شَيْءٌ الْإِيمَانُ بِاللَّهِ وَ النَّفْعُ لِعِبَادِ اللَّهِ وَ خَصْلَتَانِ لَيْسَ فَوْقَهُمَا مِنَ الشَّرِّ شَيْءٌ الشِّرْكُ بِاللَّهِ وَ الضَّرُّ لِعِبَادِ اللَّهِ

 

“คุณลักษณะสองประการที่ไม่มีคุณธรรมความดีใดจะสูงส่งไปกว่ามันอีก นั่นคือ ความศรัทธาต่ออัลลอฮ์และการยังคุณประโยชน์ต่อปวงบ่าวของอัลลอฮ์ และลักษณะสองประการที่ไม่มีความชั่วร้ายใดๆ จะเหนือไปกว่ามันอีกแล้ว นั่นคือ การตั้งภาคีต่ออัลลอฮ์และการยังอันตรายต่อปวงบ่าวของอัลลอฮ์” (1)

 

      ท่านอิมามมูซา กาซิม (อ.) กล่าวว่า

 

إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً مِنْ خَلْقِهِ فِي أَرْضِهِ يُفْزَعُ إِلَيْهِمْ فِي حَوَائِجِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ- أُولئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا آمِنُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَلَا وَ إِنَّ أَحَبَّ الْمُؤْمِنِينَ إِلَى اللَّهِ مَنْ أَعَانَ الْمُؤْمِنَ الْفَقِيرَ مِنَ الْفَقْرِ فِي دُنْيَاهُ وَ مَعَاشِهِ وَ مَنْ أَعَانَ وَ نَفَعَ وَ دَفَعَ الْمَكْرُوهَ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ

 

“แท้จริงอัลลอฮ์ทรงมีปวงบ่าวกลุ่มหนึ่ง จากท่ามกลางสิ่งถูกสร้างของพระองค์ที่อยู่ในแผ่นดิน พวกเขาจะเป็นที่พักพิงแก่ประชาชนในความจำเป็นต่างๆ ในโลกนี้และปรโลก พวกเขาเหล่านั้นคือผู้ศรัทธา (มุอ์มิน) โดยแท้จริง และพวกเขาจะปลอดภัยในวันแห่งการฟื้นคืนชีพ (กิยามะฮ์) พึงรู้เถิดว่า ผู้ศรัทธาที่เป็นที่รักยิ่งที่สุด ณ อัลลอฮ์ คือผู้ที่ช่วยเหลือผู้ศรัทธาที่ยากไร้ จากความยากไร้ในกิจการทางโลกและการดำรงชีวิตของเขา และบุคคลที่ให้ความช่วยเหลือและสร้างคุณประโยชน์ และปัดป้องสิ่งน่ารังเกียจให้พ้นไปจากปวงผู้ศรัทธา” (2)

 

     

การมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อเพื่อนมนุษย์ ก็คือการที่เราจะคอยให้การช่วยเหลือเกื้อกูลกันในสังคม ความพยายามที่จะสร้างความสุขและความดีงามให้เกิดขึ้นกับเพื่อนร่วมสังคม และคอยรับใช้บริการพี่น้องร่วมสังคมของเรา

 

      ท่านอิมามซอดิก (อ.) กล่าวว่า

 

مَنْ أَدْخَلَ عَلَى مُؤْمِنٍ سُرُوراً خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ ذَلِكَ السُّرُورِ خَلْقاً فَيَلْقَاهُ عِنْدَ مَوْتِهِ فَيَقُولُ لَهُ أَبْشِرْ يَا وَلِيَّ اللَّهِ بِكَرَامَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ مِنْهُ ثُمَّ لَا يَزَالُ مَعَهُ حَتَّى يَدْخُلَ قَبْرَهُ فَيَقُولُ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ فَإِذَا بُعِثَ تَلَقَّاهُ فَيَقُولُ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ فَلَا يَزَالُ مَعَهُ فِي كُلِّ هَوْلٍ يُبَشِّرُهُ وَ يَقُولُ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ فَيَقُولُ لَهُ مَنْ أَنْتَ رَحِمَكَ اللَّهُ فَيَقُولُ أَنَا السُّرُورُ الَّذِي أَدْخَلْتَ عَلَى فُلَانٍ

 

“ผู้ใดที่สร้างความปีติยินดี (และความสุข) ให้เกิดขึ้นกับผู้ศรัทธาคนหนึ่ง อัลลอฮ์ผู้ทรงเกริกเกียรติ ผู้ทรงเกรียงไกร จะทรงสร้างสิ่งถูกสร้างหนึ่งขึ้นมาจากความปีติยินดี (และความสุข) นั้น โดยที่มันจะมาพบกับเขาเมื่อเขาตายลง แล้วมันจะกล่าวกับเขาว่า จงปีติยินดีต่อเกียรติยศและความพึงพอพระทัยจากอัลลอฮ์เถิด และมันจะคงอยู่ร่วมกับเขาจนกระทั่งเขาเข้าสู่หลุมฝังศพ มันก็จะกล่าวกับเขาเหมือนเช่นเคย เมื่อเขาถูกทำให้ฟื้นคืนชีพ มันก็จะมาพบเขา และจะกล่าวกับเขาเหมือนเช่นเคย มันจะอยู่กับเขาในทุกๆ ความน่าสะพรึงกลัว เพื่อแจ้งข่าวดีแก่เขา และจะกล่าวกับเขาเช่นเดียวกับสิ่งที่ได้กล่าวไป และเมื่อเขาถามมันว่า เจ้าเป็นใครกัน ขออัลลอฮ์ทรงเมตตาเจ้า! มันจะกล่าวว่า ฉันคือความปีติยินดี (และความสุข) ที่ท่านได้ทำให้เกิดขึ้นกับบุคคลนั้นบุคคลนี้” (3)

 

    

  คำรายงานบทหนึ่งได้ชี้ให้เห็นว่า การที่เราปลดเปลื้องและคลี่คลายความทุกข์ยากออกไปจากผู้ศรัทธานั้น จะทำให้พระผู้เป็นเจ้าทรงปลดเปลื้องและทรงคลี่คลายความทุกข์ระทมออกไปจากหัวใจของเราในวันแห่งการฟื้นคืนชีพ

 

      ท่านอิมามริฎอ (อ.) กล่าวว่า

 

مَنْ فَرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ فَرَّجَ اللّهُ قَلْبَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ

 

“ผู้ใดที่คลี่คลายความทุกข์ออกไปจากผู้ศรัทธา อัลลอฮ์จะทรงคลี่คลายความทุกข์ออกไปจากหัวใจของเขาในวันกิยามะฮ์” (4)

 

 

หลักเกณฑ์ทั่วไปประการหนึ่ง

 

      

ท่านอิมามฮะซัน มุจญ์ตะบา (อ.) ได้แนะนำถึงหลักเกณฑ์ทั่วไปประการหนึ่งสำหรับการมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อประชาชน โดยกล่าวว่า

 

صَاحِبِ النَّاسَ مِثْلَ مَا تُحِبُّ أَنْ يُصَاحِبُوكَ بِهِ

 

“จงใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้คน เหมือนดังที่ท่านปรารถนาจะให้พวกเขาใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับท่าน” (5)

 

      

ตัวอย่างของการมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อเพื่อนมนุษย์หรือผู้ร่วมสังคมนั้นมีมากมาย เช่น การแสดงออกด้วยมารยาทและพฤติกรรมที่ดีงามต่อพวกเขา การให้อภัยและการไม่ถือโทษโกรธเคืองต่อความไม่ดีงามที่เกิดขึ้นจากพวกเขา การเสียสละและการให้ การแสดงความรักและความเมตตา ความอ่อนน้อมถ่อมตน ความมีจิตใจที่เปิดกว้าง ยอมรับความคิดเห็นและอดทนอดกลั้นในการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกัน การสอดส่องดูแลและการเอาใจใส่ต่อทุกข์สุขของเพื่อนร่วมสังคม และอื่นๆ หากเราสามารถปฏิบัติเช่นนี้ได้ เราจะเป็นผู้ที่ประสบความสำเร็จในการดำเนินชีวิตทั้งในโลกนี้และปรโลก และจะทำให้ชีวิตทางสังคมเกิดความเจริญก้าวหน้าและเกิดความสงบสุขอย่างแท้จริง

 

บทความโดย เชคมุฮัมมัดนาอีม ประดับญาติ

 

แหล่งอ้างอิง :

(1) ตุหะฟุลอุกูล, หน้า 35

(2) ตุหะฟุลอุกูล, หน้า 376

(3) อัลกาฟี, เล่ม 2, หน้า 192, ฮะดีษที่ 12 ; มุสตัดร็อก อัลวะซาอิล, เล่มท 2, หน้า 404, ฮะดีษที่ 4

(4) อัลกาฟี, เล่ม 2, หน้า 160, ฮะดีษที่ 4 ; วะซาอิลุชชีอะฮ์, เล่ม 16, หน้า 372 , ฮะดีษที่ 6

(5) มีซานุลฮิกมะฮ์, เล่ม 3, หน้า 1978

 

ขอขอบคุณเว็บไซต์ซอฮิบซะมาน