การรำลึกถึงความตาย คือ ปัจจัยสำคัญและมีผลมากที่สุดสำหรับการขัดเกลา (ตัรบียะฮ์) มนุษย์และการยับยั้งบุคคลและสังคมจากความชั่วทั้งหลาย ด้วยเหตุนี้โองการจำนวนมากที่เกี่ยวกับนรกและการฟื้นคืนชีพในปรโลกจึงถูกประทานลงมาในช่วงสิบสามปีแรกของการประกาศศาสนา….

---

 

คุณค่าของการรำลึกถึงความตายในขณะมีชีวิตอยู่

       การรำลึกถึงความตาย คือปัจจัยสำคัญและมีผลมากที่สุดสำหรับการขัดเกลา (ตัรบียะฮ์) มนุษย์และการยับยั้งบุคคลและสังคมจากความชั่วทั้งหลาย ด้วยเหตุนี้โองการจำนวนมากที่เกี่ยวกับนรกและการฟื้นคืนชีพในปรโลกจึงถูกประทานลงมาในช่วงสิบสามปีแรกของการประกาศศาสนาของท่านศาสดามุฮัมมัด (ซ็อลฯ) ในขณะที่ท่านอยู่ในนครมักกะฮ์ และเป็นช่วงเวลาที่จำเป็นต่อการขัดเกลาบรรดาผู้ศรัทธาที่มีความแข็งแกร่ง อย่างเช่น ซัลมาน มิกดาด อบูซัร และบุคคลอื่น ๆ เพื่อที่จะทำให้รากฐานต่าง ๆ ของอิสลามเกิดความมั่นคง

       เนื่องจากการรำลึกถึงความตายนั้นมีผลและคุณค่าต่าง ๆ ที่เป็นพิเศษ ด้วยเหตุผลนี้เองบรรดานักรหัสยะ (อุรอฟาอ์) จึงถือว่าไม่มีแนวทางปฏิบัติใดที่จะมีผลต่อการขัดเกลาตนได้ดีเท่ากับการรำลึกถึงความตาย และตลอดเวลาพวกท่านจะแนะนำและกำชับสั่งเสียบรรดาสานุศิษย์ของตนในเรื่องนี้

       ซัยยิดญะมาลุดดีน กุลพอยกานี ซึ่งเป็นเพื่อนร่วมบทเรียนของท่านมัรฮูมอายะตุลลอฮ์บุรูญัรดีและเป็นมัรเญียะอ์ตักลีดท่านหนึ่ง ในช่วงวัยหนุ่มในเมืองอิศฟะฮาน ท่านอยู่ภายใต้การอบรมและการขัดเกลาทางด้านจริยธรรมโดยปรมาจารย์ทางด้านรหัสยะ (อิรฟาน) สองท่าน คือ ท่านมัรฮูมญะฮอนกีร คอน กิชกออี และท่านมัรฮูมออคูนด์ กอชี ตามคำแนะนำของอาจารย์ทั้งสองท่านนี้ ทุกคืนวันพฤหัสบดีและคืนวันศุกร์ ท่านจะไปยังสุสาน “ตักเต่ ฟูลาด” และใช้เวลาค่ำคืนอยู่ในสถานที่แห่งนั้นจวบจนถึงยามเช้า และจะคิดใคร่ครวญเกี่ยวกับสภาพของหลุมฝังศพ วันกิยามะฮ์ (วันแห่งการฟื้นคืนชีพในปรโลก) และอะมั้ล (การกระทำ) ต่าง ๆ ของตนเอง ท่านกล่าวว่า “ในคืนหนึ่งท่านได้ถูกเปิดให้เห็น (มุกาชะฟะฮ์) โดยที่ศพ (ญะนาซะฮ์) หนึ่งกำลังถูกลงโทษ (อะซาบ) และจากการเห็นภาพดังกล่าวทำให้ร่างกายของท่านสั่นเทาและเดินออกไป ในระหว่างที่เดินกลับไปยังห้องนั้นฉันได้ล้มฟุบลงสู่พื้นดินหลายครั้ง บรรดาอาจารย์ของฉันได้มาเยี่ยมเพื่อให้กำลังใจ หลังจากเหตุการณ์ครั้งนี้ แม้แต่เมื่อฉันต้องการจะกระทำในสิ่งที่เป็นมักรูห์ (สิ่งน่ารังเกียจ) ฉันก็จะรำลึกถึงค่ำคืนดังกล่าว และฉันก็จะละทิ้งจากการกระทำนั้น” (1)

      บรรดาอาจารย์และนักรหัสยะ (อุรอฟาอ์) มักจะอบรมขัดเกลาสานุศิษย์ของตนด้วยการให้คิดใคร่ครวญในเรื่องของความตาย หลุมฝังศพและชีวิตแห่งปรโลก

การอดทนต่อความทุกข์ยาก

      ผลอีกประการหนึ่งของการรำลึกถึงความตายคือ จะทำให้ความอดทนต่อความยากลำบากและความทุกข์ยากต่าง ๆ เพิ่มมากขึ้น ท่านอมีรุ้ลมุอ์มินีน (อ.) กล่าวว่า :

أَکْثِرُوا ذِکْرَ الْمَوْتِ وَ یَوْمَ خُرُوجِکُمْ مِنَ الْقُبُورِ وَ قِیَامَکُمْ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ تُهَوَّنُ عَلَیْکُمُ الْمَصَائِبُ

“ท่านทั้งหลายจงรำลึกถึงความตายให้มาก และวันที่พวกท่านจะออกจากหลุมฝังศพและ (วันที่) พวกท่านจะยืน ณ เบื้องพระพักตร์ของอัลลอฮ์ ผู้ทรงเกริกเกียรติผู้ทรงเกรียงไกร ซึ่งมันจะทำให้ความทุกข์ยากทั้งหลายเป็นเรื่องง่ายสำหรับพวกท่าน” (2)

การไม่ให้ความสำคัญต่อชีวิตทางโลกนี้

       หากเรารำลึกถึงความตาย ดังเช่นที่บรรดาเอาลิยาอุลลอฮ์ (ผู้ใกล้ชิดของพระเจ้า) โดยทั่วไปจะเป็นเช่นนี้ โลกนี้ในสายตาของท่านเหล่านั้นจะเป็นสิ่งเล็กน้อยและไร้ค่าสำหรับพวกท่าน เมื่อเทียบกับชีวิตในปรโลก ท่านอิมามอะลี (อ.) กล่าวว่า :

وَإِنَّ دُنْيَاكُمْ عِنْدِي لَأَهْوَنُ مِنْ وَرَقَةٍ فِي فَمِ جَرَادَةٍ تَقْضَمُهَا

“แท้จริงโลกนี้ของพวกท่าน สำหรับฉันแล้วมีค่าน้อยยิ่งกว่าใบไม้ในปากตั๊กแตนที่มันกำลังเคี้ยวอยู่” (3)

       บุคคลที่รำลึกถึงความตายและชีวิตอันเป็นนิรันดร์ในปรโลกอยู่เสมอนั้น ไม่ต้องสงสัยเลยว่าจะทำให้เขาระมัดระวังการกระทำ พฤติกรรมและความคิดของเขาอยู่ตลอดเวลา และแน่นอนยิ่งบุคคลเช่นนี้จะพยายามให้การกระทำต่าง ๆ ของเขาดำเนินไปในหนทางแห่งความพึงพอพระทัยของพระผู้เป็นเจ้า และสอดคล้องกับคำสั่งต่าง ๆ ของพระองค์ คัมภีร์อัลกุรอานถือว่าการหลงลืมจากการรำลึกถึงความตายและวันแห่งการตัดสินตอบแทนรางวัลนั้น จะเป็นสาเหตุของความเบี่ยงเบนและการหลงออกจากแนวทางอันเที่ยงตรง คัมภีร์อัลกุรอานได้กล่าวว่า :

يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُم بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ الْحِسَابِ

“โอ้ดาวูดเอ๋ย! เราได้แต่งตั้งเจ้าให้เป็นตัวแทนในแผ่นดินนี้ ดังนั้นเจ้าจงตัดสินระหว่างมนุษย์ด้วยความยุติธรรม และอย่าปฏิบัติตามอารมณ์ใฝ่ต่ำ เพราะมันจะทำให้เจ้าหลงออกไปจากแนวทางของอัลลอฮ์ แท้จริงบรรดาผู้ที่หลงออกไปจากแนวทางของอัลลอฮ์นั้น พวกเขาจะได้รับการลงโทษอย่างสาหัส ด้วยเหตุที่พวกเขาลืมวันแห่งการคิดบัญชี” (4)

แหล่งอ้างอิง :

(1) มะอาด ชะนอซี, เล่มที่ 1, หน้าที่ 143

(2) บิฮารุ้ลอันวาร, เล่มที่ 6, หน้าที่ 132

(3) นะฮ์ญุลบะลาเฆาะฮ์, คุฏบะฮ์ที่ 224 

(4) อัลกุรอานบทศ๊อด โองการที่ 26

บทความ : เชคมุฮัมมัดนาอีม ประดับญาติ