امام رضاعليه‌السلام فرمودند:
مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه يـَوم القيامة؛
هر کس اندوه و مشکلي را از مومني بر طرف نمايد خداوند در روز قيامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد.
(اصول کافي، ج ۳، ص ۲۶۸)
امام صادقعليه‌السلام :
لِجَرّاحِ المَدائِنيِّ : ألا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؟ اَلصَّفحُ عَنِ النّاسِ ، وَمُواساةُ الرَّجُلِ أخاهُ في مالِهِ ، وَذِکرُ اللّه کَثيرا؛
به جرّاح مدائني فرمودند: آيا به تو بگويم که مکارم اخلاق چيست؟ گذشت کردن از مردم، سهيم کردن برادر (ديني) در مال خود و بسيار به ياد خدا بودن.
(غررالحکم، ج۲، ص۴۵۱، ح۳۲۶۰)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
إنّ اللّه تَبارَکَ وَتَعالي خَصَّ رَسولَ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بِمَکارِمِ الأخلاقِ ، فَامتَحِنوا أنفُسَکُم فَإن کانَت فيکُم فَاحمَدوا اللّه عَزَّوَجَلَّ وَارغَبوا إلَيهِ في الزِّيادَةِ مِنها ـ فَذَکَرَها عَشرَةً ـ : اليَقينُ ، والقَناعَةُ ، والصَّبرُ ، والشُّکرُ ، والحِلمُ ، وحُسنُ الخُلقِ ، والسَّخاءُ ، والغَيرَةُ ، والشَّجاعَةُ ، والمُروءَةُ؛
خداي تبارک وتعالي رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را به مکارم اخلاق مخصوص گردانيد. پس شما نيز خود را بيازماييد، اگر اين صفت ها در شما بود خداي عزوجل را سپاس گوييد و از او اين مکارم را بيشتر بخواهيد. سپس آن ده خصلت را برشمردند : يقين، قناعت، صبر، شکر، بردباري، خوش اخلاقي، سخاوت، غيرت، شجاعت و جوانمردي.
(نهج البلاغه، خطبه ۹۱)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
وَقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَةُ مَن قَطَعَکَ وَإعطاءُ مَن حَرَمَکَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلي نَفسِکَ؛
درباره مکارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسي که به تو ظلم کرده، رابطه با کسي که با تو قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دريغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.
(نهج الفصاحه، ح ۷۸۱)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
خَيرُ الخَلائق الرِّفقُ؛
بهترين خوبي ها رفق است (مهرباني و لطف با مردم).
(غررالحکم)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
اَلعَدلُ أَفضَلُ مِنَ الشَّجاعَةِ لأَِنَّ النّاسَ لَوِاستَعمَلُوا العَدلَ عُموما في جَميعِهِم لاَستَغنَوا عَنِ الشَّجاعَةِ؛
عدالت بهتر از شجاعت است زيرا اگر مردم همگي عدالت را درباره همه بکار گيرند از شجاعت بي نياز مي شوند.
شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۳۳، ح۸۱۶
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
لا أَشجَعَ مِن لَبيبٍ؛
شجاع تر از خردمند، وجود ندارد.
غررالحکم، ج۶، ص۳۷۳، ح۱۰۵۹۱
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
ثَمَرَةُ الشَّجاعَةِ الغيرَةُ؛
غيرت ميوه شجاعت است.
غررالحکم، ج۳، ص۳۲۸، ح۴۶۲۰
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
جُبِلَتِ الشَّجاعَةُ عَلي ثَلاثِ طَبائِعَ، لِکُلِ واحِدَةٍ مِنهُنَ فَضيلَةٌ لَيسَت لِلخري: اَلسَّخاءُ بِالنَّفسِ وَالنَفَةُ مِنَ الذُّلِّ وَطَلَبُ الذِّکرِ ؛
شجاعت بر سه خصلت سرشته شده که هر يک از آنها فضيلتي دارد که ديگري فاقد آن است: از خودگذشتگي، تن ندادن به خواري و ذلّت و نامجويي.
تحف العقول، ص ۳۲۳
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
اَلسَّخاءُ وَالشَّجاعَةُ غَرائِزُ شَريفَةٌ، يَضَعُهَا اللّه سُبحانَهُ فيمَن أَحَبَّهُ وَامتَحَنَهُ؛
سخاوت و شجاعت خصلت هاي والايي هستند که خداوند سبحان آن دو را در وجود هر کس که دوستش داشته و او را آزموده باشد مي گذارد.
غررالحکم، ج۲، ص۵۶، ح۱۸۲۰
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
اَلشَّجاعَةُ نُصرَةٌ حاضِرَةٌ وَفَضيلَةٌ ظاهِرَةٌ؛
شجاعت، نصرتي نقد و فضيلتي آشکار است.
غررالحکم، ج۲، ص۳۰، ح۱۷۰۰
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
العَفافُ يَصونُ النَّفسَ ويُنَزِّهُها عَنِ الدَّنايا؛
عفّت، نفس را مصون مي دارد و آن را از پستيها دور نگه مي دارد.
(غرر الحکم، ح ۱۹۸۹ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
العِفَّةُ أفضَلُ الفُتُوَّةِ؛
عفّت ، برترين جوانمردي است.
(غرر الحکم، ح ۵۲۹ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
العِفَّةُ رَأسُ کُلِّ خَيرٍ؛
عفّت ، سرآمد هر خوبي است.
(غرر الحکم، ح ۱۱۶۸ - منتخب ميزان الحکمة، ص ۳۸۶)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
اَصلُ المُروءَةِ الحَياءُ وَ ثَمَرَتُهَا العِفَّةُ؛
ريشه مردانگي حيا و ميوه اش پاکدامني است.
(غررالحکم، ج۲، ص۴۱۸، ح۳۱۰۱)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
عِفَّتُهُ (الرَّجُل) عَلي قدرِ غَيرَتِهِ؛
پاکدامني مرد به اندازه غيرت اوست.
(نهج البلاغه، حکمت۴۷)
پيامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :
اَوَّلُ ما يوضَعُ في ميزانِ العَبدِ يَومَ القيامَةِ حُسنُ خُلقِهِ؛
نخستين چيزي که روز قيامت در ترازوي اعمال بنده گذاشته مي‌شود، اخلاق خوب اوست.
(قرب الإسناد، ص ۴۶، ح ۱۴۹)
امام حسينعليه‌السلام فرمودند:
اَلبُکاءُ مِن خَشيةِ اللهِ نَجآةٌ مِنَ النّارِ؛
گريه از ترس خدا سبب نجات از آتش جهنّم است
(حيات امام حسين، ج ۱، ص ۱۸۳)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّي العمالَ وَتُنمي الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوي وَتُيَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکيزه، اموال را بسيار، بلا را برطرف و حساب (قيامت) را آسان مي‌کند و مرگ را به تأخير مي‌اندازد.
(کافي، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
مَن کَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللهُ عَورَتَهُ؛
کسي که جلوي خشمش را بگيرد خداوند نقصها و کاستي هاي او را مي پوشاند.
(جهاد النفس، ح ۵۲۸)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِيهِ کـانِ سَيِّـداً: کَظمُ الغَيظِ وَالعَفـوُ عَن المَسييءِ والصِّله بِـالنَفـسِ وَالمـالِ؛
سه چيز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.
(تحف العقول، ص ۳۱۷)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
اَلکَفُّ عَمّا في أَيدِي النّاسِ عِفَّةٌ وَکِبَرُ هِمَّةٍ؛
طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتي است.
(غررالحکم، ج۱، ص۳۶۵، ح۱۳۸۷)
امام حسنعليه‌السلام فرمودند:
اَلخَيرُ الَّذِي لا شَرَّ فِيهِ، اَلشُّکرُ مَعَ النِّعمَة وَ الصَّبرُ عَلَي النّازِلَة؛
خيري که هيچ شري در آن نيست، شکر بر نعمت و صبر بر مصيبت ناگوار است
(تحف العقول، ص ۲۳۷)
امام حسن عسکريعليه‌السلام فرمودند:
التَّواضُعُ نِعمَةٌ لايُحسَدُ عَليها؛
تواضع و فروتني نعمتي است که بر آن حسد نبرند.
تحف العقول، ص۴۸۹
امام رضاعليه‌السلام فرمودند:
تواضع درجاتي دارد: يکي از آنها اين است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طيب خاطر خود را در آن جايگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدي ديد آن را با خوبي جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نيکوکاران را دوست دارد.
کافي، ج۲، ص۱۲۴، ح۱۳
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
ثَلاثٌ مَنْ اَتَي اللّه‌َ بِواحِدَةٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه‌ُ لَهُ الْجَنَّةَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَميعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر کس يکي از اين کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را براي او واجب مي‌گرداند: انفاق در تنگدستي، گشاده‌رويي با همگان و رفتار منصفانه.
(نهج الفصاحه، ح ۱۲۸۱)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
اِنَّ لاِهْلِ الْجَنَّةِ اَرْبَعَ عَلاماتٍ: وَجْهٌ مُنْبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطيفٌ وَ قَلْبٌ رَحيمٌ وَ يَدٌ مُعْطيَةٌ؛
بهشتي‌ها چهار نشانه دارند: روي گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.
(مجموعه ورام، ج ۲، ص ۹۱)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
خَمسُ خِصالٍ مَن لَم تَکُن فيهِ خَصلَةٌ مِنها فَلَيسَ فيهِ کَثيرُ مُستَمتَعٍ أَوَّلُهَا: اَلوَفاءُ وَالثّانيَةُ التَّدبيرُ وَالثّالِثَةُ الحَياءُ وَالرّابِعَةُ حُسنُ الخُلقِ وَالخامِسَةُ وَهِيَ تَجمَعُ هذِهِ الخِصالَ، الحُرِّيَّةُ؛
پنج خصلت است که در هر کس يکي از آنها نباشد خير و بهره زيادي در او نيست: اول: وفاداري دوم: تدبير سوم: حيا چهارم: خوش اخلاقي و پنجم: که چهار خصلت ديگر را نيز در خود دارد آزادگي.
(خصال، ص۲۸۴، ح۳۳)
امام هاديعليه‌السلام فرمودند:
اَلسَّهَرُ اَ لَذُّ لِلمَنامِ وَ الجوعُ يَزيدُ في طيبِ الطَّعامِ؛
شب زنده داري، خواب را شيرين تر و گرسنگي، غذا را لذت بخش تر مي کند.
(تنبيه الخواطر، ص ۱۴۱، ح ۱۸)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ في مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه‌ِ کَثيرا؛
آيا به شما بگويم که مکارم اخلاق چيست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالي به برادر (ديني) خود و بسيار به ياد خدا بودن.
(معاني الأخبار، ص ۱۹۱، ح ۲)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
اَلمَکارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَکونَ فيکَ فَلتَکُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ، وَأداءُ الأمانَةِ ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّيفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَالمُکافاةُ عَليَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَياءُ؛
مکارم ده تاست: اگر مي تواني آنها را داشته باش : استقامت در سختي ها، راستگويي، امانتداري، صله رحم، ميهمان نوازي، اطعام نيازمند، جبران کردن نيکي ها، رعايت حق و حرمت همسايه، مراعات حق و حرمت رفيق و در رأس همه، حيا.
(غررالحکم، ج۶، ص۴۴۱، ح۱۰۹۲۶)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
إِذا تَفَقَّهَ الرَّفيعُ تَواضَعَ؛
انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانايي رسد، متواضع مي شود.
غررالحکم، ج۳، ص۱۳۳، ح۴۰۴۸
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلينُ الجانِبِ؛
شريف ترين اخلاق، تواضع، بردباري و نرم خويي است.
غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، ح۳۲۲۳
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
إِنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أَبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللّه لِخاصَّةِ أَوليائِهِ وَهُوَ لِباسُ التَّقوي وَدِرعُ اللّه الحَصينَةِ وَجُنَّتُهُ الوَثيقَةُ؛
براستي که جهاد يکي از درهاي بهشت است که خداوند آن را براي اولياي خاص خود گشوده است. جهاد جامه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محکم اوست.
(نهج البلاغه، خطبه ۲۷)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
لا يَفوزُ بِالجَنَّةِ اِلاّ مَن حَسُنَت سَريرَتُهُ وَخَلُصَت نيَّتُهُ؛
به پاداش بهشت نمي رسد مگر آن کس که باطنش نيکو و نيّتش خالص باشد.
(غررالحکم، ج۶، ص۴۲۳، ح۱۰۸۶۸)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
إنّ تَقوَي اللّه مِفتاحُ سَدادٍ ، وذَخيرَةُ مَعادٍ ، وعِتقٌ مِن کُلِّ مَلَکَةٍ ، ونَجاةٌ مِن کُلِّ هَلَکَةٍ ، بِها يَنجَحُ الطّالِبُ ، ويَنجو الهارِبُ ، وتُنال الرَّغائبُ؛
تقواي خدا، کليد پاکي و درستي و اندوخته‌اي براي معاد و باعث آزادي از هر بندگي و رهايي از هر نابودي است. به وسيله تقواست که جوينده به مطلوبش مي‌رسد و گريزانِ (از عذاب و کيفر الهي) رهايي مي‌يابد و به خواست‌ها رسيده مي‌شود.
(نهج البلاغة، خطبه ۲۳۰)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ؛
صله رحم، نعمت‌ها را فراوان مي‌کند و سختي‌ها را از بين مي‌برد.
غررالحکم، ح۵۸۳۶
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَاليثارِ؛
مکارم اخلاق به کمال نمي رسد، مگر با پاکدامني و از خود گذشتگي.
(التوحيد، ص ۱۲۷)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
لَو کُنّا لانَرجو جَنَّةً وَلا نَخشي نارا وَلا ثَوابا وَلا عِقابا لَکانَ يَنبَغي لَنا أَن نَطلُبَ مَکارِمَ الخلاقِ فَإِنَّها مِمّا تَدُلُّ عَلي سَبيلِ النَّجاحِ؛
اگر هم به بهشت اميد (و باور) نمي داشتيم و از دوزخ نمي هراسيديم و پاداش و کيفري در ميان نمي بود باز شايسته بود که در طلب مکارم اخلاق برآييم، زيرا که راه موفقيت و پيروزي در تحصيل مکارم اخلاق است.
(التوحيد، ص ۶۳)
رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
اَلصَّرعَةُ کُلُّ الصَّرعَةِ الَّذي يَغضبُ فَيَشتَدُّ غَضَبُهُ وَيَحمَرُّ وَجهُهُ وَيَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَيَصرَعُ غَضَبَهُ؛
کمال دليري آن است که کسي خشمگين شود و خشمش شدّت گيرد و چهره اش سرخ شود و موهايش بلرزد، امّا بر خشم خود چيره گردد.
نهج الفصاحه، ح ۱۸۷۲
رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
يَروي عَن رَبِّهِ تَبارَکَ وَتَعالي ـ حُقَّت مَحَبَّتي عَلَي المُتَزاوِرَينِ فيَّ وَحُقَّت مَحَبَّتي عَلَي المُتَباذِلينَ فيَّ وَهُم عَلي مَنابِرَ مِن نورٍ يَغبِطُهُمُ النَّبيّونَ وَالصِّدّيقونَ بِمَکانِهِم؛
خداوند متعال مي فرمايد: بر خود واجب کرده ام دوست داشتن کساني را که به خاطر من به ديدار يکديگر مي روند و کساني که در راه من به يکديگر بخشش مي نمايند، چنين کساني (روز قيامت) بر منابري از نورند به گونه اي که پيامبران و صديقين به جايگاه آنان غبطه مي خورند.
(صحيح ابن حبّان، ج۲، ص۳۳۸)
پيامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
إنَّ اللّه‌َ يُحِبُّ الحَيِيَّ الحَليمَ العَفيفَ المُتَعفِّفَ؛
خداوند انسان با حيايِ بردبارِ پاک دامني را که پاکدامني مي‌ورزد، دوست دارد.
(کافي، ج۲، ص۱۱۲، ح۸)
رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
يا عَليُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الکَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن يَتَواضَعَ لِلنّاسِ کُلِّهِم؛
يا علي دانشمند سه نشانه دارد: راستگويي، حرام گريزي و فروتني در برابر همه مردم.
التوحيد، ص ۱۲۷
رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
ثَلاثَةٌ لايَزيدُ اللّه بِهِنَّ إِلاّ خَيرا: اَلتَّواضُعُ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاَّ ارتِفاعا وَذُلُّ النَّفسِ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاّ عِزّا وَالتَّعَفُّفُ لايَزيدُ اللّه بِهِ إِلاّغِنَيً؛
سه چيز است که خداوند به سبب آنها جز بر خير و خوبي نمي افزايد: تواضع که خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگي نمي افزايد، شکسته نفسي که خداوند به سبب آن جز عزّت نمي افزايد و مناعت طبع که خداوند به سبب آن جز بي نيازي نمي افزايد.
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۲۴، ح۲۲
رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخيهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ اَلبَتَّةَ؛
هرکس آبروي مؤمني را حفظ کند، بدون ترديد بهشت بر او واجب مي شود.
(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)
رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
اِنَّ فِي الجَنَّةِ دارا يُقالُ لَها دارُ الفَرَحِ لايَدخُلُها اِلاّ مَن فَرَّحَ يَتامَي المُؤمِنينَ؛
در بهشت خانه اي هست که آن را شادي سرا گويند و جز آنان که يتيمان مؤمنان را شاد کرده اند وارد آن نمي شوند.
(نهج الفصاحه، ح ۸۶۴)
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
الشتاء ربيع المومن يطول فيه ليله فيستعين به علي قيامه و يقصر فيه نهاره فيستعين به علي صيامه؛
زمستان بهار مومن است از شبهاي طولاني‌اش براي شب زنده‌داري واز روزهاي کوتاهش براي روزه داري بهره مي‌گيرد.
(وسائل الشيعه، ج ۷ ص ۳۰۲، ح ۳)
رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:
إنَّما بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الخلاقِ؛
براستي که من براي به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شده ام.
(کنزالعمال،ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛
با اخلاق نيکو، گفتار نرم مي‌شود.
(غررالحکم، ح ۴۰۵۲)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
تَحَرِّي الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شيمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛
راستگو بودن و پرهيز نمودن از دروغ، زيباترين اخلاق و بهترين ادب است.
(کافي، ج ۸ ، ص ۱۵۰، ح ۱۳۲)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَيْسَرَ اِتْلافَها؛
فضائل اخلاقي و صفات پسنديده چه به سختي به دست مي آيند و چه آسان از دست مي روند.
(شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج۲۰، ص ۲۵۹، ح۳۸)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلينُ الجانِبِ؛
شريف ترين اخلاق، تواضع، بردباري و نرم خويي است.
(غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، ح۳۲۲۳)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
اَلسَّخاءُ يُکسِبُ المَحَبَّةَ وَيُزَيِّنُ الخلاقَ؛
سخاوت، محبّت آور و زينت اخلاق است.
(غررالحکم، ج۲، ص۱۰، ح۱۶۰۰)
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
أَربَعٌ مَن أُعطيَهُنَّ فَقَد أُعطيَ خَيرَ الدُّنيا وَالخِرَةِ صِدقُ حديث - وَأَداءُ أَمانَةٍ وَعِفَّةُ بَطنٍ وَحُسنُ خُلقٍ؛
چهار چيز است که به هر کس داده شود خير دنيا و آخرت به او داده شده است: راستگويي، اداء امانت، حلال خوري و خوش اخلاقي.
(غررالحکم، ج۲، ص۱۵۱، ح۲۱۴۲)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
کَمالُ الاَدَبِ وَالْمُروءَةِ سَبْعُ خِصالٍ: اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراةُ؛
کمال ادب و مروت در هفت چيز است: عقل، بردباري، صبر، ملايمت، سکوت، خوش اخلاقي و مدارا.
(بحار الأنوار ، ج ۸۴ ، ص ۳۲۵، ح ۱۴)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَخْيارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛
انسان خوش اخلاق، از دوستي مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم‌هاي نابکار در امان است
(مستدرک الوسائل، ج ۸ ، ص ۴۴۹)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
صَلاةُ اللَّيْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَيِّبُ الرِّيحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِي الدَّيْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛
نماز شب، انسان را خوش سيما، خوش اخلاق و خوشبو مي کند و روزي را زياد و قرض را ادا مي نمايد و غم و اندوه را از بين مي برد و چشم را نوراني مي کند.
(ثواب الأعمال، ص ۴۲)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
أکمَلُ الناسِ عَقلاً أحسَنُهُم خُلقاً؛
عاقل ترين مردم خوش خلق ترين آنهاست.
(اصول کافي، ج ۱، ص ۲۷)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
صِلَةُ الرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وَ تُسمِحُ الکَفَّ وَتُطيبُ النَّفسَ وَتَزيدُ فِي الرِّزقِ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛
صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکيزه جان مي نمايد و روزي را زياد مي کند و مرگ را به تأخير مي اندازد.
(کافي، ج ۲، ص ۱۵۱، ح ۶)
حديث - ۱۳۳
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
اَلبِّرُ وَحُسنُ الخُلقِ يَعمُرانِ الدِّيارَ وَيَزيدانِ فِي العمارِ؛
نيکي و خوش اخلاقي، شهرها را آباد و عمرها را زياد مي کند.
(التوحيد، ص ۶۳)
حديث - ۱۳۴
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
إنَّ مِمّا يُزَيِّنُ السلامَ الخلاقُ الحَسَنَةُ فيما بَينَ النّاسِ؛
خوش اخلاقي در بين مردم زينت اسلام است.
(کنزالعمال، ج۱۰، ص۱۴۳، ح۲۸۷۳۱)
امام حسن مجتبيعليه‌السلام فرمودند:
رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَةُ النّاسِ بِالجَميلِ؛
خوشرفتاري با مردم، رأس خرد است.
(ميزان الحکمة، ح ۱۳۷۰۳)
امام حسينعليه‌السلام فرمودند:
اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَةٌ؛
خوش اخلاقي عبادت است.
(کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲)
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّي العمالَ وَتُنمي الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوي وَتُيَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِي الجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکيزه، اموال را بسيار، بلا را برطرف و حساب (قيامت) را آسان مي‌کند و مرگ را به تأخير مي‌اندازد.
کافي، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:
إنَّ مِمّا يُزَيِّنَ الإسلامَ الأخلاقُ الحَسَنَةُ فيما بَينَ النّاسِ:
خوش اخلاقي در بين مردم زينت اسلام است.
مشکاةالأنوار ص۲۴۰
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
يُستَدَلُّ عَلي کَرَمِ الرَّجُلِ بِحُسنِ بِشرِهِ ، وَ بَذلِ بِرِّهِ ؛
خوش‌رويي و احسان مرد ، دليل کرامت اوست
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۰۹۶۳
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَ الإيثارِ ؛
کرامت‌هاي اخلاقي جز با پاکدامني و از خودگذشتگي کامل نمي‌شوند
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۰۷۴۵
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ يَجِدُهُ في نَفسِهِ ؛
دو روييِ آدمي از ذلّتي است که در خود مي‌يابد
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۹۸۸
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
نِعمَ عَونُ الدُّعاءِ الخُشُوعُ ؛
خشوع ، چه نيک ياوري است براي دعا
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۹۴۵
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
ما تَزَيَّنَ الإنسانُ بِزينَةٍ أجمَلَ مِنَ الفُتُوَّةِ ؛
انسان به زيوري زيباتر از جوانمردي آراسته نشد
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۶۵۹
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
مَا اتَّقي أحَدٌ إلاّ سَهَّلَ اللّه‌ُ مَخرَجَهُ ؛
هيچ کس پرهيزکاري پيشه نکرد ، مگر اين که خدا راه برون شدن از سختي‌ها را برايش آسان کرد
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۹۵۶۵
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
يَکتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَةِ بِهِ ، وَ المَحَبَّةَ لَهُ ، وَ المَهابَةَ عَنهُ ؛
راستگو با راست‌گويي‌اش سه چيز به دست مي‌آورد : به او نيک اعتماد کنند ، دوستي‌اش بر دل‌ها نشيند ، و از وي انديشه کنند
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۱۰۳۸
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
يَبلُغُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ما لا يَبلُغُهُ الکاذِبُ بِاحتِيالِهِ ؛
راستگو با راستي‌اش به چيزي مي‌رسد که دروغگو با چاره‌جويي به آن نمي‌رسد
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۱۱۰۰۶
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
مَن رَقي دَرَجاتِ الهِمَمِ عَظَّمَتهُ الأُمَمُ ؛
هر کس از نردبان همّت بالا رود ، مردمان او را بزرگ مي‌دارند
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۵۲۶
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
مَن دارَي النّاسَ أمِنَ مَکرَهُم ؛
هر کس با مردم مدارا کند ، از مکرشان در امان مي‌ماند
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۴۶۵
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ کَثُرَ إخوانُهُ ؛
هر کس معاشرتش نيکو باشد ، برادرانش بسيار شوند
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۸۳۹۲
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛
وفاداري ، سبب الفت است
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۵۱۱
حديث - ۱۵۱
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
زِيادَةُ الشُّحِّ تَشينُ الفُتُوَّةَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّةَ ؛
بسياريِ بخل ، جوانمردي را زشت و برادري را تباه مي‌کند
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۵۰۸
امام عليعليه‌السلام فرمودند:
رَأسُ الفَضائِلِ مِلکُ الغَضَبِ وَ اِماتَةُ الشَّهوَةِ ؛
سرآمدِ فضيلت‌ها در دست داشتنِ زمام خشم و ميراندن خواهش نفس است
غرر الحکم و درر الکلم، حديث - ۵۲۳۷