7- اذکر مصرعک بین یدی اهلک، فلا طبیب یمنعک و لا حبیب ینفعک
: «آن وقت را به یادآور که در برابر افراد خانواده خود افتاده‌ای، پس پزشکی نیست که تو را از مرگ بازدارد، و دوستی نیست که به حال تو سودمند باشد».
8- المقادیر تریک مالا یخطر ببالک
: «مقدّرات؛ چیزهائی را که به خاطرت نمی‌آید، به تو نشان می‌دهد» [بنابراین غافل مباش، و با توجّه به فرودهای زندگی، از لاک غرور بیرون بیا].
9- امام هادی عليه‌السلام به مردی که در مدح آن حضرت، زیاده‌روی کرد، فرمود:
اقبل علی شأنک فإن کثرة الملق یهجم علی الظّنّة، و اذا حللت من اخیک فی محلّ الثّقة، فاعدل عن الملق، الی حسن النّیّة
: «برو به سراغ کارت، زیرا چاپلوسی بسیار، موجب هجوم و افزایش بدگمانی است، و هرگاه مورد اطمینان برادر دینی خود شدی، از تملّق و چاپلوسی بگذر و بجای آن، به او خوشبین باش».
10- الحکمة لا تنجع فی الطّباع الفاسدة
: «مطالب حکمت‌آمیز، در خویهای فاسد، بی‌اثر است».
11- «هرگاه زمانی بیاید که عدالت در آن، بر ظلم و جور، بچربد، حرام است که به شخص سوء ظنّ کنی، مگر اینکه علم به بدی او پیدا کنی، و هرگاه زمانی بیاید که به عکس، ظلم و ستم بر عدالت بچربد، در آنجا روا نیست که افراد به همدیگر گمان نیک کنند (خوشبین باشند) تا یقین به نیکی او نمایند».
12- سهل بن زیاد می‌گوید: بعضی از اصحاب امام هادی عليه‌السلام برای آن حضرت نوشت: و در آن درخواست کرد، دعائی جامع، که فراگیرنده دنیا و آخرت باشد به او بیاموزد، امام هادی عليه‌السلام در پاسخ او نوشت:
اکثر من الاستغفار و الحمد، فانّک تدرک بذلک الخیر کلّه
: «بسیار استغفار و حمد کن، چرا که با استغفار و حمد، همه نیکی و سعادت را به
الأنوار البهیة، ص: 448
دست خواهی آورد».
13- امام هادی عليه‌السلام در پاسخ سخنی که بین او و متوکّل (خلیفه عبّاسی) به میان آمده بود، فرمود:
لا تطلب الصّفا ممّن کدّرت علیه، و لا الوفاء لمن غدرت به، و لا النّصح ممّن صرفت سوء ظنّک الیه- فانّما قلب غیرک کقلبک له
: «از آن کسی که تو زندگیش را تیره و تلخ نموده‌ای، صفا مجو، و از آن کسی که بر او نیرنگ نموده‌ای، وفا مطلب، و از آن کسی که نسبت به او بدگمان هستی، نصیحت و خیرخواهی مخواه، همانا قلب دیگری نسبت به تو، مانند قلب تو نسبت به او است».
و گفتار فراوان دیگری که از امام هادی عليه‌السلام نقل شده است، هر کس که خواستار سخنان جامع آن حضرت است، «زیارت جامعه کبیره» را [که در مفاتیح الجنان ذکر شده] که از آن حضرت نقل شده، مورد مطالعه و بررسی قرار دهد، چرا که این زیارت، همان گونه که علّامه مجلسی (ره) فرموده، از صحیحترین زیارتها از نظر سند، و شیواترین آنها از نظر عبارت، و رساترین آنها از نظر معنی، و عالیترین آنها از نظر مقام است».
الأنوار البهیة، ص: 449
چند رخداد از برخوردهای امام هادی عليه‌السلام با بعضی از خلفای عصرش
1