امام حسن عسکری عليهالسلام نامهای برای شیخ بزرگوار، علی بن حسین بن بابویه «1» که مرقدش در قم میباشد نوشت، که ترجمه آن نامه این است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* «حمد و سپاس مخصوص پروردگار جهانیان است، و عاقبت نیک برای
(1) علی بن حسین بن بابویه، معروف به «ابن بابویه قمّی»، پدر بزرگوار شیخ صدوق (ره)، در عصر خود، پیشوا و فقیه و شخصیّت مورد اعتماد مردم قم و ری بود، و در مقام او همین قدر کافی است که در توقیع (نامه) فوق، امام حسن عسکری عليهالسلام او را با عنوان «شیخ من، مورد اعتماد من، و فقیه من» یاد کرده است، و ابن ندیم مینویسد: «ابن بابویه، دویست کتاب، تألیف نمود». وی به سال 329 ه ق در قم از دنیا رفت، و علی بن محمّد سمری (نایب خاص چهارم امام زمان عليهالسلام ) در بغداد، فوت او را در همان لحظه که فوت کرد، خبر داد، این مرد بزرگ، دارای مقام بسیار ارجمند میباشد، قبرش در قم، نزدیک اوّل خیابان چهار مردان، ناحیه چپ، دارای بارگاه مجلّل، و مزار مؤمنین است (الکنی و الألقاب، ج 1، ص 222)- مترجم.
الأنوار البهیة، ص: 499
_________________________________
پرهیزکاران میباشد، و بهشت برای یکتاپرستان است، و آتش دوزخ برای منکران میباشد، و عدوانی جز بر ستمگران نیست، و معبودی جز خدای یکتا نیست که برترین آفریدگارها است، و درود بر بهترین خلقش محمّد صلىاللهعليهوآله و عترت پاک او.
اما بعد: اوصیک یا شیخی و معتمدی و فقیهی ابا الحسن علیّ بن الحسین القمّی...
: «سفارش میکنم تو را، ای شیخ و معتمد و فقیه من، ابو الحسن، علیّ بن حسین قمّی! خدا تو را به آنچه مورد خشنودی او است، موفّق بدارد، و در پرتو رحمتش، فرزندان شایستهای در نسل تو قرار دهد [سفارش میکنم تو را] به تقوای الهی و پرهیزکاری، و برپا داری نماز، و دادن زکات، زیرا نماز از کسی که زکات نمیدهد، قبول نمیشود.
و تو را سفارش میکنم به:
بخشیدن لغزشهای دیگران،
فرو بردن خشم، هنگام غضب،
صله رحم،
ایثار و همکاری با برادران دینی، و کوشش در تأمین نیازهای آنها در هنگام سختی و آسانی،
تعقّل و خردمندی، هنگام جهل و نادانی،
دینشناسی، و استواری در امور، و فراگیری قرآن و پیوند معنوی با آن، و خوش اخلاقی و امر به معروف و نهی از منکر، خداوند میفرماید:
لا خَیْرَ فِی کَثِیرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ، أَوْ إِصْلاحٍ بَیْنَ النَّاسِ : «از بسیاری از درگوشی (و جلسات محرمانه) آنها خیر و سودی نیست، مگر کسی که (به این وسیله) امر به کمک به دیگران، یا کار نیک، یا اصلاح در میان مردم کند، و هر کس برای خشنودی پروردگار، چنین کند، پاداش بزرگی به او
الأنوار البهیة، ص: 500
خواهیم داد» «1» و دوری از همه زشتیها».
و بر تو باد به نماز شب، همانا پیامبر صلىاللهعليهوآله به علی عليهالسلام چنین وصیّت کرد:
یا علیّ علیک بصلاة اللّیل، علیک بصلاة اللّیل، و من استخفّ بصلاة اللّیل فلیس منّا
: «ای علی! بر تو باد به نماز شب، بر تو باد به نماز شب، و کسی که نماز شب را سبک بشمرد از ما نیست».
به سفارش من عمل کن، و آنچه را به تو امر کردم، به همه شیعیانم امر کن، تا به آن عمل کنند.
و بر تو باد به «صبر، و انتظار فرج (امام مهدی عليهالسلام )، همانا پیامبر صلىاللهعليهوآله فرمود: «بهترین اعمال امّت من، انتظار فرج است»، و همواره شیعیان ما در اندوه هستند، تا پسر من آشکار گردد، همان که پیامبر صلىاللهعليهوآله در مورد او چنین بشارت داده: «او سراسر زمین را پس از آنکه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد کند».
ای شیخ من! و ای مورد اعتماد من ابو الحسن! صبر کن، و همه شیعیانم را به صبر و استقامت امر کن
انّ الارض للّه یورثها من عباده، و العاقبة للمتّقین
: «همانا سراسر زمین از آن خدا است، و آن را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) واگذار میکند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است».
و سلام بر تو و همه شیعیان ما، و رحمت و برکات خدا، بر آنها، و خدا برای ما کافی و نگهبان نیکی است، مولای نیک، و یاور نیکو میباشد».
[پایان نامه امام حسن عسکری عليهالسلام به ابن بابویه]
صبر و استقامت و آثار درخشان آن
مؤلّف گوید: امام حسن عسکری عليهالسلام در این نامه، بسیار به صبر و
(1) نساء- 114
الأنوار البهیة، ص: 501