قطرات باران اگر در نقطه ای گرد آید ، دریاچه ای را تشکیل می دهد و اگر پراکنده شود ، در دل زمین فرو می رود همچنین است فعالیتهای فکری و بدنی ما تمرکز فکر یکی از عوامل کامیابی است تمرکز دادن فکر در یک نقطه باعث می شود که فشار فکر به یک نقطه متوجه گردد و هرگونه مانع سرسخت از جلوی پا برداشته شود نقش تمرکز فکر در کار ، همان نقش اهرم در فیزیک است کار اهرم این است که نیروها را در نقطه ای متمرکز می سازد و با یک فشار متناسب ، جسم سنگینی را بلند می کند لذا با تمرکز فکر در یک نقطه ، بسیاری از مشکلات از پیش پای انسان برداشته می شود
فعالیتهای بدنی و فکری ما بسان قطرات باران است که اگر در نقطه ای گرد آید ، دریاچه ای را تشکیل می دهد ، ولی اگر پراکنده شود ، در دل زمین فرو می رود و نتیجه ای به دست نمی آید
شما آوازه نابغه شرق ، شیخ بهائی ، را شنیده اید وی در بسیاری از علوم طبیعی و ریاضی و اسلامی دست توانائی داشت و به عنوان یکی از چهره های درخشان خاور زمین در بسیاری از رشته های علمی آثار ارزنده ای از خود به یادگار گذارده است وی می گوید :
من با دانشمندان نامدار که ذی فنون بودند و در رشته های گوناگون کار کرده ، و در هر علمی اطلاعات وسیعی به دست آورده بودند ، وارد بحث و مذاکره شدم و بر همه آنها پیروز گشتم ولی هر موقع با متخصص یک فن یعنی کسی که تمام نیروی خود را در یک رشته به کار برده بود ، به بحث پرداختم سخت مغلوب شدم ؛ زیرا بر اثر متناهی بودن نیروی فکری ، زوایائی از هر علم برای من مخفی مانده بود
قوای عقلی در حل مشکلات بسان اشعه خورشید است که اگر به وسیله ذره بین در نقطه ای متمرکز نشود ، چیزی را که در مقابل آن قرار گرفته است نمی سوزاند و اشعه فکر انسانی تا به نقطه واحدی نتابد موانع را ریشه کن نمی سازد و جوانب موضوع را روشن نمی کند
معلمان مجرب همواره شاگردان را تشویق می کنند که در هر موضوعی دقت خود را به کار اندازند دقت جز متمرکز ساختن قوا در نقطه ای ، چیز دیگری نیست و همه اکتشافات معلول و اثر مستقیم دقت کاشفین در یک موضوع است
عده ای هستند که اصلا در زندگی نقشه و هدف ندارند وبسان یک کشتی و یا هواپیمای بدون قطب نما ، سرگردانند یک چنین کشتی براثر تصادم با کوههای مخفی دریائی خرد می شود و چنین هواپیمائی به هنگام عبور از روی چاههای هوایی در آن سقوط می نماید
افراد بی نقشه نیز براثر تصادم با کوه حوادث از پای در آمده و یا در دره نابودی سقوط می کنند
عده دیگری هستند که نقشه دارند ولی پیش از رسیدن به هدف از نیمه راه عقب نشینی می کنند و راه دیگری پیش می گیرند مرد موفق کسی است که تا به هدف نرسد دست از آن برندارد و به کاردیگر اشتغال نورزد زیرا راه هرقدر دور باشد با پیمودن متوالی با پایان می رسد
اصولا یکی از وسائل عقب ماندگی گروهی از افراد مستعد و آماده این است که بنا به عواملی گرفتار (تلون مزاج ) می شوند و از این شاخه به آن شاخه می پرند اینان در قلمروهای مختلف گام می نهند ؛ کاری را انجام نداده ، دست به کار دیگر می زنند و می خواهند همه کاره شوند ولی سرانجام هیچ کاره اند
طبیعت جهان آفرینش به ما خوب درس می آموزد : اگر نهالی را چندبار جابه جا کنند ، سرانجام پژمرده می شود ولی نهال های ثابت و پابرجا همواره خرم و شاداب جلوه می کنند جابه جا کردن نهال و اصول فکر موجب پریشانی می شود و فکر را از رشد و نمو باز می دارد یکی از علائم نوابغ این است که می توانند افکار خود را در نقطه ای متمرکز سازند
همه کاره بودن علاوه بر ضررهای فردی ، لطمه اجتماعی شدیدی دارد چه بسا اقتصاد و فرهنگ یک کشور را فلج می سازد و هرج و مرج عجیبی به وجود می آورد که اصلاح آن بسختی صورت می پذیرد
بوفون می گفت : قریحه و موهبت فقط عبارت از این است که انسان هوش خود را به یک نقطه متوجه سازد
از نیوتن پرسیدند : (چطور موفق به این اکتشافات زیاد شدید ؟ ) وی جواب داد : (با تاءمل مستمر در آنها ) او درباره یک موضوع آنقدر فکر و تاءمل می کرد تا برایش مانند روز روشن می گردید
یکی از مزایای تمدن کنونی پرورش دادن استادان متخصص است ؛ تنوع و کثرت رشته های علوم موضوع تخصص را به صورت یک امر اجتناب ناپذیر در آورده است و اگر این کار از میان برود ، کاروان ترقی در حد معینی توقف می کند