پيش از آغاز جنگ صفين لشگريان معاويه زودتر وارد صحراى صفين شدند، و رودخانه بزرگ فرات را محاصره كردند تا امام علىعليه‌السلام را در محاصره اقتصادى قرار دهند، برخى از سياستمداران، معاويه را از محاصره آب نهى كردند و گفتند:
على كسى نيست كه تشنه بماند.
اما معاويه در غرور خود باقى بود.
وقتى سپاه حضرت اميرالمؤمنين علىعليه‌السلام وارد صحراى صفين شد، آن حضرت خط شكنانى را به فرماندهى امام مجتبىعليه‌السلام آماده ساخت و اين سخنرانى را ايراد فرمود:
«قد استطعموكم القتال، فأقرُّوا على مذلَّةٍ، وتأخير محلَّةٍ؛ أو روُّوا السُّيوف من الدم اء ترووا من الماء .
فالموت في حياتكم مقهورين، والحياة في موتكم قاهرين. ألاَ وَإنَّ معَاويَةَ قَادَ لمَةً من الغواة، وعمَّس عليهم الخبر، حتَّى جعلوا نحورهم أغراض المنيَّة .»(۹۳)
فرمان خط شكستن و آزاد كردن آب فرات
«شاميان با بستن آب شما را به پيكار دعوت كردند.
اكنون بر سر دو راهى قرار داريد، يا به ذلت و خوارى بر جاى خود بنشينيد، و يا شمشيرها را از خون آنها سيراب سازيد تا از آب سيراب شويد، پس بدانيد كه مرگ در زندگى توام با شكست، و زندگى جاويدان در مرگ پيروزمندانه شماست.
آگاه باشيد! معاويه گروهى از گمراهان را همراه آورده و حقيقت را از آنان مى پوشاند، تا كوركورانه گلوهاشان را آماج تير و شمشير كنند.»(۹۴)
سربازان امام علىعليه‌السلام در همان حملات آغازين آب را آزاد كردند، وقتى فرات از محاصره لشگريان معاويه خارج شد، برخى پيشنهاد دادند كه آب را برروى معاويه همانند آنان ببنديم.
حضرت اميرالمؤمنين علىعليه‌السلام پاسخ داد:
«نه، ما براى آب نمى جنگيم، آب را آزاد بگذاريد، تا هر دو سپاه از آن استفاده كنند، كه تنها تيزى شمشيرهاى شما، براى آنان كافى است.»
با اين حركت پيامبر گونه امام علىعليه‌السلام ، بسيارى هدايت شدند، و از لشگرگاه معاويه فرار كرده به اردوگاه حضرت اميرالمؤمنين علىعليه‌السلام پيوستند.(۹۵)