تزلزل اخلاق و سنن
راسل مى گوید:
اصول مسلمه و دستورات اخلاقى منقول از گذشتگان و مبتنى بر سنن قدیمه، نفوذ و تسلط سابق خود را از دست داده است. مردان و زنان امروز اغلب اوقات در این كه چه كارى صواب و چه كارى خطاست واقعا در تردید هستند و حتى شك دارند كه خطا و صواب جز خرافات و اساطیر اولین چیزى باشد. وقتى هم مى كوشند چنین مسائلى را براى خود حل كنند، حل آن را بى اندازه مشكل مى بینند. نمى توانند هدف روشنى را كه به دنبال آن بروند و اصل واضحى را كه راهنماى آن ها باشد، كشف كنند.
اصولى كه در جامعه اى تثبیت شده و معمول است، ممكن است به نظر مردم خارج، یعنى بیگانگان، سخیف جلوه كند، ولى تا وقتى كه جامعه اى مستقر و پابرجاست اصول مزبور در نظر مردم آن، اصول مناسبى است یعنى تقریبا تمام افراد آن جامعه بدون چون و چرا آن را پذیرفته اند و همان اصول، قواعد و دستورات اخلاقى را، مانند قواعد وزن شعار رزمى، روشن و صریح به دست آن ها مى دهند، ولى زندگى امروز دنیا در مغرب زمین مانند اشعار رزمى نیست، بلكه شبیه شعر آزاد است كه فقط شاعر مى تواند آن را از نثر تشخیص دهد.(۳۹۰)
چقدر اشخاص را مى شناسم كه در زندگى ظاهرا خوش و خوش حال به نظر مى رسند، ولى دائما به وسیله مسكرات یا وسایل دیگر، در پى مستى و مسموم كردن خود هستند. انسان خوش بخت به مستى و مسموم كردن خود میل نمى كند. به همسایه خود حسد نمى برد و به همین دلیل نسبت به او هم كینه پیدا نمى كند.(۳۹۱)
جوانان مسلمان اكنون بر سر یك دو راهى قرار دارند. یا باید صمیمانه از تعالیم آسمانى اسلام پیروى كنند و نصایح خیرخواهانه والدین مسلمان خود را با گوش دل بشوند، از لذایذ غیرمشروع و آزادى هاى زیان بخش چشم پوشى نمایند، با محبوبیت و احترام در محیط خانه و اجتماع زندگى كنند، و عمرى را به سلامت و سعادت بگذرانند، یا پیرو روش هاى غرب گردند، تعالیم اسلامى را نادیده انگارند، به تذكرات والدین خود بى اعتنایى كنند، بنده شهوت و هواى نفس خویش باشند و براى كامجویى و لذت یابى، به بى عفتى ها و ناپاكى ها تن دردهند، به شرابخوارى و دیگر عادات مضره معتاد گردند، در خانواده ایجاد اختلاف و ناسازگارى نمایند، در اجتماع حقوق دگران را مورد تعدى و تجاوز قرار دهند، و عمرى با بدبختى و سیه روزى به سر برند.
چند سال قبل به یكى از مراكز استان ها دعوت شده بودم.
روزى مرد تحصیل كرده اى كه در دانشگاه آن شهر تدریس مى كرد، به منزلم آمد. گفت مى خواهم مطلبى را به اطلاع شما برسانم كه اگر مقتضى بدانید، ضمن یكى از سخنرانى ها جوانان را از خطر آگاه سازید. آن مطلب این است!
چند شب قبل، مقدارى فرش و اثاث از منزلم به سرقت رفت. به شهربانى خبر دادم. امروز قبل از ظهر با تلفن گفتند كه دزد منزل شما پیدا شده و او یك دانش آموز ششم ریاضى از فلان شهرستان است. باور نمى كردم كه دانش آموزى دزدى كرده باشد.
فورا به شهربانى رفتم. مرا به اطاق افسر نگهبان راهنمایى نمودند.
طولى نكشید كه جوانى را با دست بند به آن اطاق آوردند و گفتند این جوان دزد منزل شماست. سئوال كردم: شما از منزل من دزدى كرده اى؟
جواب داد: بلى.
پرسیدم: محصلى؟
گفت: آرى، كلاس ششم ریاضى درس مى خوانم.
براى آن كه بدانم واقعا محصل است و راست مى گوید. چند سئوال ریاضى كردم كه بعضى از آن ها سخت بود. فورا همه را جواب داد. بسیار متاءثر شدم. گفتم: چرا مدرسه را ترك گفتى و به این شهر آمدى و دزدى كردى كه گرفتار شوى؟
جواب داد: رفقاى بد مرا با لذت هروئین آشنا كردند. كم كم معتاد شدم. چون یگانه فرزند خانواده و مورد علاقه بودم، مدتى از پدر به عناوین مختلف پول مى گرفتم و هروئین مى خریدم. اخیرا متوجه شد كه معتاد شده ام، سخت برآشفت و به من تندى كرد و دیگر پول نداد. ناچار خانه و مدرسه را ترك گفتم. به این شهر آمدم. براى تهیه پول هروئین دزدى كردم و گرفتار شدم.
در این موقع با ناراحتى شدید گفت اكنون به جاى مدرسه در محیط زندان به سر مى برم و به جاى صندلى كلاس و شنیدن درس دبیر، باید روى صندلى محكمه بنشینم و به سئوالات قاضى پاسخ بدهم و در حالى كه به شدت گریه مى كرد، مأمور او را به زندان منتقل نمود.
( قال على عليه‌السلام : اغلبوا اهوائكم و هاربوا فانها ان تقیدكم توردكم من المهلكة ابعد غایة ) .(۳۹۲)
علىعليه‌السلام فرموده: بر خواهش هاى نفسانى خود غلبه كنید و از محیط خطرش بگریزد. چه اگر هواى نفس شما را به دام خود بیفكند، وارد محیط هلاكتان مى كند و به نهایت درجه سقوط و تباهى گرفتارتان مى سازد.
( عن النبى صلى‌الله‌عليه‌وآله انه قال: ان الشدید لیس من غلب الناس و لكن الشدید من غلب نفسه ) .(۳۹۳)
رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرموده: شجاع و نیرومند آن كس نیست كه بر مردم غلبه كند و بر رقباى خود پیروز گردد، بلكه شجاع آن كسى است كه بر نفس سركش خود مسلط شود و عنان هوى و تمایلات خویش را در دست گیرد.