٤٩٣٢ ١- الاصطحاب قليل. ١ ٤١ هم نشينى و همدمى دو كس (كه موافق باشند) اندك است.
٤٩٣٣ ٢- اصحب تختبر. ٢ ١٧٠ مصاحبت كن و بيازماى (يعنى كسى را كه بخواهى آزمايش كنى با او مصاحبت كن تا او را بيازمائى).
٤٩٣٤ ٣- احسن العشرة، و اصبر على العسرة، و انصف مع القدرة. ٢ ١٧٨ معاشرت خود را نيكو كن، و بر تنگدستى صابر باش، و در هنگام قدرت انصاف را مراعات كن.
٤٩٣٥ ٤- اصحب النّاس بما تحبّ ان يصحبوك تأمنهم و يأمنوك. ٢ ٢٣١ با مردم به گونهاى مصاحبت كن كه دوست دارى آنها بدانگونه با تو مصاحبت كنند، تا از آنها ايمن شوى و آنها نيز از تو ايمن شوند.
٤٩٣٦ ٥- اصحب السّلطان بالحذر و الصّديق بالتّواضع و البشر، و العدوّ بما تقوم به على حجّتك. ٢ ٢٣٤ مصاحبت كن با پادشاه با بيم و احتياط، و با دوست به فروتنى و خوشرويى، و با دشمن به گونهاى كه حجّت تو بر او تمام باشد (و بهانهاى براى دشمنى با تو نداشته باشد).
٤٩٣٧ ٦- احذر مصاحبة كلّ من يقبل رأيه و ينكر عمله، فانّ الصّاحب معتبر بصاحبه. ٢ ٢٧٦ بپرهيز از مصاحبت با هر كس كه رأى و انديشهاش مورد قبول است ولى عمل و كردارش ناپسند است، زيرا هم نشين را به هم نشين مقايسه كنند.
٤٩٣٨ ٧- احذر مجالسة قرين السّوء فانّه يهلك مقارنه و يردى مصاحبه.
٢ ٢٧٦ بپرهيز از هم نشينى با همراهان بد كه چنين كسى همراه خود را هلاك كند، و هم نشين خود را به سقوط كشاند. ٤٩٣٩ ٨- احذر مصاحبة الفسّاق و الفجّار و المجاهرين بمعاصى اللَّه.
٢ ٢٧٧ بپرهيز از مصاحبت با بدكاران و گناهكاران، و آنها كه آشكارا نافرمانى خدا كنند.
٤٩٤٠ ٩- احذر مجالسة الجاهل كما تأمن من مصاحبة العاقل. ٢ ٢٧٩ بپرهيز از هم نشينى با نادان همان گونه ايمنى يابى از مصاحبت با عاقل.
٤٩٤١ ١٠- اصحب اخا التّقى و الدّين تسلم، و استرشده تغنم. ٢ ١٨٩ مصاحبت كن با برادر پرهيزكار تا سالم بمانى، و از او راهنمايى به راه راست را بجوى تا غنيمت يابى.
٤٩٤٢ ١١- اصحب من لا تراه الّا و كانّه لا غناء به عنك، و ان اسأت اليه احسن اليك و كانّه المسىء. ٢ ٢٠٨ مصاحبت كن با كسى كه نبينى او را جز آنكه گويا به تو نيازمند است، و اگر به او بدى كنى او به تو نيكى كند بدانگونه كه گويا او به تو بدى كرده ٤٩٤٣ ١٢- اجتنب مصاحبة الكذّاب فان اضطررت اليه فلا تصدّقه و لا تعلمه انّك تكذّبه، فانّه ينتقل عن ودّك و لا ينتقل عن طبعه. ٢ ٢١٤ از مصاحبت دروغگو بپرهيز، و اگر ناچار بدان شدى گفتهاش را تصديق نكن، ولى اين مطلب را به او اعلام مكن كه او را تكذيب مىكنى، زيرا او از دوستى تو دست بردارد ولى از طبع و سرشت خود باز نگردد.
٤٩٤٤ ١٣- ايّاك و صحبة من الهاك و اغراك فانّه يخذلك و يوبقك. ٢ ٣٠٣ بپرهيز از مصاحبت و همدمى با كسى كه تو را غافل كند، و حريص گرداند، كه چنين كسى خوارت كند و تو را به نابودى كشاند.
٤٩٤٥ ١٤- ايّاك و مصاحبة الفسّاق فانّ الشّرّ بالشّرّ يلحق. ٢ ٢٨٩ بر تو باد از اين كه پرهيز كنى از مصاحبت با گنهكاران كه بدى به بدى به پيوندد.
٤٩٤٦ ١٥- ايّاك و مصاحبة اهل الفسوق فانّ الرّاضى بفعل قوم كالدّاخل معهم.
٢ ٣٠٦ سخت بپرهيز از مصاحبت فاسقان و بدكاران زيرا كسى كه به كار مردمى خوشنود باشد همانند كسى است كه در ميان آنهاست.
٤٩٤٧ ١٦- احسن الشّيم اكرام المصاحب و اسعاف الطّالب. ٢ ٤٤٢ بهترين خصلتها گرامى داشتن همراه و كمك كردن به حاجتمند است.
٤٩٤٨ ١٧- اكثر الصّلاح و الصّواب فى صحبة اولى النّهى و الالباب. ٢ ٤٢٤ بيشترين صلاح و درستى در مصاحبت با مردمان عاقل و خردمند است.
٤٩٤٩ ١٨- آفة الخير قرين السّوء. ٣ ١١٢ آفت خير و خوبىها، همراه بد است.
٤٩٥٠ ١٩- اذا طالت الصّحبة تأكّدت الحرمة. ٣ ١٢٤ هر گاه مصاحبت و رفاقت طولانى شد رعايت حرمت محكم شود.
٤٩٥١ ٢٠- اذا احببت السّلامة فاجتنب مصاحبة الجهول. ٣ ١٣١ اگر به سلامت خود علاقه دارى از مصاحبت نادان دورى كن.
٤٩٥٢ ٢١- بحسن الموافقة تدوم الصّحبة. ٣ ١٩٨ با خوش سازگارى است كه مصاحبت و همدمى دوام يابد.
٤٩٥٣ ٢٢- بحسن الصّحبة تكثر الرّفاق.
٣ ٢٢٤ با مصاحبت خوش رفاقت بسيار گردد.
٤٩٥٤ ٢٣- ثمرة العقل صحبة الاخيار.
٣ ٣٢٧ ميوه عقل، مصاحبت با نيكان است.
٤٩٥٥ ٢٤- حسن الصّحبة يزيد فى محبّة القلوب. ٣ ٣٨٣
خوش صحبتى محبت دلها را افزون كند.
٤٩٥٦ ٢٥- خير الاختيار صحبة الاخيار.
٣ ٤٢١ بهترين انتخابها مصاحبت و همدمى با نيكان است.
٤٩٥٧ ٢٦- خير الاختيار موادّة الاخيار.
٣ ٤٢٦ بهترين انتخابها دوستى كردن با نيكان است.
٤٩٥٨ ٢٧- خير من صاحبت ذووا العلم و الحلم. ٣ ٤٢٨ بهترين كسى كه با او مصاحبت كنى مردمان دانا و بردبارند.
٤٩٥٩ ٢٨- خير من صحبته من لا يحوجك إلى حاكم بينك و بينه. ٣ ٤٣٢ بهترين كسى كه با او مصاحبت و همدمى مىكنى كسى است كه تو را نيازمند به قاضى و حاكمى ميان تو و او نكند (يعنى نزاعى كه به دادگاه و قضاوت منجر گردد با تو نداشته باشد).
٤٩٦٠ ٢٩- خير من صحبت من ولّهك بالاخرى، و زهّدك فى الدّنيا، و اعانك على طاعة المولى. ٣ ٤٣٦ بهترين كسى كه با او مصاحبت كنى كسى است كه تو را به آخرت مشتاق كند، و در باره دنيا بىرغبت نمايد، و بر اطاعت و فرمانبردارى خداوند تو را يارى و كمك دهد.
٤٩٦١ ٣٠- خالطوا النّاس بما يعرفون و دعوهم ممّا ينكرون و لا تحمّلوهم على انفسكم و علينا فانّ امرنا صعب مستصعب. ٣ ٤٤٣ آميزش كنيد با مردم به همان چيزى كه شناخت دارند، و واگذاريد آنها را از آنچه شناخت ندارند، و آنها را بر خويشتن و بر ما تحميل نكنيد كه به راستى كار ما سخت و دشوار است. ٤٩٦٢ ٣١- خالطوا النّاس باخلاقهم و زائلوهم فى الاعمال. ٣ ٤٥١ با مردم در ظاهر به همان اخلاق خودشان آميزش كنيد، ولى در عمل از آنها جدا شويد.
٤٩٦٣ ٣٢- خالطوا النّاس مخالطة ان متّم بكوا عليكم و ان غبتم حنّوا اليكم.
٣ ٤٥٢ با مردم به گونهاى آميزش كنيد كه اگر از دنيا رفتيد بر شما بگريند، و اگر از نزدشان پنهان شديد مشتاق شما باشند.
٤٩٦٤ ٣٣- خالطوا النّاس بالسنتكم و اجسادكم و زايلوهم بقلوبكم و اعمالكم. ٣ ٤٥٢ با مردم با زبان و بدنهاتان آميزش كنيد ولى با دلها و كردارتان از آنها جدا باشيد.
٤٩٦٥ ٣٤- شرط المصاحبة قلّة المخالفة. ٤ ١٨٩ شرط مصاحبت كم كردن مخالفت است.
٤٩٦٦ ٣٥- صحبة الاخيار تكسب الخير كالرّيح اذا مرّت بالطّيب حملت طيبا.
٤ ٢٠٢ مصاحبت و همدمى با نيكان خوبى به بار آورد همانند باد كه چون به بوى خوش بوزد، بوى خوش به همراه آورد. ٤٩٦٧ ٣٦- صاحب السّوء قطعة من النّار.
٤ ٢٠١ همدم بد، همچون پاره آتش است.
٤٩٦٨ ٣٧- صاحب الحكماء و جالس الحلماء و اعرض عن الدّنيا تسكن جنّة المأوى. ٤ ٢٠٥ با حكما و فرزانگان مصاحبت كن، و با بردباران هم نشين شود، و از دنيا رو بگردان تا در «جنة المأوى» و بهشت برين سكونت كنى.
٤٩٦٩ ٣٨- صحبة الاشرار تكسب الشّرّ كالرّيح اذا مرّت بالنّتن حملت نتنا.
٤ ٢٠٥ مصاحبت با بدان بدى بياورد، مانند باد كه چون به چيز بوزد، بوى بد همراه آورد.
٤٩٧٠ ٣٩- صحبة الاحمق عذاب الرّوح.
٤ ٢٠٦ مصاحبت با احمق شكنجه روح است. ٤٩٧١ ٤٠- صحبة الولىّ اللّبيب حياة الرّوح. ٤ ٢٠٦ مصاحبت دوست عاقل، حيات و زندگى روح است.
٤٩٧٢ ٤١- صحبة الاشرار توجب سوء الظّنّ بالاخيار. ٤ ٢١٣ مصاحبت با بدان موجب بد گمانى به نيكان گردد (چون همه را با آنها مقايسه كند).
٤٩٧٣ ٤٢- عليك بمقارنة ذى العقل و الدّين فانّه خير الاصحاب. ٤ ٢٩١ بر تو باد به همنشينى و رفاقت با عاقلان و دينداران، كه آنها بهترين همدمان و همراهان هستند.
٤٩٧٤ ٤٣- عجبت لمن يرغب فى التّكثر من الاصحاب كيف لا يصحب العلماء الالبّاء الاتقياء الّذين يغنم فضائلهم و تهديه علومهم و تزيّنه صحبتهم.
٤ ٣٤٣ در شگفتم از كسى كه علاقه دارد به زياد كردن همدمان خود، چگونه مصاحبت نمىكند با دانشمندان خردمند و پرهيزكار، آنان كه از فضيلتهايشان غنيمت برد، و دانششان او را هدايت كند، و مصاحبت با ايشان او را آراستگى و زينت دهد.
٤٩٧٥ ٤٤- عمارة القلوب فى معاشرة ذوى العقول. ٤ ٣٥٦ آبادى دلها در معاشرت با خردمندان است.
٤٩٧٦ ٤٥- فى كلّ صحبة اختيار. ٤ ٣٩٧ در هر مصاحبتى انتخابى است. ٤٩٧٧ ٤٦- فى حسن المصاحبة يرغب الرّفاق. ٤ ٤٠٨ در خوش صحبتى (و مصاحبت خوب) است كه مردم رغبت در دوستى و رفاقت كنند.
٤٩٧٨ ٤٧- قلّة الخلطة تصون الدّين و تريح من مقاربة الاشرار. ٤ ٥٠٦ كم آميزشى و مصاحبت، دين را حفظ كند و از نزديكى با بدان آدمى را آسوده سازد.
٤٩٧٩ ٤٨- قرين السّوء شرّ قرين، و داء اللّؤم داء دفين. ٤ ٥٠٩ همراه بد بدترين همراه است، و بيمارى لئامت و پستى بيمارى پنهانى است.
٤٩٨٠ ٤٩- قارب النّاس فى اخلاقهم تأمن غوائلهم. ٤ ٥١٣ نزديك شو در ظاهر با مردم در اخلاق و رفتارشان تا از مصيبتهاى ايشان در امان باشى. ٤٩٨١ ٥٠- كفى بالصّحبة اختبارا. ٤ ٥٧٥ مصاحبت براى آزمايش كافى است.
٤٩٨٢ ٥١- كثرة المعارف محنة و خلطة النّاس فتنة. ٤ ٥٩٧ بسيارى آشنايان محنت و رنج است، و آميزش با مردم موجب فتنه است.
٤٩٨٣ ٥٢- كن بالوحدة آنس منك بقرناء السّوء. ٤ ٦٠٣ به تنهايى مأنوستر باش تا به همراهان بد.
٤٩٨٤ ٥٣- كن على حذر من الاحمق اذا صاحبته و من الفاجر اذا عاشرته و من الظّالم اذا عاملته. ٤ ٦١٤ بر حذر باش از احمق هر گاه با او مصاحبت كردى، و از گنهكار هر گاه با او معاشرت نمودى، و از ستمكار هر گاه با او معامله كردى.
٤٩٨٥ ٥٤- كلّما طالت الصّحبة تأكّدت الحرمة. ٤ ٦٢٢ به هر اندازه مصاحبت طولانى شود حرمت (ميان آن دو) پايدار و محكم شود.
٤٩٨٦ ٥٥- من كثرت خلطته قلّت تقيّته.
٥ ٢٠٥ كسى كه آميزشش زياد شد پرواى او كم باشد.
٤٩٨٧ ٥٦- من صاحب العقلاء وقّر. ٥ ١٨١ كسى كه با خردمندان مصاحبت كند سنگين و بزرگوار گردد.
٤٩٨٨ ٥٧- من احسن المصاحبة كثر اصحابه. ٥ ٢٧٦ كسى كه مصاحبتش نيكو شد يارانش بسيار شوند.
٤٩٨٩ ٥٨- من صحب الاشرار لم يسلم.
٥ ٢٥٨ كسى كه با بدان مصاحبت كند سالم نماند. ٤٩٩٠ ٥٩- من كثر شرّه لم يأمنه مصاحبه. ٥ ٢٦٣ كسى كه شرّ و بدى او بسيار شد مصاحب و همراهش در امان نيست.
٤٩٩١ ٦٠- من خالط النّاس ناله مكرهم.
٥ ٢٣٨ كسى كه با مردم آميزش كند مكر و حيلهشان به او برسد.
٤٩٩٢ ٦١- من خالط النّاس قلّ ورعه.
٥ ٢٣٩ كسى كه با مردم آميزش كند پارسايىاش كم شود (و آميزش اثر خود را روى انسان بگذارد).
٤٩٩٣ ٦٢- لكلّ شيء آفة و آفة الخير قرين السّوء. ٥ ١٩ هر چيزى را آفتى است و آفت نيكى همراه بد است.
٤٩٩٤ ٦٣- ليس من خالط الاشرار بذى معقول. ٥ ٨٦ كسى كه با بدان آميزش كند انسان خردمندى نيست.
٤٩٩٥ ٦٤- ليس شيء ادعى لخير و انجى من شرّ من صحبة الاخيار. ٥ ٨٧ چيزى براى دعوت به نيكى و رهايى از بدى بهتر از مصاحبت با نيكان نيست.
٤٩٩٦ ٦٥- من جالس الجهّال فليستعدّ للقليل و القال. ٥ ٣٠٩ كسى كه با نادانان هم نشينى كند بايد خود را براى «قيل و قال» و دعوا و جنجال آماده كند.
٤٩٩٧ ٦٦- من احسن مصاحبة الاخوان استدام منهم الوصلة. ٥ ٣٥٤ كسى كه مصاحبت با برادران را نيكو كند پيوند آنها را براى خويش پايدار گرداند.
٤٩٩٨ ٦٧- من لم يقدّم فى اتّخاذ الإخوان الاعتبار، دفعه الاغترار الى صحبة الفجّار. ٥ ٣٩٨ كسى كه براى گرفتن برادران (و انتخاب آنها) اعتبار و سنجشى را از پيش به كار نبرد دچار فريب خوردگى شود و به مصاحبت فاجران و بدكاران دچار گردد.
٤٩٩٩ ٦٨- من كانت صحبته فى اللَّه كانت صحبته كريمة و مودّته مستقيمة. ٥ ٤١٢ كسى كه مصاحبتش در راه خدا باشد مصاحبت او بزرگوارانه است و دوستىاش نيز راست و پايدار است.
٥٠٠٠ ٦٩- من لم يصحبك معينا على نفسك، فصحبته و بالا عليك ان علمت. ٥ ٤٢٨ كسى كه مصاحبت نكند با تو به منظور كمك كردن براى تسلّط بر نفس خويش، مصاحبت او براى تو اگر بدانى وبال و عذابى است.
٥٠٠١ ٧٠- من شرائط الايمان حسن مصاحبة الاخوان. ٦ ١٦ از شرائط ايمان، مصاحبت نيكو با برادران است.
٥٠٠٢ ٧١- من عدم العقل مصاحبة ذوى الجهل. ٦ ١٩ از بى عقلى است مصاحبت با نادانان.
٥٠٠٣ ٧٢- من سوء الاختيار صحبة الاشرار. ٦ ٢٠
از انتخابهاى بد مصاحبت با بدان است.
٥٠٠٤ ٧٣- من حسن الاختيار مقارنة الاختيار و مفارقة الاشرار. ٦ ٤٥ از انتخابهاى خوب مصاحبت با نيكان و جدايى از بدان است.
٥٠٠٥ ٧٤- من احسن الاختيار صحبة الاخيار. ٦ ٣٥ از بهترين انتخابها مصاحبت با نيكان است.
٥٠٠٦ ٧٥- مصاحبة الاشرار توجب التّلف. ٦ ١٢٦ مصاحبت با بدان موجب تلف شدن انسان است.
٥٠٠٧ ٧٦- منع خيرك يدعو الى صحبة غيرك. ٦ ١٢٩ منع كردن خير و خوبى تو مىخواند مردم را به سوى مصاحبت با ديگران.
٥٠٠٨ ٧٧- مصاحبة الجاهل من اعظم البلاء. ٦ ١٢٩ مصاحبت با نادان از بزرگترين بلاها و گرفتارىهاست.
٥٠٠٩ ٧٨- مصاحب اللّؤم مذموم. ٦ ١٢٣ مصاحبت با لئيمان مذموم و نكوهيده است.
٥٠١٠ ٧٩- مجالسة الابرار توجب الشّرف. ٦ ١٢٦ هم نشينى با نيكان موجب شرافت و بزرگى گردد.
٥٠١١ ٨٠- مقارنة الرّجال فى خلائقهم امن غوائلهم. ٦ ١٣٢ نزديك شدن با مردان در خصلتهاى آنان ايمنى دهد از گزند و فساد آنان.
٥٠١٢ ٨١- مصاحب الاشرار كراكب البحران سلم من الغرق لم يسلم من الفرق. ٦ ١٣٨ كسى كه با بدان مصاحبت دارد مانند كسى است كه به دريا سوار است كه اگر از غرق شدن سالم بماند از ترس و وحشت سالم نماند.
٥٠١٣ ٨٢- مجالسة أبناء الدّنيا منساة للايمان، قاعدة الى طاعة الشّيطان ٦ ١٤٧
هم نشينى با دنيا داران ايمان را به فراموشى سپارد و آدمى را به سوى پيروى شيطان بكشاند.
٥٠١٤ ٨٣- موافقة الاصحاب تديم الاصطحاب، و الرّفق فى المطالب يسهّل الاسباب. ٦ ١٤٩ همراهى كردن با ياران، مصاحبت و همراهى را تداوم بخشد، و نرمى و نرمخويى در كارها اسباب آن را آسان گرداند.
٥٠١٥ ٨٤- لا تصحبنّ من لا عقل له. ٦ ٢٦٢ زنهار كه مصاحبت نكنى با كسى كه عقل ندارد.
٥٠١٦ ٨٥- لا تصحب المائق فيزيّن لك فعله و يودّ انّك مثله. ٦ ٢٩٥ با آدم احمق و سبكسر مصاحبت نكن كه كار خود را براى تو بيارايد، و دوست دارد كه تو نيز همانند او باشى.
٥٠١٧ ٨٦- لا تصحبنّ أبناء الدّنيا فانّك ان اقللت استثقلوك و ان اكثرت حسدوك. ٦ ٣٠٠ زنهار مصاحبت نكن با دنيا پرستان، زيرا اگر مال تو كم باشد و ندار باشى، تو را كم به حساب آرند، و اگر زياد داشته باشى بر تو رشك برند.
٥٠١٨ ٨٧- لا تكثرنّ صحبة اللّئيم فانّه ان صحبتك نعمة حسدك، و ان طرقتك نائبة قذفك. ٦ ٣٠٦ زنهار از مصاحبت بسيار با آدم پست پرهيز كن، زيرا اگر نعمتى همراه تو باشد بر تو رشك برد و حسد ورزد، و اگر مصيبتى به تو رو آورد رهايت كند.
٥٠١٩ ٨٨- لا تصحب من فاته العقل و لا تصطنع من خانه الاصل، فانّ من لا عقل له يضرّك من حيث يرى انّه ينفعك، و من لا اصل له يسىء الى من يحسن اليه. ٦ ٣٢٢ مصاحبت نكن با كسى كه عقل از او رخت بر بسته، و احسان مكن به كسى كه اصل و ريشه به او خيانت كرده، زيرا آنكه عقل ندارد، به تو زيان زند از جايى كه خيال مىكند به تو سود رساند، و كسى كه اصل و ريشه ندارد بدى كند به كسى كه به او نيكى مىكند.
٥٠٢٠ ٨٩- لا تصحب من يحفظ مساويك و ينسى فضائلك و معاليك. ٦ ٣٣٩ مصاحبت نكن با كسى كه بدىها و عيوب تو را به خاطر بسپارد، ولى فضائل و برترىهاى تو را فراموش كند.
٥٠٢١ ٩٠- ينبغي للعاقل ان يكثر من صحبة العلماء و الابرار، و يجتنب مقارنة الاشرار و الفجّار. ٦ ٤٤٦ براى انسان عاقل شايسته است كه مصاحبت با دانشمندان و نيكان را بسيار كند، و از نزديك شدن با بدان و گنهكاران دورى گزيند.
٥٠٢٢ ٩١- ينبغي لمن اراد صلاح نفسه و احراز دينه ان يجتنب مخالطة أبناء الدّنيا. ٦ ٤٤٦ شايسته است براى كسى كه اصلاح نفس و نگهدارى دين خود را مىخواهد، كه از آميزش با فرزندان دنيا و دنيا داران اجتناب ورزد.