Sıla-i Rahimde Bulunmak
ÜSTAD HÜSEYİN ENSARİYAN

ÇEVİRİ: KADRİ ÇELİK

"ONLAR, ALLAH'IN GÖZETİLMESİNİ EMRETTİĞİ ŞEYİ GÖZETİRLER."(RA'D/21)

Kur'ân ve Sıla-i Rahim'de Bulunmak
Hak Teâlâ'nın peygamberlerin ve imamların ısrar ettikleri beğenilmiş amellerden ve çok iyi işlerden biri de şüphesiz sıla-i rahimde bulunmaktır.
Büyük allame, muhaddis, filozof, âşık bir arif olan ve tüm ömrünü Kur'ân-ı Kerim ve rivayetler yolunda harcayan Molla Muhsin Feyz, sıla-i rahimin akrabaları ziyaret etmek, maddi ihtiyaçlarını gidermek,

iktisadi sorunlarını halletmek, iş ve güçlerine yardımcı olmak, kız ve erkeklerini evlendirmek olarak mana etmiştir. Eğer Kur'ân-ı Kerim ayetlerine ve rivayetlere dikkat edilecek olursa, sıla-i rahim meselesinden bu anlamları istifade etmek mümkündür.

Sıla-i rahimde peygamberlerin ve Şia İmamların ahlâkı da bu yüce gerçekler olmuştur.
Kur'ân-ı Kerim sıla-i rahimi tavsiyede bulunmuş, akıl sahiplerinin bir işi olarak saymış, sıla-i rahimde bulunmamayı da fısk ve bunu yapan (ilişkiyi kesen) kimseyi de fasık olarak kabul etmiştir.

Mübarek Nisa suresinde, Allah-u Teâlâ ve akrabalar hususunda ilâhi takvaya riayet edilmesi emredilmiştir. İlginç olanı da şudur ki akrabaları Allah-u Teâlâ'dan hemen sonra zikrederek şöyle buyurmuştur:

"Kendisi adına birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah'tan ve akrabanın haklarına riayetsizlikten de sakının."[637]
Mübarek Ra'd suresinde de bir takım meseleler, akıl sahiplerinin özellikleri olarak beyan edilmiştir. Kıyametteki faydasının da meleklerin mahşerde onları karşılamaya gelmesi, meleklerin onlara selam vermesi ve hayırlı bir akıbete ermeleri olarak bildirilmiştir. Şüphesiz o meselelerden biri de sıla-i rahimde bulunmaktır.

"Onlar, Allah'ın gözetilmesi emrettiği şeyi gözetirler."[638]
Bakara suresinde de sıla-i rahimde bulunmayan kimse hakkında şöyle buyurmaktadır:
"Allah'ın birleştirilmesini buyurduğu şeyi ayırırlar (akrabayla ilişkiyi kesenler) ve yeryüzünde fesat çıkarırlar; hüsrana uğrayanlar işte onlardır."[639]

Evet, sıla-i rahimde bulunmayan kimse, ziyan ve zarar içindedir. Bu ziyan ve zarar da küçük bir şey değildir. Ra'd suresinde de sıla-i rahimde bulunmamak hakkında belleri büken bir ayet vardır:
Allah'ın birleştirilmesini emrettiğini ayıranlar "Akrabalık bağını kesenler ve yeryüzünde bozgunculuk yapanlar, işte lânet onlara ve kötü yurt onlaradır."[640]

Muhammed (s.a.a) suresinde ise şöyle buyrulmuştur: "Yeryüzünde bozgunculuk yapmanız ve akrabalık bağlarını kesmenizle Allah'ın emrine yüz çevirirseniz, yine de mi kurtuluşu bekliyorsunuz?"[641]
Gerçekten de sıla-i rahim o kadar önemlidir ki bu sebeple melekler, kıyamette insanı karşılamakta, insana selam vermekte ve insan hayırlı bir akıbete erişmektedir. Sıla-i rahimde bulunmayan kimseler ise, lanet, kötü akıbet ve kurtuluştan mahrumiyete maruz kalmaktadırlar.

Mal vererek akrabaların iktisadi eksikliklerini gidermek ve aynı zamanda da onların yüzsuyunu, yüceliğini ve azametini korumak, çok büyük bir ecre ve mükâfata sahiptir.

"Allah'ın rızasını kazanmak ve kalplerini sağlamlaştırmak için mallarını infak edenlerin durumu, yüksekçe bir tepede bulunan, bol yağmur aldığında yemişlerini iki kat veren, bol yağmur yağmasa bile çisentisi düşen bir bahçenin durumu gibidir. Allah işlediklerinizi görendir."[642]
Hakeza: "Sadakaları açıkça verirseniz o ne güzel! Eğer onları yoksullara gizlice verirseniz sizin için daha iyidir. Allah kötülüklerinizi giderir ve Allah işlediklerinizden haberdardır."[643]

Hakeza: "Mallarınızı gece gündüz, açık ve gizli olarak infak edenlerin mükâfatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir."[644]


Kapsamlı ve Güzel Bir Plan

Geliniz bütün zengin ve akrabalarımızı ister hasebi olsun, ister nesebi tek tek tanıyalım. Zengin akrabalarımızı davet ederek, onlara sıla-i rahim rivayetlerini okuyalım, açıklayalım. Daha sonra onlardan servet ve malları miktarınca her ay, her yılın başında belli bir miktar para vermesini ve o paranın da ailenin haysiyetli ve muteberli birinin gözetiminde iki kişinin imzasıyla banka hesabına yatırılmasını isteyelim.

Böylece akrabalardan fakir biri için bir sorun ortaya çıktığında, mümkünse karşılıksız olarak, değilse borç olarak yüzsuyunu koruyarak kendisine takdim edelim. Eğer ev almak istiyorsa, alsın. Eğer ev eşyası hususunda eksikliği varsa onu telafi etsin, eğer çeyiz almak istiyorsa çeyiz alsın, eğer oğlunu evlendirmek istiyorsa, evlendirsin.
Bu iş oldukça kolay, Allah'ın beğendiği, sorunları halleden, hüzünleri yok eden bir iştir. Sevabı da önceki üç ayette geçtiği üzere, kısa olarak beyan edilmiştir.

Bu projeyi herkese anlatalım, herkesi bu projeyi hayata geçirmeye teşvik edelim. Eğer bütün memlekette bu proje uygulanacak olursa, devlet ve hayır ehli kimselerin omzundan ağır bir yük kaldırılmış olur. Akrabalara yardım vasıtasıyla, servet ehline büyük bir sevap nasip olur.


Kur'ân-ı Kerim, infak ayetlerinde, akrabalara yardımda bulunmayı diğerlerine yardımda bulunmaktan önce zikretmiştir ve daha sonra da yetim, miskin, fakir, yolda kalmış, iflas etmiş kimseler örnek olarak ifade edilmiştir:
"…Yakınlara, yetimlere, düşkünlere, yolda kalmışlara, dilenenlere ve kölelere sevdiği maldan harcar."[645]

İlginç Bir Anekdot

Seduk, muteber bir senetle İmam Sadık'tan (a.s) şöyle rivayet etmiştir: "Yunus (a.s) balığın karnında, Allah'a karşı münacatta bulunuyor, inleyip yakarıyordu. Onun sesini yerin altına geçirilmeye ve Hakk'ın azabına uğramaya maruz kalan Karun'un ruhuna ulaştırdılar. Karun'un ruhu, "Bu kimin sesidir?" diye sordu. Azap ile müvekkel olan melek ona şöyle buyurdu: "İsrail oğullarından bir peygamberin sesidir." Karun'un ruhu onunla birkaç kelime sohbet etmek için izin istedi ve ona bu izni verdiler. Karun ondan Harun ile Musa'nın halini sordu, Yunus şöyle cevap verdi: "Ben, onların zamanında yaşamıyorum, ama onların her ikisi de dünyadan göçmüşlerdir." Karun ağladı. Allah şöyle hitap etti: "Kavmine gösterdiği bu acıma sebebiyle, onun azabını hafifletiniz."[646]


Sıla-i Rahimle İlgili Rivayetleri

Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Bir su içmekle de olsa sıla-i rahimde bulun. Sıla-i Rahim'in en üstün merhalesi, eziyet etmekten sakınmaktır."[647]
Akrabalar, önemsenmemekten, aşağılanmaktan, iftiraya uğramaktan ve kendisine kibir gösterilmesinden, ruhsal açıdan işkence görmektedir. Dolayısıyla onlara eziyetten sakınmak, sıla-i rahimin en üstün mertebesidir.

Hakeza Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Selamla da olsa, dünyada sıla-i rahimde bulununuz."[648]
Allah Resulü'nden (s.a.a) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: "Sıla-i Rahim için, bir yıl (sürse bile) yol yürü."[649]

Hakeza, Allah Resulü (s.a.a) bu konuda çok önemli bir rivayette şöyle buyurmuştur: "Kendi zamanımdaki ve diğer zamanlardaki toplumlara, babalarının sulbünde ve annelerinin rahminde olanlara ve kıyamet gününe kadar olacak olanlara, bir yıllık yolculuğun sıkıntısıyla da olsa, sıla-i rahimde bulunmalarını tavsiye ediyorum. Şüphesiz sıla-i rahim dindendir."[650]

Bihar'ul-Envar, c. 74, s. 111- 126'da sıla-i rahim hakkında çok önemli rivayetler yer almıştır. Bu rivayetlerden bir kaçını sizlere aktarmak istiyorum.
İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz sıla-i rahim, amelleri temizler, malı bereketlendirir, belayı defeder ve eceli erteler."
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz sıla-i rahim ve iyilik yapmak, kıyamette insanın hesabını kolaylaştırmakta ve insanı günahtan korumaktadır. O halde sıla-i rahimde bulununuz ve kardeşlerinize güzel bir selam veya selamın cevabını vermekle de olsa iyilikte bulununuz."

Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Sıla-i rahimde bulunmak, ömrü uzatır ve fakirliği yok eder."
Hakeza Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Sıla-i rahimde bulunmak şehirleri bayındır kılar ve her ne kadar ehli iyilerden olmasa da ömürleri uzatır."

Hakeza: "Herkim, can ve malıyla akrabasına doğru gidecek olursa, aziz ve celil olan Allah yüz şehidin sevabını inayet buyurur."
Hakeza: "Sıla-i rahime doğru attığı her adıma karşılık, kendisine kırk bin iyilik yazılır, kırk bin kötülüğü silinir, makamı kırk bin derece yükseltilir, adeta yüz yıl sabır ve ihlâs ile Allah'a ibadet etmiş gibi olur."
Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz cennette, sadece âdil imamın veya çok sıla-i rahimde bulunan kimsenin veya kadın ve çocukları hususunda çok sabreden kimsenin ulaşabileceği bir derece vardır."

Resulullah (s.a.a) Ebu Zer'e şöyle buyurmuştur: "Her ne kadar seni görmekten öfkelenseler dahi, sıla-i rahimde bulun. Eğer kabul etmezlerse, yeniden git. Bilahare hedefinde galip olursun. Eğer o Hak Teâlâ'nın hükmünden yüz çevirecek olsa da, sen yüz çevirme."
Bir şahıs Allah Resulü'ne (s.a.a) şöyle arz etti: "Benim bir takım akrabalarım vardır, onlar hakkında sıla-i rahimde bulunuyorum, ama bana eziyet ediyorlar. Onları terk etmek istiyorum." Peygamber (s.a.a) ona şöyle buyurdu: "Bu durumda Allah da hepinizi terk eder."

O şahıs şöyle arz etti: "O halde ne yapmam gerekir? " Peygamber şöyle buyurdu: "Seni mahrum edene sen bağışta bulun, senden kopana sen ilişkide bulun, sana kötülük edeni sen affet. Bu durumda şüphesiz Allah seni onlardan üstün kılacaktır."

Akrabalarla İlişkiyi Kesmek Hakkındaki Rivayetler

Ebu Basir şöyle diyor: "İmam Sadık'a (a.s) şöyle arz ettim: "Birisi, size muhalif olan akrabalarıyla ilişkisini kesmek istemektedir. Onun görevi nedir? " İmam şöyle buyurdu: "Bu iş doğru değildir."[651]

Cehm b. Hamid şöyle diyor: İmam Sadık'a (a.s) şöyle arz ettim: "Benim bir akrabam vardır, o benim dinimden ayrı bir din üzeredir. Acaba benim üzerimde bir hakkı var mıdır? " İmam Sadık (a.s) şöyle buyurdu: "Evet, sıla-i rahimi hiçbir şey ortadan kaldıramaz. Eğer senin dinin üzerinde olsaydı, şüphesiz iki hakkı olurdu. Bir sıla-i rahim hakkı, bir de İslâm hakkı."[652]

İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: "Allah Resulü'nün kitabında şunu gördüm: "Eğer sıla-i rahim terk edilecek olursa, şüphesiz mallar kötülerin eline geçer."[653]
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Üç kimse cennete giremez: Sürekli şarap içen kimse, sihre iman eden ve sıla-i rahimde bulunmayan kimse."[654]
Müminlerin Emiri (a.s) şöyle buyurmuştur: "Yok olmayı çabuklaştıran ve eceli yakınlaştıran günahlardan Allah'a sığınırım."
Kendisine şöyle arz edildi: "Ey Müminlerin Emiri! Yok olmayı hızlandıran günahlar var mıdır? " İmam şöyle buyurdu: "Evet, sıla-i rahimi kesmektir."[655]

Hakeza Müminlerin Emiri Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Günahların en çirkini sıla-i rahimi terk etmek ve anne babaya eziyet etmektir."[656]
Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz rahmet, içinde sıla-i rahimi terk eden bir kimsenin bulunduğu bir topluluğa inmez."[657]

Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz melekler, içinde sıla-i rahimi terk eden kimsenin bulunduğu bir topluluğa inmez."[658]
Abbasi halifesi Mütevekkil'in oğlu, İmam Hâdi'ye (a.s) şöyle arz etti: "Babamın katli farzdır, izin verin de onu öldüreyim." İmam şöyle buyurdu: "Onun oğlu olduğun için sen bu işi yapma. Zira eğer onu öldürecek olursan, altı aydan fazla dünyada kalamazsın."

"Allah'a karşı gelmekten gücünüzün yettiği kadar sakının, buyruklarını dinleyin, itaat edin; kendi iyiliğinize olarak mallarınızdan infak edin; Kim nefsinin cimriliğinden korursa, işte onlar saadete erenlerdir." (Teğâbün/16)

[637]- Nisa, 1
[638]- Ra'd, 21
[639]- Bakara, 27
[640]- Ra'd, 25
[641]- Muhammed, 22
[642]- Bakara, 265
[643]- Bakara, 271
[644]- Bakara, 274
[645]- Bakara, 177
[646]- Sefinet'ul- Bihar
[647]- Bihar, c. 74, s. 103
[648]- Bihar, c. 74, s. 104
[649]- Bihar, c. 74, s. 103- 105
[650]- a. g. e.
[651]- Bihar, c. 75, s. 185
[652]- Bihar, c. 74, s. 131
[653]- Bihar, c. 73, s. 369
[654]- Bihar, c. 74, s. 90
[655]- Bihar, c. 74, s. 137
[656]- Mizan'ul-Hikmet, c. 4, s. 89
[657]- a. g. e.
[658]- Mizan'ul-Hikmet, c. 4, s. 89